Konsolidacja sprawozdań finansowych

20.02.2013

Test – test jednokrotnego wyboru (zawierające też przykłady liczbowe, drobne do wyliczenia)

Literatura:

• Pod red. Halina Buk „konsolidacja sprawozdań finansowych”, Katowice, AE

• Zbiór zadań (autorek nie wiem) od nas z uczelni

• A. Raciński „konsolidacja sprawozdań finansowych” 2002r.

• A. i M. Gierusz „konsolidacja sprawozdań finansowych na podstawie MSSF”

Główne podstawy prawne:

• UoR

• Rozporządzenie Ministra Finansów z września 2009r w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez podmioty inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i grupy reasekuracyjne skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych

• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2004r. w sprawie zasad sporządzania skonsolidowanych sprawozdań finansowych holdingu finansowego

• Regulacje wynikające z prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi

• MSR/MSSF

• Dyrektywy UE

Treści wykładów oparte głównie na polskich przepisach

Życie gospodarcze przyniosło potrzebę sporządzania sprawozdań finansowych. Zaczęły upadać firmy, których analizy sprawozdań jednostkowych mówiły o dobrym jej funkcjonowaniu. Upadały ze względu na powiązania z innymi podmiotami.

Potrzeba widzieć sytuację jednostki, ale też jej powiązania z innymi podmiotami.

Funkcjonują dwie grupy powiązań finansowych

I.

A B

80% 40%

Spółka Matka

20% 90%

C D

II. Sieć przedsiębiorstw (przedsiębiorstwo sieciowe)

A B

C D E

F G

Motywy tworzenia grup kapitałowych

• Uzyskanie efektu skali

  • Zmniejszenie ryzyka rynkowego

  • Zwiększenie dostępu do zasobów

  • Obniżyć koszty kapitału

  • Zwiększenie konkurencyjności

  • Zwiększenie udziału na rynku własnej firmy

  • Zwiększenie dostępu do zasobów

• Poprawa efektywności i zarządzania

  • Efektywniejsze zapewnienie środków i dostęp do nowych technologii

  • Podejmowanie decyzji strategicznych

  • Szersze wykorzystanie outsourcingu

  • Ograniczenie wysokiego ryzyka operacyjnego przez spółki podporządkowane z małym majątkiem

  • Lepsze gospodarowanie zasobami ludzkimi i majątkiem

• Usprawnienie funkcji podstawowych i pomocniczych

  • Uproszczenie struktur organizacyjnych

  • Obniżenie kosztów ogólnego zarządzania

  • Wyeliminowanie w różnych jednostkach grup pomocniczych (jedna na wszystkie)

  • Racjonalizacja łańcucha wartości dodanej

  • Poprawa płynności finansowej poprzez zamykanie obiegu pieniądza

  • Dzielenie się już posiadanymi zasobami operacyjnymi

  • Obniżenie opłat fiskalnych

/z punktu widzenia przedsiębiorstwa motywy tworzenia grup kapitałowych są dobre. Jednak jest coraz więcej niezadowolonych, rozwarstwienie społeczeństwa/

Spółka alfa ma 80% udziałów w spółce beta

Spółka beta sprzedaje produkty z wysoką marżą spółce alfa. Do tego spółka beta otrzymuje dywidendy.

Spółka beta emituje akcje i zaciąga kredyt bo ma wykreowaną dobrą sytuację finansową (kosztem spółki alfa-sztuczne kreowanie obrazu)

Spółka alfa ma 80% udziałów spółki beta, sprzedaje spółce beta produkty z wysoką marżą.

Spółka beta korzystnie zbywa akcje spółki alfa (wykreowała jej dobrą sytuacje finansową), potem ogranicza zakupy od alfy więc alfa jest w sytuacji kryzysowej.

Należy kontrolować powiązania i relacje między firmami. Spółki mogą kreować nawzajem obrazy innych spółek.

Kto i jakie Standardy musi stosować /tego slajdu nie widzę/

Obligatoryjnie MSRy stosuje się dla:

• Emitentów papierów wartościowych

• Banków

Obligatoryjnie (art. 55 ust. 6a UoR)

Fakultatywne stosowanie MSR

• Spr fin jednostek wchodzących w sklad grupy kapitałowej w której jednostka dominująca sporządza skonsolidowane spr fin zgodnie z MSR

• Skonsolidowane spr fin emitentów papierów wartościowych zamierzających ubiegać się lub ubiegającą się o ich dopuszczenie do obrotu na jednym z rynków regulowanych krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego

• Sprawozdania finansowe jednostek wchodzących w skład grupy kapitałowej, w której jednostka dominująca sporządza skonsolidowane sprawozdanie finansowe zgodnie z MSR, mogą być sporządzane zgodnie z MSR.

Spółki handlowe

1. Spółki osobowe (nie posiadają osobowości prawnej ale są tzw. osobą prawną)

• Spółka jawna

• Spółka partnerska

• Spółka komandytowa

• Spółka komandytowo-akcyjna

1. Spółki kapitałowe (posiadają osobowość prawną)

• Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

• Spółka akcyjna

Przedsiębiorstwo państwowe (samodzielny, samorządny, samofinansujący się przedsiębiorca posiadający osobowość prawną)

Organy założycielskie

• Naczelne oraz centralne organy administracji panstowewj

• NBP i banki państwowe

Jednostka dominująca (JD)

Jednostka będąca spółką handlową lub przedsiębiorstwem państwowym sprawująca kontrolę nad inną jednostką.

