Socjologia-(goodman)- dziedzina nauki badająca zachowania społeczne ludzi, związki między ludźmi i rezultaty działalności społecznej. Geneza socjologii: Rewolucje polityczne z przełomu XVIII i XIXw.- zmiana relacji państwo i społeczeństwo, Rewolucja przemysłowa- narodziny wolnego rynku, proces urbanizacji, socjalizm- pojawienie się kwestii socjalnych, sprzyjający klimat intelektualny- epoka oświcenia- rozwój nauki, zmiana postaw wobec religii, potrzeba bardziej racjonalnego świata. August Comte- autor terminu socjologi, chciał stworzyć naukę o społeczeństwie, która eyjaśniałaby prawa życia społeczneg. Wierzył że można będzie wykorzystać te prawa do polepszenia warunków życia człowieka i stworzenie właściwego ładu społecznego. F-cje współczesnej socjologii: poznawcza, diagnostyczna, socjotechniczna, prognostyczna, demeskatorska. Podstawowe techniki zbierania danych: techniki ankietowe(ankieta, wywiad), obserwacja(uczestnicząca/nieuczestnicząca), analiza źródeł pisanych(dokumenty urzędowe, artykuły prasowe, teksty literackie, dokumenty osobiste), eksperyment(eksperyment wieźnienny prof. Zimbardo). Etapy postępowania badawczego: zdefiniowanie problemu badawczego, przegląd literatury na dany temat, postawienie hipotezy, wybór matody i techniki badawczej, dobór próby badawczej, badania pilotażowe, przeprowadzenie badań właściwych, opracowanie i analiza wyników badań, sformułowanie wniosków, weryfikacja hipotez. Etyka w badaniach społecznych: fundamentalna norma etyczna badań społecznych zabrania krzywdzić osoby badane- udział w badaniach powinien być dobrowolny, należy respektować prawo do prywatności osób badanych, nie wolno wprowadzać badanych w błąd. Najważniejsze nurty teoretyczne w socjologii: teorie: funkcjonalne, konfliktu, interakcji, wymiany społecznej. Teorie funkcjonalne: Spencer, Durkheim, Parsons, Merton. • Społeczeństwo stanowi spójną całość- system złożony ze współdziałających ze sobą elementów, każdy z elementów pałni istotną funkcję na rzecz systemu jako całości, podstawowym i najważniejszym stanem systemu jest ład i porządek, poszczególne podsystemy mają za zadanie ten ład podtrzymywać. Teorie konfliktu: marks, Weber, Dahrendorf. Społeczeństwo składa się z różnych grup, pomiędzy którymi istnieje wiele napięć i konfliktów, siłą napędową napięć jest nierówny rozdział wartościowych dóbr( pieniądze, władza, prestiż, opieka), wszystkie te źródła napięć doprowadzają do wybuchu róźnorodnych konfliktów, konflikt jest podst. Cechą życia społecznego. Teorie interakcji:Mead, Goffman. Społeczeństwo nie jest czymś stałym- tworzone w procesie interakcji zachodzących między ludźmi, interakcje międzyludzkie to proces wzajemnego wysyłanie sygnałów, odczytywania ich i wysyłania następnych, do tych sygnałów symboli zalicza się język, gest, ubiór, mimika, intonacja głosu, relacje między ludźmi to wymiana symboli i znaczen. Teorie wymiany społecznej:Smith, Blau, Coleman. Postawę porządku społecznego stanowu zasada wzajemności, która nakłada na ludzi powinność zrewanżowania si ę za uzusyakane dobro, relacje między ludźmi opierają się na zasadzie wymiany, w związku z tym że człowiek jest istotą racjonalną dokonuje wymiany zgodnie z rachunkiem zysków i strat, kalkulacja ta jest z reguły nieświadomym zabiegiem. Socjologiczne ujęcia problemów zdowia, choroby i medycyny: Funkcjonaliści : f-cje medycyny- ochrona zdrowia, badania naukowe, nowe metody leczenia, kontrola społeczna. 