SOCJOLOGIA

1. Przedmiot : socjologia. Jak wygląda powiązanie z innymi naukami.

2. Socjologiczna koncepcja człowieka.

Przeżycie traumatyzujące - odciskają na psychice pewne ślady np. Odejście bliskiej osoby, sytuacja związana z odebraniem jakiejś wartości.

3. Rola kultury w kształtowaniu świadomości człowieka.

Kultura jest czymś nabytym. Jednym z wzorów kultury obowiązującej jest to, że kobieta pierwsza wyciąga rękę na powitanie, a mężczyzna pierwszy się przedstawia. Osoba wygłaszająca toast stoi, reszta siedzi. Toast wznosi się winem, szampanem. Serwetka z lewej strony lub z przodu należy do nas.

4. Socjalizacja- proces szerokiego wprowadzania jednostki w życie społeczne.

1. Pierwotna - trwa tak długo, jak młody człowiek patrzy na świat oczami rodziców. To oni wybierają mu szkołę, kolegów.

2. Wtórna - trwa ona do końca życia, jest ciągła. Wiedza nie wynoszona z domu.

Rozróżniamy kilka form języka:

• Bierny

• Czynny - używany przez człowieka

• Mówiony

• Niewerbalny - mimika, gesty, postawy ciała.

Język może służyć do przekazywania norm społecznych, wartościowania, zwracania uwagi na siebie, kontaktów z innymi ludźmi, by dać się rozpoznać innym ludziom (melodia głosu, rytm). Wyrażanie agresji 2wobec partnera społecznego, bezsilność. Plotka jest formą agresji. Dawanie posłuchu - formą regresji..

Język jest zasadniczym narzędziem myślenia.

5. Role społeczne - pewien zbiór zachowań, które grupa uważa za słuszne I obowiązujące daną jednostkę.

Presje - każda grupa, do której należmy ma wobec nas pewne oczekiwania, które chce byśmy realizowali I im podlegali - są to presje.

6. Struktury społeczne, normy społeczne.

7. Uwarstwienie społeczne.

8. Zbiorowości terytorialne.

9. Tłum I inne formy zachowań zbiorowych.

10. Zmiany społeczne jako proces społeczny.

Socjologia, a wiedza potoczna o społeczeństwie.

Powstała w XIX wieku, ale ludzie już wcześniej wytworzyli pewne prawa, reguły postępowania społecznego np. „Jeśli wlazłeś między wrony, musisz krakać jak I one”.

Przedmiotem badań socjologa jest społeczeństwo, które posiada wiedzę o sobie samym. Nawet jeśli istnieją obiektywne możliwości wyjścia z kryzysu to, jeżeli trafią na niewiarę to ponoszą one klęskę.

O wyodrębnieniu dyscypliny naukowej decyduje możliwość stworzenia teorii naukowej. Trudność określenia socjologii wobec nauki jest spora. Socjologia ma problemy ze znalezieniem tego czym się zajmuje.

August Comte - ojciec socjologii

Wszelkie zjawiska mające naturę społeczną wchodzą w skład socjologii.

Przedmiotem socjologii są zjawiska I procesy zachodzące w różnych formatach zbiorowego życia ludzi.

Socjologia bada -

• Instytucje: rodzina, religia, przemysł.

• Zbiorowość: małe grupy społeczne, tłum, wieś.

• Procesy: industrializacja, migracja, przestępczość.

• Stosunki (styczności społeczne) : wzajemne interakcje, konflikty, struktury społeczne

• Zjawiska kulturowe: normy wartości, cele społeczne.

Wyróżniamy ogólne teorie socjologiczne:

1. Teoria struktur społecznych (statyka społeczna)

2. Teoria zmian (dynamika społeczna)

3. Teorie zachowania się jednostek

4. Teorie zachowania się zbiorowości.

Istotne jest to, czy te teorie są sprawdzalne.

Poznawanie tej nauki prowadzi do ulepszeń I racjonalizacji życia społecznego. Są tworzone pewne techniki rządzenia społeczeństwami. Poprzez to można oprowadzić do manipulacji społeczeństwem.

Socjologia - przedmiotem są zjawiska I formy zachodzące w zbiorowym życiu.

Socjologia jest nauką o społeczeństwie, stosunkach międzyludzkich, zajmuje się postawami I zachowaniami ludzi.

Socjologia w rozumieniu naukowym - nauka, której przedmiotem badań są zjawiska I procesy tworzenia się różnych form życia zbiorowego ludzi. Struktury tych zbiorowości zjawiska I procesy zachodzące w tych zbiorowościach wynikające ze wzajemnego oddziaływania ludzi na siebie. Siły skupiające I rozbijające te zbiorowości oraz zmiany I przekształcenia w nich zachodzące.

Socjologia jest nauką o strukturze I prawach zbiorowości.

Socjologia ogólna I szczegółowa:

1. Dział socjologii teoretycznej, który korzystając z wyników badań socjologii szczegółowej I innych nauk społecznych dostarcz wiedzy o …….

Jej zadaniem jest tworzenie teorii wszelkich konfliktów w społeczeństwie, rozwijanie teorii mających powszechny zasięg.

2. Istnieje daleka specjalizacja na działy. Jest to dział oparty na badaniach dostarczający wiedzy do uogólnień teoretycznych wiążący wiedzę naukową do wiedzy socjologicznej.

nauki społeczne

socjologia ogólna

socjologia szczegółowa

Co odróżnia socjologię od innych nauk społecznych:

• Poszukiwanie praw zjawisk zachodzących między ludźmi

• Prowadzi się w ramach jej badania struktur - wzajemne przyporządkowanie sobie ludzi w zbiór

• Badania praw przyporządkowanych elementów zbiorowości jako całości

• Poszukiwanie sił społecznych przejawiających się we wszystkich dziedzinach życia zbiorowego, sił obiektywnych działających w dużych małych zbiorowiskach

Jest nauką młodą ok. 150 lat.

W procesie tworzenia wyróżniamy dwa etapy:

• Etap przednaukowy

• Etap naukowy

4 rewolucje, które przyczyniły się do ewolucji wiedzy społecznej:

• Wyodrębnienie porządku ludzkiego z porządku przyrody. Wcześniej traktowano jako porównywalne do porządku natury. 5 a 3 w p.n.e. wyraz w dziełach filozofów greckich.

• Wyraźne odróżnienie społeczeństwa od państwa. Czasy nowożytne 17, 18 wiek (przełom)

• Uczynienie społeczeństwa przedmiotem systematycznej refleksji. Wiek 19. Zakończona pojawieniem się nauki - socjologii, która wykrywa prawa rządzące społeczeństwem.

• Unaukowienie refleksji o społeczeństwie, narzucanie rygorów formalnych. Rewolucja nie zakończona. Zmierza do oczyszczenia jej z filozoficznych refleksji, religijnych naleciałości.

Rozwój nauki:

1. Etap przednaukowy (inkubacyjny), wiąże się z rozważaniami dotyczących życia społecznego. Wiedzę o tych społeczeństwach dawnych czerpiemy z 2 źródeł:

• Mądrości ludowe, to źródło ma malejące znaczenie

• Refleksja mędrców sprowadzane do pewnych rozumowań np. Twarde prawo lecz prawo. Rola tego źródła rośnie. Myśliciele greccy : Platon, Arystoteles.

Ważną rolę odegrały wczesne myśli chrześcijańskie : stoicyzm. Nawiązywała też do judaizmu.

Zdaniem św. Augustyna wszystko ma swój początek I koniec.

Św. Tomasz podzielał pogląd ładu społecznego, w społeczeństwie panuje hierarchia. Jedynym celem jest Bóg. Każda społeczność ma swojego zwierzchnika I hierarchię.

Prekursorzy socjologii:

Tomasz Moor - „Utopia” nawiązanie do platońskiej utopi.

Makiowellii - „Książe” warunki I metody postępowania zmierzające do sukcesu.

Andrzej Frycz Modrzewski (16 wiek) „Dzieło o poprawie Rzeczypospolitej”

Vico 16-17 wiek „Zasady nowej nauki o wspólnej naturze narodów”

18 wiek Jan Jakub Rousseau - pierwszy ojciec socjologii.

18-19 wiek - dynamiczny rozwój klasy robotniczej.

San Simon - zdynamizował I przyśpieszył rozwój nauki o społeczeństwie. Sprzeczności, kryzysy - nieodłączny składnik funkcjonowania społeczeństwa. Społeczeństwo funkcjonuje jak organizm ludzki.

August Comte 1837 - ukazuje się 4 tom „Filozofii pozytywnej” w nim opisuje swoją naukę. Matematyk, myśliciel, był twórcą socjologii. Prawdziwa nauka wyrzeka się spraw nierozwiązalnych, miejsce nauki wyznaczone jest historycznie I (naukowo) logicznie. Zaproponował hierarchię nauk. Nauki interpretowane według czasu pojawiania się:

• Matematyka

• Astronomia

• Fizyka

• Chemia

• Biologia

• Socjologia (królowa nauk)

Jak to uzasadnia:

• Są one ustawione o stopnia malejącej abstrakcyjności.

• Od stopnia ich złożoności (rosnąca)

• Oddalone od zastosowań praktycznych (rosnące) socjologia najbardziej praktyczna

Myśl ludzka ewoluuje przez 3 fazy:

1. Faza teologiczna (myślenie zdominowane przez to co boskie)

2. Faza metafizyczna (odchodzenie od tego co nadprzyrodzone, a zwracanie się do neutralnych 3 sposobów myślenia

3. Faza pozytywistyczna - konieczna obserwacja, nauka, systematyzacja obserwacji.

3 wielkie wkłady:

• Nadał nowej nauce szybko zaakceptowaną nazwę socjusz - wspólny logos - nauka

• Określenie przedmiotu badań socjologii, społeczeństwo stanowiące zharmonizowaną całość

• Zaproponował warsztat metodologiczno - badawczy uznają, że socjologia powinna posługiwać się eksperymentem, czystą metodą porównawczą, analizą historyczna.

