Bankowość centralna i polityka pieniężna wykład 1 7.10.2014

EGZAMIN:

• zerówka lub I termin – test jedno, wielokrotnego wyboru, prawda / fałsz, luki do uzupełnienia

• 1 / 0, nie ma ujemnych punktów

• ołówek na egzamin !

• 55% - na zaliczenie dost

• 14 października - nie ma wykładu

LITERATURA:

• A. Sławiński _,,Polityka pieniężna^’’, Beck, 2011r.

• I. Pyka _,,Bank Centralny na współczesnym rynku pieniężnym^’’, Beck, 2010r.

• Przybylska - Kapuścińska _,,Współczesna polityka pieniężna^’’, Difin

BLOKI TEMATYCZNE:

1. Rola Banku Centralnego w systemie finansowym i gospodarczym.

2. Niezależność BC.

3. Analiza zasad funkcjonowania Banków Centralnych.

4. Polityka pieniężna.

Pierwsze Banki Centralne (XVII w.)

• 1657 Bank Szwedzki, pierwszy BC na świecie

• 1764 Bank Anglii

• 1786 Bank Hiszpanii

• 1781 Bank USA

• 1800 Bank Francji

• 1828 Bank Polski !!!

• 1876 Bank Niemiec

• 1882 Bank Japonii

• 1893 Bank Włoch

Do 1900r. – funkcjonuje 18 BC na świecie

• 1906 Narodowy Bank Szwajcarii

• 1913 System Rezerwy Federalnej USA

Po II wojnie światowej powstaje kolejnych 10 BC

• 1924 Bank Polski SA

• 1930 Bank Rozrachunków Międzynarodowych

• 1945 NBP

• 1957 Bundesbank

• 1998 Rozpoczęcie działalności EBC (Europejski Bank Centralny)

Jest 173 Banków Centralnych

Na uwagę zasługują:

1. NBP

2. EBC

3. Bank Anglii – długoletnie zapewnienie stabilności funta

4. Bank Centralny Niemiec – doświadczenie w walce z inflacją, stabilność cen – główny cel polityki pieniężnej !, wśród banków EBC przyjęła taki sam cel finansowy

5. Bank Centralny USA – szczególna pozycja dolara, wpływ na markę i BC Niemiec

Bank Polski

1828 – 1885 Polski BC (minister skarbu Ksawery Drucki – Lubecki)

• największa instytucja kredytowa Królestwa Polskiego

• bank państwowy

• fundusze rządowe

• cel działalności – zaspokojenie długu narodowego i rozszerzenie przemysłu i handlu

• czynności – emisja złotego polskiego wymagalnego na srebro w 100%

• pozostałe czynności – obsługa długu publicznego, kredyty dla państwa i pozostałych podmiotów, rachunków instytucji publicznych i podmiotów prywatnych, operacje dewizowe, obrót papierami wartościowymi, handel wybranymi towarami np. złotem

• brak dużych banków publicznych i prywatnych

W czasie zaborów działały banki emisyjne: Niemiec, Rosji i Austrii.

Waluty obiegowe: marki, ruble i korony.

Polska Krajowa Kasa Pożyczkowa

1918 - 1824

• instytucja przejściowa

• emitowała markę polską

• ogromny deficyt budżetowy

• czas dłuższej emisji i hiperinflacja

• niepokoje społecznie i strajki

Bank Polski – bank akcyjny

1924 - 1957

• Program Grabskiego (ustawa o poprawie Skarbu Państwa i reformie walutowej)

• bank niezależny od rządu i ministra Skarbu Państwa

• nacisk na stałą wartość złotego

• kapitał akcyjny 100 mln zł

• ustalono reguły polityki pieniężnej (ochrona wartości złotego)

• konserwatywna polityka pieniężna

NBP

1945 - 1989

• instytucja państwowa

• monobank

• cel – uregulowanie obiegu pieniężnego i kredytu

• wysokość emisji pieniądza określa rząd

• brak konkurencji

• ograniczona liczba banków

• ścisła specjalizacja banków

• brak przepisów prawnych regulujących działalnie banku

Bankowość centralna i polityka pieniężna wykład 2 28.10.2014

SYSTEM BANKOWY

1. Istota

2. Miejsce w systemie finansowego

3. Modele systemu bankowego

4. Banki II szczebla – rodzaje

5. Bank Centralny I szczebla

System bankowy:

• Instytucje bankowe

• Regulacje prawne

• Normy określające ich współpracę (wzajemną z otoczeniem)

System bankowy – to zbiór elementów, które tworzą jedną całość - system

Bankostruktura – instytucjonalna dominacja banków w sektorach finansowych na świecie.

