ZAPALENIE OPON MÓZGOWO- RDZENIOWYCH I MÓZGU.
Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych to zapalenie błon otaczających mózg i rdzeń kręgowy.
Etiologia: może być wywołane przez bakterie, wirusy, grzyby, pasożyty, kleszcze.
Patogeneza – zap. opon zazwyczaj spowodowane jest przez krwiopochodny wysiew bakterii do przestrzeni podpajeczynówkowej, ale również może dojść poprzez bezpośrednie wtargnięcie bakterii poprzez ubytek w oponie twardej np. pourazowo lub po operacji neurochirurgicznej lub rozprzestrzenienie się drobnoustrojów przez zakazenia w pobliżu opon.
Zespoły kliniczne:
Ostre zapalenie opon m-rdz. – objawy rozpoczynają się w ciągu 24 godz. , choroba przebiega z gwałtownym pogorszeniem stanu pacjenta. Najczęściej wywołana jest przez bakterie takie jak: dwoinka zapalenia opon( neisseria meningitidis) oraz dwoinka zapalenia płuc( streptococus pneumoniae).
Podostre zapalenie opon m – rdz. – objawy rozwijają się w ciągu 1-7 dni. Jest zwykle wywołane przez wirusy , grzyby.
Przewlekłe zapalenie opon m – rdz. – objawy utrzymują się dłużej niż tydzień. Choroba ma przedłużający się względnie łagodny przebieg.
Objawy kliniczne:
Bakteryjne zapalenie opon m- rdz. ból głowy, światłowstręt, oczopląs, sztywność karku (dodatni objaw oponowy),gorączka, dreszcze, złe samopoczucie, wymioty, senność, drgawki. U niemowląt dodatkowo nadpobudliwość, przeczulica z krzykiem mózgowym, uwypuklenie i tętnienie ciemiączka, wzmożone napięcie mięśni.
Grzybicze zapalenie opon m- rdz. –często ma przebieg podostry niż bakteryjne zapalenie opon. Zakres objawów jest taki sam, ale ich nasilenie może być tak małe, że rozpoznanie zapalenia opon może nie być wzięte pod uwagę.
Wirusowe zapalenie opon – obraz kliniczny może mieć zakres od zapalenia opon m- rdz. Ostrego do przewlekającego się z niecharakterystycznymi objawami.
Gruźlicze zapalenie opon m- rdz. – często ma przedłużający się przebieg z następującymi objawami: gorączka, nocne poty, złe samopoczucie, spadek masy ciała, ból głowy, odczyn oponowy – sztywność karku lub bez odczynu oponowego.
W bakteryjnym zapaleniu opon może dojść do posocznicy meningococowej, gdzie dochodzi do gwałtownego pogorszenia stany ogólnego pacjenta pod postacią zaburzeń krążeniowo-oddechowych, drgawek, zaburzeń świadomości, , na skórze widoczne wybroczyny brązowo- rdzawe ( zatory bakteryjne w naczyniach).
Diagnostyka różnicowa obejmuje – zapalenie mózgu, ropień, nowotwór, guz mózgu, krwiak podtwardówkowy, krwiak podpajęczynówkowy.
Badania diagnostyczne:
Nakłucie lędźwiowe i pobranie płynu mózgowo- rdzeniowego do badania.
( płyn mętny, wzrost liczby leukocytów wielojądrzastych, zwiększone stężenie białka, obniżony poziom glukazy).
Szybkie testy serologiczne – wykrywają swoiste antygeny bakteryjne.
TK – tomografia komputerowa – tylko u tych chorych u których wystąpiły jakiekolwiek ogniskowe objawy neurologiczne.
Leczenie :
Skojarzona antybiotykoterapia – antybiotyku z trzech grup penicylin, cefalosporyn, amino glikozydów.
Kortykosteroidy – zaleca się Dexaven, Decadron, 0,15 mg|kg.m.c.i.v.
Powikłania: obrzęk mózgu, ropień mózgu, zakrzepy naczyń mózgowych, trwałe uszkodzenia OUN.
Zapalenie mózgu- najczęściej wywołane przez bakterie, wirusy, grzyby, opryszczki.Jest zakazeniem mózgu, móżdżku orza opon mózgu.
Droga zakażenia: przewód pokarmowy,drogi oddechowe, skóra, błony śluzowe.
Objawy bardzo podobne do zapalenia opon m- rdz. , wysoka tem. ogólne rozbicie, bóle głowy, wymioty, drażliwość, senność, obniżony poziom świadomości, śpiączka.
Diagnostyka jak w zapaleniu opon.
Leczenie jest objawowe.
Postępowanie w karetce:
Wstępna ocena chorego: ocena stanu świadomości, podstawowych parametrów życiowych wg. schematu ABCDE, kontrola tem. ciała.
Ułożenie z uniesienien tułowia 30 stopni.
Ocena saturacji w razie potrzeby tlenoterapia bierna 4 l| min.
Zapewnić dostęp dożylny.
W przypadku drgawek podać leki Dormicum 7,5 mgi.v. lub diazepam 10-20 mg.
W razie potrzeby zastosować intubację dotchawiczą i oddech kontrolowany.