Metodyka badań obiektów architektonicznych 14.05.2012
Maria Bergmann
Jednonawowe kościoły romańskie w Wielkopolsce.
Budowane przede wszystkim na terenach wiejskich, u schyłku wieku XI i na początku wieku XII, tzw. pierwsze kościoły parafialne (ale parafie powstawały dopiero w XIII wieku)
Schematy wg S. Wilińskiego 1955
Schemat salowy 1 połowa XII wieku – ogromna część kościoła zajęta przez nawę i dobudowana od strony wschodniej absyda półkolista, jednolita przestrzeń. Pierwsze obiekty tego typu spotykamy na końcu XI wieku. Np. kościół w Kościelcu Kaliskim
Schemat pełny – połowa i 2 połowa XII wieku – absyda, prezbiterium, nawa. Kościół św. Leonarda w Lubiniu.
Schemat wyłączony: chór, zamknięty ścianą prostą, koniec w. XII, początek XIII w. Nawa prostokątna, dostawione prezbiterium od wschodu, zamknięte prostą ścianą.
Szczegółowe omówienie poszczególnych obiektów.
Osadnictwo regionu gieckiego (VI – poł X w.) – przybranie na sile po powstaniu państwa
Kościelec Kolski – kościół św. Andrzeja – wejścia na balkon, dobudowanie do kościoła do 1990 jakiejś części, znalezienie chrzcielnicy, ślady klatki schodowej, technika budowlana: spoiny były rysowane – boniowanie.
Giecz – kościół „tzw. św. Mikołaja” – dwie fazy: z końca wieku XI i z przełomu wieku XII i XIII, portal kościoła jest oryginalny (prawie), łuk przed prezbiterium jest oryginalne (cztery kamienie). Kościół ten znajduje się na osadzie. Protomiasto -gród, osady przygrodowe, targ, kościół. Nazywał się kiedyś najśw. Maryi Panny, czasowo nazywał się Św. Mikołaja
Krobia – kościół św. Idziego – kościół zlokalizowany w obrębie cmentarza, grobowce murowane.
Kościół św. Piotra i Pawła – dobudowanie w 1907 roku drugiego kościoła, w ścianie tego kościoła znajduje się portal z krzyżem i figurą Jezusa (brzydka rzeźba), inne ujęcia twarzy i zwierząt.
Kaufmannssiedlungen – osada kupiecka -> św. Mikołaj
Marktsiedlung – osada targowa -> ???
S. Arnold – zależność pomiędzy pogańską drogą, kościołem średniowiecznym i targiem.