Dynastie: Francja- od XIV w.- andegaweńska, do XIV w. Kapetyngowie, w XVw. Walezjusze. Czechy- w XII w przemyślidzi, w XIV w, Luksemburgów. Anglia- XV- XVI w. Tudorowie. ; dynastia Normandzka, Plantagenieci .Węgry- od XIVw. Arpadowie. Posiadłości Henryka II- po matce; Normandia i Anglia,po ojcu- Andygawenia, po żonie- Akwitania. Ryszard Lwie Serce-Przejął władzę po Henryku II, Wziął udział w krucjatach, dostał się do niewoli w Niemczech. Jan bez Ziemi- najmłodszy syn Henryka II, przydomek- nie dostał ziemi po ojcu, utracił to co Anglicy mieli we Francji. Prowadził wojny z Francją. W 1215r. wprowadził wielką kartę swobód: Ograniczenie władzy królewskiej, każdy ma prawo do złożenia skargi, wolność kościoła Angielskiego, kupcy mają prawo swobodnego i bezpiecznego wyjazdu i powrotu do Anglii. Henryk III- Przejęcie tronu po Janie Bez Ziemi, kontrola decyzji króla i jego administracji przez radę, utworzenie rady regencyjnej, utworzenie parlamentu angielskiego, bunt szlachty z Szymonem Montfortem na czele. Ludwik IX ŚW.- władca który połączył pn i pd Francję. FILIP IV PIĘKNY- kasacja zakonu templariuszy, opodatkowanie swojego państwa, niewola awiniońska papieży, stany generalne, konflikt z Flandrią, BITWA PO AIZINCOURT- Francja- 26 tys żołnierzy, władca Karol VI ( chory psychicznie), dowódca wojsk Karol d’ Alambert, błędy- wojsko ustawione zbyt blisko siebie, wojsko zmęczone długim marszem, ciężar uzbrojenia. ANGLIA- 6 tys żołnierzy, władca Henryk V, zalety Anglików; lekka zbroja, łuki i strzały, mniej złączeni, ołowiane maczugi. MONGOŁOWIE- zdobyli Pekin, Kaukaz, Persję, Węgry, Ruś Kijowską. Traktowanie podbitych ludów- źródło ogromnych haraczy, wszyscy zachowują absolutną podległość, tolerancja religijna, troska o rozwój gospodarki, pozostawiano rzemieślników i wraz z warsztatami przesiedlano ich do miast mongolskich. Mongołowie wykorzystywali wiedzę i zdobycze naukowe bardziej rozwiniętych społeczeństw, Oszczędzano uczonych, powierzano im ważne funkcje państwowe. Zmiany w rolnictwie- udoskonalenia technologiczne, trójpolówka i dwupolówka, ciężki pług, młyn wodny, Wzrost demograficzny spowodowany by ł ustaniem napadów na europejski zachód. WOJNA STULETNIA( 1337-1453)- przyczyny- sprawa następstwa tronu francuskiego ; sprawa Szkocji, chcą ją podbić Anglicy, Francuzi bronią. Joanna d’arc- męczennica, niewolnica orleańska, patronka Francji, uczestniczyła w wojnie 100- letniej. 1346- Grecy, 1356- Poiters, 1415- Azincourt ( wygrywają Anglicy). WOJNA RÓŻ (1455-1485) Biała róża- Jorkowie, Czarna Róża Lankastrowie, Henryk VII Tudor pokonuje Ryszarda III w bitwie pod Bossworth- 1485r. ODŁAMY RELIGIJNE- Arianie IV tworca Ariusz poglady: -niewiara w trojce sw.Bogomili-Xw na terenach Bułgarii:swiat zostal zbudowany Przez zbuntowanego Lucyfera przeciw ojcu; -Chrystus Poslany na swiat by zapewnic grzesznikom zbawienie.-Odrzycenie starego test. Bracia Czescy-XVw:-odrzucenie Tradycji jako zrodła wiary;-ubostwo i równość przeciwko Organizacjom społecznym. Donatyści tworca-Donat z Kartaginy-IV w przeciwstawiali się przyjmowania do Kościoła tych którzy od niego odeszli w czasie przesad.-gloszenie idealu mieszczaństwa. Katarzy-XIw powstali -uwazali cialo za źródło zla a małżeństwo i odzywianie Za grzeszne słabości,-odrzucali boskość Chrystusa Waldensi tworca Piotr Waldos XIIw dobrowolne ubóstwo Jako ideal zycia chrzesc..Sluzbe boza mogly spr. Kobiety -zakaz skladania przysieg,pacyfizm,zakaz uczęszczania w Zyciu swieckim. Albigensi XIIw –forma konfederacji Katarow i Waldensow. Manichejczycy Iii tworca Mali Dzielil rzeczywistość na królestwo Boga i Szatana, Dualizm natury człowieka –dusza zwiazana z Bogiem a Materia z e zlem Aby wyzwolic cialo:asceza,ubóstwo,celibat Wiklifici Xiv-rzadanie od uchowieństwa zycia w bóstwie; -biblia jednym zrodlemobjawienia,odrzucenie spowiedzi, Celibatu,kleru,kultu sw. Zasada predesteracji-wiara daje możliwość zbawienia.

