Metoda C.M. jest neurofizjologiczną koncepcją lecznicza stosowaną przy sensomotorycznych i ustno-twarzowych zaburzeniach u dzieci i dorosłych, Ustno-twarzowy kompleks obejmuje mięśnie mimiczne twarzy, mm żwacze, mm nadgnykowe i podgnykowe, mm języka, mm podniebienia miękkiego, mm gardła, mm szyi, mm obręczy barkowej oraz ich funkcję i unerwienie. Części koncepcji leczniczej: 1.Neuromotoryczna terapia stosowana u dzieci z opóźnieniem statomotorycznym, przepukliną oponowo-rdzeniową , niedowładem obwodowym. 2.Ustno-twarzowa terapia regulacyjna dla pacjentów z zaburzeniami sensomotorycznymi w obrębie twarzy, jamy ustnej, gardła, w szczególności służy do leczenia dzieci z zaburzonym ssaniem, żuciem, połykaniem i mową. 3.Uzupełniające leczenie ortodontyczne z zastosowaniem płytek podniebiennych i przedsionkowych w połączenia z ustno-twarzową terapią regulacyjną. .Ustno-twarzowa Terapia Regulacyjna ( UTTR) Metoda ta polega na oddziaływaniu na mięśnie zaangażowane w proces mowy (mm. Oddechowe, mm kontrolujące ustawienie głowy, mm twarzy, mm jamy ustnej i klatki piersiowej) przez odpowiednie manipulacje terapeutyczne. Pozwala znormalizować napięcie wspomnianych grup mięśniowych. Najlepsze efekty można osiągnąć u niemowląt ze względu na plastyczność tkanki mózgowej. Symptomy nieprawidłowego napięcia mięśniowego pojawia się już w pierwszych miesiącach życia, kiedy dziecko nie domyka ust, ma trudności z uchwyceniem piersi, prawidłowym ssaniem, połykaniem i nadmiernym ślinieniem. -Trudności ruchowe w zakresie funkcji fizjologicznych, takich jak jedzenie i picie, związane z kłopotami w gryzieniu, żuciu, z przetrwałym odruchem ssania, stale otwartymi ustami oraz wysuniętym językiem, prowadzą do zaburzeń mowy o wyraźnym charakterze motorycznym.
Ściśle powiązanie mięśniowego kompleksu ustno-twarzowego z obręczą barkową i mięśniami oddechowymi oraz pośrednio z obręczą kończyn dolnych wymaga terapii ruchowej ciała. Dlatego Castillo Morales uwzględnił również kontrolę ustawienia głowy i tułowia przez równolegle prowadzoną terapię Vojty lub terapię Bobathów.
Cele terapii: wpływ Kontrolę mm mimicznych twarzy, symetryczność Funkcję ssania, odgryzania, żucia, połykania Domykanie jamy ustnej, cofanie języka Oddychanie nosem, wzmacnia tor brzuszny oddychania Artykulację i rozwój mowy aktywnej
Metoda usprawniania NDT-Bobath
-Oparta jest na znajomości przebiegu procesów neurofizjologicznych. Założenia jej opracowali Karel, Berta Bobathowie
Stwierdziła, że:
-przy odpowiedniej pomocy terapeuty pacjent może nauczyć się "panowania nad spastycznością" (kontrolowanie jej) dzięki świadomemu odczuwaniu wykonywanego ruchu
-ułożenie i ruchy części ciała znajdującego się bliżej osi głównej ciała (np. barki) wpływają na bardziej od niej oddalone (np. kończyny)
-przez zmianę pozycji można wpływać na rozłożenie napięcia mięśniowego. Pozycje te nazwano hamującymi (Reflex Inhibitio Posture - RIP). Były to statyczne pozycje, przeciwne do tych, w których pacjenci mieli tendencję przebywać, do czasu, aż napięcie mm ulegało wyrównaniu i możliwe było wykonanie dowolnych ruchów czynnych.
Cel główny
Uzyskanie przez osobę usprawnianą możliwie maksymalnej samodzielności ruchowej i samodzielności we wszystkich sferach życia.
