Co się wydarzyło w madison country.
Wałejko wykłady- etyka pedagoiczna.15-03-2016
Etyka pedagogiczna- nie można zacząć etyki pedagogicznej, bez 2 pojęć- etyka i moralność.
Etyka- nauka filozoficzna i normatywna o moralności.
Filozoficzna- stanowi subdyscyplinę filozofii. Cała filozofia dzieli się na teoretyczną i praktyczną.
Teoretyczna- stawia pytania o ogólnej teorii każdego bytu: istnienie, egzystencja. Praktyczna- to teoria działania bytu rozumnego. Etyka należy do teorii praktycznej.
Normatywna: czyli to że określa co jest dobre a co złe. Opisuje moralność pewnych grup społecznych. Etyka nie opisuje, a tylko rozstrzyga co jest dobre a co złe, określa normy, wydaje sądy i je uzasadnia.
Moralność- część naszego życia, moralność sama jest życiem, wiąże się z naszym działaniem. Twórcą moralności jest sam człowiek. Jest aspektem wewnętrznego życia człowieka, czymś co dzieję się z człowiekiem kiedy spełnia dobre i złe czyny. Cześć życia człowieka ujęta w świetle wartości i nauki.
Refleksje moralne, intencje, czyny, dylematy, złe i dobre czyny- wszystko składa się na moralność
Przedmiot etyki:
Materialny- materiał, jako dana dziedzina wiedzy badań. Nie chodzi o aspekt który badamy, ale tylko o materiał. Przedmiotem materialnym, np. chirurgii- ciało. W etyce przedmiotem materialnym jest działanie człowieka.
Formalny( treściowy)- uwzględnia już badany aspekt. Czyli – moralność tego działania.
Metodologiczny- jak bada ten przedmiot nauki? Jaka metoda, jakie podejście? Argumentacja filozoficzna, wyjaśnianie.
Źródło wiedzy etycznej:
Rozum, który umożliwia nam poznanie, tworzenie pojęć;
Doświadczenie-refleksje, codzienność życia;
Po co jest etyka? : dla rozstrzygania dylematów moralnych, ponieważ wskazuje nam ogólne zasady. Służy działaniem. Etyka uczy jak żyć i jak dobrze się mieć ( Arystoteles). Etyka pomaga zrozumieć siebie i innych, bo dużo mówi o człowieku, o jego szczęściu, spełnieniu i motywacjach.
Etyka pedagogiczna- dotyczy moralności i działań wychowawczych i stawia pytania co w nich jest dobre a co złe. Co daje? Daje nam:
Cel wychowania, ponieważ cel dotyczy tego co jest dobre a co złe, do jakiego życia wychowujemy.
Ma związek z sensem życia, bo też zahacz pytanie, co sprawi, że moje życie będzie dobre. Pomaga stworzyć schemat sensu.
Etyka pozwala nam zaprojektować właściwe działania wychowawcze, czyli takie, które respektują dobro wychowawcy i wychowanka.
Daje czynnik weryfikacji skuteczności działań pedagogicznych, Weryfikacja skutków wychowania. Kiedy widzimy, że wychowankowie uwrażliwiają czy degradują, wiemy czy nasze metody wychowania są dobre.
Ostatni pożytek etyki ped, dla pedagoga, jest obiektywizacja zasad i norm. Przyjęcie do świadomości, że pewne normy są dobre i uniwersalne. Są pewne normy i zasady które są dobre dla wychowania i złe.
Po co ja szukam norm moralnych w życiu, czyli dobra i zła?
| E | U | D | P |
|---|---|---|---|
Szczęście Doskonalenie( być coraz lepszym) Spokój sumienia |
Strach przed odrzuceniem, by być lubianym. Korzyść- pomagam w trudnej sytuacji, po to, że kiedy mnie będzie trudno mi też pomogli. Integracja w społeczeństwo. Przykład dla innych |
Strach przed karą i więzieniem. Motywacja religijna- piekło i raj. Autorytety: Bóg + jego prawo. |
Dla godności człowieka. |
Co jest ostatecznym kryterium moralności? Czyli normą moralności? Sa 4 orientacje:
Eudajmonizm- spełniamy normy dla własnego szczęścia. Pomagam innym, żebym był szczęśliwym. Zarzuty: jest ostatecznie interesowy, nie ma tu bezinteresowności. Bywa że ktoś jest gotowy zrezygnować z własnego szczęścia, żeby ktoś inny był szczęśliwy- tu ta norma nie jest dostarczana
Utalitaryzm: korzyść, rozmaicie rozumiana. Zarzuty: To jest nie godne, to jest czysty interes- robię dobro na własną korzyść.