1. Posiadająca bezpośrednio lub pośrednio przez udziały większość ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym innej jednostki (zależnej) także na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu wykonującymi prawo głosu zgodnie z wolą JD lub

2. Uprawnioną do kierowania polityką finansową i operacyjną innej jednostki (zależnej) w sposób samodzielny na podstawie umowy zawartej z innymi uprawnionymi do głosu posiadającymi na podstawie statutu lub umowy spółki łącznie z JD większość ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym lub

3. Uprawniona do powoływania i odwoływania większości członków organów zarządzających nadzorujących lub administrujących innej jednostki (zależnej) lub

4. Będąca udziałowcem jednostki której członkowie zarządu w poprzednim roku obrotowym w ciągu bieżącego roku obrotowego i do czasu sporządzenia sprawozdania finansowego za bieżący rok obrotowy stanowią jednocześnie więcej niż połowę składu zarządu tej jednostki (zależnej) lub osoby , które zostały powołane do pełnienia tych funkcji w rezultacie wykonywania przez JD prawa głosu w organach tej jednostki (zależnej).

(wystarczy jedna z tych przesłanek. Np. nawet posiadając tylko 5% udziałów możemy być jednostką dominującą poprzez wpływ na organy zarządzające)

Musi być spełnione kryterium A,C,D w przypadku spółek publicznych bo kryterium B jest nieostre

Jednostka dominująca niższego szczebla

Spółka handlowa która jest jednocześnie jednostką zależną od innej spółki (handlowej) lub przedsiębiorstwa państwowego i jednostką dominującą w stosunku do co najmniej jednej spółki handlowej.

Jednostka dominująca wyższego szczebla

Spółka handlowa lub przedsiębiorstwo państwowe które jest jednostką dominującą w stosunku do jednostki dominującej niższego szczebla.

Nie można mieć udziałów w przedsiębiorstwie państwowym bo ma jeden określony fundusz założycielski

Wykład – 27.02.2013

Kontrola nad inną jednostką – zdolność jednostki do kierowana polityką finansową i operacyjną innej jednostki, w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych z jej działalności

Jednostka zależna- Spółka handlowa lub podmiot utworzony i działający zgodnie z przepisami obcego prawa handlowego, kontrolowana przez jednostkę dominującą

Mogą być gdziekolwiek na świecie

Jednostka współzależna – jednostka współkontrolowana przez wspólników na podstawie zawartej pomiędzy nimi umowy, umowy spółki lub statut

Współkontrola nad inną jednostką - Zdolność wspólnika jednostki współzależnej na równi z innymi wspólnikami na zasadach określonych w zawartej pomiędzy nimi umowie, umowie spółki lub statucie do kierowania polityką finansową i operacyjną tej jednostki w celu osiągnięcia wspólnie korzyści ekonomicznych z jej działalności

Wspólnik jednostki współzależnej - Spółka handlowa lub przedsiębiorstwo państwowe, sprawujące wraz z innymi udziałowcami współkontrolę nad jednostką współzależną

Znaczący wpływ na inną jednostkę

Niemająca znamion sprawowania kontroli lub współkontroli zdolność jednostki do wpływania na politykę finansową i operacyjną innej jednostki w szczególności przez:

1. Udział w podejmowaniu decyzji w sprawie podziału zysku lub pokrycia straty

2. Zasiadanie w organie zarządzającym, nadzorującym lub administrującym

3. Przeprowadzeni istotnych transakcji z tą jednostką

4. Udostępnienie tej jednostce informacji technicznych o zasadniczym znaczeniu dla jej działalności

5. Możliwość wymiany członków organów zarządzających, nadzorczych lub administrujących

Znaczący inwestor - Spółka handlowa lub przedsiębiorstwo państwowe w innej jednostce – niebędącej jednostką zależną lub współzależną - nie mniej niż 20% głosów w organie stanowiącym tej jednostki i wywierający znaczący wpływ wobec tej jednostki, … Udział w ogólnej liczbie głosów może być mniejszy niż 20% jeśli inne okoliczności … wskazują na wywieranie znaczącego wpływu

Jednostka stowarzyszona - Spółka handlowa lub podmiot utworzony i działający zgodnie z przepisami obcego prawa handlowego na którą znaczący inwestor wywiera znaczący wpływ

Rodzaje powiązań między jednostkami

Rodzaje powiązań / Przejawy powiązań	Jednostki powiązane
	Jednostka nadrzędna
	Dopuszczalna forma organizacyjno-prawna
Sprawowanie kontroli	Jednostka dominująca Spółka handlowa Przedsiębiorstwo państwowe
Sprawowanie współkontroli	Wspólnik jednostki współzależnej Spółka handlowa Przedsiębiorstwo państwowe
Znaczący wpływ	Znaczący inwestor Spółka handlowa Przedsiębiorstwo państwowe

Jednostki powiązane z jednostką

• Jednostka dominująca

• Znaczący inwestor

• Jednostki zależne od JD

• Jednostki współzależne

• Jednostki stowarzyszone

• Jednostki znajdujące się wraz z jednostką pod wspólną kontrolą

• Wspólnik jednostki współzależnej

Grupa kapitałowa

• Jednostka dominująca

• Jednostki zależne

Grupa kapitałowa

Jednostka dominująca (spółka handlowa, przedsiębiorstwo państwowe)