Modele sektora bankowego:

1. Model anglosaski

2. Model niemiecko – japoński (banki uniwersalne, charakterystyczny dla Polski)

Modele systemu bankowego:

1. Typowy dla gospodarek centralnie sterowanych – monobank (do 1989r.)

2. Gospodarki rynkowej – system polibankowy

Monobank:

• Bank Centralny (bank emisyjny, bank państwa, bank banków, funkcje komercyjne)

• Podmioty gospodarki narodowej

Dwuszczeblowy system bankowy:

• Bank Centralny – I szczebel

• Banki komercyjne – II szczebel

• Podmioty Gospodarki Narodowej

Bank – istota

Specyficzna instytucja finansowa zajmująca się gromadzeniem , przechowywaniem i zagospodarowywaniem środków pieniężnych, działająca na rzecz racjonalizacji zysku i funkcjonująca jako instytucja zaufania publicznego.

Bank – definicja prawna

Osoba prawna utworzona godnie z przepisami ustaw, działająca na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych, obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym.

Działania sektorów II szczebla

Dążenie do zaspokojenia potrzeb podmiotów gospodarujących w zakresie usług bankowych przy równoczesnym dążeniu do uzyskania zysku oraz utrzymania płynności płatniczej i wypłacalności.

Funkcje systemu bankowego:

• funkcja płatnicza (zapewnia, organizuje obrót płatniczy w kraju)

• funkcja płynności (zamiana należności na gotówkę)

• funkcja oszczędności (możliwość lokowania nadwyżek finansowych w Banku)

• funkcja kredytowa (możliwość zasilenia finansowego)

• funkcja zabezpieczenia przed ryzykiem

• funkcja informatyczna

Bank jako instytucja zaufania publicznego

_,,Instytucja, która nie oszuka, nie zrobi niczego złego, jej słowa, przekazywane przez nią informacje itp. są prawdziwe. Posiada umiejętności, zdolności i wiedzę oraz potrafi je odpowiednio wykorzystywać.^’’

• Dysponowanie środkami klientów

• Zapewnienia sprawnego funkcjonowania gospodarki

• Świadczenie usług publicznych

• Ryzyko bankowe – obowiązek ograniczenia

Co świadczy o zaufaniu klientów do banku (do sektora bankowego jako całości)

• Na koniec czerwca 2014r. w polskim systemie bankowym zdeponowanych było 788 mld depozytów od sektora niefinansowego

• Na koniec czerwca 2014r. zadłużenie kredytowe gospodarstw domowych i przedsiębiorstw w bankach wynosiło 723 mld zł, co ponad 270 razy przewyższa szacowane około 3 mld zł wartości pożyczek udzielanych przez poza bankowe firmy

• Udział aktywów banku (sektora bankowego) w PKB Polskim – ok 85 %

• Aktywa sektora bankowego UE stanowią 350 % PKB UE

• Sektor bankowy Francji, Holandii, Dani – ponad 400 % PKB każdego z tych krajów

• Sektor bankowy Wielkiej Brytanii – ponad 500 % PKB WB

• Irlandia – ponad 600 % PKB

• Aktywa banków USA – 78 % PKB USA

• Aktywa banków Japonii – 174 % PKB

Wniosek:

Wielkie banki są nie tylko zbyt duże by upaść, ale i zbyt duże aby je kontrolować, żeby nimi skutecznie zarządzać.

Odbiorcy usług finansowych w przysługującej większości nie kierują się wyłącznie chęcią zysku, a dużo większą uwagę przykładają do bezpieczeństwa swoich pieniędzy oraz przewidywalności i reputacji usługodawcy.

Bezpieczeństwo wynika m.in. z szeregu regulacji dotyczących działalności banków.

