Glej- stanowi dla neuronów: kierunkowskaz, bezpieczeństwo, podporę, izolację. Dzieli się na: makroglej (pochodzi z ektodermy) i mikroglej (pochodzi z mezodermy). Makroglej: astrocyty, oligodendrocyty, ependymocyty, Mikroglej: makrofagi. Astrocyty: komórki podporowe dla neuronu, wytwarzają wypustki rozszerzające się na końcu w stopkę-tworzą barierę krew-mózg, pobudzają i ułatwiają wzrost neuronów, uczestniczą w formowaniu synaps, wychwytują gromadzący się K+ i transportują go do naczyń włosowatych, Oligodendrocyty: występują w istocie szarej i białej, tworzą osłonkę mielinową wokół wypustek neuronów, występują w płynie mózgowo-rdzeniowycm, Ependymocyty: wyściełają komory mózgu i tworzą barierę oddzielającą płyn mózgowo – rdzeniowy od neuronów, Makrofagi: blisko naczyń krwionośnych, wytwarzanie interleukin, zdolnośc poruszania się i fagocytozy.
GNM i objawy uszkodzenia- kora ruchowa + układ piramidowy, uszkodzenie: niedowład, porażenie, spastyczność-wzrost napięcia mięśni, odruch Babińskiego, wygórowane odruchy rdzeniowe.
DNM i objawy uszkodzenia- alfa motoneurony rogów przednich rdzenia kręgowego, uszkodzenia: niedowład, porażenie, spadek napięcia mięśni, brak odruchów rdzeniowych, drżenie pęczkowe i włókienkowe
Móżdżek, podział anatomiczno-fizjologiczny, rola w organizacji ruchów i utrzymaniu równowagi, uszkodzenia móżdżku- dzieli się: Anatomicznie na 3 części: płat grudkowo – kłaczkowy, płat przedni + część robaka, płat tylny + robak, Czynnościowo: móżdżek przedsionkowy – jj. Przedsionkowe, móżdżek rdzeniowy (robak, części pośrednie półkul) – j. wierzchu, część korowo – móżdżkowa (cz. boczne półkul) – j. zębate. Uszkodzenia: spadek napięcia mięśni – atonia, osłabienie silnych skurczów – astenia, trudności w utrzymywaniu wyprostowanej postawy ciała – astazja, niezborności ruchowe – ataksja: dysmetria – niemożność trafienia do celu, drżenie zamiarowe – towarzyszy ruchowi wykonywanemu (próba palec – nos), są to objawy uszkodzenia głównie bocznych części półkul i jądra zębatego, uszkodzenie robaka objawia się m.in. chodem na szerokiej podstawie (jak osoba pijana), mową skandowaną. Kontrola postawy i planowanie ruchu: 1-jądra podstawy inf móżdżek o kierunki i tempie ruchu 2- sygnał z mięśni mówi o ich stanie 3- sygnał z kory przekazuje plan ruchu, 1+2+3= obliczenie pozycji ciała z wyprzedzeniem, móżdżek reguluje napięcie mięśni i planuje ruch wraz z korą mózgową.
Neurotrofiny są małymi białkami wydzielanymi przez system nerwowy. Ich stały, niski poziom jest wymagany do utrzymania komórek nerwowych przy życiu. Jednakże, w pewnych warunkach, obecność neurotrofin może mieć odwrotny skutek inicjując kontrolowaną śmierć komórki. Podczas rozwoju systemu nerwowego, lokalne stężenia neurotrofin kontrolują usuwanie niechcianych komórek nerwowych. W późniejszym okresie życia, są one używane do stymulacji wzrostu nowych dendrytów tam, gdzie są potrzebne, oraz usuwania tych niepotrzebnych, w zatłoczonych miejscach.
Typy neurotrofin
Zostały odkryte cztery typy neurotrofin: nerwowy czynnik wzrostu, pokazany na obrazie powyżej z rekordu PDB 1bet, czynnik wzrostu pochodzenia mózgowego , neurotrofina 3 i neurotrofina 4. Każda z nich ma nieznacznie odmienne cechy, działając inaczej na specyficzne komórki nerwowe. Wszystkie mają podobną strukturę, tworzoną przez dwa identyczne łańcuchy, tak podobne, że w pewnych przypadkach jeden może wymienić drugi.
