>Doktryny, podział na:

-Historia - (lewicowe, prawicowe i centrum)

-Konserwatywne - (dążące do utrzymania dawnego ładu, nie wnoszące wielkich zmian. Wyjątkami są również, niewielkie zmiany, gdy dana część w państwie przestaje działać)

-Reformistyczne – (łac. Reformo - przekształcam). Ich zwolennicy opowiadają się za ewolucyjnym sposobem wprowadzania reform społecznych i politycznych.

-Reakcyjne – (opowiadają się za przywróceniem starego porządku społeczno-politycznego). Przedstawiciele doktryn reakcyjnych podkreślają wartość stosunków społecznych i politycznych, uznawanych w danym momencie przez większość społeczeństwa za przestarzałe.

>Ideologie:

-Liberalizm - ideologia i kierunek polityczny według którego wolność jest nadrzędną wartością. Liberalizm jest ściśle związany z indywidualizmem, stanowczo odrzuca kolektywizm oraz opowiada się za jak najmniejszym krępowaniem wolności jednostki poprzez prawo.

-Konserwatyzm - orientacja, która bazuje na hasłach obrony istniejącego porządku społeczno-gospodarczego oraz zachowywania i umacniania tradycyjnych wartości, takich jak: religia, naród, państwo, rodzina, hierarchia, autorytet, własność prywatna. Konserwatyści chcą obronić stary porządek ze względu na przekonanie o dewolucyjnym charakterze zmian społecznych. Konserwatyzm zrodził się na przełomie XVIII i XIX w., był próbą przeciwstawienia się racjonalistycznej myśli oświeceniowej. 

-Komunizm - Komunizm oparty był na idei walki klas, mającej doprowadzić do osiągnięcia sprawiedliwości społecznej poprzez stworzenie społeczeństwa pozbawionego wewnętrznych podziałów ekonomicznych (bezklasowego) i etnicznych (bezpaństwowego), w którym wszystkie środki produkcji znajdą się w posiadaniu wspólnot.

-Socrealizm (realizm socjalistyczny) – kierunek w sztuce, określany jako metoda twórcza, istniejący od 1934 w sztuce radzieckiej, a następnie w pozostałych krajach socjalistycznych. Miał tam oficjalny status podstawowej i jedynej metody twórczości artystycznej i był ideowym oraz propagandowym narzędziem partii komunistycznych.

-Socjaldemokracja – lewicowy ruch społeczny wywodzący się z ruchu robotniczego, który za główny cel stawia sobie budowę ustroju i społeczeństwa socjalistycznego drogą demokratycznych reform.

>Geneza i rozwój demokracji:

-Demokracja – (gr. Demos – lud, kratos - władza) jest forma ustroju państwa, w której obywatele tego państwa (naród, lud) sprawują rządy bezpośrednio lub za pośrednictwem wybranych przedstawicieli.

>Zasady demokracji (Suwerenność narodu, Trójpodział władzy, Praworządność i konstytucyjność, Spisane i przestrzegane prawa człowieka, Uralizm).

>Państwo totalitarne (łac. Totalis – całkowity) -  charakterystyczny dla XX-wiecznych reżimów dyktatorskich system rządów dążący do całkowitej władzy nad społeczeństwem za pomocą monopolu informacyjnego i propagandy, ideologii państwowej, terroru tajnych służb wobec przeciwników politycznych, akcji monopolowych i masowej monopartii. Termin totalitarno stworzył na początku lat 20. XX wieku Benito Mussolini dla określenia systemu państwowego, który wprowadzał, charakteryzując go: Wszyscy w państwie, nikt poza nim, nikt przeciw niemu.