W realizacji tego zadania pomaga:
-normalizacja napięcia mięśniowego co jest możliwe dzięki zastosowaniu odpowiedniej techniki postępowania już od pierwszych miesiący życia dziecka
-hamowanie reakcji nieprawidłowych oraz ułatwianie reakcji fizjologicznych
-przygotowanie czuciowe
-przywrócenie pełnego zakresu ruchomości stawowej
-wykorzystanie zdobytych umiejętności ruchowych w codziennych czynnościach
Podczas zajęć prowadzonych z odpowiednim wspomaganiem uczy się dziecko wyzwalania wykonywania przez nie ruchów czynnych, hamując ruchy nieprawidłowe i normalizując napięcie mięśniowe.
Prawidłowe napięcie mięśniowe powinno być na tyle wysokie, aby móc przeciwstawić się sile grawitacji i utrzymać odpowiednią pozycję, a jednocześnie na tyle niskie, aby ruchy mogły być swobodnie wykonywane.
Zasady terapii
-Bobathowie nie podają w swej metodzie gotowych zestawów ćwiczeń. Podstawowym celem postępowania usprawniającego jest zbudowanie prawidłowego potencjału sensomotorycznego dla indywidualnego, niepowtarzalnego rozwoju psychomotorycznego każdego dziecka. Usprawnianie jest indywidualnym i zróżnicowanym sposobem podejścia do każdego przypadku. Ramowy program usprawniania podporządkowany jest celowi nadrzędnemu.
Postępowanie terapeutyczne
Pierwszym krokiem postępowania terapeutycznego jest tzw. przygotowanie do ruchu, obejmujące:
Mobilizację stawów zapewniającą uzyskanie prawidłowego zakresu ich ruchomości. Przykurcze mm i deformacje strukturalne są zjawiskiem wtórnym w stosunku do centralnej dezorganizacji czynności ruchowych, a powyższe postępowanie jest jednym z elementów terapii. Może być ono prowadzone w formie postępowania profilaktycznego (zapobieganie zagrażającym przykurczon i deformacjom) oraz zabiegów odtwarzających możliwości funkcjonalne.
Przygotowanie sensoryczne, dotyczące różnych rodzajów czucia:
Priopriocepcji - należy umożliwić dziecku prawidłowe czucie położenia ciała w przestrzeni (tzn. odpowiednie okładanie dziecka, noszenie i poruszanie w taki sposób, aby prawidłowo odczuwało swoje ciało, jego ciężar, płaszczyznę podparcia, otaczające go przedmioty i przestrzeń oraz zmiany położenia w przestrzeni podczas wykonywania ruchu
Czucia powierzchownego - uzyskuje się je dzięki stosowaniu stopniowo narastającego głębokiego, zdecydowanego dotyku
Realizacja podstawowych celów funkcjonalnych
Ten etap (po przygotowaniu do ruchu) terapii polega na wykorzystywaniu tzw. technik ułożeniowych (nazywanych manipulacją punktów kluczowych lub kontrolowaniem wzorca ruchowego z punktów kluczowych) w celu równoległego hamowania nieprawidłowej aktywności odruchowej oraz torowania automatycznych reakcji posturalnych (nastawczych, równoważnych).
Punktami kluczowymi autorzy nazwali:-głowę, szyję i tułów -obręcz barkową i kkg-obręcz biodrową i kkd Odpowiednie poruszanie tymi rejonami ma za zadanie ułatwić wystąpienie prawidłowych reakcji nastawczych, równoważnych i obronnych. Przemieszczanie tych punktów względem siebie pozwalało na zmiany rozkładu napięcia mięśniowego. Z czasem ze względu na większą skuteczność działań dynamicznych zastąpiły one prawie całkowicie statyczne pozycje hamujące (RIPY).
Działanie wspomagające:
trakcję - odsunięcie od siebie powierzchni stawowych, aktywacja zginaczy, ułatwienie wykonywania ruchu (łączne, naprzemienne stosowanie kompresji i trakcji wpływa na przewagę unerwienia reciprokalnego)
kompresję - stosowanie docisku powierzchni stawowych dla ułatwienia wyprostu i utrzymania pozycji
umiejscowienie (placing) - zatrzymanie ruchu i utrzymanie pozycji w dowolnym momencie, trening świadomej kontroli ruchu
poklepywanie (tapping) - o działaniu pobudzającym lub hamującym
głaskanie, wstrząsanie i wibracje - ułatwiają rozluźnienie nadmiernie napiętych grup mięśniowych
Terapia zaburzeń
INTEGRACJA SENSORYCZNA- scalanie wrażeń zmysłowych, łączenie selekcja przetwarzanie bodzców zmysłowych wpływających do oun przez układy zmysłow. Przetwarzanie inf sens. Odbywa się na rożnych poziomach ukł. Nerwowego a wynikiem scalania wrażeń zmysłowych- reakcja adaptacyjna.Odp wpływ bodzców i stopniowe dojrzewajace przekazywanie są warunkiem prawidłowego rozwoju oun.