Prawne akty regulujące działalność polskiego sektora bankowego:

• Ustawa Prawo Bankowe

• Ustawa o NBP

• Ustawa z dnia 7.12.2000r. o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających

• Ustawa z dnia 29.08.1997r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych

• Ustawa o nadzorze nad rynkiem finansowym

• Ustawa o Bankowym Fundusz Gwarancyjnym (BFG)

• Ustawa o rekapitalizacji niektórych instytucji finansowych

• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych (1.01.2014r. – weszło bezpośrednio do regulacji polskiej)

• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady

Ujawnienie informacji przez bank

Zgodnie z CRR banki muszą co najmniej raz w roku ujawniać:

• Cele i strategie w zakresie zarządzania ryzykiem

• Fundusze własne banku i ich działalność

• Stopień adekwatności kapitałowej banku

• Politykę w zakresie wynagrodzeń

Zgodnie z ustawą Prawo Bankowe banki muszą ogłaszać:

• Stawki procentowe, prowizji, opłat, okresy kapitalizacji oraz kursy walutowe

• Bilans z opinią biegłego

• Skład zarządu i rady nadzorczej oraz nazwiska osób działających w imieniu banku

• Obszar działalności banku

• Informacje o pośrednikach mających dostęp do informacji, które stanowią tajemnicę bankową

Aktywa sektora bankowego – analiza porównawcza na koniec 2012r.

• Aktywa sektora bankowego UE – 44 818 mld EUR

• Polska – 279 mld EUR (najwięcej wśród nowej 10 państw)

• Wielka Brytania ma najwyższe aktywa w UE – 11 143 mld EUR

• Aktywa bankowe Niemiec – 8 466 mld EUR

• Na kolejnych miejscach są: Francja i Hiszpania

Największe w Europie bankowe korporacje transgraniczne:

• Francja

• Wielka Brytania

Aktywa sektora finansowego w Polsce - struktura

• Aktywa sektora finansowego – 2 262 mld zł

• Aktywa sektora bankowego – 1 407 mld zł (62,2 %) w tym udział w aktywach sektora finansowego przypadający bankom komercyjnym)

• SKOK – 19 mld zł

• PTE (aktywa członków) – 299 mld zł (zmiany w 2014r. – reforma zabrał OFE, oddano ZUS – owi)

• Zakłady Ubezpieczeń – 167 mld zł

• Domy maklerskie (aktywa klientów) – 156 mld zł

• TFI – 212 mld zł

Sektor bankowy w Polsce w roku 2013:

• Banki komercyjne – 41

• Banki spółdzielcze – 571

• Oddział instytucji kredytowych – 28

• Liczba placówek – 15 237

• Zatrudnienie – 174,3 tysiące osób

• Udział w aktywach sektora bankowego, kontrolowanych przez inwestorów zagranicznych – 63,2 %

• Udział w aktywach sektora bankowego – 5 największych banków 46,1 %

Polski sektor bankowy:

• mocna baza kapitałowa

• dobra płynność bieżąca

• rekordowe wyniki finansowe w II kwartale 2014r. – 8,7 mld zł zysku netto sektora (rekordowy wynik odsetkowy)

• poprawa efektywności działania

• wzrost skali działania banków

• wzrost kredytowania podmiotów niefinansowych

• stabilizacja jakości portfela kredytowego

• znaczący wzrost zobowiązań

• znaczący wzrost finansowania długoterminowego banków

• obniżka ryzyka bankowego

Uwarunkowanie wewnętrzne / zewnętrzne

• Tempo wzrostu PKB w I półroczu 2014r. 3,4 % (w UE nieco ponad 1 %)

• Wzrost inwestycji i ożywienie konsumpcji

• Stabilna sytuacja przedsiębiorstw

• Spadająca stopa bezrobocia wg. BAEL (Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności) – Polska 8,7 %, UE 10 %, bezrobocie rejestrowane w Polsce – 12 %

• Inflacja w czerwcu 2014r. – Polska 0,3 %, obecnie ujemna

• Stabilne finanse publiczne (według projektu ustawy budżetowej na 2015r. deficyt niższy o 20 mld wyniesie poniżesz 30 mld zł) rekordowe dochody podatkowe zwłaszcza z VAT, niskie oprocentowanie papierów dłużnych

• Względnie stabilna sytuacja na rynkach finansowych

• Poprawa nastrojów przedsiębiorstw i konsumentów

Warto zapamiętać:

Bank, co prawd jest instytucją zaufania publicznego, ale w kapitał został wyposażony przez akcjonariuszy, którzy oczekują wysokich stóp zwrotu, ryzyko zatem rośnie a jego nadmiar doprowadził do kryzysu finansowego XXI w.

Hazard moralny

Każda sytuacja, w której jeden podmiot decyduje o tym, jak duże ryzyko podjąć, ale kto inny ponosi koszty, jeśli sprawy idą źle.