Deontonomizm- kierujemy się zasadami, ponieważ ktoś tak ustanowił. (Prawo stanowione). Kierujemy się prawem, bądź, dlatego, że ktoś nam to kazał( bóg, rodzie, politycy..) Zarzuty: nie ma uniwersalnych norm, bo różne religie i polityki maja inne zasady, które są zmienne w przestrzeni wieków. Również sposób uzasadniania- deontonomista często nie rozumie dlaczego te normy które spełnia są dobre. Np. babciu dlaczego nie mogę kraść?- bo bóg kat kazał.- Ale dlaczego?
Personalistyczna- pomagam innemu dlatego, że on jest człowiekiem, a nie dla tego, że mi ktoś tak kazał. Mówi, że warto pomagać, bo człowiek jest taki dobry, że pomóc innym jest najbardziej sensowne w życiu. Kocham go dlatego, bo jest- jest sobą, człowiekiem.
Jest spójna z innymi orientacjami: Personalizm + Eudajmonizm =( kobieta w ciąży z niepełnosprawnym) czy urodzić czy nie? Jak urodzi to ona mówi, że jest szczęśliwa, pomimo, że z czegoś zrezygnowała.
Deontonomizm+ personalizm= prawo nie tylko stanowione ale i prawo boskie. Prawa religijne pozostały stworzone, po to, żeby chronić osobę.
Pierwsze trzy zasady/ orientacje świadczą o tym, że jesteśmy niedojrzali moralnie.
05.04.2016
Czyn jako centralne pojęcie etyki?
To jak człowiek postępuje, wile o nim mówi, ale ocena człowieka niewiele o nim mówi.
Czyn- to wolne i świadome działania człowieka. Wolne działania to- że naprawdę tego chcemy, a świadome- wiemy co robimy.
Co nie będzie czynem? Np. nadchodzące nieprzychylne myśli, uczucia ( znudzenie, chęć zaśnięcia) , pobudzenia seksualne, bo jest to mimowolne i niezależne od nas, od naszej świadomości.
Natomiast wszystko co jest świadome i dobrowolne polega moralnej odpowiedzialności.
Rozróżniamy czyny zewnętrzne i wewnętrzne. Czyn zewnętrzy widać, jest uzewnętrzniony i go widzą inni. Czyn wewnętrzny: widać. Np. w autobusie śpi pijany człowiek, który pachnie. Jedziemy i myślimy: co za człowiek? Pogarda.
Czyn wewnętrzny także jest świadomy i wolny, dlatego podlega on również moralnej ocenie i odpowiedzialności, mimo tego, że jego nikt nie widzi.
To co jest na zewnątrz musi być takie same jak wewnątrz.
Natomiast czyn nie zawsze jest w pełni świadome i wolne. Poznanie i wola czasami może być ograniczone.
Przeszkody ograniczające działania rozumu i woli, dzielą się na aktualne i habitualne.
Aktualne: działają tylko przez pewien czas:
Niewiedza dotycząca sytuacji, osoby, okoliczności- przepraszam, ale ja naprawdę tego nie wiedziałam.
Uczucia: strach, i działanie impulsywne. Strach ogranicza nasz rozum, np. zabicia w afekcie.
Pozytywne uczucia, też ograniczają nasz rozum. Np. zakochanie. Uczucia zaciemniają poznanie, i mają naturę taką, że kiedyś się skończą.
Przymus: może mieć charakter fizyczny- postawienie nogi, i psychiczny- presja.
Habitualne-trwałe:
Błędne opinie u uprzedzenia. Wynikają z zachowania, mediów.
Wrodzone skłonności:
Nałogi. Dzielimy je na organiczne: papierosy, kawa, alkohol, narkotyki, seks, leki , i duchowe: Kłamstwo, kradzież,
Choroby psychiczne.
Te przeszkody w różnym stopniu ograniczają odpowiedzialność moralną.
Moralność jest rozszczepiona na obiektywną i subiektywną.
Czyn słuszny- obiektywne dobro + intencja czysta =czyn godziwy- szlachetny w 100%.
Czyn słuszny- to po prostu, że dzieje się dobro, np.- dzieci dostają pieniądze. Intencja, że te pieniądze były przekazane z chęcią dobra.