Socjologia odkrywa prawa, pozwala praktycznie oddziaływać na rzeczywistość.

Nazwiska:

August Comte (1798 - 1867)

• Statyka społeczna

• Dynamika społeczna

Herbert Spencer (1830 - 1903)

• Darwizm społeczny

Karol Marks (1818 - 1883)

• Materializm dialektyczny

• Kładł nacisk na postawę socjologa

Emil Dukrhein (1858 - 1907)

• Solidarność mechaniczna

• Solidarność organiczna

• Pierwsze czasopismo socjologiczne

Max Weber (1864 - 1920)

• Typy idealne

• Wzorowy socjolog

Typ idealny - ukazuje jak mogłoby być np. Idealny typ partnera. Typom idealnym nie przysługują ani prawdziwość ani fałszywość.

Max wyraźnie mówił, że są trzy typy przywództwa:

• Przywództwo tradycjonalne np. Monarchie w czasach współczesnych. Tak było I tak jest. Są konsekwencją tradycji.

• Racjonalne (legalne) - znajduje oparcie na przepisach, ma swe racjonalne podstawy.

• Przywództwo charyzmatyczne - charyzma - dar, nieprzeciętność. Związane z uczuciami, którymi poddani obdarzają przywódcę np. Napoleon Bonaparte - przykład pierwszego między równymi. O tym czy ktoś był przywódcą charyzmatycznym dowiadujemy się po jego śmierci. Papież - przywódca charyzmatyczny.

Georg Simmel (1858 - 1918)

• Socjologia formalna

Florian Znaniecki (1882 - 1958)

• Kulturalizm

Bronisław Malinowski (1884 -1942)

• Funkcjonalizm w etnosocjologii

Ludwik Krzywicki (1859 - 1941)

• Polihistor

Od Comte'a następuje specjalizacja nauki.

Człowiek jest istotą składającą się z elementów społecznych, biologicznych I ……..

Ma naturę zdolną do rozwoju, zdolny jest do przekazywania wiedzy innym, ma rozum. Człowiek nie może rozwinąć swoich cech jeśli istnieje poza grupą. Osoba ludzko dopiero przez życie społeczne może rozwinąć swoje społeczeństwo.

Życie społeczne - ogół zjawisk (które dają się zaobserwować) wynikających ze wzajemnego oddziaływania jednostek I zbiorowości znajdujących się na pewnej ograniczonej przestrzeni.

Człowiek ma emocje I wyobraźnię.

Podstawy życia społecznego;

1. Przyrodnicze

2. Ekonomiczne

3. kulturowe

Ad.1. Są wyznaczone przez biologiczne, geograficzne, demograficzne uwarunkowania. Podkreślają przewagę istoty ludzkiej nad innymi. System nerwowy pozwala na duży rozwój intelektualny, głos - który pozwala na komunikację. Daje się u człowieka zauważyć ogromnie długi etap wprowadzania dziecko w społeczeństwo. Długa przynależność dzieci do rodziców. Występuje duża plastyczność potrzeb np. Wzbudzanie pragnienia jedzenia lodów, a z tym przecież człowiek się nie rodzi. Zdolność do prokreacji. Geograficzne - znaczenie duże przy wcześniejszych czasach. Człowiek pełni role społeczne w zależności od uwarunkowań klimatycznych, geograficznych. Ludzie dawniej osiedlali się przy rzekach, złożach minerałów. Obecnie można wpływać na skład wody, powietrze, a uwarunkowania klimatyczne nie wpływają już na człowieka.

Ad.2 Człowiek nie może istnieć jeśli nie zaspokaja swoich potrzeb. Dlatego potrzebna jest praca.

Ad.3 Człowiek zaspokajając nawet typowe potrzeby biologiczne to zachowuje zasady kulturalne np. Jedzenie pałeczkami, lub ręką. Różne konfiguracje kulturowe pokazują, że np. w idealnym społeczeństwie jest jedzone mięso wołowe, a w innym nie.

4 mechanizmy wpływu kultury na życie społeczne:

1. socjalizacja I kształtowanie osobowości jednostki - to procesy, które zazębiają się I przejawiają się przy wchodzeniu młodej osoby w życie społeczne. Na aktywność każdego z nas ma wpływ uczestnictwo w różnych grupach społecznych.

Internalizacja - jest procesem ciągłym, od urodzenia przyjmujemy pewne wzoru zachowania.

Ambiwalencja - równoczesne akceptowanie różnych zwyczajów kulturowych.

2. Ustanawianie systemów wartości I kryteriów, które je określają. Wartości ścisłe wiążą się z socjalizacją.

Potrzeba - ściśle związana z organizmem. Jest stanem odbieranym subiektywnie. Wartości, które te potrzeby mogą zaspokoić też mają różne znaczenie dla ludzi, są subiektywne.

Zmiana systemów dokonywana jest przez idoli, osoby znaczące w społeczeństwie.

Wartość - cokolwiek co jest lub dla człowieka ma jakieś znaczenie. Wartości pełnią funkcję gratyfikacyjną (nagroda). Wartość może pełnić funkcję:

• werbalną (dekoracyjną) - jest nią np. lojalność, prawdomówność. Czyli co innego się mówi, a co innego się robi.

• Funkcja orientacyjna (oceniająca)

• Funkcja integrująca motywację nadając sens w życiu

• Funkcja socjalizująca - człowiek poprzez wartości może być wprowadzony do pewnej grupy np. poprzez chrzest do katolików

• Funkcję rozstrzygającą (meta decyzyjna)

Wartości pomagają podjąć decyzję w przypadku konfliktów, motywów np. pomóc, czy nie pomóc komuś.

3. Ustalenie wzorów zachowania I postępowania. Są to sposoby zachowań uznawane za normalne I dopuszczalne w określonych sytuacjach. Zrozumiane całkowicie w tej kulturze, w której są wytworzone. Od postępowania z tymi wzorami zależy akceptacja przybyszów.

4. Konstruowanie modeli zachowań instytucji I systemów. W każdej kulturze mamy różne modele zachowań.

Model - to jest tak jak być powinno, idealny obraz jakiegoś obiektu lub zachowania. Model, który istnieje jest często nieosiągalny.

Osobowość to zinternalizowana kultura.

Psychologia

Socjolog - określając osobowość będzie szukał specyfiki zachowaniach ludzkich.

Osobowość - stanowi pewien model właściwości funkcji I procesów psychicznych służący jako narzędzie rozumienia, bądź wyjaśniania I przewidywania regularności społecznych zachowań ludzkich.

Jakie elementy składowe posiada osobowość 3 modele osobowości :

• Jako pewien zbiór cech

• Konstrukcja, gdzie jedna cecha jest na tyle dominująca, że za jej pomocą możemy opisać człowieka

• Struktura

Ad.1 Osobowość opisujemy przez pryzmat pewnych cech np. ten człowiek jest lojalny, pracowity, młody itd.

Ad.2 Model, w który tylko niektórym cechom przypisuje się dominujące znaczenie np. dowcipy o blondynkach, policjantach. Tą jedną cechą chcemy opisać jednego człowieka

Jaźń - każdy z nas opisują siebie przedstawia się w 4 obrazach samego siebie. Ta ocena jest mocno subiektywna (ta jaźń). Oprócz jaźni subiektywnej, człowiek uprawia jaźń fasadową - autoreklama, samochwalstwo, modne stroje, reklamowanie samego siebie.

Jaźń odzwierciedlona - opinia o nas samych, jaką mamy na podstawie opinii innych ludzi np. koledzy mówią o mnie, że jestem prawdziwy. Ta opinia może być nieprawdziwa. Im młodszy człowiek tym szybciej ulega pierwszemu wrażeniu.

Mitoman - opiera się na jaźni fasadowej.

Pełna wersja samego siebie to wypadkowa tych jaźni. Jaźń obiektywna najlepiej opisuje nas samych

Ad. 3 Osobowość przedstawiona jako struktura - warstwy jedne wynikają z drugich, drugie wpływają na inne.

Teoria 3 poziomów psychiki człowieka (teoria głębi) - osobowość składa się z warstw:

Id-zbiór prymitywnych impulsów i popędów ;sfera związana z instynktem życia i śmierci. Rządzi nią zasada przyjemności.

Superego-system norm, zasada człowieka, wymogi środowiska. Zinternalizowana kultura, wewnętrzny cenzor człowieka. Pełni funkcje nakazowe, zabrania pewnych zachowań.

Istnieje stała walka między Id a superego.

Jacy my jesteśmy to decyduje wypadkowa stale napierających sił : Id i superego.

Mechanizm projekcji, rzutowania:

Rzutowanie - obejmuje strony, które my mamy i o które podejrzewamy innych, np.: złodziej podejrzewa innych o kradzież. Jeżeli nie możemy ujawnić naszej agresji to podejrzewamy o nią innych.

Mechanizm przeniesienia - wyładowujemy nasze impulsy na osobach, które niczym nie zawiniły.

Elementy osobowości :

-Jaźń subiektywna

-Jaźń odzwierciedlona

-Kulturowy ideał osobowości

-Role społeczne

Zaniżona ocena - mała odporność na sytuacje stresowe; wykazują skłonność do izolacji. Motyw unikani niepowodzeń

KJO - ideał, który służy do naśladowania. Przekazywany w procesie socjologizacji w szkołach, domach. Ten ideał zmieniał się z czasem. Ideał zależy od formacji społecznych i od środowiska.