Powtarzające się sytuacje, w których podejmowane są decyzję obarczone ryzykiem bez konsekwencji dla podejmujących decyzji.

Zadania hazardu moralnego – przykład

• Kredytobiorcy (kredytowania bez wkładu własnego)(przez banki amerykańskie)

• Banki – dochody z prowizji, transfer ryzyka dzięki sekurytyzacji

• Nadzór finansowy, audyt wewnętrzny – pobieranie opłat od kontrolowanych, utajnianie wyników kontroli, unikanie odpowiedzialności

• SPV(spółka celowa) – transfer ryzyka, emisja instrumenty strukturyzowanych pochodnych

• Agencje ratingowe – ocena ryzyka inwestycyjnego, nie podejmuje ryzyka

• Nabywcy papierów dłużnych, deponenci ponoszą koszty

Hazard wbudowany w system UE

• Bankrutujące banki wspierane są przez bankrutujące kraje, które zadłużają się w bankrutujących bankach, które dotuje Europejski Bank Centralny

• Odpowiedz polityków – unia bankowa

Gospodarka – prywatne kasy banków z WALL STREET

• Winowajca 1: banki i udzielone przez nich pożyczki oraz kredyty hipoteczne, osobą bez zdolności kredytowej

• Kredyty stały się zabezpieczeniem obligacji strukturyzowanych , masowo emitowanych przez spółki celowe(winowajca 2); sprzedawanych w celach inwestycyjnych i spekulacyjnych

• Świadomość ryzyka była niewielka, gdyż trwał wzrost na rynku nieruchomości, a czołowe agencje ratingowe (winowajca 3) wystawiały wysokie oceny emitowanym obligacją

• 4 winowajca – państwo amerykańskie, wycofało z prawa bankowego Stanów Zjednoczonych zapis o zakazie łączenia działalności inwestycyjnej banku z depozytowo – kredytową

• Bill Clinton ówczesny prezydent naciska banki na kredytowanie osób słabo zarabiających. Jak doszedł do władzy George W. Bush – należy umożliwiać dostęp do kredytu także bezrobotnym (kredyty NINJA)

• 5 winowajca – FED (Bank Centralny Stanów Zjednoczonych), Allan - zadbał o to żeby obniżyć stopy %, aby podnieść gospodarkę i doprowadzić do tego, żeby te stopy były dużo niższe niż inflacja. Jeżeli stopa oprocentowania kredytu jest niższa niż inflacja, oznacza to kredyt tak jakby za darmo (zaczęły przyrastać kredyty hipoteczne)

• Popularne stało się zarabianie na nieruchomościach za pomocą kredytów (oczekiwane duże stopy zwrotu)

• Bańka spekulacyjna napędzała się w gospodarce amerykańskiej, PKB rośnie o 1 %

• W ciągu jednej dekady zadłużenie amerykańskich gospodarstw domowych ( z tytułu kredytu) wzrosło z 40 % PKB do ponad 100 % PKB

Skutki prowadzonej polityki kredytowej:

• FED obniżył stopy z powrotem do 2 %

• W połowie 2007r. świat dowiedział się, że te obligacje subprime okazały się papierami śmieciowymi i należało ich wartość przeszacować do zera

• Do 2009r.,na samym początku kryzysu, upadło 115 banków w Stanach Zjednoczonych (ogromne kłopoty miał AIG(winowajca 6)

AIG(American International Group) – największa światowa firma ubezpieczeniowa, która ubezpieczała transakcje security, ubezpieczenia o wiele przekroczyły majątek

• W 2008r. kryzys przeniósł się od Europy

• Ożywienie nastąpiło w 2010r.

• W II fazie, kłopoty miały nie tylko już instytucje finansowe, ale również państwa, łatwo finansowały Banki (przeznaczały duże dochody od podatników na to żeby je ratować)

• Państwa które miały kłopoty: Grecja, Hiszpania, Wochy, Portugalia, Irlandia

• Do końca 2011r. pomoc państw dla sektora bankowego w UE wyniosła 1,6 bln EUR

Ojcowie kryzysu:

• Prezes Leuon – zarobił w Banku 529 mln $

• Prezes Jimi – 376 mln $

Bankowość centralna i polityka pieniężna wykład 3 4.11.2014

Banki detaliczne (retail banks) – zajmują się obsługą i przyjmowaniem depozytów i udzielaniem kredytów indywidualnym oraz małym i średnim przedsiębiorstwom. Skala i zakres potrzeb finansowych jest umiarkowana.