Zasada podwójnego skutku. Jest to zasada dopuszczalna, właściwa. Polega na tym, że kiedy musimy zrobić jakiś dobry czyn, w pakiecie tym jest jakieś zło, które będzie skutkiem. Czyn moralnie dobry, który musimy zrobić, ma skutek poboczny w postaci jakiegoś zła. I my nie mamy wyjścia, żeby to zmienić. NP.
Ciąża pozamaciczna- dziecko rosnąc zabije matkę. Lekarz usuwa dziecko, bo musi uratować matkę. On nie ma innego wyjścia, musi usunąć te dziecko.
Obrona konieczna, jak na przykład chce obronić swoje życie. Ktoś się włamuje w nocy do domu, to właściciel ma prawo wystrzelić.
12.04.2016
Psychologiczne etapy czynu
Każdy czyn składa się z 4 etapów:
Intencja
Rozważanie
Decyzja
Wykonanie
Rozważanie występuje nie zawsze.
Intencja to jest zmierzanie do czegoś, zmierzanie do celu. Intencja podsuwa nam jakiś pomysł na zrobienie czegoś.
Rozważanie- proces argumentowania. Kiedy nie jesteśmy pewni, szukanie za i przeciw.
Decyzja- jest to konkretny wybór ,,dobra”, czyli konkretnej wartości.
Wykonanie- wcielenie w czyn.
W cała strukturę jest zaangażowane i rozum i wola. Poniekąd dla poszczególnych osób, na każdym z tych etapów mogą wystąpić trudności.
Intencja- są osoby które nie mają pomysłów, i robią tylko to co inni ludzie od nich oczekują. Tu musimy takim osobom pokazać, że są inne wartości, zachęcenie do twórczości ( np. dla dzieci) . Musimy pracować nad intencją, ponieważ to są osoby które wolą żeby w ich życiu nic się nie zmieniało. Takie osoby bez intencji nie robią nic złego, ale również nie robią nic dobrego.
Dla innych osób problemem jest rozważanie. Kiedy np. wmiesza się jakiś lęk, który hamuje ich w działaniu. W takim wypadku ta osoba, zaczyna prosić o zdanie innych osób, co oni myślą na ten temat. Tego rodzaju osoby są słabsze psychicznie, które łatwo dają się uwieść.
Decyzja też może być trudnością, mimo tego że już mają wspaniała intencję, wszystko rozważyli. Np. wieloletnie chodzenie ze sobą- nie podejmują decyzji . Ponieważ każda decyzja i wybór ponosi za sobą jakieś straty. Zwycięża często albo lenistwo, strachy które nas oddalają od podjęcia decyzji.
Która decyzja i czyn dla człowieka jest lepszy? Ten który nie jest perfekcyjny moralnie, ale osoba go w pełni świadomie podjęła. My musimy uczyć się wewnętrznej moralności, nawet kosztem błędów osobistych.
Żeby mieć dobre kontakty z innymi, musimy mieć dobry kontakt ze sobą.
Wykonanie- problem z podjęciem decyzji.
Sumienie
Sumienie jest częścią intelektu, rozumu. Rozum służy rozpoznaniu prawdy, co jest prawdziwe. Nasz intelekt składa się z 2 części: intelekt teoretyczny i praktyczny. Sumienie jest intelekt praktyczny, bo on bada wartości by służyły działaniu.
W sumieniu spotyka się prawda z powinnością. Bo to jest prawdziwe i to powinienem zrobić. Wtedy wola przerywa te rozważania intelektu( sumienia) i powstaje decyzja.
Sumienie- refleksja rozwoju praktycznego, która daje nam wybór kierunków i czynów.
Człowiek musi spełnić dwa warunki, żeby usłyszeć głos sumienia:
Zdystansowanie się do bilansu zysków i strat. Często jest tak, że decyzje zgodne z sumieniem ponoszą duże straty, np. czasu, pieniędzy.. Człowiek który jest uzależniony od zysku, nie usłyszy głosu sumienia.
Świadomy stosunek do posiadania życia, ponieważ wiele osób nie żyje, a tylko są żywe ( pesymiści, siła przypadku jest silniejsza od nich). Tu musi zajść władza zaangażowania życia, bo to bycie żywym, jest podstawą którą można zdefiniować- co mnie do tego? Trzeba zrezygnować z obojętności, na rzecz świadomości i świadomych decyzji.