Istnieją różne wzory zachowań :

-propagowane z którymi spotykamy się w massmediach; są rozpowszechniane masowo

-akceptowane - uzyskują społeczną akceptację

-zinternalizowane - jednostka traktuje jak własne

-realizowane - charakter wyraźnej powtarzalności

WYKŁAD IV

Role społeczne - podst. treść wszystkich oddziaływań ludzi na siebie.

Rola stanowi granice zakresu grupowego, jednostkowego.

Rola społeczna określa postawy, zachowania jednostki wobec innych.

Nie można roli przypisać charakteru statycznego.

Rola - pewien zespół zachowań, które grupa przyjmuje za słuszny i obowiązujący daną jednostkę.

Wg Szczepańskiego - względnie stały i wewnętrznie spójny system zachowań będący reakcjami na zachowania innych osób, przebiegający wg mniej lub bardziej ustalonego wzoru.

Proces realizacji roli zależy od kilku czynników:

1.od pewnych naszych predyspozycji biologicznych i psychicznych jednostki

2.od stopnia identyfikowania się jednostki z grupą, w której pełni określoną rolę

3.od struktury i organizacji wewnętrznej grupy (im ktoś jest niżej w grupie tym bardziej musi jej ulegać ; grupa może kierować sankcje wobec jednostki; sankcja pozytywna-powoływanie się na cudza opinię)

4.od definicji roli przyjętej w grupie, w której wykonywana jest rola. To powoduje, że jednej roli przypisane są różne sposoby jej pełnienia, różne wzory zachowań .

5.od wzoru osobowego, który mieści w sobie zespół cech idealnych i pewien scenariusz, którym można opisać rolę.

Kultura - charakterystyczny sposób życia danej społeczeństwa. Kultura jest wszystkim czego uczymy się w społeczeństwie.

Wg Z. Freuda - stwarzana przez ludzi ale ściśle związana jest z życiem biologicznym i psychicznym. Jest wytworem o charakterze restryktywnym. Nakłada ograniczenia na zakres wolności osobistych.

Kultura również może zwiększać wolność osobistą

B. Malinowski - jest kumulatywnym tworem człowieka, daje jej możliwość działania, daje wolność wyborów, łączy jednostki w grupy. Pozwala na wybór z wielu opcji.

Oba ujęcia kultury nie wykluczają się, gdyż odnoszą się do różnych społeczności.

Kultura - ogół wytworów działalności ludzkiej materialnych i niemat. wartości i uznawanych sposobów postępowania, zobiektywizowanych i przyjętych w dowolnych zbiorowościach przekazywanych innym zbiorowościom i następnym pokoleniom.

Kultura jest wyuczona. Kultura stanowi podstawowy instrument przystosowania jednostki do życia w społeczeństwie.

Kultura materialna - wszystko to co jest dotykalne, konkretne, jest wytworem społeczeństwa (np.: stadiony, hale, biżuteria). Jest przekazywana kolejnym pokoleniom. Zawiera modę na pewne przedmioty np. kostka Rubika.

Kult. niematerialna - na niej koncentrują się socjologowie. Duchowe wytwory społeczeństwa np. twórczość literacka, naukowa, zwyczaje, normy społeczne. Tworzą ją wiedz i przekonanie.

Wiedza - zbiór takich pojęć, które oparte są na wnioskach z doświadczeń empirycznych.

Przekonanie - nie są poparte odpowiednią wiedzą empiryczną.

Kultury zawierają wiedzę, poglądy i przekonania na temat swego środowiska.

Wartości - są abstrakcyjnymi pojęciami mówiącymi o tym co jest dobre i pożądane przez społeczeństwo. Obdarzane są ładunkiem emocjonalnym. Mogą się zmieniać z upływem czasu.

Normy - zachowania rutynowe, poddanie strukturze norm, przepisów i regulacji społ. nakazujących odpowiednie zachowanie wobec innych.

Normy przyzwoitości określają zachowania wobec innych

Normy:

-zwyczaje-rutynowe czynności życiowe- czytanie określonych gazet. Bywają kwestią smaku lub gustu.

-obyczaje-normy uważane za najistotniejsze dla funkcjonowania społ. i życia społecznego jako całości. Określają wartości patriotyczne.

-tabu-oznacza obyczaje, które określają czego nie powinno się robić. Pociąga za sobą dużo większe sankcje.

-prawa-są normami ustanowionymi i wymuszanymi przez władze w społeczeństwie. Kiedy są spisane określa się jako ustawodawcze. Jest istotne dla społ.

Znaki i symbole:

Znaki - przedstawienia zastępujące coś innego. Posługując się znakami możemy zrozumieć o co chodzi.

Symbole - są kwestią umowy np. krzyż, flaga (za nią ludzie są gotowi oddać życie) Przypisujemy im odpowiednie znaczenie dzięki umowie społ.

Język - jest społecznie wytworzonym zbiorem znaczących symboli i najważniejszym aspektem kultury. Jest głównym środkiem porozumienia się ludzi.

Gesty - służą do przekazu emocji, związków, do tworzenia klimatu. Ten sam gest w różnych kulturach może oznaczać coś innego.

Język może określać sposób w jaki postrzegany jest świat - hipoteza realizmu językowego.

Typy kultury :

1. Narodowa - zaliczamy wytwory charakterystyczne dla danego narodu

2. Masowa - pewna całość treści, obrazów, które upowszechnione są przez massmedia np. telewizję. Wiąże się z przekazywaniem jednorodnych treści dużej masie w tym samym czasie z nielicznych źródeł przekazu.

3. Podkultura - całość wartości norm, wzorów, która odpowiada swoistym potrzebom społ. charakterystycznych dla mniejszych społeczności np. młodzieży, przestępców.

4. Kontrkultura - ta całość wartości, norm, które stanowią negację powszechnie przyjętych wartości, norm społ. charakterystycznych dla mniejszości społecznych.

Poziomy funkcjonowania kultury:

• oficjalna - ta aktywność, która realizowana jest przez powołane instytucje społ. Zmienia się powoli.

• Prywatna - te wytwory, którymi my otaczamy się w życiu, w domu, które regulują nasze zachowanie na co dzień. Zmienia się bardziej selektywnie, pokoleniowo.

• Poza obiegiem (nieoficjalna) - wytwory: książki, gazety, które nie są rozpowszechniane za zgodą władz . Jest najbardziej zmienna, najszybciej reaguje na potrzeby ludzi np. pirackie kasety, płyty.

Kultura współkształtuje osobowość ludzi.

Następuje przejście od osobowości rytualnej do innowacyjnej.

Rytualna - zespół cech psychicznych, które skłaniają jednostkę do ustawicznego powtarzania tych samych reakcji na bodźce zewnętrzne.

Innowacyjna - taki zespół cech psychicznych, które motywują jednostkę do szybkiego zmodyfikowania swych zachowań w reakcji na określone bodźce chociaż uprzednio dana jednostka była nastawiona na inne zachowanie.

Zwiększa się liczba osób o kulturze innowacyjnej. Im plastyczniej reaguje człowiek na bodźce tym łatwiej się dostosowuje.

WYKŁAD V

Kultura jest zorganizowana, dynamiczna, zmienna, wieloaspektowa. Występują w niej pewne prawidłowości, które pozwalają ją badać naukowo.

3 zasadnicze stanowiska kultury:

• podstawa kultury są procesy internalizacji i przyswojenia określonych sposobów zachowań. Człowiek jest istota otwartą na przyjmowanie nowych treści.

• Kultura definiowana jest w odniesieniu do pewnych wyabstrachowanych norm, reguł, wartości które są zapisane w różnych formach. Taka kultura organizuje działanie ludzkie

• Poszukiwanie podstaw zjawisk kultury. Badacza interesują utrwalone rezultaty zachowań człowieka.

Podstawowymi elementami kultury są działania ludzkie i ich wytwory.

Istnieje pewna zmienność zachowań. Niezmienność norm zachowania i wzorów działania ma znaczenie dla trwania kultury w każdym społ. Dzięki niej może trwać dane społeczeństwo.

3 typy kultury (istnieją równolegle w każdym społ.) :

• ludowa - niezawodowy charakter twórczości. Charakteryzuje ją to, że jest przekazywana bezpośrednio od twórcy np. w formie ustnej. Jest kulturą otwartą. Jej treści są proste i zrozumiale dla odbiorcy jeśli przyzwyczajony jest do tych zachowań. Jest ona najbardziej demokratyczna - bo jest dostępna dla wszystkich i jest ujednolicona w ramach jednej społeczności.

• Elitarna - tworzą ją oryginalni twórcy profesjonalni. Wiąże się ona z ogromnymi wydatkami. Gdyż dzieła tych twórców są drogie, niepowtarzalne. Treści jej zyskują trwałą wartość, a niektóre składają się na dorobek kulturalny. Elitarny zasięg kultury wynika ze stopnia odbioru dzieł tej kultury.

• Masowa - to określenie istnieje od 40 roku. Wprowadził je McDonald. Wiąże się z przekazywaniem dużym masom odbiorców identycznych informacji lub analogicznych treści, które są nadawane z nielicznych źródeł przekazu. Kultura masowa daje szansę przełamania izolacji lokalnych dzięki standaryzacji. Jest związana z czasem wolnym, rozrywkami. Powiela ona pewne watki, jest produkowana przez profesjonalnych twórców (brak jej oryginalności), którzy kierują się niejednokrotnie wymogami rynku.

Krytyka tej kultury:

- jej wulgarność

- brak treści ambitniejszych, które zmuszają do wysiłku intelektualnego

- bywa wykorzystywana do manipulacji ludzi, narzuca gusty, preferencje kulturalne

- są one wykorzystywane przez określone kręgi polityczne (massmedia)

Zwolennicy tej kultury:

- demokratyczny charakter

- zgodność z gustami najliczniejszych przedstawicieli społeczeństwa

Krytykowana jest zasada wspólnego mianownika w kulturze masowej. W kulturze masowej mamy do czynienia z homogenizacja treści.