Znaczący inwestor

Jednostka zależna		Podmiot działający wg obcego prawa handlowego

Jednostka współzależna		Jednostka stowarzyszona

Metody konsolidacji zależnie od rodzaju grupy:

Jednostki zależne – metoda konsolidacji pełnej

Jednostki współzależne – metoda proporcjonalna i praw własności

Jednostki stowarzyszone – metoda praw własności

Skonsolidowane sprawozdanie finansowe:

1. Skonsolidowany bilans

2. Skonsolidowany RZiS

3. Skonsolidowany rachunek przepływów pieniężnych

4. Zestawienie zmian w skonsolidowanym kapitale własnym

5. Informacja dodatkowa

   1. Wprowadzenie do skonsolidowanego sprawozdania finansowego

   2. Dodatkowe informacje i objaśnienia

6. Sprawozdanie z działalności grupy kapitałowej – istotne informacje o stanie majątku i sytuacji finansowej, o udziałach własnych posiadanych przez jednostkę dominująca, jednostki grupy kapitałowej oraz osoby działające w ich imieniu, ocena uzyskiwanych efektów, wskazanie czynników ryzyka, opis zagrożeń)

Zaniechanie sporządzenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego:

1. Gdy na dzień bilansowy oraz w roku poprzedzającym łączne dane jednostek grupy kapitałowej (bez dokonywania wyłączeń) spełniają dwa z nast. warunków:

   1. Średnioroczne zatrudnienie (pełne etaty) nie przekracza 250os

   2. Suma bilansowa nie przekracza w walucie PLN, 7,5mln EUR

   3. Przychody netto ze sprzedaży produktów i towarów oraz operacji finansowych w PLN do równowartości 15mln EUR

2. Przez jednostkę dominująca zależna od innej jednostki, mającej siedzibę lub miejsce sprawozdania zarządu za terytorium Europejskiego Obszaru Gospodarczego, gdy:

   1. JD wyższego szczebla posiada co najmniej 90% udziałów tej jednostki, a wszyscy pozostali udziałowcy wyrazili zgodę

   2. JD wyższego szczebla obejmie konsolidację zarówno zależną od niej jednostką dominującą, jak i wszystkie jednostki zależne od JD zwolnionej ze sporządzenia SSF

3. Gdy wszystkie jednostki zależne wyłącza się objęcia ich konsolidacją ( a więc gdy jednostka dominująca musiałaby konsolidować tylko jednostki współzależne)

Wyłączenia (obowiązkowe) z konsolidacji jednostki zależnej:

-udziały tej jednostki nabyte, zakupione lub pozyskane w innej formie wyłącznie w celu odsprzedaży, w terminie jednego roku od dnia nabycia

-występują ograniczenia w sprawowaniu kontroli lub współkontroli nad jednostką (np. swobodne dysponowanie aktywami, zyskiem netto)

Fakultatywne wyłączenie, gdy:

-dane finansowe jednostki są nieistotne dla realizacji obowiązku w art. 4 ustawy

Obowiązek kierownika jednostki dominującej nie sporządzającej SSF, gdy JD wyższego szczebla sporządza SSF z racji posiadania min. 90% udziałów:

1. Składa w rejestrze sądowym przetłumaczone na język polski przez tłumacza przysięgłego:

   1. SSF wraz z skonsolidowanym sprawozdaniem z działalności jednostki dominującej wyższego szczebla

   2. Opinię biegłego rewidenta z badania tego SSF – w ciągu 30 dni od dnia jego zatwierdzenia

2. Składa ww. dokument w celu ogłoszenia w ciągu 30 dni od dnia jego zatwierdzenia

Formalne wymogi wobec jednostek objętych konsolidacją:

1. Ten sam dzień bilansowy i ten sam rok obrotowy co sprawozdanie finansowe JD (dopuszczalne odstępstwa to 3 miesiące)

2. Czas na sporządzenie – nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia bilansowego, na który JD sporządza roczne SF

3. Podpis kierownika JD oraz innej osoby odpowiedzialnej za sporządzenie SSF

4. Zatwierdzenie przez organ zatwierdzający JD, nie później niż w ciągu 6 miesięcy od dnia bilansowego, na który należy sporządzić roczne sprawozdanie finansowe JD

5. Obowiązek badania i ogłaszania

6. Jednostki objęte SSF powinny stosować:

   1. Jednakowe metody wyceny aktywów i pasywów

   2. Jednakowe metody sporządzania SF

Wykład - 6.03.2013

Spóźniłam się sporo

Wartość godziwa a cena rynkowa?

Wartość godziwa – pojęcie szersze od wartości rynkowej

Wartość rynkowa – to cena możliwa do uzyskania na aktywnym rynku, a więc gdy dany składnik aktywów jest przedmiotem obrotu na aktywnym rynku.

W przeciwnym przypadku można określić tylko wartość godziwą (hipotetyczną).