Prawidłowy akt sumienia składa się z 3 etapów:
Rozpoznanie uniwersalnej normy moralnej
Podporządkowanie własnego sądu tej ogólnej normie
Konkretne, osobiste zastosowanie normy (
pisze magisterkę, trafiam w internecie na ładny kawałek- kopiuj wklej, i nas zaczyna gryźć sumienie
Swój własny sąd- nie to jest kradzież
Usuń
Typy sumienia:
Sumienie przed uczynkowe i po uczynkowe:
Przed uczynkowe- za nim podejmiemy decyzję, już sumienie pracuje. Stawiamy pytanie- co na to moje sumienie?
Po uczynkowe- po fakcie, radość wewnętrzna, kiedy czyn zgodny z sumieniem, albo gryzienie sumienia.
Prawidłowe sumienie:
Prawe sumienie - kiedy ocena jest zgrana z prawdą obiektywną. W sprawie dobra.
Pewne sumienie- po prostu podpowiada, dochodzimy w rozważaniach do jasności, w skutku wiąże się z harmonią.
Wadliwe/ chore sumienie:
Sumienie błędne- podpowiada nam nie zgodnie z prawdą. Często mają wychowawcy, czy rodzice, które uważają, że dziecko można bić.
Wątpliwe- kiedy człowiek jest niezdolny do oferowania sądu. Nie wie co ma zrobić, nie umie tej niewiedzy usunąć. Nie wolno podejmować decyzji pod wpływem sumienie wątpliwego, bo jest większe ryzyka błędu, a po drugie jest to nie godne człowieka..
Zawikłane sumienie- jak się nie ruszysz to jest źle, bo każde wyjście wydaje się złe.
Sumienie błędne niepokonalnie- osoba nawet nie ma cienia wątpliwości że jest w błędzie, nie ma podejrzeń, że może się mylić, dlatego nie jest w stanie poznać tego błędu. To się nazywa- skrajne samozakłamanie. Są dwie drogi formowania takiego sumienia:
Wpływy środowiska ( terroryści, którzy od dziecka są wychowywani przez innych terrorystów)
Stopniowe świadome dopuszczanie zła w swoim życiu, np. poprzez kłamstwa. Nasze sumienie staje się coraz mniej wrażliwe.
Sumienie błędne pokonalne- tu człowiek robi źle, ale przeczuwa, że coś jest źle, ale z lenistwa/strachu nie wyjaśnia sobie tych wątpliwości. Z taką osobą da się gadać, jest szansa, że do niego dotrze prawda.
Sumienie szerokie- dużo się w nim pomieści. To co zakazane- jest niby czasami dopuszczalne. Możemy porównać do sumienia zatwardziałego, gdzie człowiek jest przywiązany do zła.
19.04.2015.
Sumienie szerokie- mamy skłonność do ocenia tego co jest zakazane, jako to co jest dopuszczalne, A duże kłamstwa wydają nam się małymi kłamstwami.
Takie sumienie może prowadzić do sumienia zatwardziałego, i wtedy człowiek jest przywiązany do zła, jest nieczuły na pobudki duchowe.
Kolejny rodzaj wadliwego sumienia, jest sumienie faryzejskie- polega na tym że potępiamy innych za rzeczy, które u siebie tolerujemy. Poza tym liczą się dla nas bardziej zewnętrzne przepisy, reguły niż wewnętrzna prawość. Można zabić drugiego człowieka, bo złamał przepisy.
Następne sumienie chore jest- sumienie nadwrażliwe, inaczej skrupulackie. Ciągle poczucie winy, strach przed podejściem do czegoś nowego. Bliskie nerwice natręstwa. ( przykład o szkle na placu).
Przeciwieństwem przeciwieństwa nadwrażliwego, jest sumienie niewrażliwe- czyli wszystko mija. Nie ma potrzeby zastanawiać się nad tym co zrobił złego, ponieważ wszystko spływa.
Sumienie jest sercem duchowej istoty człowieka, błędne sumienie niszczy człowieka od wewnątrz.
Typy charakterów ze względów na sumienie i wole dzielimy na:
Dobry charakter przejawia się prawym sumieniem i silną wolą.
Zły charakter- wadliwe sumienie i silna wola.
Słaby charakter- prawe sumienie i słaba wola
Człowiek bez charakteru- wadliwe sumienie i słaba wola.
Czy zawsze trzeba postępować zgodnie z sumieniem?