Homogenizacja - pomieszanie elementów różnego poziomu i przekazywanie ich w postaci jakby wszystkie były ważne.

Rodzaje homogenizacji:

Homogenizacja symboliczna (upraszczająca) - dokonanie określonych przeróbek odnoszących się do oryginalnych dzieł sztuki, a polegających głównie na uproszczeniu, skrótach np. plastikowe widelce, biblia w formie komiksu, fast food. Na ogół nie wywołuje ona oburzenia, a wywołuje przyzwolenie. Homogenizacja kult. estetycznej jest traktowana jako wulgaryzacja.

Homog. Mechaniczna - polega na prezentowaniu przez mass media dzieł głębokich przy dziełach płytkich, bez udzielenia wskazówek jakie jest znaczenie tych dzieł w danej kulturze (powoduje to dezorientację).

Homog. immanentna (kultury symbolicznej) - włączenie do określonego dzieła elementów popularnych, standardowych, będących przedmiotem potocznych doświadczeń mogących zainteresować szerszą publiczność. Homogenizacji dokonuje sam autor. Kompozytorzy wprowadzają do swych dzieł elementy proste by łatwiej były odbierane.

Propaganda - środki masowego przekazu wykorzystywane są do kreowania jakichś zachowań. Opisujemy rzeczywistość językiem, który przyswoimy sobie poprzez mass-media.

3 poziomy kształtowania świadomości:

• poziom wizji destruktywnej - przyjmuje często formę opisową do opisu świata.

• wizja normatywna - jaki powinien być świat.

• wizja dostarczana przez mass-media - propagandowa.

Jeżeli możemy opisać to co widzimy dzięki 3 wizjom i one się ze sobą pokrywają to człowiek wie co ma robić, czuje komfort . Jeżeli tak nie jest to zachowuje się tak jak zachowują się inni, czyli ulega mass-mediom.

Celem każdej propagandy jest kształtowanie pożądanych treści świadomości społ. to musi dysponować pewnymi instrumentami.

Propaganda uprawiana przez mass-media jest swoistą formą sterowania świadomością i zachowaniem się jednostek i grup społ.

Efektywność tych oddziaływań propagandowych poprzez mass-media zależy od:

• Stopnia zmonopolizowania środków komunikacji masowej

• Od stopnia w jakim przekazywane treści nastawione są na utrwalanie już istniejących postaw , a nie na kreowanie nowych.

• Od stopnia w jakim treści rozpowszechniane w najwyższych piętrach strukturyzacji społeczeństwa wzmacniane są na najniższych poziomach percepcji społ. To wtedy to oddziaływanie jest skuteczne.

Poddawanie jednostki działaniu mass-mediów w silniejszym stopniu umacnia postawę już istniejącą niż powoduje całkowitą zmianę określonych postaw. Postawy już istniejące mają tendencję do samo wzmacniania.

Kultura masowa jest związana z pewnym przekształcaniem struktury społ. Powstał towar, który nazywa się przekazem kultury, która jest produkowana przez specjalistów.

Globalna wioska ; wioska elektroniczna.

W tym czasie są przekazywane te same lub podobne informacje do dużej liczby osób to powoduje, że się podobnie zachowują, mają preferencje co do podobnych dóbr kultury, korzysta z tych samych rozrywek - globalna wioska.

Każda kultura niesie ze sobą kontrkulturę. To ją stanowią młodzi ludzie, którzy szukają swoich korzeni.

Wioska elektroniczna - komunikacja między ludźmi dzięki elektronice staje się coraz szybsza. Urządzenia elektroniczne powodują, że produkcja dóbr może być coraz szybsza. Może dojść do tego, że ludzie będą siedzieli w domu i będą pracować przy komputerze.

WYKŁAD VI

Istnieje w kulturze problem dotyczący innowacji. Może ujawniać się jako produkt :

• dyfuzji (przenikanie z zewnątrz );

• inwencji miejscowej (rodzimego wynalazku)

W każdym społ. innowacja jest istotnym źródłem zmiany. Dyfuzja działa niszcząco w społ. wysoko rozwiniętych.

Skutki innowacji:

1. rozproszonych - np. skutki wynalezienia samochodu - rozwój handlu benzyną, rozbudowa dróg, zmiana stylu życia, rozwinięcie transportu.

2. następczych - łańcuch przyczyn i skutków ; maszyna do zbioru bawełny => wzrost plantacji => wzrost liczby niewolników => monopole wełniane. Jedno pociąga drugie.

3. zbieżnych - gospodarcze opanowanie wielkich równin wiązało się z wynalazkiem colta, drutu kolczastego, wiatraków.

Nie ma jednego pomysłu materialnego, który by jednoznacznie wpływał na kulturę.

Publiczność kultury masowej jest publicznością pośrednią ; powstanie kultury masowej wiąże się z techniką.

Kontrkultura. Twórcą nazwy jest Teodor Roszar. Termin pojawił się w końcu lat 60, w okresie buntu młodzieży. Różne formy myślenia przeciwne do obecnej kultury nazywamy kontrkulturą. Jest to także próba tworzenia nowej kultury.

2 stadia rozwoju:

• spontaniczne (instynktowne ) - zrywanie

• żywiołowe - poszukuje się nowych zasad rzeczywistości, które zastąpią stare

Kontrkultura odrzuca dominację techniki, próbuje podporządkować człowieka przyrodzie.

Kontestatorzy - występują przeciwko degradacji tego co święte, poszukują nowych relacji człowieka z przyrodą. Ruch ten zakwestionował sensowność nowego porządku społ. i zdobycze materialne.

Kontrkultura może być użyta w 3 znaczeniach :

1. Może odpowiadać słowu kontestacja (bunt młodzieży z 60 roku)

2. Może być zespołem wartości i postaw przeciwstawnych kulturze dominującej

3. Może być używany w znaczeniu odrzucania podstawowego etosu kultury zachodniej, proponujący nowy styl życia i postawy, wartości.

Cechy charakt. dla kontrkultury:

• odkryły nowe wartości ( momentalizm, cieszenie chwilą)

W 1965r.- Hipisi

1968r.- fala ostrej depresji

1970r. - koniec okresu kontrkultury

Powszechność ruchu - odpowiedź na zdominowanie kultury zachodniej nastawionej na materializm.

Kontrkultura - nie był to ruch jednorodny, kwestionował rodzinę, role społ., oficjalne kościoły. Interesowała ich komunikacja między ludźmi. Ruch ten najbardziej wyrażał się w muzyce rockowej. Specyficzną formą wyrażania był teatr uliczny. W sposób ekspresyjny pokazywano swoje uczucia.

Kontrkult. Musiała przestać istnieć bo nic nie można zmienić, zawsze istnieje przeszłość.

Co zostało z kontrkultury :

• we wszystkich krajach przeprowadzono reformy szkolnictwa

• ruch ekologiczny

• rozszerzono prawa obywatelskie, poprawiono sytuację ekonomiczną pewnych mniejszości

• poprawienie statusu kobiet, chorych psychicznie

• zmiana estetyki współczesnego teatru

• rozwój muzyki rockowej

• wyłoniła się kultura alternatywna

Kultura alternatywna - zmiana samego siebie, najbliższego otoczenia a dopiero świata.

Bóg, kosmos, przyroda - człowiek powinien poruszać się w tych 3 wymiarach

Normy i wzory kultury:

W każdej kulturze mamy zachowania znaczące - cechuje je zasadnicza powtarzalność; w tych samych sytuacjach oczekujemy tych samych `zachowań'.

Musi istnieć specjalny nakaz zachowania w danej sytuacji.

Norma społeczna - nakaz lub zakaz będący pojęciowym uogólnieniem mechanizmów społecznych rzeczywiście istniejących. Norma społ. Nie gwarantuje, że nakazywane przez nią zachowanie będzie miało miejsce. Norma społ. jest pewną szansą, że osobnicy będą ją zachowywać

Patologia społeczna - zjawisko nie podlegania normie społecznej.

Wzory zachowań dzielimy na bardziej ważne i mniej ważne :

Mamy do czynienia z wzorami :

• zwyczajowymi (znaczeniowymi) - zdejmowani kapelusza przy powitaniu kobiety. Mają mniejszą wagę niż wzory moralne. Wzory moralne - muszą być przestrzegane.

• moralnymi - są w związku z wierzeniami religijnymi, np. wzór małżeństwa monogamicznego. Łamanie tego wzoru przynosi szkodę życiu społ.

• prawnymi

Instytucja społ. - pewien system zachowań istniejący w danym kształcie ze względu na cel, który winien być osiągnięty. Mogą być formalne i nieformalne.

Nieformalne - systemy istniejące w świadomości osobników o danych celach, np. system wychowania w rodzinie (nigdzie nie jest to napisane)

Zachowanie zwyczajowe - zwyczaje, które nie pociągają za sobą refleksji. Naprowadzają nas często na wzory moralne.

Wzory celowo - racjonalne - te zespoły norm, które przyjęte zostały w wyniku krytycznej refleksji nad działaniem ze względu na nałożony cel, np. praktyka pomagania dzieciom w nauce przez dom; ten wzór wypiera wzór bicia dziecka.

Wzory zachowań zaliczane są do kultury duchowej, społecznej.

Kult. niematerialna - zasób wzorów zachowań właściwych różnym sytuacjom społecznym.

Wartości kultury - potoczne - ekwiwalent materialny rzeczy ; (socj.) - odwołanie do pewnych prawidłowości socjologicznych.(psych)

Są zachowania podzielane przez jednostki i zbiorowości.

Wymiar oceny rzeczywistości poprzez hipostazę .