Wg MSR 38 aktywny rynek to taki rynek, na którym

• Aktywa podlegająca obrotowi mają charakter jednorodny

• Praktycznie w każdym momencie można znaleźć chętnego nabywcę i sprzedawcę

• Informacje o cenach transakcji jest dostępna publicznie

Ustalenie wartości godziwej aktywów netto jednostek zależnych i różnic konsolidacyjnych

1. Przeszacowanie wartości księgowych aktywów i zobowiązań jednostek zależnych do ich aktualnej wartości godziwej (WGA)

2. Ustalenie części powyższej wartości aktywów netto odpowiadającej udziałowi jednostek grupy kapitałowej objętych konsolidacją w jednostkach zależnych na dzień rozpoczęcia sprawowania nad nimi kontroli (WGAZ)

3. Obliczenie różnicy konsolidacyjnej na dzień powstania podporządkowania tj. różnicy między wartością posiadanych udziałów w cenach nabycia, a odpowiadającą im częścią aktywów netto jednostek zależnych wycenionych wg ich wartości godziwych (CN-WGAZ)

   1. Wartość firmy gdy: CN > WGAZ

   2. Ujemna wartość firmy gdy: CN < WGAZ

4. Obliczenie różnic konsolidacyjnych w przypadku zmian udziału jednostek grupy kapitałowej objętych konsolidacją w aktywach netto jednostki zależnej (nabycie kolejnych udziałów lub ich zbycie)

Zadanie. Ustalenie i rozliczenie wartości firmy

Założenia:

Jednostka D nabyła w dniu 1 maja 200X r. wszystkie udziały w spółce BETA za kwotę 300zł. Bilans spółki BETA na dzień 30.04.T1R. wg aktualnej wartości księgowej sporządzony wg zasady rachunkowości stosowanych przez BETA – tabela

Jednostka D jest zainteresowana ustaleniem wartości godziwej przejmowanych aktywów netto jako podstawy wyceny wartości rynkowej jednostki. W tym celu przeszacowano wartości księgowe aktywów i zobowiązań do ich aktualnej wartości godziwej:

1. Składniki majątku trwałego z 200 do 240

2. Obniżenie wartości zapasów nierotacyjnych o 30

3. Obniżenie wartości należności wątpliwych o 50

Zadanie:

1. Ustalić wartość firmy

2. Sporządzić skorygowany bilans

Bilans spółki beta na 30.04.T1r.

wyszczególnienie	Wartość bilansowa	Korekta wartości bilans. Do wartości godziwej	Wartość godziwa
AKTYWA	Kwota	Wn	Ma
Rzeczowe aktywa trwałe	200	40	-
Inwestycje długoterminowe	100	-	-
Zapasy	200	-	30
Należności	500	-	50
Inwestycje krótkoterminowe	200	-	-
Aktywa razem	1200	40	80
Obowiązania	940	-	-
Aktywa netto	200	-	-

Tabela 3 /gdzieś zgubiłam jakąś?/

AKTYWA	Kwota	Pasywa	Kwota
Majatek firmy	80
Rzeczowe aktywa trwałe	240	Kapitał zakładowy	150
Inwestycje długoterminowe	100	Przeszacowania	40
Zapasy	170	Zysk netto	110
Należności	450	Zobowiązania	940
Inwestycje krótkoterminowe	200
Aktywa razem	1240	Pasywa razem

Od wartości firmy dokonuje się odpisów amortyzacyjnych metodą liniową w okresie nie dłuższym niż 5 lat poczynając od miesiąca, w którym objęto kontrolę nad jednostką zależną. W uzasadnionych przypadkach kierownik jednostki dominującej może ten okres wydłużyć do lat 20. Odpis ten jest wykazywany w odrębnej pozycji skonsolidowanego rachunku zysków i strat jako „odpis wartości firmy z konsolidacji”, która to pozycja pomniejsza skonsolidowany wynik finansowy grupy kapitałowej.

Coś tam coś tam (przerwa była i się spóźniłam)

Skonsolidowany bilans – pasywa

1. Kapitał (fundusz) własny

2. Kapitał mniejszości

3. Ujemna wartość firmy jednostek podporządkowanych
   1. +/- ujemna wartość firmy – jednostka zależna
   2. +/- ujemna wartość firmy – jednostki współzależne

4. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania

Rozliczenie ujemnej wartości firmy (wg uor)

Ujemna wartość firmy ujętą w rozliczeniu międzyokresowym przychodów odpisuje się przez okres średniej ekonomicznej żywotności aktywów amortyzowanych In plus na przychody, poczynając od miesiąca, w którym podjęto kontrolę nad jednostką zależną.

Zadanie. Rozliczenie ujemnej wartości firmy

Założenia:

1. Spółka A nabyła 100% spółki B za cenę 42 500zł

2. Spółka A poniosła koszty ekspertyz ekonomicznych związanych z przejęciem 500zł

3. Wartość księgowa i godziwa aktywów oraz zobowiązań spółki przejętej B na dzień przejęcia przyjmuje się zgodnie z danymi tab.1

4. Na wartość godziwa nabytych aktywów trwałych spółki B składają się:

   1. Rzeczowe aktywa trwałe o wartości godziwej 2 000zł, a w tym

      1. Urządzenie techniczne o wartości godziwej 1 400 zł i okresie przewidywanej ekonomicznej użyteczności 2 lata

      2. Pozostałe środki trwałe o wartości godziwej 600zł i przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności 3 lata

   2. Długoterminowe aktywa finansowe o wartości godziwej 8 000zł, w tym

      1. Akcje notowane GPW o wartości godziwej 7 800zł

      2. Udziały w spółce nienotowanej na GPW w wartości godziwej 200zł

5. Koszty dostosowania pracy A i B, planowane do poniesienia w ciągu pierwszego roku po przejęciu wynoszą 80zł, z czego 65zł już poniesiono.