MIASTA- przyczyny rozwoju- wzrost wydajności w rolnictwie, dynamiczny rozwój gospodarki, miasta zakładane na szlakach komunikacyjnych i handlowych, miasta były centrami kultury polityki. Miasto posiadało samorząd, radę miejską, na czele stał wójt potem burmistrz. Przymus drogowy- kupcy musieli podróżować po wyznaczonych szlakach. Prawo składu- kupcy musieli jeździć do każdego miasta po drodze i wystawiać swoje towary. Cechy- stowarzyszenia rzemieślników, określały prawa i normy, jak produkować i sprzedawać towar, stopień rozwoju zawodowego. Gildie- stowarzyszenia kupców, rozwój operacji finansowych, pomoc w podróżach, ochrona. HANZA- związek miast zdominowanych przez handel w rejonie Bałtyku i M. PN. WIELKOMOR.-IXw stolica Welehrad Terytorium Moraw,władcy-Mojmir,Rościsław, Świętopełk VIII/IXw-chrystianicacja glogolica- Alfabet słowianski,chrystianizacja Cyrylego i Metodego Panstow czeskie-IXw teryt.-Czechy Borzyboj Chrzest za jego panowania; walki o wladze Przemysl.i Slawnikowice-Wojciech, Czechy zalezne od Niemiec-Mieszko slub z Dobrawa 965 Wratyslaw I-nast. Borzyboja BULGARS.-VIII/IXw Borys Michal i Symaon asymilacja Wśród słowian, wladca nosi nazwe cara chrzest-IXw Panstwo ulega osłabieniu w wyniku podbojow Bizan i Rusi kijow. RUS KIJOWS-IXw- władcy tworca-Ruryk, Włodzimierz Wlk,Oleg,Igor; osrodki-Nowogrod i Kijow-dynastia rurykowicze Jarosław Madry podzial panstwa pomiedzy synow 882-Oleg objal wladze 913Igor zjednoczyl Pol ipln cz. Kraju CHORW-IXw władcy-Tomislaw objal Chorwacje Porawska i Dalmacje jego następcy- Naretania,Bosnia; XI wladza królów Chorwadzkich padla wladze objeli wegierscy Arpadzi SAMONA- słowianie powstanie przeciwko Awarom Samon-pierwszy wladca Słowian, terytorium- Morawy, Kotlina Czeska,Sołowa,srodkowa Odra, 658 sm samona –rozpad.WĘGRY- 974r Gejza przyjmuje chrzest, Stefan I, Bela I, Andrzej II. ANDRZEJ II- udział w krucjatach, nałożenie podatków na rycerstwo, wypędzenie krzyżaków z kraju, Złota BULLA- prawa; umożliwianie rycerstwu wypowiedzenia posłuszeństwa królowi w razie złamania przezeń prawa, zapewnienie wolności od podatków, nietykalność osobista, wpływ na obsadę urzędów miejskich. PRZYCZYNY KRYZYSU- klęska urodzaju, głód, epidemia dżumy, kryzys w handlu, kryzys rolnictwa, zubożenie społeczeństwa, wzrost przestępczości. SYSTEM NAKŁADCZY- polegał na podziale pracy, między wytwórcą a konsumentem pojawiali się pośrednicy, powolna specjalizowana produkcja. Żakeria- powstanie chłopskie we Francji w 1358; wybuchło, kiedy na wyniszczoną wojną stuletnią