Hipostaza - myślowe uprzedmiotowienie pojęć obiektywnie będących tylko terminami, przyjęcie ich za rzecz.(np. honor). Normę wyznaczają pewne racje celowe np. lepiej jeść rybę dwoma widelcami.

Język-instrument akumulacji kultury. Każde doświadczenie społeczne przekazane jest dzięki językowi. Dzięki temu nie musimy dwa razy czegoś robić. Rozwój kultury jest ściśle zależny od tej akumulacji. U podstaw języka naturalnego znajduje się pewna zdolność do poruszania się, a w innych do widzenia tych ruchów. Komunikaty języka zachowań: 1)intencjonalne- rozmowa dokonana w języku zachowań. Bez mówienia poprzez zachowanie daje się znać innej osobie o czymś. 2) bezintencjonalne -jeżeli ktoś nie chce nadać komunikatu, ale robi to w taki sposób, że inni rozumieją komunikat. Ten komunikat znaczy coś więcej-że jest np. źle wychowany,(np. dłubanie w buzi). Nadanie nazwy temu co człowiek świadomie wymyślił jest aktem klasyfikacji. Im bardziej pierwotna kultura tym jakakolwiek zmiana kulturowa powoduje destrukcję. Cztery sposoby społecznego oddziaływania na jednostkę:(1)-na drodze wychowania (2)-manipulacji (3)-stanowienia środowiska zewnętrznego (4)-stanowienia norm społecznych. Wychowanie-wdrażanie do określonego zachowania przez wskazanie danej jednostce wzorców postępowania, przyjmowanych w danej grupie lub społeczności. Wychowanie: przez persfazję , ganienie, nagradzanie lub karanie.

Nagroda umacnia dotychczasowe zachowania. Kara ma powstrzymać przed czynieniem tego. Kara społeczna ma większy efekt. Na wychowanie mogą mieć wpływ wzorce zachowań,

Wychowanie ma charakter jawny. Manipulacja-polega na powodowaniu czyjegoś postępowania w określony sposób, poprzez pozbawianie tej jednostki możliwości podejmowania w pełni świadomej decyzji. Manipulacja: cudzym postępowaniem (operacje neorohirurgiczne); alkohol, narkotyki; dostarczanie wiedzy fałszywej; na drodze demagogicznej ;podawanie niepełnych, spóźnionych informacji. Jeżeli partner zostanie pobudzony emocjonalnie to dąży on do pierwszej szybkiej drogi do porozumienia (nie zawsze własnej). Chłód i spokój to nasi najlepsi przyjaciele trafnego sądu, wtedy nie damy sobą manipulować. Manipulacja jest działanie ukrytym, osoba jej poddawana nie odczuwa tego. Stanowienie światła zewnętrznego-kształtowanie światła w ten sposób aby jednostka zachowywała się w sposób pożądany (np. nie deptać trawników-to nakazuje nam takie zachowanie) Tworzenie norm zachowania-pociąga ono za sobą silne sankcję. Po to są kodeksy karne, aby móc ocenić społeczne zachowania, aby mieć punkt odniesienia.

Ludzie niespołeczni-którzy nie odnoszą się do tych społecznych sposobów nabywania zdolności. Rozwój społeczny-oznacza nabywanie umiejętności zachowania się zgodnie ze społecznymi zachowaniami. Trzy procesy socjalizacji:(1)-uczenie się zachowań społecznie aprobowanych -każda grupa społeczna ma własne standardy aprobowania zachowań. Jednostka musi wiedzieć jakie zachowanie jest aprobowane, lecz musi też swoje własne zachowanie dostarczać do aprobowanych kierunków zachowań, aby stać się uspołecznionym. (2)-pełnienie ról społecznych-każda grupa społeczna ma swoje własne zwyczaje, sposoby zachowań. Są wzory zachowań, które są starannie pielęgnowane i muszą być zachowane. (3)-rozwój społeczny- człowiek musi mieć życzliwy stosunek do ludzi, ale też lubić aktywność społeczną. Wówczas to przystosowanie będzie akceptowane, a ludzie będą lubiani.

Ludzie uspołecznieni-których zachowanie nie odzwierciedla skuteczności procesów socjalizacji. Są oni akceptowani przez społeczność np. ludzie towarzyscy, pragną oni obecności innych ludzi niezależnie od charakteru kontaktów z nimi. Ludzie nieuspołecznieni-zachowanie nie odzwierciedla skuteczności socjalizacji. Jednostki społeczne-ignorują to czego oczekuje od nich grupa, więc zachowują się wbrew oczekiwaniom społecznym, są nieakceptowane przez grupę. Antyspołeczni-nie są przystosowani do życia w społeczeństwie, są to jednostki aspołeczne. Wiedzą czego się od nich oczekuje, ale z premedytacją gwałcą te oczekiwania, zwyczaje grupy, tacy ludzie są ignorowani, odrzucani przez grupę. Sygnały nieprzystosowania : wybuchy gniewu; nadmierny niepokój; rzadkie uśmiechy; drobne kradzieże; częste marzenia na jawie; hiperczujność w kontaktach z innymi; nieumiarkowane okrucieństwo w stosunku do słabszych; niemożność uniknięcia złego zachowania; nawyk kłamania w osiągnięciu celów; wrogość w stosunku do każdego; nadmierny krytycyzm; gryzienie ołówków; tęsknienie za znajomymi; błaznowanie w celu zwrócenia uwagi na siebie; postawa kwaśnych winogron-chcę zjeść winogrono, ale nie mogę, więc mówię że są kwaśne. Postawy jednostki wobec innych i sytuacji zależą od doświadczeń z młodych lat. To czy jednostka stanie się uspołeczniona zależy od warunków: (1)-licznych okazji do uspołecznienia się , każdy rok-większa liczba kontaktów interpersonalnych. (2)-jednostki muszą być zdolne do porozumiewania z innymi za pomocą języka, terminologii lecz muszą również umieć rozmawiać na temety, które są w stanie zainteresować innych. (3)-jeśli nauczą się postępować w ten sposób, że są motywowane do takiego postępowania. Motywacja zależy od tego ile każdy z nas czerpie satysfakcji z kontaktów z nimi. (4)-efektywna metoda uczenia się pod kierunkiem. Jednostki uczą się wzorców zachowań, albo przez próby i błędy, naśladowanie ludzi. Szybciej i lepiej uczy się, jeżeli tą naukę prowadzi osoba , która dobrze nauczy nas postępować w sposób dla nas przystępny. Podstawowe niebezpieczeństwa zagrażające rozwojowi społecznemu: (1)-deprywacja (2)-nadmierne uczestnictwo w życiu społecznym

Deprywacja społeczna-oznacza, że jest się pozbawionym możliwości przebywania z ludzimi, możliwości nauczenia się bycia osobą społeczną. Spowodowane to może być brakiem odpowiedniej opieki spo/łecznej, kontaktów z rodzicami. Powoduje przedłużenie się egocentryzmu i introwersji. Aspołeczne tendencje raz nabyte trudno zmienić.

Deprywacja krótkotrwała- (odosobnienie) może doprowadzić do pewnej refleksji, za takie buntujące postępowanie może być w przyszłości nieakceptowany społecznie. Deprywacja przedłużające się-wyrźne odosobnienie może powodować, że w przyszłości jednostka będzie bała się kontaktów ze społeczeństwem więc będzie odosabniała się. Zbyt częsty udział w działalności grupowej jest tak samo ryzykowny dla społeczeństwa jak i rzadka aktywność grupowa, jest to szkodliwe. Jednostka czuje się zagubiona gdy nie może przebywać z innymi. Nie ma tutaj znaczenia rodzaj grupy społecznej stanowiącej towarzystwo. Taka osoba staje się : (1) niestała w uznawanych wartościach (2)-zmienia zainteresowania, cechy osobowości by dostosować się do partnerów społecznych by zyskać ich akceptację. Osoby poddają się sugestii, osobom silniejszym psychicznie. Socjalizacja przebiega poprzez: (1)-przykład (2)-ocenianie efektów własnego zachowania (3)-własną aktywność.

Wtoku socjalizacji uczymy się posługiwania kulturą materialną wyrabiamy sobie własny system wartości. Zdaża się że ten proces nie zawsze przebiega zadawalająco. Nie są przysfajane te wzory, które oczekujemy dlatego potrzebna jest resocjalizacja. Resocjalizacja-dotyczy osobnika już rozwiniętego, trudno jest przezwyciężyć wpływy grupy w której ten osobnik się resocjalizuje. Najczęstrze (sygnały) przykłady nieprzystosowania:(1)-ogólna nadpobudliwość(nieumiejętność koordynacji ruchowej, językowej) (2)-wybuchy złości z byle powodu.(3)-nadmierny nipokój i lęk (4)-hiperwrażliwość na opinię i oceny innych (5)- przywiązywanie się do złych opinii o sobie nawet jeżeli się w nie nie wierzy

(6)-nieumiarkowane okrucieństwo wobec młodszych i słabszych (7)-dokonywanie aktów niszczenia

Autoagresje-okaleczanie siebie, gryzienie paznokci(nie radzenie sobie z własnymi emocjami) (8)-niemożność uniknięcia złego zachowania mimo wielokrotnego powtarzania się tej sytuacji. (9)-nadmierna troska o wygląd zewnętrzny-sygnał zaniżonego poczucia wartości. (10)-nawyk kłamania dla osiągnięcia jakiegoś celu.(11)-negowanie wartości autorytetów (12)-skrajne niezdecydowanie przy dokonywaniu wyboru najłatwiejszych codziennych decyzji.(13)-skłonność do wypadków, skaleczeń nie wiadomo skąd (14)-błaznowanie w celu zwrócenia uwagi na siebie. Rozwojowi społecznemu zagrażać może nadmierny udział w życiu społecznym, człowiek taki często zmienia swe cechy, zachowanie by przystosować się do grupy w której przebywa. Osoby te łatwo ulegają sugestii, poddają się każdej osobie z którą obcują. Nadmierna zależność-człowiek dorosły jest nadal zależny od rodziców, silniejszych psychicznie rówieśników Tendencja uzależniania się od innych prowadzi do ulegania sugestiom innych osób, boją się samodzielności, samodzielnego myślenia. Typowe dla dzieci pierworodnych, które ciężko chorowały w dzieciństwie. Zagrożeniem rozwoju społecznego może być nadmierny konformizm-jednostki starsze często przejawiają konformizm, żeby grupa młodszych osób ją zaakceptowały. Naturalną skłonnością człowieka jest chęć bycia akceptowanym. Nadmierny konformizm powoduje utratę indywidualności, nie ma niczego ciekawego do zaoferowania grupie.