>Obywatele, a władza w systemach totalitarnych - W systemach totalitarnych życie ludzi podporządkowane jest wszechobecnej kontroli ze strony władzy. Wyznacza ona standardy i normy zachowania, określa status socjalny obywateli, ustala kierunki, obszary i granice aktywności publicznej oraz kształtuje wzorce życia osobistego. Stosowane są: terror i ludobójstwo, na przykład w obozach koncentracyjnych w hitlerowskich Niemczech lub łagrach w stalinowskim ZSRR. Obywatele są silnie uzależnieni od władzy. W skrajnych przypadkach władza wpływa nawet na przyrost naturalny jak w Chinach. Władza wpływa na świadomość społeczną, posługując się propagandą i indoktrynacją. Są one zgodne z ideologią panującą w danym państwie - na przykład komunizmem. Tej ideologii są podporządkowywane programy szkolne i proces nauczania na wszystkich etapach, w tym nawet na poziomie przedszkolnym we współczesnej Korei Północnej. Obowiązuje państwowa cenzura w uzależnionych od władzy środkach masowego przekazu, a także we wszystkich dziedzinach kultury na przykład w filmie, teatrze czy literaturze.

>Obywatele, a władza w systemach autorytarnych - system rządów bezpartyjnych, opartych na autorytecie charyzmatycznego przywódcy, a często także na armii. Szczególnie rozpowszechniony w Europie w pierwszej połowie XX wieku, powstawał najczęściej wskutek nieefektywnego funkcjonowania systemów demokratycznych lub ich kompromitacji w oczach społeczeństwa.

>Prawa i obowiązki człowieka w państwie demokratycznym:

-Wierność państwu

-Ponoszenie ciężarów nałożonych przez państwo

-Obrona ojczyzny

-Przestrzeganie praw państwa

>Formy i modele ustrojowe:

-Partykularyzm - stanowisko, zgodnie z którym ośrodki władzy i administracji nie uwzględniają całokształtu interesów określonego społeczeństwa czy państwa, ignorując potrzebę jego harmonijnego rozwoju gospodarczego lub kulturalnego, dbając jedynie o interesy własne, najczęściej własnej grupy interesu. Stronnicze decyzje podejmowane są wówczas na korzyść pewnych regionów kraju lub określonych grup społecznych, a pozostałe regiony są spychane na dalszy plan.

-Klientelizm – Powstaje wtedy, gdy dana osoba wspiera młodszą na starcie, oczekując w przyszłości jakiegoś odwdzięczenia się, bądź poparcia politycznego.

-Nepotyzm – Obsadzanie strategicznych stanowisk, swoją rodziną.

-Reżim - popularnie, używany w znaczeniu pejoratywnym rząd, władza, system władzy, zwłaszcza nielegalny, nieuznawany, bezprawny, pochodzący z uzurpacji.

>Ustrój terytorialny:

-Unitarne państwo (jednolite) -  forma państwa najbardziej powszechna we współczesnym świecie, charakteryzująca się wewnętrzną jednolitością. Wszystkie jednostki administracyjne wchodzące w skład państwa są tak samo zorganizowane i podporządkowane organom centralnym, które określają ich ustrój i właściwość.

-Federacja (państwo złożone) - to państwo składające się z części zwanych stanami, landami, które posiadają pełną autonomię. Każda z części składowych państwa ma własny system prawny i administracyjny. Państwa złożone dzielą się na: federacje, konfederacje oraz unie. W federacji, stany i landy łączy konstytucja.

>Forma rządu:

-Republika – przywódca jest wybierany przez wybory, na określoną kadencje.

-Monarchia – przywódca jest dziedziczny, pełni swą funkcje dożywotnio.

-Parlamentarno-gabinetowy -  rząd z premierem na czele jest powołany przez parlament we współpracy z głową państwa, a odpowiedzialność polityczną ponosi przed parlamentem (wotum nieufności, wotum zaufania). Głowa państwa ma przede wszystkim zadanie reprezentować państwo, a wszystkie akty przez nią wydane muszą zawierać odpowiedni zapisek do konstytucji.

-Pół-prezydencki - system polityczny, forma rządów pośrednia między systemem parlamentarnym a prezydenckim.

-Prezydencki – występuje w Stanach Zjednoczonych.