2 główne elementy: rola chorego i rola lekarza. Teoretycy konfliktu: koncentrują się na kwestii nierówności w systemie opieki zdrowotnej, twierdzą że biedni nie mają równego dostępu do właściwej opieki zdrowotnej. Interakcjoniści: koncentrują się na tym, jak ludzie postrzegają zdrowie i chorobę, na sposób definiowania choroby wpływa także sytuacja społeczna. Podst. Metody i techniki badawcze w socj: metoda ilościowa- za jej pomoc azbieramy dane liczbowe, dane liczbowe pociągają za sobą potencjalną utratę bogactwa znaczeniowego, metoda jakościowa- zbieramy dane nieliczbowe, dane jakościowe mogą być bogatsze znaczeniowo, ale to może pociągać za sobą ryzyko wieloznaczności. Potoczna wiedza społeczna: ogranicza się do jednostkowego punktu widzenia, przedst. Swiat w barwach czarno-białych, rzadko jest neutralna, łatwo dochodzi w niej do formowania pochopnych uogólnień, wiele w niej stereotypów. Wiedza socjologiczna: oderwana od wąskiego punktu widzenia, wyróżnia ją neutralność, powstrzymanie od wartościowania, nie ma w niej miejsce na domysły, stereotypy, liczą się fakty poparte badaniami naukowymi. Wyobraźnia socjologiczna: to umiejętność dostrzegania szerszych sił społecznych wpływającuch na jednostki. Pozwala ludziom w przekroczeniu ograniczonego osobistego doświaczenia. Proces socjologii- 3 koncepcje: abstakcjonistyczna- analiza róźnych form życia społecznego w jakich występuje życie jednostek, naturalistyczna- ujmują jednostkę ludzką jako przedstawiciele gatunku, indywiduum biologicznie ukonstytuowanei rozwijają się jak każdy organizm, który reaguje za bodźce zewnętrzne poprzez odpowiednie zachowania. Realistyczna- wychodzi z założeń, ze jednostka ludzka jest istotą społeczną , ma ona 3 wymiary: jednostka nie może rozwinąć swych cech ludzkich poza środowiskiem społecznym, człowiek nie jest czymś danym gotowym, jest istotą, która staję się i urzeczywystnia w miarę swojego rozwoju, pod wpływem oddziaływania społeczeństwa i kultury, współczesne teorie socjologiczne odkrywają podmiotowość człowieka jako aktora życia społecznego. Grupa społeczna: zbiory ludzi, którzy w dążeniu do wspólnych wartości związani są więzią społeczną i wytworzyli wewnętrzną oraganizację. 4 elementy: zbiory ludzi, wspólne wartości, więź społeczna, wewn. Oraganizacja. Procesy tworzenia osobowości: w procesie tym występuje problematyka dwojakiego rodzaju: genezy- powstanie i kształtowanie się osobowości, struktury- elementy składowe osobowości. Alfred Ross- osobowość możemy określić jako strukturę czynników biogennych, psychogennych i socjogennych wpływających na zachowanie jednostki. Socjologia posiada 2 fazy- pierwotną i wtórną. Faza pierwotna- obejmuje okres dzieciństwa, dziecko startuje jako oragaznim z wrodzonymi możliwościami rozwoju psychicznego o społecznego, pod wpływem interrakcji ze swoim opiekunem uczy się wzorów zachowań, wartościowania. Faza wtórna- dokonuje się w wieku dorosłym przez samą jednostkęi jej własne akty. *Dzięki procesowi socjalizacji jednostka rozwija swoją jaźń- samoświadomość jednostki. Jednostka może być sama dla siebie obiektem. Mead odróżnił jaźń subiektywną i obiektywną. Jaźń odzwierciedlona- jest obrazem siebie, jakim jednostkasię posługuje, a który uzuskuje w drodze własnej interpretacji percepcji siebie przez innych. Znaczenie: jest ona podstawą wyboru odpowiedniego zachowania jednostki, które zmierza do potwierdzenia swego obrazu u innych lub do jego zmiany. * w wyniku socjalizacji jednostka rozwija swoją tożsamość. Bokszański określa tożsamość jako układ autodefinicji jednostki do aktora społecznego. Tożsamość: osobowa- poczucie ciągłości jaźni, ciągłość własnego istenienia, mimo upływu czasu; społeczna- poczucie zajmowania przez jednostkę określonego miejsca w świecie społecznym, pełnienia określonych ról społecznych. Tożsamość ma charakter interpersonalny, zmienny, negocjowany. Zmiana tożsamości to zmiana sposoby definiowania siebie-E.Hałas.