Działające bodzce powoduja;
proste odpowiedzi odruchowe, - wpływaja na koordynacje i skutecznośc pojedynczych ruchów złożonych, - inf. naszą świadomośc co dzieje się w otaczającym nas świecie i z naszym ciałem, wpływaja na prawidłowośc dojrzewania OUN i najwyższych jego funkcji; intelektualnych i emocjonalnych.
SI odbywa się w mózgu gdzie inf, z wrażeń zmysłowych są przyjmowane, rozpoznawane, przesiewane, interpretowane i integrowane już z istniejącymi. Bodzce, dzwieki przedmioty są postrzegane tylko wtedy kiedy mogą być włączone w proces integracji jeżeli mają jakieś znaczenie dla danej osoby wszystko inne zostaje bardzo łatwo zapomniane.
Ważne jest aby inf. zmysłowa była jednoznaczna i dotarła w stanie niezniekształconym do mózgu, nastepuje przetworzenie inf, i wyzwolenie właściwej reakcji, którą dziecko potrafi spożytkowana.
Łaczenie inf, z poszczególnych kan. zmysł nastepuje tuż po urodzeniu.
Doskonalenie się integr, zmysł rozwija się głównie w pierwszych latach życia, dziecko uzyskuje lepszy obraz róznicowania swojego ciała i świata otaczającego, a także zdolności do samokontroli, samooceny i abstrakcyjnego myślenia.
Bodzce słuchowe, błednikowe prioprioceptywne dotykowe są podstawą rozwoju funkcji psych. Uczenie się, myślenie abstrakcyjne nie zjawia się automatycznie ale jest wynikiem wielu lat rozwoju i przetwarzania bodźców w mózgu.
Integracja gromadzonych z czasem wrażeń z różnych zmysłow tworzy istniejący w naszym umyśle obraz świata. Niezbednym warunkiem wytworzenia się dobrego zgodnego z rzeczywistościa obrazu świata jest wytworzenie prawidłowego schematu ciała. Waznym elem, schematu ciała jest poczucie symetrii i linii środkowej ciała. Kształtuje się w 1 rż a w dalszych latach jest podstawą lateralizacji i orientacji przestrzennej.
POZIOMY SI WG AYRES
POZIOM I (0-2msc) ulegaja powiazaniu bodzce dotykowe co pozwala dziecku na ssanie odczuwanie przyjemnego dotyku i umożliwia wytworzenie się więzi z matka. Integracje błednikowych i proprioceptywnych bodzcow umożliwia dziecku koordynacje ruchów gałek utrzymanie równowagi i poczucia pewności w stosunku do sił grawitacji.
POZIOM II (1rż) odbywa się łaczenie bodzcow systemu błednikowego proprioceptywnego i dotykowe (zmysły podstawowe) to z kolei warunkuje koordynajce i napiecie uwagi, planowanie ruchu świadomości i percepcje własnego ciała oraz koordynacji obu stron ciała.
POZIOM III ( 3lata) SI obejmuje takie bodzce wzrokowe i słuchowe,poprzez powiazanie bodzcow przedsionkowych słuchowych proprioceptywnych uzmusławiających ciało dochodzi do zdolności rozumnienia mowy i jej uczenia się. Doskonali się percepcja wzrokowa i co za tym idzie koordynacja oko ręka. Dzieki temu dziecko może włożyć kurtke nalac mleka itp.
POZIOM IV (6lat) integrowane są bodzce ze wszystkich kanałow zmysłowych. Powstaja efekty końcowe procesow przetwarzania które odbywały się na poprzednich poziomach. Poczucie własnej wartości samokontrola poczucie zaufania do siebie samego rozwijaja się w oparciu o świadomośc schematu ciała i zdobytego doświadczenia podczas procesu SI.