>Doktryny, podział na:

-Historia - (lewicowe, prawicowe i centrum)

-Konserwatywne - (dążące do utrzymania dawnego ładu, nie wnoszące wielkich zmian. Wyjątkami są również, niewielkie zmiany, gdy dana część w państwie przestaje działać)

-Reformistyczne – (łac. Reformo - przekształcam). Ich zwolennicy opowiadają się za ewolucyjnym sposobem wprowadzania reform społecznych i politycznych.

-Reakcyjne – (opowiadają się za przywróceniem starego porządku społeczno-politycznego). Przedstawiciele doktryn reakcyjnych podkreślają wartość stosunków społecznych i politycznych, uznawanych w danym momencie przez większość społeczeństwa za przestarzałe.

>Ideologie:

-Liberalizm - ideologia i kierunek polityczny według którego wolność jest nadrzędną wartością. Liberalizm jest ściśle związany z indywidualizmem, stanowczo odrzuca kolektywizm oraz opowiada się za jak najmniejszym krępowaniem wolności jednostki poprzez prawo.

-Konserwatyzm - orientacja, która bazuje na hasłach obrony istniejącego porządku społeczno-gospodarczego oraz zachowywania i umacniania tradycyjnych wartości, takich jak: religia, naród, państwo, rodzina, hierarchia, autorytet, własność prywatna. Konserwatyści chcą obronić stary porządek ze względu na przekonanie o dewolucyjnym charakterze zmian społecznych. Konserwatyzm zrodził się na przełomie XVIII i XIX w., był próbą przeciwstawienia się racjonalistycznej myśli oświeceniowej. 

-Komunizm - Komunizm oparty był na idei walki klas, mającej doprowadzić do osiągnięcia sprawiedliwości społecznej poprzez stworzenie społeczeństwa pozbawionego wewnętrznych podziałów ekonomicznych (bezklasowego) i etnicznych (bezpaństwowego), w którym wszystkie środki produkcji znajdą się w posiadaniu wspólnot.

-Socrealizm (realizm socjalistyczny) – kierunek w sztuce, określany jako metoda twórcza, istniejący od 1934 w sztuce radzieckiej, a następnie w pozostałych krajach socjalistycznych. Miał tam oficjalny status podstawowej i jedynej metody twórczości artystycznej i był ideowym oraz propagandowym narzędziem partii komunistycznych.

-Socjaldemokracja – lewicowy ruch społeczny wywodzący się z ruchu robotniczego, który za główny cel stawia sobie budowę ustroju i społeczeństwa socjalistycznego drogą demokratycznych reform.

>Geneza i rozwój demokracji:

-Demokracja – (gr. Demos – lud, kratos - władza) jest forma ustroju państwa, w której obywatele tego państwa (naród, lud) sprawują rządy bezpośrednio lub za pośrednictwem wybranych przedstawicieli.

>Zasady demokracji (Suwerenność narodu, Trójpodział władzy, Praworządność i konstytucyjność, Spisane i przestrzegane prawa człowieka, Uralizm).

>Państwo totalitarne (łac. Totalis – całkowity) -  charakterystyczny dla XX-wiecznych reżimów dyktatorskich system rządów dążący do całkowitej władzy nad społeczeństwem za pomocą monopolu informacyjnego i propagandy, ideologii państwowej, terroru tajnych służb wobec przeciwników politycznych, akcji monopolowych i masowej monopartii. Termin totalitarno stworzył na początku lat 20. XX wieku Benito Mussolini dla określenia systemu państwowego, który wprowadzał, charakteryzując go: Wszyscy w państwie, nikt poza nim, nikt przeciw niemu.