Zadania:

1. Ustalić ujemną wartość firmy

2. Ująć ujemna wartość firmy w sprawozdaniu w roku przejęcia

3. Ustalić roczny odpis ujemnej wartości firmy

Tabela 1. Wartość księgowa i godziwa aktywów i zobowiązań spółki przejętej B (w zł)

Nazwa	Aktywa	Zobowiązania
	Wartość księgowa	Wartość godziwa
Rzeczowe aktywa trwałe	4000	2000
Długoterminowe aktyw finansowe	8000	8000
Zapasy	24000	21500
Inwestycje krótkoterminowe	28000	27000
Zobowiązania długoterminowe
Zobowiązania krótkoterminowe
Razem	64000	58500
Wartość godziwa aktywów netto 45 300

Rozwiązanie

Ujemna wartość firmy:

Ceny nabycia akcji 42 500 + 500 = 43 000

Ujemna wartość firmy 43 000 – 45 300 = 2 300

Rozliczenie ujemnej wartości firmy:

1. Koszty zastowania jednostki: 80zł
   rozliczenie międzyokresowe przychodów

2. Wartość godziwa nabytych aktywów trwałych (z wyłączeniem długoterminowych aktywów finansowych notowanych na regulowanych rynkach): 2 000 + 8 000 – 7800 = 2200
   rozliczenie międzyokresowe przychodów

3. Pozostała wartość: 2300 – 80 – 2200 = 20
   pozostały przychód operacyjny na dzień objęcia kontroli

ODPISYWANIE UJEMNEJ WARTOŚCI FIRMY W KOLEJNYCH OKRESACH:

1. Poniesione w T2 roku koszty: 65zł

• Pozostały przychód operacyjny w T2r.

1. Do odpisania metodą liniową 15 + 2200 = 2215

Przedmiot amortyzacji

- rzeczowe aktywa trwałe o wartości godziwej 2000zł

Średnia ważona okresu ekonom użyteczności aktywów

Tabelka której nie przerysowuję bo ja ledwo co widzę (uzupełnić!)

Konsolidacja sprawozdań finansowych

09.05.2012

spoźnienie

Zbycie nieruchomości zaliczanych do inwestycji

(…)

Przykład 7

1. Spółka dominująca D sprzedała w dniu 04.04.T1r. jednostce zależnej środek trwały za 700zł

2. Wartość początkowa tefo środka wynosiła 500zł, wartość netto na moment zbycia 400zł

3. Stopa rocznej amortyzacji przyjętej przez D równa 20% (roczny odpis 120zł)

4. Spółka zależna Z przyjęła sropę amortyzacji 25% (roczny odpis 700*25%=175zł)

Rozwiązanie:

Korekty w r.z.i s. za T1

Poz. Przychody operacyjne -700 (dotyczy JD)

Pozostałw koszty operacyjne – 400 (dotyczy JD)

Korekty w bilansie na 31.12.T1r

Korekta (obniżonej) wartości netto środków trwałych z tyt zawyżonego umorzenia 55

Wzajemne należności i zobowiązania jeżeli transakcja nie została zapłacona

BILANS	JD	JZ	Suma	korekty	Skons
Smrodki trwałe	1500	800	2400	55	2455

Rachunek zysków i strat

Przychody ze sprzedaży	4000	2400	6400	-	6400
Koszty działalności operacyjnej	2400	1800	4200	-55	4125
Zysk (strata) ze sprzedaży	1600	600	2200		2255
Ppo	700	100	800	-700	100
Pko	850	500	1350	-480	870
Zysk (strata) z pozostałej działalności operacyjnej	-150	-400	-550		-770
Zysk (strata) razem	1450	200	1650		1485

Przykład 8

Środki trwałe wnoszone jako aport

Jednostka dominująca w dniu 01.01,T1r. wniosła aportem środki trwałe do spółki zależnej. Środki trwałe zostały wycenione do wartości godziwej w tej wartości wniesione do spółki zależnej

1. Samochód 7.000 (wartość księgowa netto 8.000)

2. Tokarka 11.000 (wartość księgowa netto 12.000, powstała strata)

składnik	Jednostka dominująca	Jednostka zależna	Zmiana
	Wartość brutto	Wartość netto	Amortyzacja roczna 10%
samochód	10.000	5.000	1.000
tokarka	20.000	12.000	2.000
razem	30.000	17.000	3.000
Korekty
Samochód	Z tytułu wzrostu wartości bilansowej	-2.000	-400
Tokarka	Z tytułu zmniejszenia wartości bilansowej	1.000	-
Razem		-1.000	-400

Nie uwzględniamy umorzenia bo powstała strata

Konsolidacja na koniec roku

Samochód

1. Korekta wartości bilansowej -2.000 (7.000 – 5.000)

2. Korekta umorzenia – 400 (1.400 – 400)

3. Wartość netto w skonsolidowanym bilansie: 4.000

4. W bilansie JZ wartość netto 5.600

5. Wniosek wartość netto po korektach jest niższy os wartości godziwej w tym przypadku należy dokonać wyłączenia

Tokarka

1. Korekta wartości bilansowej: +1.000 (11.000+1.000)

2. Korekta umorzenia: - 200 (2.200-2.000)

3. Wartość netto w skonsolidowanym bilansie: 10.000

4. W bilansie JZ wartość netto 8.800

5. Wniosek: wartość netto po korektach jest wyższa od wartości godziwej i w tym przypadku nie należy dokonywać wyłączenia