Bankowość detaliczna (retail banking) – polega na obsłudze klientów detalicznych – niekoniecznie przez banki detaliczne.

Banki korporacyjne (corporate banks) – wyspecjalizowane w obsłudze dużych międzynarodowych przedsiębiorstw.

Rodzaje banków komercyjnych:

• Banki uniwersalne

• Banki specjalne (ograniczony zakres działania np. hipoteczne, inwestycyjne)

Banki hurtowe (wholesale banks) – niekiedy utożsamiane z korporacyjnymi, przeprowadzają operacje pieniężne na skalę na rynku międzybankowym w celu realizacji potrzeb banków i największych organizacji.

Bank internetowy:

• Bank komercyjny oferujący klientom za pośrednictwem witryny WWW przynajmniej wgląd w stan ich rachunków,

• Bank realizujące swoją działalność transakcyjną tradycyjnie, za pośrednictwem placówek oraz z użyciem kanału internetowego.

Bank wirtualny:

• Nie dysponuje pomieszczeniami przeznaczonymi do obsługi klientów, nie posiada personelu,

• Nie posiada oddziałów fizycznych,

• Bank realizujące swoją działalność transakcyjną tylko z użyciem łączności internetowej.

Rodzaje banków w ujęciu:

• Banki państwowe – krajowe,

• Banki spółdzielcze – krajowe,

• Banki akcyjne – krajowe,

• Oddziały instytucji kredytowych,

• Oddziały banków zagranicznych.

Oddział instytucji kredytowej

Definicja zgodna z art. 4 ust. 1 pkt 18 Prawa Bankowego

Jednostka organizacyjna instytucji kredytowe wykonująca w jej imieniu i na jej rzecz wszystkie lub niektóre czynności wynikające z zezwolenia udzielonego tej instytucji kredytowej.

Wg art. 5 pkt 4 Ustawy o swobodzie działalności bankowej

Oddział prowadzący działalność gospodarczą poza siedzibą lub głównym miejscem jej wykonania przez instytucję kredytową.

Bank Zagraniczny a Bank Krajowy

• Krajowy - bank z siedzibą RP

• Zagraniczny - bank z siedzibą po za RP i po za obszarem UE

Bank państwowy:

• Założony przez Radę Ministrów na wniosek Ministra Skarbu po zaopiniowaniu przez KNF (podobnie jest przy likwidacji banku),

• Rozporządzenie Rady Ministrów określa nazwę banku, jego siedzibę, fundusze statutowe oraz zakres jego działalności. Nie podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorców. Statut nadawany jest przez Ministra Skarbu Państwa w porozumieniu z Ministrem Finansów.

• Organami banku państwowego są rada nadzorcza i zarząd – ich działanie określa statut banku,

• Rada nadzorcza powoływana na okres 3 lat. Przewodniczący powoływany odwoływany przez Radę Ministrów. Rada nadzorcza powołuje i odwołuje prezesa zarządu i członków.

Banki spółdzielcze - spółdzielnia oferująca produkty i usługi finansowe. Obszar działalności uzależniony jest od wielkości banku (wysokości funduszu własnego).

• Zrzeszone – których kapitał własny wynosi od 1 mln EUR i mniej niż mln EUR,

• Niezrzeszone – z kapitałem równym lub wyższym niż 5 mln EUR.

Mamy dwa banki zrzeszające (Bank Polski Spółdzielczości i Spółdzielcza Grupa Bankowa) które są bankami akcyjnymi.

Ograniczenia działania banków spółdzielczych:

• Bank spółdzielczy o kapitale 1 mln EUR prowadzi działalność na terenie powiatu, w którym znajduje się jego siedziba.

• Bank spółdzielczy posiadający fundusze własne wyższe niż 1 mln EUR, lecz niższe niż równowartość 5 mln EUR, może prowadzić działalność na terenie województwa, w którym znajduje się jego siedziba oraz na terenie powiatów, w których znajdują się jego placówki wykonujące czynności bankowe.

• Działalność obejmująca inne powiaty niż sąsiadujące, wymaga uzyskania zgody od Komisji Nadzoru Finansowego,

• Bank spółdzielczy posiadający fundusze własne równe lub wyższe niż równowartość 5 mln EUR może prowadzić działalność na obszarze całego kraju.