Sumienie wadliwe jest bezkrytyczne, człowiek myśli że jest prawda. Każdy człowiek musi iść tak jam mówi sumienie, bo przekracza ludzkie możliwości. Nawet kiedy czyni zło, ma postępować zgodnie z sumieniem, ponieważ inaczej nie ocenimy czy nasze czyny są dobre. Słuchamy głosu sumienia, ale musimy się zastanowić. Będzie uczciwy wobec siebie, bo działa zgodnie z własnym głosem.
Sam człowiek nie jest osądzany, tylko jego czyn osądzany.
Do chorego sumienia może doprowadzić sam człowiek, ale również i środowisko gdzie mieszka.( np. dzieci mordercy w imię allacha)
Jak wychować sumienie?
Ze względu do wystąpienia wadliwego sumienia, należy wychowywać dzieci do rozpoznania dobra i zła. Małe kłamstwa również prowadzą do wadliwego sumienia.
Pozytywna praca nad sumieniem:
Maksymum uczciwości.
pokazywać wartości- prawo, dobrość, uczciwość.
Negatywna praca nad sumieniem- jest koregowanie błędów sumienia. Błędy te dzielimy na niezawinione i zawinione.
Niezawinione:
Błędy sumienia wynikające z wychowania
Błędy wynikające z istoty człowieka: sytuacje kiedy coś nas naprawdę przerosło. Wynika to z cech przygodności, kiedy mamy słaba osobowość. Nie dajemy sobie rady- coś jest silniejsze od nas.
Zawinione:
Postepowanie wbrew sumieniu. Sumienie jest dobre, ale postępujemy wbrew sumieniu,( wiem , że zdradzać jest źle, ale robię bo jest mi dobrze)
Sytuacje kiedy zbyt pochopnie ulegamy mniejszym wartościom, np.: przyjemnościom, bez szukania najlepszego dobra. ( nie będę się uczyć na egzamin, idę do kina)
Ignorowanie dobrych rad. Bezkrytycyzm wobec siebie. Ktoś nam mówi słusznie, żeby czegoś nie robić, i my wiemy że mówi dobrze, ale robimy tak jak chcemy, bo ( aj co tam się wymądrza, nie będzie mi mówił co mam robić)
Bezkrytyczne słuchanie innych.
Samo zakłamanie. Szczególne groźne. Naciąganie faktów, po to by prawdę podporządkować własnym interesom. Do zakłamania sumienia można dojść poprzez drobne przestępstwa, czyli drobne świadome postepowanie przeciwko sumieniu. W tym wypadku, niebezpiecznym jest, że w punkcie dojścia człowiek może w to wszystko uwierzyć.
Ważne jest żeby wychowawca ujawnił błędy sumienia i pokazać dziecku, że musi ich unikać. Najbardziej skuteczna pracą nad sumieniem- jest praca nad własnym sumieniem,
4 drogi pracy nad własnym sumieniem:
AD EXSTRA- na zewnątrz. Wynika z samej definicji prawdy, ponieważ prawdę definiujemy jako zgodność rozumu z rzeczywistością. Czy to jaki widzimy świat nie mija się z tym jak jest w rzeczywistości. Chodzi o to, żeby stawić pytanie- czy mój sąd jest zgodny z rzeczywistością?
AD INTRA- do wewnątrz. Oznacza kwestionowanie własnych sądów. Podejrzliwość wobec siebie, przez to że jesteśmy świadomi, że jest jakieś wadliwe sumienie.
AD ALIA- do innych. Słuchać ostrej krytyki od innych, które mają coś do powiedzenia.
AD EDUCATIONEM- do edukacji. Długa praca nad sumieniem od dziecka. Wrażliwość na dobro i zło.
26.04.2016
Nadużycia sumienia:
Preferencja indywidualizmu- ale moja sytuacja jest wyjątkowa, ja mogę. Pokazywanie jakby ja jestem indywidualna, i mam prawo zachować się ni moralnie.
Preferencja przeciętności- to jest- wszyscy tak robią, więc i ja mogę. Wypacza kulturę moralną społeczeństwa. Patrzy jako cała społeczność.
Wychowanie woli: są dwa sposoby pracy:
Zewnętrzna- trening dyscypliny woli, sport pod opieką trenera, pisanie pracy magisterskiej. Robimy cos co nas mobilizuje.
Wewnętrzna- samowychowanie, zmuszanie się do codziennego wysiłku, np. nauczyć się 10 słówek z jakiegoś języku. Coś sobie zabraniać, czy przysięgnąć na coś.
Wola pracuje z sumieniem.