W bilansie skonsolidowanym

1. Korekta kapitału podstawowego 18.000
   wn kapitał podstawowy
   ma aktywa finansowe

2. Korekta podwyższenia wartości środków trwałych 1.000
   wn kapitał zapasowy
   ma środki trwałe

3. Korekta odpisów umorzeniowych (amortyzacyjnych) za T1 rok 400
   wn środki trwałe
   ma wynik finansowy netto

Warunki poprawnej konsolidacji:

1. Informowanie jednostki dominującej przez jednostki zależne o nowych przemieszczeniach wewnątrz grupy, a także o przypadkach likwidacji lub sprzedaży środków trwałych zgłoszonych wcześniej (w poprzednich latach)

2. Prowadzenie przez jednostkę dominującą ewidencji przemieszczanych w grupie kapitałowej środków trwałych, uwzględnienie w niej wszelkich zmian, ustalenie różnic kosztów amortyzacji (umorzenia) spowodowanych zmianami podstawy (wartości początkowej brutto), stawek i zasad jej naliczania

Wyłączenia dywidend naliczonych lub wypłaconych przez jednostkę zależne jednostce dominującej i innym jednostkom objętym konsolidacją

W przypadku, gdy jednostka dominujaca w sprawozdaniu jednostkowym nie stosuje metody praw własności, dywidendy należne jednostce dominującej od jednostki zależnej:

1. Za okres następujący od dnia objęcia kontroli – wyłącza się z jej przychodów finansowych a włącza do kapitału władnego jednostki wypłacającej dywidendę (np. do pozycji bilansu „wynik finansowy z lat ubiegłych”)

Korekta kapitału własnego jednostki zależnej z tego tytułu nie wpływa na obliczenie wysokości kapitału mniejszości

1. Za okres przed dniem objęcia kontroli – zmniejszają cenę nabycia udziałów i są uwzględnione przy obliczeniu wartości firmy lub ujemnej wartości firmy

Wyłączenie dywidend za okres od dnia objęcia kontroli

Grupa kapitałowa

JZ – rok T1 JD – rok T2

Skonsolidowany Rzis (rok T2)

Przychody finansowe JD 200

(-) wyłączenie dywidendy 200

= wartość skonsolidowana 0

Skonsolidowany bilans (rok T2)

Zysk (strata) netto 200

(-) wyłączenie dywidendy 200

= wartość skonsolidowana 0

Zysk (strata) z lat ubiegłych

(+) korekta dywidendy 200

Przywraca się stan, jaki był przed wypłatą dywidendy

Przypadki stosowania metody proporcjonalnej w SSF wg UoR (alternatywnie z metodą praw własności)

• Dane jednostek współzależnych (art. 59 ust.2)

• Dane jednostek współzależnych, w których posiadają udziały jednostki grupy kapitałowej, objęte konsolidacją (art.59 ust.4)

• Dane jednostek zależnych objętych wcześniej konsolidacją, jeżeli występuą ograniczenia w sprawowaniu kontroli nad jednostką, którą wyłączają swobodne dysponowanie jej aktywami netto, w tym wypracowanym przez tę jednostkę zyskiem netto, lub które wyłączaja sprawowanie kontroli nad organami kiedującymi ta jednostką lub jednostka dominująca wstąpiła w prawa znaczącego inwestora lub wspólnika jednostki współzależnej (art. 59 ust. 6)

Procedura metody proporcjonalnej – na dzień objęcia współkontroli

1. Ustalenie wartości godziwej aktywów netto jednostek współzależnych (WGA)

2. Ustalanie części powyższej wartości aktywów odpowiadającej udziałowi jednostki dominującej i innych jednostek grupy kapitałowej objętych konsolidacją w jed. współzależnej na dzień rozpoczęcia współkontroli (WGAZ)

3. Ustalanie różnic konsolidacyjnych pomiędzy ceną nabycia przez wspólnika udziałów a odpowiadającą im częścią aktywów netto jedn.współ. wycenionych w wartości godziwej (CN-WSAZ)
   a) wartość firmy gdy: CN > WGAP
   b) ujemna wartość firmy gdy: CN <WGAP

4. Obliczanie różnic konsolidacyjnych (jak uprzednio) na każdy dzień nabycia kolejnych części udziałów (jeżeli sprawowanie współkontroli nad jedn współ zostaje wzmocnione w wyniku kilki znaczących transakcji lub transakcje te następują w znacznych odstępach czasu

5. Obliczanie różnic konsolidacyjnych w przypadku zmian % udziału JD lub GK w aktywach netto jedn współ w wyniku wydania (emisji) udziałów. Zaliczanie w całości powstałych z tego tytułu różnic do przychodów lub kosztów finansowych.