Organy banku spółdzielczego:

• Rada nadzorcza – co najmniej 5 osób, będących członkami tego banku spółdzielczego. Udział pracowników banku, będących jego członkami, nie może przekroczyć 1/5 jej składu. Osoby zajmujące stanowiska kierownicze w banku nie mogą być członkami rady nadzorczej.

• Zarząd – co najmniej 3 osoby. Co najmniej 2 członków zarządu, w tym prezes zarządy banku spółdzielczego, powinno posiadać kwalifikacje i doświadczenie zawodowe dające rękojmię prowadzenia działalności banku z zachowaniem bezpieczeństwa wkładów i lokat w nim zgromadzonych oraz pozostawać w stosunku pracy z tym bankiem, związanym z pełnioną funkcją.

• Prezes – powołuje i odwołuje go rada nadzorcza, przy czym powołanie następuję za zgodą KNF. Pozostałych członków zarządu banku spółdzielczego powołuje i odwołuje rada nadzorcza. Powołanie następuje na wniosek prezesa zarządu banku.

Zrzeszenie się banków spółdzielczych:

• Banki spółdzielcze zrzeszają się na podstawie umowy zrzeszenie z jednym, samodzielnie wybranym bakiem zrzeszającym,

• Bank spółdzielczy zobowiązany jest do posiadania lub nabycia w terminie 6 miesięcy od dnia zawarcia umowy co najmniej jednej akcji banku zrzeszającego,

• Bank spółdzielczy może wypowiedzieć umowę zrzeszenia z zachowaniem 6-miesiecznego okresu wypowiedzenia i zawrzeć umowę z innym bankiem zrzeszającym.

Czynności banku zrzeszającego:

• Prowadzi rachunki bieżące zrzeszonych banków spółdzielczych na których zrzeszone banki spółdzielcze utrzymują rezerwy obowiązkowe oraz przeprowadzają za ich pośrednictwem rozliczenia pieniężne.

• nalicza i utrzymuje rezerwę obowiązkową zrzeszonych banków spółdzielczych na rachunku w NBP,

• prowadzi wyodrębniony rachunek, na którym deponowane są aktywa banków spółdzielczych, stanowiące pokrycie funduszu ochrony środków gwarantowanych,

• wypełnia za zrzeszone z nim banki spółdzielcze obowiązki informacyjne wobec NBP i BFG,

• kontroluje zgodność działalności zrzeszonych banków spółdzielczych z postanowieniami umowy zrzeszenia, przepisami prawa i statutami,

• reprezentuje zrzeszone banki spółdzielcze w stosunkach zewnętrznych w sprawach wynikających z umowy zrzeszenia.

Banki spółdzielcze jako sektor restrukturyzowano po 1980 roku na mocy:

• ustawy o restrukturyzacji banków spółdzielczych i Banku Gospodarki Żywnościowej z 1994 roku,

• ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających z 2000 roku.

Ustawa o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków i ustawa o restrukturyzacji finansowej banków spółdzielczych i GBŻ – udzielona bankom pomoc:

• Skarb Państwa przekazał bankom państwowym 4 mld zł w postaci obligacji restrukturyzacyjnych,

• NBP przeznaczył na rzecz umocnienia sektora bankowego 300 mld zł, w tym 40 mln na restrukturyzację sektora banków spółdzielczych,

• Kolejne 40 mln zł przeznaczono dla banków spółdzielczych w 1995 roku,

• Następne 40 mln zł w 1996 roku,

• 20 mln zł w roku 19997,

• Pożyczka podporządkowana dla BGŻ w 1996r. wynosiła 67,5 mln zł,

• Do wykorzystanych instrumentów restrukturyzacyjnych należały zakup akcji, obligacji, weksli, gwarancji, kredyty refinansowe.

Banki akcyjne (prywatne):

• Do ich tworzenia i działalności stosuje się przepisy Prawa bankowego i Kodeksu Spółek Handlowych,

• Nadzór pełni rada nadzorcza składająca się z minimum 5 osób fizycznych,

• Członków rady powołuje i odwołuje walne zgromadzenie O składzie rady jest informowana niezwłocznie Komisja Nadzoru Finansowego,

• Rada nadzorcza powołuje i odwołuje zarząd składający się z co najmniej 3 osób fizycznych o składzie nadzoru jest informowana niezwłocznie Komisja Nadzoru Finansowego. Dwóch członków zarządu i prezes powoływani są za zgodą Komisji Nadzoru Finansowego. Komisja odmówi powołania członka zarządu jeśli był on karany, spowodował udokumentowane straty w miejscu pracy, ma zakaz prowadzenia działalności gospodarczej,

• Osoba, która nabyła akcje musi każdorazowo po przekroczeniu następujących progów prosić KNF o prawo głosu: 10%, 20%, 30(33)%, 50%.

