Karol Bednarz III ETI
Formy prawno-organizacyjne przedsiębiorstw
Przedsiębiorstwo jest to zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych.
Przedsiębiorstwo obejmuje:
nazwę, znaki towarowe i inne oznaczenia,
nieruchomości i ruchomości należące do przedsiębiorstwa, w tym produkty
i materiały,
wzory użytkowe, patenty,
księgi handlowe,
zobowiązania i obciążenia wynikające z prowadzonej działalności,
prawa do najmowanych przez przedsiębiorstwo lokali.
Osobowość prawna jest to cecha wyodrębnionej jednostki organizacyjnej, która pozwala jej występować jako samodzielny podmiot. Osobowość prawna pozwala np. na występowanie przed sądem jako strona.
Spółka jest formą przedsiębiorstwa. Jest to grupa wspólników, którzy:
gromadzą środki,
uzyskują korzyści proporcjonalne do wniesionego wkładu,
działają dla realizacji wspólnego celu gospodarczego.
Struktura organizacyjna przedsiębiorstw
Centralizacja określa podział uprawnień decyzyjnych między poszczególnymi szczeblami organizacyjnymi i stanowiskami kierowniczymi, określając tym samym wewnętrzną strukturę władzy w organizacji.
W strukturze scentralizowanej wszystkie decyzje zapadają na najwyższym szczeblu zarządzania. W strukturze zdecentralizowanej uprawnienia decyzyjne są delegowane na niższe szczeble zarządzania.
Formalizacja polega na zapisaniu pożądanych standardów zarządzania w formie tekstu, rysunku czy filmu.
Struktury organizacyjne mogą przyjmować postać modeli biurokratycznych lub modeli organicznych.
Klasyfikacja form spółek z punktu widzenia:
a) Podstawy ekonomicznej utworzenia i związanego z nią zakresu odpowiedzialności wspólników za zobowiązania:
* spółki kapitałowe:
- spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.),
- spółka akcyjna (S.A.).
* spółki osobowe:
- spółka cywilna (S.C.),
- spółka partnerska,
- spółka jawna,
- spółka komandytowa,
- spółka komandytowo – akcyjna.
b) Źródła prawa regulującego powstanie i funkcjonowanie:
* spółki handlowe:
- spółka partnerska,
- spółka jawna,
- spółka komandytowa,
- spółka komandytowo – akcyjna,
- spółka z ograniczoną odpowiedzialnością,
- spółka akcyjna.
* spółki cywilne.
OSOBOWE
• brak osobowości prawnej
• Trwały skład osobowy
• Istotne są cechy osobiste wspólników
• Wspólnicy prowadzą bezpośrednio sprawy spółki
• Wspólnicy mają równe prawa i obowiązki wobec spółki
• Majątek spółki jest wspólną własnością wspólników
• Kapitał spółki jest zmienny
• Solidarna odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki z majątku spółki jak i własnego wspólników
• Utworzenie spółki następuje z chwilą zawarcia umowy spółki
KAPITAŁOWE
• Osobowość prawna
• Zmienność składu osobowego
• Osobiste cechy wspólników są mniej istotne
• Zarządzanie spółką odbywa się za pośrednictwem wyodrębnionego organu
• Prawa i obowiązki wspólników wobec spółki są zróżnicowane
• Majątek spółki jest odrębny
• Kapitał spółki jest stały
• Odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki w granicach jej majątku
• Utworzenie spółki z chwilą wpisu do rejestru
Możemy mówić o wzroście WEWNĘTRZNYM lub ZEWNĘTRZNYM.
-Wzrost wewnętrzny ma miejsce wówczas, gdy przedsiębiorstwo powiększa zasoby za własne pieniądze,
-Wzrost zewnętrzny oznacza zwiększenie cech poprzez współdziałanie prowadzące często do łączenia z innymi przedsiębiorstwami.
Grupy czynników, od których zależy czy przedsiębiorstwo będzie bardziej skłaniało się do finansowania wewnętrznego czy zewnętrznego:
1. Cechy sektora, w którym działa przedsiębiorstwo (najważniejsze cechy):
- czy ten sektor jest sektorem dojrzałym, czy produkty są znane, czy przedsiębiorstwo jest dojrzałe, czy ma zyski, które może inwestować;
- bariery wejścia – przeszkody, które należy pokonać aby wejść na rynek (kanały dystrybucji, wiedza, patenty, licencje prawne, ...);
-dostęp do zasobów.
2. Skłonność do zewnętrznego, albo wewnętrznego inwestowania – zależy czy chcemy działać dalej w tym samym profilu czy go zmienić. Dywersyfikacja rynku.