i epidemią czarnej śmierci wieś franc. nałożono nowe podatki. JOHN WIKLEF- oksfordzki profesor, występował przeciwko instytucji papiestwa, zwalczał przywiązanie kleru do dóbr doczesnych, pod wpływem jego nauk powstała sekta religijna. jego zwolennicy nazywani byli lollardami. POWSTANIE WATA TAYLERA- 1381r. chłopski przywódca dowodził powstaniem, przyczyny- uchwalenie przez parlament nowego podatku. Co chcieli powstańcy- zniesienie pańszczyzny, wolność osobista chłopów, rozdzielenie ziemi feudalnej, konfiskata majątków kościelnych, powszechna równość. Krwawe stłumienie po śmierci Taylera. Powstanie Ciompich (1378) powstanie robotników w tekstylni we Florencji. NIEWOLA awiniońska papieży ( 1309-1377) okres rezydowania papieży w Awinionie, rozpoczął ją Filip IV Piękny- spór z papieżem Bonifacym. Przyczyny- bezsilność papieży wobec ruchów plebejskich, uleganie wpływom władców Francji. Skutki- ucierpiał polityczny i moralny autorytet papieża. SCHIZMA ZACHODNIA- spór o papieża, Urban VI- Rzym kontra Klemens VII Francja. PROFESOROWIE TEOLOGII- Jan Wiklef- wzywał duchowieństwo do życia w ubóstwie, potępiał bogacenie kościoła, biblia jako jedyne źródło wiary, odrzucał spowiedź, celibat, JAN HUS- krytykował nepotyzm w kościele, krytykował nadmierne bogacenie się duchowieństwa, krytykował stosowanie łaciny w liturgii, Wojny husyckie wojny prowadzone przez czeskich zwolenników husytyzmu, mające początkowo charakter religijny później narodowy przeciwko panowaniu Niemieckiej dynastii Luksemburgów w Czechach, Taboryci- radykalny odłam ruchu husyckiego skupiający chłopów i biedotę miejską. Jan Ziżka- przywódca i strateg taborytów w wojnach Husyckich.

DATY:

1214- pod Bouvines;

1215- wielka karta swobód

1264- Bitwa pod Lewes Francja pokonuje Anglię

1265- parlament angielski

1282- niszpory sycylijskie( powstanie przeciwko rządom Karola I)

1302- zwołanie stanów generalnych

1337-1453- wojna stuletnia

1346- bitwa pod Grecy

1356- pod Poiters

1415- pod Aizincourt

1455-1485- wojna róż

1485- bitwa pod bosworth

1223- bitwa pod Kałką armia rusko- połowiecka kontra Mongołowie

1237- podbicie Rusi Kijowskiej przez Tatarów

1241- wyprawa na Polskę i Węgry (Bitwa pod Legnicą)

1348-1350- Epidemia Dżumy

1358- żakeria

1381- powstanie Wata Taylera

1309-1377- niewola awiniońska Papieży

1378- powstanie Ciompich

1378-1449- schizma zachodnia

1278- suche Kruty Czechy kontra Rudolf Habsburg

1222- Złota Bulla Andrzeja II

1419- powstanie w Pradze

1434- bitwa pod lipanami (kalikstydzi- Taboryci)