Nonkonformizm- zachowanie przeciwne, niedostosowanie się do grupy może zagrażać rozwojowi społecznemu. Jeżeli jednostki nie potrafią przystosować się do wymagań grupy to nie mogą nabywać odpowiednich doświadczeń, życia w grupie. Przyczyny nonkonformistyczne:(1)-jednostka może nie mieć motywacji do przystosowania się w grupie lub jednostka realizuje się poza grupą. (2)-jednostka może nie wiedzieć czego grupa od niej oczekuje i w jaki sposób ma spełniać te oczekiwania.

Nonkonformiści muszą nauczyć się tak postępować jak to czyni grupa, nawet jeżeli tego nie akceptujemy.Może też być tak,że grupa przyjmuje pewne zachwania nonkonformistów, zaakceptuje je i będzie naśladować. Rzecz w tym,żeby nie było skrajnych nonkonformistów np. jeżeli uprzejmość będzie miała rozmiary karykaturalne to ta osoba będzie odrzucona, grupa odrzuca postawy skrajne nonkonformistów. Antykonformizm-wybierania wzorców zachowań diametralnie różnych od akceptowanych przez grupę( na każdą propozycję -nie) , w żadnym okresie życia skrajny konformista, antykonformista zostanie odrzucony. Uprzedzenia-zagrażają rozwojowi społecznemu, są one niebezpieczne dla jednostek je czyniące i dla ofiar. Jednostki są mściwe, nieustępliwe co powoduje generalizację złośliwości. Ofiary tych uprzedzeń dochodzą do wniosku, że środowisko ich nie lubi, stają się agresywne w reakcjach defensywnych, lub agresywne w stosunku do społeczeństwa. Uprzedzenia wypaczają obiektywizm człowieka.Im bardziej jednostka jest świadoma ludzkich uprzedzeń tym bardziej to odbija się na jej psychice, ten problem zagraża rozwojowi na każdym etapie.

Zmiana przyjaciół dostarcza ogromnie wartościowych doświadczeń. (1)-wielkość kontaktów z ludzmi-zmiana przyjaciół prawie zawsze oznacz okres samotności, jednostki uczą się jek ważne jest posiadania przyjaciół (2)-jednostki poznają przez zminę kontaktów jakie osoby nie zaspakajają ich potrzeb, może uczynić doboru przyjaciół (3)-jednostki gdy się o tym przekonają, które jednostki nie zaspakajają ich potrzeb to nie będą się wiązać z tymi osobami dopóki nie znajdą takiej grupy. (4)-Jednostki uczą się, że będą odrzucone jeżeli będą traktować innych w sposób aspołeczny, jeżeli nie będą postępować tak jak oczekuje od nich grupa. Być społecznie akceptowanym-tzn. być wybranym uczestnikiem jakiejś działalnościgrupy, której jest się członkiem.(w jakim zakresie inni chcą się z tobą bawić. Popularność-ogólny podziw z jakim inni odnoszą się do drugich nawet jeżeli nie obcują z tą jednostką, osoba popularna posiada cechy podziwiane przez innych, ale to nie znacz, że mu zazdrścimy. Aktywni członkowie geupy w cale nie muszą być popularni i lubiani. Swidomość czy jest się akceptowanym ma różne źródła: (1)-w jaki sposób jednostka jest traktowana przez rówieśników (2)-wyraz twarzy, ton głosu drugiej osoby (3)-jeżeli inne osoby chętnie robią to co ona oczekuje to jest lubiana ta jednostka

(4)-studenci, którzy mają kilku przyjaciół są lubiani (5)-co mówią inni (6)-sposób zwracania się do danej osoby przez inne osoby. Zdolność percepcji własnej pozycji w grupie rozwija się wolniej niż zdolność percepcji pozycji innych osób w grupie, jesteśmy bardziej obiektywni w sprawach dotyczących innych osób niż nas samuch. Brak popularności pozbawia wzglądu w grupie, poprzez rzadkie kontakty z grupą, zdolność rozpoznania postaw obojętnych jest jeszcze słabsza. Cechy powodujące społeczną akceptację lub odrzucenie: (1)-u akceptowanego cechy porządane kompensują cechy nieporządane, ganione, ktoś akceptowany jest odbierany bardziej wyrozumiale.(2)-u studenta ignorowanego cechy porządane są zasłaniane przez cechy nieporządane. Syndrom akceptacji-jakie cechy stanowią o tym, że jest się akceptowanym w grupie-konstelacja cech, która prowadzi do akceptacji, obejmuje cechy występujące powszechnie. Osoby te przystosowują się bez żadnych problemów, mają dobre stosunki z osobami młodymi i starszymi, ą miłe dla innych, dzielą się tym co mają . Są bezstronne w ocenianiu innych, uczestniczą z radością w działalności społecznej, myślą najpierw o innych, zwracają uwagę na dobre cechy, a odwracają uwagę od złych. Posiadanie jakiejkolwiek cechy w stopniu przesadnym nie powodują akceptacji. Syndrom arienacji- rozwinięte egocentryczne zachowania, odmawiają zastosowania się do próżb innych osób, gdy są odrzucane to zrażają swoim zachowanie rówieśników i psują im zabawę, osoby te atakują osoby zajmujące przywódcze stanowiska. Skutki akceptacji społecznej: (1)-pozostaje to pod wpływem opinii rówieśników (2)-jednostka akceptowana ma okazję uczyć się zachowań społecznie akceptowanych, interesują się ludzmi i sprawami znajdującymi się poza nimi. Jednostki akceptewane mająwięcej okazji do brania udziału w działalności grupy. Czynniki sacjalizacji: (1)-rodzina-zapewnia tożsamość społeczną, przystosowanie społeczne, rodzaj wykonywanego zawodu, od rodziców oczekuje się preferencji emocjonalnych, a póżniej człowiek oczekuje tego samego od swego szefa. (2)-szkoła-jest bezpośrednio odpowiedzialna za przekazanie informacji, wiadomości ważnych dla społeczeństwa. Kształtowanie pewnych cech: uczciwość, punktualność. Szkoła mz większe granice tolerancji niż praca zawodowa, szkoła pokazuje inne otoczenie społeczne niż w rodzinie. W szkole jednostka zapoznje się z formalizowanym systemem ocen, stopniami, świadectwami, jednostka uczy się umiejętności interpersonalnych. (3)-grupa rówieśnicza- składa się z jednostek o tym samym statusie społecznym, w takiej grupie należy zapracować na pozycję, Grupa rówieśnicza jak i szkola przedstawia jednostce alternatywne modele zachowań.(4)-masmedia- media wpływają na socjalizację prezentując dodatkowe i alternatywne modele ról, wartości społecznych, poszeża horyzonty jednostki. Negatywną stroną jest ukazywanie nierzeczywistego, nierealnego świata, filmy video i muzyka tekże wpływają na socjalizację.

(5)-instytucje religijne (6)-sąsiedztwo. Socjalizacja jest procesem, który odbywa się przez całe życie.

Socjalizacja pierwotna-związana jest z czynnikiem emocjonalnym, wtórna związana jest z czynnikiem realnym. Wraz z dojrzewaniem jednostka przyjmuje nowe statusy, role. Szczerość-jest cechą porządaną, ale jeżeli tej cechy jest za dużo to też jest nie dobrze. Czynniki rzutujące na zachowanie jednostki: (1)-rodzina- ma funkcje reproduktywne, socjalizujące, przekazywabia dziedzictwa.(2)-filogenetyczny- rodzina traktowana jako gatunkowa forma życia społecznego na pewnym etapie. (3)-ontogenetyczne-realizuje się fazy rodziny. Grupę osób tworzących rodzinę wyróżniają takie cechy jak: (1)-wspólne mieszkanie (2)-wspólna kultura duchowa (3)-wspólne nazwisko (4)-ciągłość biologiczna. Społeczeństwo ustala pewne normy zachowań między pokleniami, dziećmi, rodzicami. Funkcje rodziny niezbędne dla rozwoju społeczeństwa: (1)-emancypancja rodziny (kiedyś) (2)-instytucjonalne(Franciszek Adamski) (3)-osobowe. Funkcja instytucjonalna-to funkcja biologiczna, ekonomiczna(dostarczanie dóbr rodzinie), opiekuńcza(opieka nad małymi dziećmi)

a)funkcja socjalizacyjna b)funkcja stratyfikacyjna(uwarstwienie)-sytuuje członków rodziny w określonych klasach społecznych c)funkcja integracyjna- społeczna kontrola zachowań członków rodziny w społeczeństwie.

Osobowe

• braterska

• małżeńska

• rodzicielska

Funkcje instytucjonalne wpływają na kształt społeczeństwa.