>Obywatele, a władza w systemach totalitarnych - W systemach totalitarnych życie ludzi podporządkowane jest wszechobecnej kontroli ze strony władzy. Wyznacza ona standardy i normy zachowania, określa status socjalny obywateli, ustala kierunki, obszary i granice aktywności publicznej oraz kształtuje wzorce życia osobistego. Stosowane są: terror i ludobójstwo, na przykład w obozach koncentracyjnych w hitlerowskich Niemczech lub łagrach w stalinowskim ZSRR. Obywatele są silnie uzależnieni od władzy. W skrajnych przypadkach władza wpływa nawet na przyrost naturalny jak w Chinach. Władza wpływa na świadomość społeczną, posługując się propagandą i indoktrynacją. Są one zgodne z ideologią panującą w danym państwie - na przykład komunizmem. Tej ideologii są podporządkowywane programy szkolne i proces nauczania na wszystkich etapach, w tym nawet na poziomie przedszkolnym we współczesnej Korei Północnej. Obowiązuje państwowa cenzura w uzależnionych od władzy środkach masowego przekazu, a także we wszystkich dziedzinach kultury na przykład w filmie, teatrze czy literaturze.

>Obywatele, a władza w systemach autorytarnych - system rządów bezpartyjnych, opartych na autorytecie charyzmatycznego przywódcy, a często także na armii. Szczególnie rozpowszechniony w Europie w pierwszej połowie XX wieku, powstawał najczęściej wskutek nieefektywnego funkcjonowania systemów demokratycznych lub ich kompromitacji w oczach społeczeństwa.

>Prawa i obowiązki człowieka w państwie demokratycznym:

-Wierność państwu

-Ponoszenie ciężarów nałożonych przez państwo

-Obrona ojczyzny

-Przestrzeganie praw państwa

>Formy i modele ustrojowe:

-Partykularyzm - stanowisko, zgodnie z którym ośrodki władzy i administracji nie uwzględniają całokształtu interesów określonego społeczeństwa czy państwa, ignorując potrzebę jego harmonijnego rozwoju gospodarczego lub kulturalnego, dbając jedynie o interesy własne, najczęściej własnej grupy interesu. Stronnicze decyzje podejmowane są wówczas na korzyść pewnych regionów kraju lub określonych grup społecznych, a pozostałe regiony są spychane na dalszy plan.

-Klientelizm – Powstaje wtedy, gdy dana osoba wspiera młodszą na starcie, oczekując w przyszłości jakiegoś odwdzięczenia się, bądź poparcia politycznego.

-Nepotyzm – Obsadzanie strategicznych stanowisk, swoją rodziną.

-Reżim - popularnie, używany w znaczeniu pejoratywnym rząd, władza, system władzy, zwłaszcza nielegalny, nieuznawany, bezprawny, pochodzący z uzurpacji.

>Ustrój terytorialny:

-Unitarne państwo (jednolite) -  forma państwa najbardziej powszechna we współczesnym świecie, charakteryzująca się wewnętrzną jednolitością. Wszystkie jednostki administracyjne wchodzące w skład państwa są tak samo zorganizowane i podporządkowane organom centralnym, które określają ich ustrój i właściwość.

-Federacja (państwo złożone) - to państwo składające się z części zwanych stanami, landami, które posiadają pełną autonomię. Każda z części składowych państwa ma własny system prawny i administracyjny. Państwa złożone dzielą się na: federacje, konfederacje oraz unie. W federacji, stany i landy łączy konstytucja.

>Forma rządu:

-Republika – przywódca jest wybierany przez wybory, na określoną kadencje.

-Monarchia – przywódca jest dziedziczny, pełni swą funkcje dożywotnio.

-Parlamentarno-gabinetowy -  rząd z premierem na czele jest powołany przez parlament we współpracy z głową państwa, a odpowiedzialność polityczną ponosi przed parlamentem (wotum nieufności, wotum zaufania). Głowa państwa ma przede wszystkim zadanie reprezentować państwo, a wszystkie akty przez nią wydane muszą zawierać odpowiedni zapisek do konstytucji.

-Pół-prezydencki - system polityczny, forma rządów pośrednia między systemem parlamentarnym a prezydenckim.

-Prezydencki – występuje w Stanach Zjednoczonych.