Procedura metody proporcjonalnej – na dzień bilansowy

1. Zagregowanie danych na podstawie sprawozdań jednostkowych: pozycji sprawozdania finansowego wspólnika w pełnej kwocie z częścią wartości pozycji sprawozdania finansowego jedn współzależnej wg udziału procentowego w kapitale podstawowym tej jednostki

2. Wprowadzenie wartości firmy lub ujemnej wartości firmy

3. Rozliczenie i dokonanie odpisów wartości firmy lub ujemnej wartości firmy

4. Wyłączenie kapitału podstawowego i innych pozycji kapitału własnego jednostek współzależnych

5. Wyłączenie wartości udziałów JD i innych jednostek objętych konsolidacją w jedn współzależnych wyrażonych w cenie nabycia

6. Ustalenie i wyłączenie „dublujących się” wartości spowodowanych transakcjami wewnątrz grupy kapitałowej

7. Zsumowanie poszcz skonsolidowanych pozycji odpowiednich sprawozdań finansowych JD i jednostek współzależnych objętych konsolidacją

/nie ujawnia się w ogóle kapitału mniejszości/

Przykład. Metoda proporcjonalna

Założenia

1. Jednostka A nabyła 46% udziałów w jednostce B płacąc za nie 50.000zł

2. Po zakupie udziałów przez spółkę A struktura udziałów jednostki B jest następująca: jednostka A – 46%, jednostka C – 49%, osoby fizyczne – 5%

3. Na podstawie zawartej umowy, spółki A i C współkontrolują jednostkę B

4. Księgowa wartość aktywów netto podmiotu B jest równa wartości godziwej

Zadanie

Na podstawiw danych w tabeli 1 ująć jednostkę B w skonsolidowanym bilansie na dzień nabycia przez jednostkę A

Tab. 1 Uproszczone bilanse jednostek A i B na dzień nabycia udziałów [w zł]

aktywa	A	B	pasywa	A	B
Udziały w B	50.000		Kapitały własne	140.000	80.000
Pozostałe aktywa trwałe	80.000	50.000	Zobowiązania	80.000	40.000
Aktywa obrotowe	90.000	70.000
Suma	220.000	120.000	suma	220.000	120.000

Aktywa netto wg godziwej wartości przypadająca jedn A 46% z 80.000 = 36.800

Wartość firmy jednostki podporządkowanej (50.000 – 36.800) = 13.200

Tab.2 uproszczony skonsolidowany bilans na dzień nabycia udziałów

AKTYWA	zł	B (46%)	suma	Eliminacje i korekty	Pozycje skonsolidowane
				Dt	Ct
Wartość firmy	-	-	-	13.200	-
Udziały w B	50.000	-	50.000	-	50.000
Pozostałe AT	80.000	23.000	103.000	-	-
Ak. Obrot	90.000	32.200	122.200	-	-
Suma	220.000	55.200	275.200		50.000
PASYWA
Kap. własny	140.000	36.800	176.800	36.800	-
Zubow.	80.000	18.400	98.400	-	-
Suma	220.000	55.200	275.200	36.800	-

Zastosowanie metody praw własności wg UoR

1. W jednostkowych spr. udziały w innych jednostkach podporządkowanych zaliczone do aktywów trwałych mogą być wycenione metodą praw własności pod warunkiem, że będzie ona stosowana jednolicie wobec wszystkich jednostek podporządkowanych (art. 28 ust. 1 pkt. 3 UoR)

2. W skonsolidowanych sprawozdaniach:

   1. Udziały w jednostkach współzależnych . metoda alternatywna do zastosowania metody proporcjonalnej

   2. Udziały w jedn stowarzyszonych

   3. Udziału w jednostkach współzależnych posiadane przez jednostki grupy kapitalowej, objęte konsolidacją. Metoda alternatywna do zastosowania metody proporcjonalnej

   4. Udziały w jedn stowarzyszonych posiadane przez jednostki grupy kapitałowej, objęte konsolidacją

   5. Udziały w jedn zależnych, nie objętych konsolidacją z powodu ograniczenia w sprawowaniu kontroli nad jednostką, o którym mowa w art. 57 ust. 2 UoR. Zastosowanie gdy jednostka zależna była wcześniej objęta konsolidacją lub JD wstąpiła w prawa znaczącego inwestora lub wspólnika jednostki współzależnej.

Idea metody praw własności

Wykazanie w spr fin inwestora aktualnej własności w majątku jednostki podporządkowanej, proporcjonalnie do posiadanych udziałów w jej kapitale podstawowym, tzw. metoda kapitałowa (equity metod)

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt. 47 UoR przez metode praw własności rozumie się przyjęte przez jednostkę dominującą wspólnika jednostki współzależnej lub znaczącego inwestora metodę wyceny udziałów w aktywach netto jednostki podporządkowanej z uwzględnieniem wartości firmy lub ujemnej wartości firmy ustalonych na dzień objęcia kontroli, współkontroli lyb wywierania znaczącego wpływu.

Wartość początkowa udziału aktualizuje się na dzień bilansowy na który sporządza się spr fin w zmiany wartości aktywów netto jednostki podporządkowanej jakie nastąpiły w okresie sprawozdawczym, wynikające zarówno z osiągniętego wyniku finansowego skorygowanego o odpis wartości firmy lub ujemnej wartości firmy przypadające na dany okres sprawozdawczy jak i o wszelkie inne zmiany, w tym wynikające z rozliczeń z jednostką dominującą, wspólnikiem jednostki współzależnej lub znaczącym inwestorem.