Socjologia-(goodman)- dziedzina nauki badająca zachowania społeczne ludzi, związki między ludźmi i rezultaty działalności społecznej. Geneza socjologii: Rewolucje polityczne z przełomu XVIII i XIXw.- zmiana relacji państwo i społeczeństwo, Rewolucja przemysłowa- narodziny wolnego rynku, proces urbanizacji, socjalizm- pojawienie się kwestii socjalnych, sprzyjający klimat intelektualny- epoka oświcenia- rozwój nauki, zmiana postaw wobec religii, potrzeba bardziej racjonalnego świata. August Comte- autor terminu socjologi, chciał stworzyć naukę o społeczeństwie, która eyjaśniałaby prawa życia społeczneg. Wierzył że można będzie wykorzystać te prawa do polepszenia warunków życia człowieka i stworzenie właściwego ładu społecznego. F-cje współczesnej socjologii: poznawcza, diagnostyczna, socjotechniczna, prognostyczna, demeskatorska. Podstawowe techniki zbierania danych: techniki ankietowe(ankieta, wywiad), obserwacja(uczestnicząca/nieuczestnicząca), analiza źródeł pisanych(dokumenty urzędowe, artykuły prasowe, teksty literackie, dokumenty osobiste), eksperyment(eksperyment wieźnienny prof. Zimbardo). Etapy postępowania badawczego: zdefiniowanie problemu badawczego, przegląd literatury na dany temat, postawienie hipotezy, wybór matody i techniki badawczej, dobór próby badawczej, badania pilotażowe, przeprowadzenie badań właściwych, opracowanie i analiza wyników badań, sformułowanie wniosków, weryfikacja hipotez. Etyka w badaniach społecznych: fundamentalna norma etyczna badań społecznych zabrania krzywdzić osoby badane- udział w badaniach powinien być dobrowolny, należy respektować prawo do prywatności osób badanych, nie wolno wprowadzać badanych w błąd. Najważniejsze nurty teoretyczne w socjologii: teorie: funkcjonalne, konfliktu, interakcji, wymiany społecznej. Teorie funkcjonalne: Spencer, Durkheim, Parsons, Merton. • Społeczeństwo stanowi spójną całość- system złożony ze współdziałających ze sobą elementów, każdy z elementów pałni istotną funkcję na rzecz systemu jako całości, podstawowym i najważniejszym stanem systemu jest ład i porządek, poszczególne podsystemy mają za zadanie ten ład podtrzymywać. Teorie konfliktu: marks, Weber, Dahrendorf. Społeczeństwo składa się z różnych grup, pomiędzy którymi istnieje wiele napięć i konfliktów, siłą napędową napięć jest nierówny rozdział wartościowych dóbr( pieniądze, władza, prestiż, opieka), wszystkie te źródła napięć doprowadzają do wybuchu róźnorodnych konfliktów, konflikt jest podst. Cechą życia społecznego. Teorie interakcji:Mead, Goffman. Społeczeństwo nie jest czymś stałym- tworzone w procesie interakcji zachodzących między ludźmi, interakcje międzyludzkie to proces wzajemnego wysyłanie sygnałów, odczytywania ich i wysyłania następnych, do tych sygnałów symboli zalicza się język, gest, ubiór, mimika, intonacja głosu, relacje między ludźmi to wymiana symboli i znaczen. Teorie wymiany społecznej:Smith, Blau, Coleman. Postawę porządku społecznego stanowu zasada wzajemności, która nakłada na ludzi powinność zrewanżowania si ę za uzusyakane dobro, relacje między ludźmi opierają się na zasadzie wymiany, w związku z tym że człowiek jest istotą racjonalną dokonuje wymiany zgodnie z rachunkiem zysków i strat, kalkulacja ta jest z reguły nieświadomym zabiegiem. Socjologiczne ujęcia problemów zdowia, choroby i medycyny: Funkcjonaliści : f-cje medycyny- ochrona zdrowia, badania naukowe, nowe metody leczenia, kontrola społeczna. 