Konieczne zezwolenie KNF:

• Zezwolenie na utworzenie banku,

• Zezwolenie na podjęcie działalności przez utworzony bank.

ZEZWOLENIE:

• W terminie nie przekraczającym 3 miesięcy od daty otrzymania wniosku lub jego uzupełnienia KNF wydaje decyzje w przedmiocie zezwolenia na utworzenia banku (w uzasadnionych przypadkach może przedłużyć termin do 6miesięcy)

• W zezwoleniu na utworzenie banku KNF określa nazwę banku, jego siedzibę, nazwy(nazwiska) założycieli i obejmowane przez nich akcje, wysokość kapitału założycielskiego, czynności bankowe, do których wykonywania bank jest upoważniony oraz warunki, po których spełnieniu KNF zezwoli na rozpoczęcie przez bank działalności, a także zatwierdza projekt statutu banku

• Statut banku powinien być zgodny z zezwoleniem na utworzenie banku. Zmiana statutu wymaga zezwolenia KNF, jeśli dotyczy przedmiotu i terytorialnego zakresu działania banku, uprawnie do reprezentowania, wysokość kapitału lub uprzywilejowania akcji co do prawa głosu

Postępowanie przy tworzeniu banku akcyjnego – wymogi:

1. Zapewnienie wyposażenia banku w: pomieszczenia posiadające odpowiednie urządzenia techniczne, należycie zabezpieczające przechowywane w banku wartości, z uwzględnieniem zakresu i rodzaj prowadzonej działalności bankowej,

2. Założyciele oraz osoby przewidziane do objęcia w banku stanowisk członków zarządu dają rękojmię ostrożnego i stabilnego zarządzania bankiem,

3. Co najmniej dwie osoby przewidziane do objęcia w banku stanowisk członków zarządu posiadają wykształcenie i doświadczenie zawodowe niezbędne do kierowania bankiem, a w przypadku obywateli innych państw również potwierdzoną znajomość języka polskiego,

4. Przedstawiony przez założycieli plan działania banku na okres co najmniej trzyletni wskazuje, że działalność ta będzie bezpieczna dla środków pieniężnych gromadzonych w banku.

Zgoda na rozpoczęcie działalności:

• Po uzyskaniu zezwolenia na utworzenie baku, założyciele go tworzą, może jednak rozpocząć działalność operacyjną dopiero po uzyskaniu zezwolenia KNF na rozpoczęcie działalności (KNF je wydaje po przeprowadzeniu kontroli w utworzonym banku, po sprawdzeniu jego przygotowania do podjęcia działania i spełnienie wymogów).

Rodzaje oszustw na rynku finansowym:

• Piramidy finansowe,

• Nielegalne zarządzanie aktywami,

• Nieuprawnione rekomendacje zakupu instrumentów finansowych (kotłownie) i ich dystrybucja,

• Shadow banking (niektóre podmioty, parabanki).

Bernard Madoff – największa piramida finansowa na świecie:

• Klienci: największe banki, uczelnie, fundacje, zamożni inwestorzy, politycy itp.,

• 5 tys. Klientów, 63 miliardów dolarów,

• Przez ostatnie 13 lat działalności powierzone przez klientów środki nie były inwestowane,

• Piramida upadła w 2008r. z powodu żądań wypłat środków w trudnych czasach zaczynającego się kryzysu,

• W 2009 roku Bernard Madoff został skazany na 150 lat więzienia,

• Jego majątek to jedynie 800 mln USD.

Bank centralny – (Bank Państwowy, który jest zwolniony od płacenia podatków. I nie można ogłosić upadłości BC) główna instytucja monetarna, odpowiada za politykę pieniężną, wpływa na ilość pieniądza i wolumen kredytów w gospodarce, strażnik stabilności wartości pieniądza i stabilności cen.