- równowago rynku – kiedy panuje równowaga i nie występuje ciągły i poważny wzrost
popyty przedsiębiorstwa skłaniają się do wzrostu zewnętrznego.
3. Względy taktyczne (w okresie wyroby techniki wzrosty przedsiębiorstwa)
-Skala celów strategicznych – kiedy przedsiębiorstwo zmierza do realizacji bardzo ambitnych zamierzeń często jedynym realnym sposobem ich osiągnięcia jest połączenie z inną firmą.
4. Rynkowa dostępność aktywów – jeżeli podaż aktywów na rynku jest mała to szukamy partnera, który posiada takie aktywa.
Do podstawowych form prawno-organizacyjnych działalności gospodarczej małych firm należą :
-firma jednoosobowa
-spółki
-osobowe (cywilna, jawna , komandytowa )
-kapitałowe ( z ograniczoną odpowiedzialnością )Firma jednoosobowa, najprostsza i najtańsza forma organizacji przedsiębiorstwa, najczęstsza w handlu detalicznym, rolnictwie, usługach i rzemiośle. Właściciel takiej firmy jest w pełni odpowiedzialny za długi firmy i odpowiada również własnym majątkiem w wypadku bankructwa. Aby założyć taką firmę należy zgłosić rozpoczęcie działalności gospodarczej i wnieść niewielką opłatę.
Spółka cywilna, spółka działająca na podstawie prawa cywilnego. Wspólnicy (minimum dwóch) spółki cywilnej
zobowiązują się do dążenia do określonego, wspólnego celu gospodarczego. Wspólnicy tworzą kapitał spółki cywilnej z wniesionych przez siebie wkładów w postaci gotówki lub aportu, a później również dochodów spółki.
W spółce cywilnej nie istnieje możliwość odsprzedaży wkładu udziałowego osobom trzecim, a przyjęcie nowego
wspólnika wiąże się ze zmianą w umowie spółki cywilnej. Za zobowiązania spółki cywilnej wszyscy wspólnicy odpowiadają zarówno majątkiem spółki, jak i każdy majątkiem osobistym.
Spółkę cywilną można założyć na czas nieograniczony lub na czas ograniczony w celu wykonania jakiegoś pojedynczego przedsięwzięcia. Spółka cywilna nie ma osobowości prawnej.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.), spółka działająca na podstawie prawa handlowego. W sp. z o.o. wspólnicy odpowiadają za zobowiązania przedsiębiorstwa jedynie do wysokości swoich wkładów, tzn. nie odpowiadają majątkiem osobistym, z jednym wyjątkiem z majątku prywatnego udziałowca sp. z o.o. mogą być egzekwowane kwota zadłużenia, jakie ma spółka z tytułu nie płaconych podatków. Prawo nie wyznacza ani dolnej, ani górnej granicy liczby wspólników, oznacza to, że udziałowcem może być jedna osoba fizyczna lub osoba prawna.
Spółka powstaje z chwilą wpisania do rejestru handlowego, nabywając jednocześnie osobowość prawną.
Korzyścią, jaką spodziewa się osiągnąć wspólnik, jest, podobnie jak w spółce akcyjnej, dywidenda. Najważniejszymi organami spółki są zarząd oraz zgromadzenie wspólników. Ponadto umowa spółki może przewidywać powołanie komisji rewizyjnej lub rady nadzorczej (bądź obu jednocześnie), natomiast gdy liczba wspólników przekracza 50, jest obligatoryjny wymóg powołania któregoś z tych organów.
Spółka jawna spółka działająca na podstawie prawa handlowego. Nie różni się w zasadzie od spółki cywilnej, konieczne jest natomiast jej zarejestrowanie w rejestrze handlowym oraz ścisłe przestrzeganie reguł oznaczenia firmy, czyli nazwy spółki. Firma spółki jawnej musi zawierać nazwiska wszystkich wspólników albo nazwisko i przynajmniej pierwszą literę imienia danego lub kilku wspólników z dodatkiem wskazującym na tę spółkę.
Spółki jawne najczęściej zakładane są w celu prowadzenia działalności gospodarczej na większą skalę. Ze względu na koszty związane z rejestracją spółki jawnej i jej podobieństwo do spółki cywilnej tego typu forma nie istnieje
w zasadzie w życiu gospodarczym. Spółka jawna nie ma osobowości prawnej
Spółka komandytowa spółka osobowa oparta na prawie handlowym, powstała w wyniku umowy zawartej w formie aktu notarialnego.
Spółka komandytowa stanowi w zasadzie formę pośrednią pomiędzy spółkami osobowymi a kapitałowymi.
Przynajmniej jeden ze wspólników (komplementariusz) odpowiada wobec wierzycieli całym swoim majątkiem (jak w przypadku spółek osobowych), odpowiedzialność zaś przynajmniej jednego (komandytariusza) jest ograniczona do wysokości wniesionego wkładu (jak w przypadku spółek kapitałowych).