2 główne elementy: rola chorego i rola lekarza. Teoretycy konfliktu: koncentrują się na kwestii nierówności w systemie opieki zdrowotnej, twierdzą że biedni nie mają równego dostępu do właściwej opieki zdrowotnej. Interakcjoniści: koncentrują się na tym, jak ludzie postrzegają zdrowie i chorobę, na sposób definiowania choroby wpływa także sytuacja społeczna. Podst. Metody i techniki badawcze w socj: metoda ilościowa- za jej pomoc azbieramy dane liczbowe, dane liczbowe pociągają za sobą potencjalną utratę bogactwa znaczeniowego, metoda jakościowa- zbieramy dane nieliczbowe, dane jakościowe mogą być bogatsze znaczeniowo, ale to może pociągać za sobą ryzyko wieloznaczności. Potoczna wiedza społeczna: ogranicza się do jednostkowego punktu widzenia, przedst. Swiat w barwach czarno-białych, rzadko jest neutralna, łatwo dochodzi w niej do formowania pochopnych uogólnień, wiele w niej stereotypów. Wiedza socjologiczna: oderwana od wąskiego punktu widzenia, wyróżnia ją neutralność, powstrzymanie od wartościowania, nie ma w niej miejsce na domysły, stereotypy, liczą się fakty poparte badaniami naukowymi. Wyobraźnia socjologiczna: to umiejętność dostrzegania szerszych sił społecznych wpływającuch na jednostki. Pozwala ludziom w przekroczeniu ograniczonego osobistego doświaczenia. Proces socjologii- 3 koncepcje: abstakcjonistyczna- analiza róźnych form życia społecznego w jakich występuje życie jednostek, naturalistyczna- ujmują jednostkę ludzką jako przedstawiciele gatunku, indywiduum biologicznie ukonstytuowanei rozwijają się jak każdy organizm, który reaguje za bodźce zewnętrzne poprzez odpowiednie zachowania. Realistyczna- wychodzi z założeń, ze jednostka ludzka jest istotą społeczną , ma ona 3 wymiary: jednostka nie może rozwinąć swych cech ludzkich poza środowiskiem społecznym, człowiek nie jest czymś danym gotowym, jest istotą, która staję się i urzeczywystnia w miarę swojego rozwoju, pod wpływem oddziaływania społeczeństwa i kultury, współczesne teorie socjologiczne odkrywają podmiotowość człowieka jako aktora życia społecznego. Grupa społeczna: zbiory ludzi, którzy w dążeniu do wspólnych wartości związani są więzią społeczną i wytworzyli wewnętrzną oraganizację. 4 elementy: zbiory ludzi, wspólne wartości, więź społeczna, wewn. Oraganizacja. Procesy tworzenia osobowości: w procesie tym występuje problematyka dwojakiego rodzaju: genezy- powstanie i kształtowanie się osobowości, struktury- elementy składowe osobowości. Alfred Ross- osobowość możemy określić jako strukturę czynników biogennych, psychogennych i socjogennych wpływających na zachowanie jednostki. Socjologia posiada 2 fazy- pierwotną i wtórną. Faza pierwotna- obejmuje okres dzieciństwa, dziecko startuje jako oragaznim z wrodzonymi możliwościami rozwoju psychicznego o społecznego, pod wpływem interrakcji ze swoim opiekunem uczy się wzorów zachowań, wartościowania. Faza wtórna- dokonuje się w wieku dorosłym przez samą jednostkęi jej własne akty. *Dzięki procesowi socjalizacji jednostka rozwija swoją jaźń- samoświadomość jednostki. Jednostka może być sama dla siebie obiektem. Mead odróżnił jaźń subiektywną i obiektywną. Jaźń odzwierciedlona- jest obrazem siebie, jakim jednostkasię posługuje, a który uzuskuje w drodze własnej interpretacji percepcji siebie przez innych. Znaczenie: jest ona podstawą wyboru odpowiedniego zachowania jednostki, które zmierza do potwierdzenia swego obrazu u innych lub do jego zmiany. * w wyniku socjalizacji jednostka rozwija swoją tożsamość. Bokszański określa tożsamość jako układ autodefinicji jednostki do aktora społecznego. Tożsamość: osobowa- poczucie ciągłości jaźni, ciągłość własnego istenienia, mimo upływu czasu; społeczna- poczucie zajmowania przez jednostkę określonego miejsca w świecie społecznym, pełnienia określonych ról społecznych. Tożsamość ma charakter interpersonalny, zmienny, negocjowany. Zmiana tożsamości to zmiana sposoby definiowania siebie-E.Hałas.