29.04.2010, Olsztyn

Prowadząca: Pani dr inż. Anna Kowalczyk

Sprawozdanie nr 4

Temat: Metoda oceny walorów estetycznych krajobrazu w obrębie powierzchni postrzeganych wizualnie (Kowalczyk)

Wykonała:

Mariola Wiśniewska

Gr. 3 GiSzN

Rok II

METODA KOWALCZYKA

Opracowana przez Kowalczyka (1992, 2000) metoda oceny walorów estetycznych krajobrazu w obrębie powierzchni postrzeganych wizualnie uwzględnia wiele uwarunkowań tej oceny. Stwarza, przede wszystkim, możliwość budowania skal stopni ocen do klasyfikacji zjawisk, na co silny nacisk kładzie Armand (1980). Natomiast Lourie (1976) i Hamerton (1985) stwierdzaja istotność planów w krajobrazie i tzw. wnętrz w odbiorze wartości estetycznych i ocenie waloru. Także struktura pionowa i harmonia poszczególnych komponentów krajobrazu są uważane przez tych autorów za bardzo istotne elementy oceny. Podobne podejście do problemu mają Bogdanowski, Łuczyńska- Bruzda i Novak (1979), chociaż szczególny nacisk położony jest na ‘wnetrza’, które, jak twierdzą autorzy, „posiadają aspekty psychiczne, społeczne i formalne, a jednocześnie występują wszędzie- zarówno w nas samych, jak i w naszym otoczeniu stworzonym przez przyrodę i przez człowieka”.

W pracy Cymermana, Falkowskiego i Hopfera (1992) określono komponenty krajobrazu, które szczególnie powinny być poddawane ocenie przy kwalifikacji na różne cele. Zasadniczo pokrywają się one z elementami składowymi i kryteriami podziału stosowanymi w metodzie Kowalczyka. W 4-tomowej pracy zbiorczej pod. Red. Buchwalda i Engelhardta (1975) przy określaniu walorów krajobrazowych również brano pod uwagę, przede wszystkim, wartości środowiska przyrodniczego.

Ich dobór jest bardzo zbieżny z wcześniej przytoczonymi wytycznymi, które zastosowali autorzy w ww. pozycjach literatury.

Założenia i system oceny (punktowania) podano w tabeli. Autor podzielił elementy ocenianego krajobrazu na pięć zasadniczych grup, takich jak:

1. Liczba wyróżnianych planów w krajobrazie

2. Liczba elementów budujących krajobraz i możliwość ich identyfikacji

3. Różnorodność elementów krajobrazotwórczych

4. Współwystępowanie elementów krajobrazu (harmonia)

5. Struktura pionowa krajobrazu

Zwraca uwagę pewna niespójność punktacji,, ponieważ poszczególne zakresy oceny zaczynają się albo od 0, albo od nawet przyjmują wartości minimalne ujemne. Również maksymalna punktacja w poszczególnych grupach zawiera się w granicach od 1 do 5. Subiektywność oceny ukazuje np. IV i V grupa elementów, gdzie kryteria nie są jednoznacznie określone.

Kryteria oceny walorów estetycznych krajobrazu w obrębie powierzchni postrzeganych wizualnie:

Lp.	Kryteria i ich podział	Bonitacja punktowa
I	Liczba wyróżnianych planów w krajobrazie: - trzy plany (lub więcej) - dwa wyraźne plany z prześwitami trzeciego nie stanowiącymi ciągłości - dwa plany - jeden plan	5 4 3 1
II	Liczba elementów budujących krajobraz i możliwość ich identyfikacji: - krajobraz urozmaicony – powyżej 8 elementów - krajobraz średnio urozmaicony – 7-8 elementów - krajobraz ubogi – poniżej 7 elementów	5 3 1
III	Różnorodność elementów krajobrazotwórczych Obiekty wodne - dominujące w krajobrazie - zauważalne (obecność bez dominacji) - brak obiektów wodnych	3 2 1
	Roślinność drzewiasta -obecność zwartego lasu oraz pojedyncze drzewa lub ich skupiska - obecność jedynie zwartego lasu, pojedynczych drzew lub ich skupisk - roślinność krzewiasta - brak roślinności	3 2 1 0
	Indywidualne obiekty przyrodnicze lub antropogeniczne, lub ich zespoły wpływające na wartość estetyczną krajobrazu: - pozytywnie - obojętnie - negatywnie - skrajnie negatywnie	1 0 -1 -2
IV	Współwystępowanie elementów krajobrazu (harmonia): - krajobraz harmonijny - krajobraz o częściowo zakłóconej harmonii - krajobraz o mocno zakłóconej harmonii - krajobraz o całkowicie zaburzonej harmonii	5 3 1 0
V	Struktura pionowa krajobrazu: - dobrze rozwinięta - średnio rozwinięta - słabo rozwinięta	3 2 1

Źródło: Kowalczyk (2000)