DYSFUNKCJE SI;
nadpobudliwośc psychoruchowa, deficyty uwagi, słaba organizacja zachowania, opóżniony rozwój mowy, słaba koordynacja. Uszkodzenia mogą powstawac z każdym z etapów organizacji oun. Im nizszy bardziej bazowy podstawowy tym rozleglejsze są jego skutki.
CELE POSTEPOWANIA LECZ. ZABURZEN SI:
normalizacja odbioru bodzcow dotyk, i regulacji napięcia mm,
normalizacji uswiadomienia ruchu
regulacii równowagi
odbudowy schematu ciała
poprawy percepcji wzrokowej
poprawy percepcji warunkow przestrzennych i wyobrazenia przestrzeni
planowania motoryki
samokontroli słuchowej dzwiekow i szumow
WPŁYW REGULUJACYCH BODZCÓW NA OUN:
stały dopływ bodzcow jest niezbedny do prawidłowego funkcjonowania OUN. Wazna jest nie tylko ilosc pobudzen ale także zachowanie odp. Proporcji między nasileniem podudzenia poszczególnych ukł. Zmysłow. integrujaca rola oun polega także na odp selekcji hamowaniu jednych a blokowaniu innych pobudzen. W przypadku zaburzen tego procesu do wyzszych pieter OUN może docierac i dezorganizowac ich czynność nadmiar niedostatku bodzcow z receptorow. W przypadku gdy dopływ bodzcow jest niewystarczajacy dziecko swiadomie poszukuje bodzcow których mu brakuje.
Przy nadmiernym dopływie dgy któryś z kolejnych progow pobudliwosci jest zbyt niski przy stałym bombardowaniu bodzcami ukł. Nerwowy nie potrafi się zorganizowac. Objawia się to nadpobudliwościa drazliwościa, trudnościami w koncentracji i męczliwościa.
KOORDYNATORZY PROCESOW SI UKŁAD PRZEDSIONKOWY (zmysł równowagi)
scala inf. proprioceptywne dotykowe wzrokowe w całośc dopełnia obraz schematu ciała
nawiguje ruchem modeluje inf wpływajace i koryguje plan ruchu
informuje o ustawieniu głowy w stosunku do siły ciężkości utrzymanie stałości pola widzenia
reguluje napiecie mm ciała – pobudzenie mm posturalnych wpływa na płynnośc ruchu dobra koordynacje
reakcje rownowazne posturalne
orientacja przestrzenna
Propriocepcja – ukł. Czucia głębokiego umożliwia utrzymanie równowagii i uswiadomienie wykonanego ruchu. Ukl. Propriocepcji odbiera bodzce zwiazane z uciskiem rozciagnieciem wibracja ustawieniem i ruchem czesci ciała wobec siebie. Dostarcza nam niezbednej dla wykonania skutecznego ruchu inf, o wew schemacie ciała.
ZABURZENIA MOTORYKI DUŻEJ:
nie rozumieja polecen słownych dotyczacych ruchu
nie umieja odp bawic się zabawkami
potrzebuja zbyt dużo czasu na zaplanowanie ruchu i jego wykonanie nie umieja słuchac i pisac jednoczesnie
miewaja często zaburzenia regulacji napiecia miesniowego zwykle jest onoobnizone stad wystepuje łatwe meczenie się, trudnosci koncentracji poprawa napiecia mm daje u nich poprawe koncentracjii
nieadekwatne stosuja siełe i oceniaja odległosc podczas wykonywania czynnosci ruchu
cierpia na zaburzenia reakcji równowaznych, wypadki
nie dbaja o swoj wyglad
ZABURZENIA MOTORYKI MAŁEJ; to najczesciej wystepujace trudnosci z czynnosciami precyzyjnymi, rysowaniem pisaniem itp.
ZABURZENIA W FUNKCJONOWANIU PSYCHICZNYM I SPOŁECZNYM;
nie radza sobie w roznych sytuacjach zyciowych towarzyszy im stała flustracja ponieważ zawsze są ostatnie
źle funkcjonuja w większej grupie lub natłoku rzeczy
wszystko wykonuja znacznie dłużej, wokól siebie stwarzaja nieład
łatwo ulegaja przemeczeniu, a ich skutecznosc zuciowa jest mniejsza
towarzyszy im poczucie bezradnosci niekompetencji co może powodowac zaburzenia osobowosci