3 aspekty struktury rodziny:

• psychologiczny - układ więzi emocjonalnej

• społeczny

• kulturowy

Formy rodziny:

• monogamiczne

• poligamiczne

- poligamia

• endogamia - wybór współmałżonka w ramach swej grupy

• egzogamia - poza swoją grupą

• matriarchalna - władza matki

• patriarchalna - władza ojca

• partnerska

• matrilinearne - dziedziczenie w lini matki

• patrylinearne - dziedziczenie w lini ojca

• matrylokalny - mieszkają w domu żony

• patrylokalny - w domu męża

• neolokalne - we własnym domu

Czynniki mające wpływ na

• rodzina jednodzietna - mniejsza niż chcą rodzice rodziny, demokratyczne wychowanie dziecka, chronienie dziecka, minimum sporów rodzinnych, rodzice potrafią zapewnić dziecku dobrobyt

• rodzina mała (2 osoby) - zaplanowana, rodzice są w stanie poświęcić czas dzieciom, zazdrość, rywalizacja wśród dzieci, demokratyczne wychowanie

• rodzina średniej wielkości (3,4 osoby) - zaplanowana, wspólnie wykreśla się rolę dla dzieci, ogranicz się kontakty z otoczeniem bo muszą pomagać w domu, kłótnie, zazdrość, porównywanie dzieci między sobą (genialnego rodzeństwa starszego)

• rodzina duża - niezadowolenie, wyznaczanie ról dla dzieci, kontrola autorytarna, nie pozwala się na kontakty z innymi dziećmi bo brak pieniędzy na zabawki (tak jak u Mikusia, Szczura i Majesia), rywalizacja i spory na poziomie minimalnym, rodzice nie są w stanie zapewnić dobrych warunków w życiu

WYKŁAD

Można analizę społeczną prowadzić od mikro do makro skali.

Społeczeństwo globalne, środowisko lokalne wpływają na nas samych. Oddziaływują na nas też klasy i grupy, warstwy. To oddziaływanie wyznacza jednostce szansę kontaktu. To oddziaływanie na jednostkę wpływa na to gdzie się znajdujemy, w jakiej kulturze. Powodują one to że człowiek ma problem z identyfikacją swojej grupy.

Przemiany rodziny dokonujące się pod wpływem procesu industrializacji i urbanizacji:

Pewne mechanizmy:

• industrializacja wzmaga ruchliwość przestrzenną w obrębie rodzin (gdzie indziej pracuje mama, tata, gdzie indziej uczą się dzieci), osłabia ona częstość i intymność kontaktów wewnątrz rodziny → spadek kontaktów

• wzmaga ruchliwość społeczną (industrializacja), członkowie jednej rodziny realizują różne style życia → osłabienie więzi rodzinnej

• podstawy tradycyjnej rodziny ulegają podważeniu (dbano o wszystkich tak samo - teraz jest inaczej)

• zmiana systemów wartości (obecnie akcentuje się indywidualny sukces człowieka, dla pracy poświęca się rodzinę, dzisiaj rodzina ma znacznie mniejsze próby kontroli rodziny), wszyscy zaczynają chodzić swoimi drogami

• przygotowanie zawodowe które dziecko może otrzymać w domu staje się mało przydatne, gdyż jest coraz więcej nowych zawodów, zanika pewna tradycja - przekazywanie zawodu z ojca na syna, brak przygotowania zawodowego → zmniejszają się tradycje wewnątrz rodziny

Konsekwencja tych zmian jest kurczenie się życia rodzinnego, a objawami tego są różnego rodzaju patologie. Wzrasta popularność związków wolnych, wzrasta ilość samobójstw, zachowań aspołecznych.

Wpływ rodziny jako grupy jest szczególnie zauważalny. Rodzina traktowana jako grupa ma wpływ

• jest pierwszą grupą społeczną z którą jednostka się identyfikuje

• jednostka z rodziną spędza najwięcej czasu z tą grupą

• członkowie rodziny są osobami znaczącymi które bezpośrednio wpływają na kształt osobowości człowieka

• zakres wpływu rodziny jest znacznie szerszy w porównaniu z innymi grupami

Jeżeli jednostka w obrębie rodziny jest krytykowana to uczy się krytykować innych. Dzieci rodziców agresywnych preferują agresję wobec innych. Jeżeli w rodzinie jednostka żyje w lęku to uczy się tego zachowania, jeżeli żyje w tolerancji to uczy się być wyrozumiała, jeżeli żyje w zazdrości to uczy się odczuwać winę, ma zaniżone poczucie wartości, jeżeli jest ośmieszana to uczy się wstydzić, jeżeli styka się z pochwałami, zachętami to uczy się pewności siebie, doceniać zalety innych, obiektywizmu, jeżeli żyje wśród aprobaty, akceptacji, uczy się kochać, wyrażać i demonstrować relacje pozytywne, uczy się podobać, jeżeli wychowuje się wśród uznania to uczy się mieć cel, umie realizować cele i je wyznaczać, żyje w bezpieczeństwie to uczy się ufać sobie i innym, potrafi oceniać w sposób obiektywny możliwości innych. Jednostki są związane z różnymi grupami.

Grupa - dwie lub więcej osób o poczuciu wspólnej tożsamości między którymi dochodzi do strukturalnie uporządkowanych interakcji opartych na wspólnym zestawie oczekiwań co do zachowania partnera

Jednostki tworzące ten układ wchodzą ze sobą w pewne kontakty.

Zbiorowości społeczne

• pary

• społ. lokalne

• zbiorowości oparte na podobieństwie zachowań np. publiczność

• zbiorowości oparte o wspólną kulturę

• grupy społ.

• kręgi społ.

Grupy społeczne i ich cechy

• zbiorowość względnie trwała

• zbiorowość zorganizowana i ustrukturalizowana

• względnie trwałe stosunki i interakcje

• składa się z wybranej i ograniczonej liczby członków

Wspólne wartości grupy

• idee

• symbole

• przedmioty materialne

• ośrodki skupienia

Grupa określa w stosunku do swych jednostek

• wygląd zewnętrzny

• wzór moralny (np. koleżeńskość, wiedza)

• funkcje (np. zaliczać, uczyć się)

Zasada odrębności - idealny zespół określa kryteria przyjmowania jednostek do grupy i usuwania z grupy

Przynależność jednostki do grupy wynika z faktu członkostwa:

• obiektywnego

• subiektywnego

Musi uczestniczyć w zajęciach ze swoją grupą do której został zapisany - przynależność obiektywna (formalna), kiedy akceptujemy wartości tej grupy, mówimy o niej -moja grupa - przynależność subiektywna.

Z jedną grupą najczęściej identyfikujemy się w sensie subiektywnym i taką grupę nazywamy grupą odniesienia. Z nią człowiek najczęściej się identyfikuje, jej normy i zasady traktuje jak swoje.

Funkcje grupy odniesienia

• normatywna - określanie właściwych form zachowania

• porównawcza - zapewnia wzór do naśladowania

• audytoryjna - ocena stosowności zachowań jednostki

Są grupy które mogą spełniać więcej niż jedną z tych funkcji. Rodzice spełniają 3 te funkcje, uczą dzieci co wolno a co nie (normatywna), rodzice jako wzór zachowań (porównawcza), rodzice wyrażają aprobatę lub dezaprobatę zachowań (audytoryjna). Przyjaciele też spełniają te funkcje.

Trwałość grupy zależy od stopnia samoidentyfikacji, od podejścia do wartości, symboli, podstawowych obowiązków.

Rodzaje grup (kryterium wielkości)

• małe - mają prostą strukturę, małą liczbę osób, nie posiadają podgrup np. rodzina

• duże - np. studenci, struktura złożona, dużo członków, nie ma bezpośredniego kontaktu, mniejsze podgrupy np. kościół, partia polityczna

(kryterium czasu):

• sporadyczne

• ciągłe

(sposób wstąpienia do grupy):

• świadoma decyzja - mąż, żona

• automatyczne wstąpienie - teść, teściowa

Trzy progi w świadomej decyzji:

• bardzo chcieć

• progi czasowo-formalne - odpowiednie dokumenty

• prawo członkostwa w grupie - indeks, wiek

• formalne i nieformalne

na podstawie występowania w grupach instytucji kontroli społ. są wyznaczone role reorganizacyjne, które są dokładnie opisane, są reguły wejścia do grup formalnych

grupy nieformalne - są małe, grupa graczy w pokera, nie ma reguł przynależności, przywódcą może być każdy kto w stopniu większym od pozostałych wpływa na życie grupowe

• zewnętrzne i wewnętrzne

decyduje o tym stopień utożsamiania się z grupą, moja grupa, rodzina - wewnętrzna. Grupa zewnętrzna jest gorsza od naszej grupy, nadmierna tendencja do idealizowania własnej grupy, grupa wewnętrzna często jest porównywana z grupą odniesienia, blokuje ona kontakty z innymi grupami, grupa wewnętrzna daje szansę uznania człowieka, jest terenem gdzie rekompensują się porażki życiowe poniesione w innych grupach społ.