Istota metody praw własności (1)

Zgodnie z art. 63 ust. 1 UoR metoda praw własności polega na wykazaniu w aktywach trwałych skonsolidowanego bilansu pozycji „udziały w jednostkach podporządkowanych wyceniane metoda praw własności” w cenie nabycia powiększonej lub pomniejszonej o przypadające na rzecz jednostki dominującej, wspólnika jednostki współzależnej lub znaczącego inwestora zwiększenia lyb zmniejszenia kapitału własnego jednostki podporządkowanej, jakie nastąpiły od dnia objęcia kontroli uzyskania współkontroli lub znaczącego wpływu do dnia bilansowego w tym zmniejszenia z tytułu rozliczeń z właścicielami z tym, że udział w zysku (strata) netto jednostki podporządkowanej koryguje się o odpis wartości firmy lub ujemna wartość firmy z zachowaniem zasad…. oraz odpis różnicy w wycenie aktywów netto wg ich wartości godziwych i wartości księgowych przypadających na dany okres sprawozdawczy.

Istota metody praw własności

Generalnie istotą metody praw własności jest wycena wartości udziałów w jednostce podporządkowanej z uwzględnieniem wartości firmy (dodatniej lub ujemnej) na dzień objęcia kontroli, wpółkontroli bądź uzyskania znaczącego wpływu.

Na każdy dzień bilansowy uwzględnia się dodatkowo zmiany w kapitale własnym jednostki podporządkowanej, w tym rozliczenia z właścicielami.

Algorytm ustalenia wartości bilansowej udziałów wycenianych metoda praw własności

Cena nabyci udziałów

(+/-)

Proporcjonalne zwiększenie (zmniejszenie) kapitału własnego jedn.podporządk., które nastąpiło w ciągu pierwszego okresu objętego SSF

W tym:

Korekta udziału w zysku (stracie) jedn. Podporządkowanej z tytułów:

(-)

Odpis wartości firmy za okres sprawozdawczy

(+)

Odpis ujemnej wartości firmy za okres sprawozdawczy

(-)

Rozliczenia z właścicielami (dywidendy)

(-/+)

Niezrealizowane przez jednostkę powiązaną, objętą SSF proporcjonalne zyski (straty) powstałw w wyniku transakcji z pozostałymi jednostkami objętymi SSF

(=)

WARTOŚĆ BILANSOWA UDZIAŁÓW

Przykład. Metoda praw własności

Założenia:

1. Jednostka A nabyła w dniu 01.05.T1r. 30% udziałów w jednostce B płacąc za nie 300.000zł

2. Wartość godziwa aktywów netto jednostki B w dniu nabycia wynosiła 1.200.000zł

3. Jednostka B w okresie od 01.05.T1r. do 31.12.T1r. osiągnęła 30.000zł zysku

4. W roku t2 jednostka B wypłaciła 18.000zł dywidendy tytułem podziału zysku z roku poprzedniego, pozostała część zysku została przeznaczona na powiększenie kapitąłu zapasowego

5. Spółka B przeszacowała In plus długoterminowe aktywa finansowe w kwotę 10.000zł, co odniesiono na kapitał z aktualizacji wyceny

6. W roku T2 spółka B osiągnęła zysk 60.000zł

7. Nabyta wartość firmy rozlicza się metoda liniową przez 5lat

8. Różnice pomiędzy wartością godziwą a wartością księgową aktywów netto jednostki B dotyczą składników zapasów.

Zadania:

1. Ustalic wartość firmy lub ujemna wartość firmy

2. Ustalić zysk (stratę) z udziałów w jednostce B wycenionych metodą praw własności, dla celów sporządzenia skonsolidowanego rachunku zysków i strat w T1 oraz w T2r.

3. Ustalić wartość bilansową udziałów w jednostce B na dzień ich objęcia

4. Ustalić wartość bilansową udziałów w jednostce B na 31.12.T1

Zmiany w pozycjach sprawozdania jednostki A

1. Wartość firmy 300.000 – 1.200.000*30% = 9.000

2. Wartość udziałów w jedn B na 31.12.T1
   cena nabycia: 300.000
   (+) zysk za T1: 30.000*30%=9.000
   (-)odpis wartości firmy za V-XII.T1 (30.000:5lat*8/12): -4.000
   (=) wartośc bilansowa 395.000

3. Zmiany w spr fin jedn A
   r-k z.is.

Zysk (strata) z udziału w jednostkach podporządkowanych wycenianych metodą praw własności: 9.000 – 4.000 = 5.000

Bilans:

Aktywa:

Udziały w jedn podporządkowanych: +5.000

Pasywa: zysk netto: +5.000

1. Zmiany kapitału własnego w jedn B w roku T2 przypadającego jedn A

   1. Zmiana zysku straty netto w T2r.
      a) wypłacone dywidendy jedn A (18.000*30%): (-)5.400
      b) zysk za T2 (60.000*30%) (+)18.000
      c) odpis wartości firmy za rok T2 (30.000*1/5): (-)6.000
      d) razem zmiana zysku netto (+) 6.600

   2. Zmana kapitąłu z aktualizacji wyceny aktywów:
      10.000*30% = (+)3.000

   3. Razem zmiana kapitału własnego jednostki B
      6.600+3.000= 9.600

2. Wartość udziałów w jednostce B na dzień 31.12.T2
   a) wart. bilansowa na 31.12.T2: 395.000
   b) zmiana kap. wł. +9.600
   c)stany na koniec T2 404.600