Forma prawna przedsiębiorstwa wpływa na:
-sposób jego zarządzania
-rodzaj opodatkowania
-uwikłanie właścicieli w bieżące kierowanie
-na rodzaje prowadzonej dokumentacji
-sposób przekazania własności następcom
-możliwości sprzedaży innej osobie.
-odpowiedzialność właścicieli za zobowiązania firmy
-sposób podziału i opodatkowania zysku
-koszty działalności
Zadanie.
Jaka według mnie spółka może okazać się najlepsza.
Według mnie najlepsza spółką jest spółka z.o.o spółka ta w razie upadku odpowiada tylko majątkiem spółki a też prywatnym majątkiem udziałowców, gdy jest nie wypłacalna spółka z swojego majątku wtedy w grę wchodzi również majątek głównego właściciela spółki głównym zaletami i minusami tej spółki są:
+ minimalizacja ryzyka i ewentualnych strat, gdy ryzykowna inwestycja "nie wypali" - spółka odpowiada całym swoim majątkiem, ale bez odpowiedzialności osobistej jej udziałowców (ale są wyjątki, o czym dalej...)
+ sp. z o.o. posiada nie tylko podmiotowość prawną, ale i osobowość prawną (ew. egzekucja wierzytelności ogranicza się do majątku spółki oraz członków zarządu, ale tylko gdy nie dopełnili swych obowiązków)
+ jest to spółka kapitałowa do założenia której w Polsce wystarczy już około 55.000 PLN (50k wkład na kapitał zakładowy + ok. 5-6k opłaty sądowe i administracyjne związane z jej założeniem)
+ może być utworzona jako spółka jednoosobowa (ogół kapitału spółki w rękach jednego udziałowca)
- członkami zarządu są najczęściej wspólnicy, więc możliwa odpowiedzialność wskazana przykładowo powyżej
- co do zasady podwójne opodatkowanie (najpierw przychody spółki, potem przychody wspólników).
Wadą prowadzenia działalności w formie spółki z o.o. są również wysokie koszty, które są związane m.in. z:
obowiązkiem prowadzenia ksiąg rachunkowych;
obowiązkiem corocznego składania sprawozdania finansowego do sądu rejestrowego - koszt 290 złotych.
koniecznością dokonywania zmian w umowie spółki w formie aktu notarialnego (z wyjątkami opisanymi w kolejnych artykułach z cyklu). Za wprowadzenie zmian do umowy spółki zapłacimy notariuszowi do 750 złotych;
obowiązkiem zgłaszania większości zmian dokonywanych w spółce do rejestru przedsiębiorców (m. in. zmiana umowy spółki, zmiana członka zarządu, zmiana zasad reprezentacji czy powołanie, odwołanie prokury) i ogłoszeniem ich w Monitorze Sądowym i Gospodarczym - za wniosek o zmianę wpisu w KRS zapłacimy 400 złotych, a za ogłoszenie w Monitorze 250 złotych.
Podkreślenia wymaga fakt, że spółka z ograniczoną odpowiedzialnością dzięki posiadaniu osobowości prawnej jest niezależnym bytem prawnym, dzięki czemu „odrywa się” od osoby wspólników. W rezultacie to spółka ponosi odpowiedzialność za swoje zobowiązania, jest samodzielnym podmiotem praw i obowiązków. Ze względu na powyższe oraz wyposażenie spółki we własny kapitał jest ona atrakcyjnym partnerem dla kontrahentów.
Nie można jednak zapomnieć, że wspólnik ponosi odpowiedzialność w relacjach pomiędzy nim a spółką, jeżeli nie wypełnia nałożonych na niego obowiązków. W szczególnych przypadkach na etapie spółki w organizacji wspólnicy ponoszą również odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe.
Jeżeli wspólnik jest jednocześnie członkiem zarządu spółki, po nieskutecznej egzekucji z majątku spółki, możliwe jest uzyskanie przez wierzycieli tytułu egzekucyjnego na majątek członka zarządu. Jednak nawet wtedy wspólnik będący członkiem zarządu może uniknąć odpowiedzialności jeśli wykaże, że dochował należytej staranności, zgłaszając w odpowiednim czasie wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe, albo niedokonanie powyższych czynności nastąpiło bez jego winy, bądź też pomimo nie dochowania należytej staranności w w/w zakresie, wierzyciel spółki nie poniósł odpowiedzialności.
Bibliografia:
-http://spolki24.pl/publikacje/spolka-z-oo/16-zakladamy-spolke-z-oo-podstawowe-informacje?start=2
-http://wikipedia.pl/
-http://www.sejm.gov.pl/