Neurotrofiny w chorobie i medycynie
Część schorzeń, jak choroba Alzheimer'a, zawał czy rak, może wywołać uszkodzenia nerwowe, częściowo poprzez nieprawidłowe działanie neurotrofin. Aktualne podejście terapeutyczne do tych problemów polega na dodaniu neurotrofin by pomóc kontrolować jakąkolwiej następującą utratę funkcji nerwowych. Niestety, kiedy użyte są jako leki, neurotrofiny nie potrafią działać długo w ciele pacjenta, oraz wykazują znaczące efekty uboczne. Dlatego naukowcy starają się szukać cząsteczek, które zmylą komórki tak, iż będą odbierać je jako sygnał od neurotrofin.
Receptory neurotrofin
Dwa typy receptorów na komórkach nerwowych wyczuwają poziom neurotrofin i dokonują decyzji o życiu i śmierci komórki. Receptory TRK wiążą neurotrofiny i zazwyczaj wysyłają pozytywny sygnał do wnętrza komórki, sprzyjając przeżyciu lub wzrostowi. Te receptory są dużymi białkami zakotwiczonymi w błonie komórki nerwowej, z częścią wiążącą neurotrofiny na zewnątrz komórki i domeną kinazy tyrozynowej wewnątrz. Struktura w rekordzie bazy PDB 1www, pokazana po lewej, zawiera domenę zewnętrznej części receptora (pozostałe domeny są ukazane schematycznie). Warto zauważyć iż dwa receptory (pokazane na niebiesko) wiążą się do obu stron neurotrofiny.
Drugi receptor, określany jako receptor receptor p75, zazwyczaj działa w przeciwny sposób. Kiedy wiąże neurotrofiny, sprzyja śmierci komórki.
RODZAJE NEURONÓW ZE WZGLĘDU NA LICZBĘ I DŁUGOŚĆ WYPUSTEK: A JEDNOBIEGUNOWE: posiadają jedną wypustkę (np. w siatkówce oka), i pozornie jednobiegunowe, w których wypustka rozdziela się na dwie gałęzie, np. w zwojach międzykręgowych.
B DWUBIEGUNOWE: neuryt i dendryt odchodzą w różnych miejscach od ciała komórkowego, np. występują w błonie śluzowej nosa. CWIELOBIEGUNOWE: są to neurony z krótkim lub długimk neurytem.
PODZIAŁ NEURONÓW POD WZGLĘDEM CZYNNOŚCIOWYM: A CZUCIOWE: (informacyjne, receptorowe, czuciowe): przewodzą one impulsy dośrodkowo, czyli z obwodu do OUN; B RUCHOWE: (odśrodkowe, eferentalne, efektorowe): przewodzą impulsy z OUN na obwód;
C POŚREDNIE: łączą one dwa poprzednie rodzaje neuronów w czynnościową całość.
#NEURONY-przyjmują podniety ze środowiska zewnętrznego lub z wnętrza organizmu, analizują je, przetwarzają oraz wysyłają dyspozycje do odpowiednich narządów;pod względem czynnościowym dzielą się na: czuciowe, ruchowe, pośrednie;
#KOMÓRKI GLEJOWE- stanowią zrąb dla neuronów pełniąc funkcje podporowe, odżywcze, a także wyścielają komory i kanały mózgowia oraz rdzenia kręgowego.
SKLEPISKA CZYNNOŚCIOWE NEURONÓW:
%SUBSTANCJA SZARA-ZBIÓR CIAŁ KOMÓRKOWYCH.
Analizuje ona, przetwarza otrzymane informacje oraz wysyła impulsy będące reakcją na pobudzenia. Występuje ona w:
- układzie ośrodkowym w postaci kory mózgu, móżdżku i
jąder nerwowych,
- układzie obwodowym i w autonomicznym w postaci zwojów
nerwowych;
SUBSTANCJA BIAŁA-ZBIÓR YPUSTEK ERWOWYCH.
Przewodzi ona impulsy do poszczególnych ośrodków
nerwowych lub do narządów wykonawczych. Występuje ona:
- OUN - w postaci dróg nerwowych,
- w układzie obwodowym i autonomicznym - jako nerwy;
Budowa komórki i neuronu.
Zasadniczą funkcją neuronu jest przekazywanie informacji zakodowanych w postaci impulsów nerwowych.
Podstawową jednostką budulcową komórki są włókienka nerwowe - neurofibrylle, które zbudowane są z mniejszych neurofilamentów.
Komórka nerwowa otoczona jest błoną komórkową, która jest najważniejszą częścią przewodzącą impulsy