Diagnostyka psychopedagogiczna 10.12.2013
Metoda baśniowych spotkań. Zmienna niezależna
Fantazja i rzeczywistość
„Baśn to elementarz, z którego dziecko uczy się czytać jak we własnym umyśle.”
Sondaż diagnostyczny
Metoda sondażu diagnostycznego
- jest sposobem gromadzenia wiedzy:
- o przedmiotach, obiektach, zjawiskach o przedmiotach strukturalnych i funkcjonalnych
- dynamice zjawisk społecznych, opiniach i poglądach wybranych zbiorowości
- nasilaniu się i kierunku rozwoju określonych zjawisk posiadających znaczenie wychowawcze, w oparciu o specjalnie dobraną grupę reprezentująca populację generalną, w której badane zjawisko występuje. (T.Pilch 1997, s.60)
Zmienna zależna to zjawisko podlegające wpływom innych zjawisk, czynimy je przedmiotem badań i staramy się określić jego zależność od zjawisk spełniających funkcję zmiennej niezależnej lub pośredniczącej.
Zmienne niezależne są to zjawiska wpływające na powstanie i przebieg zjawisk będących zmiennymi zależnym. (Z. Skorny 1984, s. 51-52)
Konceptualizacja Jest to proces myślowy, które nieostre, nieścisłe pojęcia (koncepty) są precyzowane i ściśle definiowane.
Np. jeśli chcemy badać postawy rodzicielske – musimy określić, co to jest postawa, czy są różne rodzaje postaw, czym charakteryzuje się postawa
Postawy rodzicielskie – tendencja do zachowania się w specyficzny sposób wobec jakiejś osoby, sytuacji czy problemu, czyli ogólniej mówiąc jakiegoś przedmiotu, na który jest skierowana.
Postawa rodzicielska jest nabytą strukturą poznawczo – dążeniowo – afektywną uwarunkowującą zachowanie się rodziców wobec dziecka. Ta tendencja do reagowania w określony sposób w stosunku do dziecka musi być pewnym stopniu utrwalona, aby uzyskać postawy rodzicielskiej. (M.Ziemska 1969)
3 aspekty postawy rodzicielskiej:
Składnik myślowy postawy może być wyrażany słownie w formie stwierdzenia, poglądu na dane zjawisko, przedmiot czy też inną osobę.
Składnik działania przejawia się w czynnym zachowaniu wobec przedmiotu postawy.
Składnik uczuciowy przejawia się zarówno w wypowiedziach, jak i w zachowaniu przez swoisty rodzaj ekspresji.
Postawy rodzicielskie według Mieczysława Plopy
- akceptacja/odrzucenie
- autonomia
- nadmierne ochranianie
- nadmierne wymaganie
- niekonsekwencja
Unikająca – współdziałanie
Odtrącająca – akceptacja
Uznanie praw – nadmiernie wymagająca
Nadmiernie chroniąca – rozumna swoboda
Głodkowska J. Konstruowanie umysłowej reprezentacji świata. 15-59
SCHEMATY BADAWCZE
- eksperyment – czyli ujawnienie skutków ściśle określonych oddziaływań w stworzonych grupach badawczych.
- badanie porównawcze – czyli ujawnianie różnic między realnymi grupami badawczymi.
- badanie przeglądowe – czyli poznawanie właściwości obiektów należących do pojedynczej realnej populacji i ujawnianie związków między tymi własnościami
- badania etnograficzne (jakościowe) – zbieranie i przetwarzaniu danych o kulturowych sposobach życia realnej grupy społecznej (subkultura)
- studium przypadku (jakościowe) – zbieranie i przetwarzanie różnych danych o pojedynczym obiekcie reprezentującym zjawisko ogólne.
Typy badań naukowych:
Badania teoretyczne – podejmowane w celu budowania teorii naukowych
PSYCHOLOGICZNE TEORIE ROZWOJU MORALNEGO CZŁOWIEKA
- Rozwój moralny człowieka jest stopniowym dochodzeniem do odkrycia jako czegoś uniwersalnego i zobowiązującego, zarówno w wymiarze życia osobistego jak i sołecznego
- Jest przechodzeniem od niższych etapów rozwoju moralnego do wyższych
- Proces ten można ując na podstawie głównych nurtów teoretycznych: teorii społecznego uczenia się Alberta Bandury, psychoanalizy, teorii rozwoju moralnego Erika Eriksona ora teorii poznawczo rozwojowych Jean Piaget i Lawrence Kohlberga
- Każda z tych teorii ukazuje różne mechanizmy i czynniki rozwojowe
- Wszystkie jednak zmierzają do ukazania rozwoju przebiegającego od silnego uzależnienia i uległości wobec wpływów zewnętrznych przez przezwyciężanie kryzysów do autonomii moralnej.