• pierwotne i wtórne

odróżnianie ze względu na kryterium więzi łączącej członków

pierwotne - styczności emocjonalne, więź budowana na stycznościach osobistych, odgrywają podstawową rolę w procesie socjalizacji jednostki, stanowią podstawę rozwoju społ., związki między jednostkami są głębokie, jednostki dbają o siebie nawzajem

wtórne - są większe, ich trwałość ma charakter okresowy, dążą one do wykonania specyficznego zadania np. grupy pracownicze w obrębie firmy, różnicą jest stopień zaangażowania emocjonalnego

• grupy celowe (zrzeszenia) - wyróżniamy je ze względu na kryterium celu, tylko takie grupy które zostały zorganizowane planowo do realizacji jednego tylko celu lub grupy celów w których istnieje tylko więź sformalizowana ze względu na osiągnięcie tego celu, dominuje więź rzeczowa i styczność rzeczowa, w ich obrębie wyróżnia się zrzeszenie - grupę która powstaje dobrowolnie i mogą być rozwiązane decyzją członków

• grupy przymusowe - np. armia , określone prawem

Cecha - rozbudowany system instytucji sformalizowanych grup celowych, mają specyficzny stopień sformalizowania, biurokracji, sposób zarządzania ludźmi

WYKŁAD

Zachowania zbiorowe - są to spontaniczne i krótkotrwałe działania społeczne stosunkowo dużej liczby osób znajdujących się w niejasnej sytuacji np. duże demonstracje antywojenne, ludzie wracający z koncertów, histerie, paniki

Podstawowe cechy zachowańzbiorowych:

• krótkotrwałość

• ograniczoność - ograniczenie do szczególnej sytuacji np. koncert, nie trwa to uczestnictwo dłużej niż dana sytuacja

• niepewna identyfikacja - wokół demonstracji gromadzi się wielu ludzi ale tylko część jest uczestnikami a część widzami, uczestnicy nie muszą się znać

• słabo wytworzone normy lub normy które dopiero są tworzone, zachowania są w rezultacie bardziej spontaniczne, nieprzewidzialne

Tłum - czasowe i niezorganizowane zebranie jednostek które znajdują się w bezpośredniej bliskości fizycznej i mają wspólny obiekt zainteresowań.

Ludzie zachowują się w tłumie inaczej niż w normalnych warunkach. Jednostki ulegają znacznemu wpływowi, nie ma racjonalnych form kontroli społecznej.

Blumer - postacie tłumu

1. zetknąć się z tłumem przypadkowym

2. konwencjonalny

3. agresywny

4. ekspresyjny

5. demonstrujący

Ad 1.

Spontaniczne zgromadzenie jednostek których uwagę przyciąga jedno wydarzenie, nie dążą do interakcji np. spotkanie ludzi przy wypadku

Ad 2.

Ludzie zbierają się w szczególnym celu, a ich działania wyznaczone są przez normy społeczne, jest słaba interakcja np. ludzie w kinie, mają wspólny cel ale osiągają go jako jednostki

Ad 3.

Zgromadzenie podekscytowanych jednostek które starają się rozładować silne emocje , działać przeciwko temu co według nich powoduje zło np. samosądy, kibice na meczu; tłumy linczujące - gdy coś się stało jakiś haniebny czyn i jednostki nawołują do wymierzenia kary; tłumy terroryzujące - pogrom Żydów, Cyganów; tłumy demonstrujące - ataki

Ad 4.

Z okazji wydarzeń o pewnym ładunku emocjonalnym np. z okazji nocy sylwestrowej na rynku, jest on słabiej zorganizowany, jego emocje nie są akceptowane w innych sytuacjach

Ad 5.

Jest dość dobrze zorganizowany, działa destrukcyjnie (tłum aktywny), tłum protestujący powstaje wskutek działań organizatorów (protesty rolników), organizatorzy ponoszą odpowiedzialność za demonstrację bo inaczej przerodzi się w tłum aktywny

Teorie dynamiki tłumu

1. teoria zarażania się (lewon) - przejaw działania umysłu zbiorowego, rozprzestrzenianie w tłumie emocji sprawia że jednostka traci kontrolę nad sobą, poczucie odpowiedzialności, tłum żyje własnym życiem, stany emocjonalne powstające w tłumie są skutkiem zachowań jednostek, istnieje zaraźliwość emocjonalna, zachowanie tłumu tylko nieznacznie różni się od zachowania jednostek (konformizm)

2. teoria konwergencji - opisuje zachowanie tłumu jako aktywność podobnych jednostek które znalazły się w tej samej sytuacji, są to jednostki o podobnej osobowości, tłum wyzwala w jednostkach niepozytywne cechy: agresja, nienawiść

3. teoria wyłaniania norm - uczestnicy tłumu nie są jednomyślni, różnią się w postawach, tłum nie korzysta z już istniejących norm, normy dopiero w tłumie się wyłaniają, komunikacja norm odbywa się przez interakcję społeczną np. plotkę

plotka - nieformalnie rozpowszechniana informacja, niepotwierdzona, pochodząca z anonimowego źródła, może być prawdziwa lub fałszywa, rozwija się w sytuacjach niejasnych przy braku oficjalnych instrumentów informacyjnych, plotka zmienia się w miarę rozszerzania, jest trudna do zahamowania, może wywołać tłum, tłum taki może dokonywać samosądu

kurierzy - rozsiewają plotkę

interpretator - próbuje umieścić plotkę w danej sytuacji

adwokaci - dokonują naditerpretacji z polskiego na nasze

decydenci - zainicjowanie jakiejś formy działania

słuchacze - tych jest najwięcej

plotka jest formą agresji, regresja - dawanie posłuchu (zachowanie niewspółmierne do wieku)

Opinia publiczna (forma zachowań społecznych) - zbiorowe poglądy społ. w jakiejś kwestii lub w jego części, zmienia się wraz z rozwojem wydarzeń, mówi się o niej w odniesieniu do czasu .

Przywódcy opinii publicznej - kształtują opinię publiczną, rola ich polega na przypisaniu im pewnych kompetencji np. wypowiadają się na jakiś temat (komentatorzy telewizyjni, politycy)

Propaganda - przedstawianie wiadomości i informacji do publicznej wiadomości, nie zawsze opiera się na kłamstwie, nigdy nie jest neutralna, celem jej jest określonego poglądu i przekonaniu do niego ludzi

Chwilowe wzory zachowań - forma ekspresywnych zachowań np. szał i moda.

Szał - jemu oddaje się duża liczba ludzi w określonym czasie, pozwala na podkreślenie własnej tożsamości, ma podkreślić indywidualną wolność, ale jednostki nie widzą że tracą indywidualność

Moda - szczególny styl zachowania lub wyglądu który jest popularny w jakimś czasie, tradycyjne społ. uznają modę za zbędne zachowanie, społeczeństwa otwarte potrzebują zmian, modę często kreuje się w sensie ekonomicznym, ma ona podłoże ekonomiczne, ale niektóre mody nie mają tego podłoża np. naśladowanie mowy aktora, cytaty, moda odgrywa w społeczeństwie znacznie większą rolę niż szał

Panika - bezwładna ucieczka przed rzeczywistym lub wymyślonym zagrożeniem, ludzie ogarnięci strachem tracą opanowanie, nie mogą znaleźć rozwiązania, ich zachowanie jest irracjonalne, krzyczą, są zdezorientowani

Histeria masowa - szybkie rozprzestrzenianie się strachu w grupie ludzi którzy gwałtownie reagują na informację o zagrożeniu, jedni przekazują tą informację innym itd., źródłem masowej histerii dzisiaj jest AIDS, histeria rozpowszechnia się bardzo szybko

Ruch społeczny - takie zgromadzenie jednostek które są zorganizowane w celu poparcia lub przeciwstawienia się zmianom kulturowym lub społecznym

Ruchy społeczne:

1. nastawione na jednostkę

• ruchy alternatywne - które zachęcają jednostki do zmiany zachowań i zastąpienie je innym które jest bardziej postrzegane np. kluby AA

• ruchy odkupieńcze - np. Hari Kriszna - dążą do przejęcia jednostki, stworzyć człowieka na nowo, powtórne narodziny

2. nastawione na całe społeczeństwo

• ruchy wsteczne - powstrzymanie zmian społecznych i powrót do poprzedniego stanu np. ruchy religijne, fundamentaliści islamscy

• ruchy reformatorskie - dążą do ograniczonych zmian w pewnych dziedzinach życia społ.

• ruchy rewolucyjne - wprowadzanie określonego programu rewolucyjnego (który zakłada zmiany)

• ruchy utopijne - jest wyraźna niechęć do stosowania przemocy w celu osiągnięcia swojego celu

Każdy ruch społeczny ma 3 cechy:

• ma jakąś ideologię (definiują sytuację do jakiej chcą doprowadzić)

• mają swoją organizację (liczba przywódców i aktywnych osobników), obejmują też czasami większą liczbę organizacji

• ma swoją taktykę, specyficzne metody prowadzące do osiągnięcia określonego celu, doprowadza też do odpowiednich zmian w ustawodawstwie

Każdy ruch ma swoje:

• powstanie

• faza zjednoczenia (popularyzacja różnych form)

• faza biurokracji (czasem marnotrawią zapał społ.)

• schyłek, gdy wypełnił cel, przywództwo dołącza inne struktury, brak poparcia

Zróżnicowanie społeczne - gdy jest za mało dóbr, za dużo chętnych, gdy jest niesprawiedliwość w społ., różnice między całymi kategoriami.

Stratyfikacja społ. (uwarstwienie) - związana jest z podziałem społ. na kategorie, grupy, dające podstawy na uzależnienie od siebie jednostek

System kastowy - system zamknięty stratyfikacyjny, pozycja związana z urodzenia w rodzinie np. Indie

System klasowy - forma otwartej stratyfikacji, można zmieniać pozycję związaną z urodzeniem, pozycja zależy od statusu osiąganego dzięki własnej aktywności, prowadzi to do ruchliwości społ. w górę, dół

Ruchliwość pozioma - horyzontalna

Ruchliwość pionowa -wertykalna

Pionowa - zmiana pozycji na wyższą lub niższą rangę (awans lub degradacja)

Pozioma - zmiana pozycji społecznej na inną o mniej więcej tym samym statusie (student zmienia grupę z I na II)

Wewnątrz pokoleniowa - w obrębie jednego pokolenia ktoś zmienia swoje miejsce społ.

Międzypokoleniowa - zmiana pozycji dzieci w stosunku do pozycji społ. rodziców, dziecko - adwokat , rodzic - rolnik

Czynniki ruchliwości indywidualne:

• klasa społeczna

• wykształcenie

• zawód

• płeć

• umiejętności nawiązywania kontaktów

• zdrowie

• aparycja

• łud szczęścia

1

4

NS

S

S.Sz

---