Erik Erikson – człowiek przechodzi przez kolejne etapy rozwojowe:
Dokonał konceptualizacji stadiów rozwojowych człowieka
| Cecha | Wiek wystepowania | Postawy | Zainteresowania/relacje |
|---|---|---|---|
| Zaufanie przeciw nieufności | 0 | ufność | Relacje z rodzicami |
| Autonomia przeciw wstydowi i zwątpieniu | 1,5 | wola | Własne ja |
| Inicjatywa przeciw winie | 2,5 | intencja | rodzeństwo |
| Pilność przeciw poczuciu niższości | 6 | kompetencja | szkoła |
| Tożsamość przeciw pomieszaniu ról | 12 | wierność | Grupa kolegów |
| Intymność przeciw izolacji | 18 | miłość | Kochanek/małżonek |
| Rozwój przeciw stagnacji | 25 | troskliwość | Dzieci/kariera |
| Integracja przeciw zwątpieniu | 50 | mądrość | Universum, Bóg |
Stadia psychologicznego rozwoju człowieka
Badania teoretyczne to:
Badania eksploracyjne – uogólniające/indywidualizujące
Badania weryfikacyjne - uogólniające/indywidualizujące
Badania eksploracyjne (poznawcze) – dostarczają wskazówek do budowania teorii
Mają trzy cele:
- zaspokojenie ciekawości badacza i jego pragnienia lepszego zrozumienia przedmiotu
- zbadanie możliwości podjęcia szerszych badań
- wypracowanie metod, które zostaną użyte w dalszych badaniach
Badania eksploracyjne mają dużą wartość w naukach społecznych. Są kluczowe, gdy badacz wkracza na nowy obszar wiedzy – badania te pomagają rozeznać się w temacie badań.
- Są szczególnie przydatne w badaniach nowatorskich.
- Główną wadą badań eksploracyjnych jest to, że zazwyczaj nie dają one jednoznacznych i pełnych odpowiedzi na pytania badawcze, choć mogą wskazywać na takie wypowiedzi i sugerować, jakimi metodami można je osiągnąć.
Badania weryfikacyjne (eksplanacyjne) – sprawdzają dotychczasowe teorie (potwierdzają je lub podważają)
Badania uogólniające:
Ich istotą jest dezindywidualizacja badanych obiektów
- ukierunkowane przez gotową lub tworzącą się teorię
- prowadzone na określonych próbach
- redukują właściwości badanych obiektów do niewielkiej liczby zmiennych
Badania indywidualizujące:
Ich istotą jest rozpoznanie indywidualnych właściwości badanych obiektów
- ukierunkowane przez gotową lub tworząca się teorię
- prowadzone na indywidualnych przypadkach
- rozpoznają możliwe szczegółowe dane o badanych budując kompleksową ich charakterystykę
PROGRESYWIZM
- teoria konstruowania schematów poznawczych J. Piageta
- rozwój przebiega etapami, ogniwami
- dojrzewanie poznawcze podstawą diagnostyczną
Stosował metodę eksploracyjną w celu ustalenia właś umysłowych dziecka w poszczególnych stadiach rozwoju.
- na podstawie obserwacji swoich małych dzieci wyodrębnił cztery kolejne stadia rozwoju poznawczego: sensomotoryczne, mślenia przedoperacyjnego, operacji konkretnych i operacji formalnych
- przyjmuje się ze dzieci przedstawiają sobie świat, rozumieją go i reagują nań inaczej niż dorośli
- rozwój obrazów umysłowych polega na tworzeniu specyficznych systemówwyobrażeń o danym przedmiocie
- kolejność występowania poszczególnych właściwości jest stała i świadczy o poziomie rozwoju dziecka
Diagnostyka psychopedagogiczna 17.12.2013