Podstawowy cel działalności banków centralnych – utrzymanie wiarygodny i stabilny pieniądz, który zapewnia podmiotom krajowym i zagranicznym wysoką sprawność i bezpieczeństwo prowadzonej działalności gospodarczej.(stabilne ceny oraz inflacja)

Realizacja celu wymaga od banków centralnych:

• W ujęciu podmiotowym:

  • Emisji znaków pieniężnych,

  • Obiegu pieniężnego,

  • Stosunków pieniężnych z zagranicą.

• W ujęciu podmiotowym określenia sposobu funkcjonowania instytucji monetarnych.

Bankowość centralna i polityka pieniężna wykład 4 25.11.2014

Emisja znaków pieniężnych – uprawnienia banku centralnego:

• Ustala wzory, wartość nominalną banknotów, wzory, wartość nominalną, stop, próbę i masę monet, wielkość emisji znaków pieniężnych, terminy wprowadzenia ich do obiegu,

• Wycofuje z obiegu określone znaki pieniężne. Po upływie terminu określonego przez prezesa banku centralnego znaki te przestają być prawnym środkiem płatniczym i podlegają wymianie w wyznaczonych bankach,

• Określenie zasad i trybu wymiany zużytych i uszkodzonych znaków pieniężnych,

• Ustala, w uzgodnieni z ministrem sprawiedliwości i ministrem spraw wewnętrznych zasady i tryb postępowania przy zatrzymaniu znaków pieniężnych oraz postępowania z fałszywymi znakami pieniężnymi,

• Organizuje gospodarkę znakami pieniężnymi.

Obieg pieniężny:

• Ruch pieniądza związany z wymianą towarów, usług i innymi płatnościami,

• Ruch pieniądza związanego z realizacją jego funkcji jako funkcji środka cyrkulacji i środka płatniczego,

• Obieg kruszcowy obieg banknotów wymienialnych na kruszce i obieg pieniądza papierowego, niewymienialnego na kruszec,

• Surogaty pieniądza w obrocie: weksle, czeki, przekazy i inne dokumenty, przyjmowane wzajemnie przez uczestników gospodarki pieniężnej w roli środków zapłaty,

• Pieniądz bankowy, zapisy w księgowości banków, reprezentujące depozyty pieniężne klientów. Przenoszenie depozytów z jednego rachunku na drugi jest bardzo rozpowszechnioną formą regulowania płatności, dlatego zalicza się je do obiegu pieniądza.

Obrót gotówkowy i bezgotówkowy:

Rozliczenia pieniężne
Za pośrednictwem banków
Gotówkowe: bezpośrednio - z ręki do ręki, pośrednio – np.: przez pocztę

Instrumenty płatnicze:

Papierowe	Kartowe	Elektroniczne
Gotówkowe (banknoty, wpłata gotówki, przekazy pieniężne i pocztowe, czeki gotówkowe i podróżne) Bezgotówkowe (polecenie przelewu, zlecenia stałe, polecenie zapłaty, czeki rozrachunkowe)	Bezgotówkowe (karty debetowe, karty kredytowe, karty przedpłacone, karty obciążeniowe)	Bezgotówkowe: przelewy elektroniczne (Home banking corporate banking), polecenie zapłaty.

Systemy płatności:

• Detaliczne:

  • Elixir,

  • Expres Eliksir,

  • EuroElixir.

• Wysokokwotowe:

  • Sorbnet,

  • Target z NBP,

• Paneuropejskie (umożliwiające stosunki pieniężne z zagranicą::

  • STEP 2,

  • TARGET 2,

  • SWIFT.

Sposób funkcjonowania instytucji monetarnych:

• Sektor monetarnych instytucji finansowych (bank centralny + pozostałe banki) ma centralne znaczenie w sieci relacji sektorowych. Główny pośrednik zasobów finansowych w gospodarce, główny wierzyciel.

• Powiązany jest z instytucjami pośrednictwa finansowego i pomocniczymi instytucjami finansowymi, przedsiębiorstwami, instytucjami ubezpieczeniowymi, funduszami emerytalnymi, instytucjami rządowymi i samorządowymi, gospodarstwami domowymi i zagranicą. Powiązania: kredyty, depozyty, płatności, waluty, itp.

• Słabe zaangażowanie banków w Polsce na rynku kapitałowym,

• Silne związki sektora z zagranicą,

• Zagraniczne instytucje kredytowe – dominujące wobec banków krajowych (relacja bank matka- bank córka),

• Zasady działania banków: uniwersalizm, samodzielność, samofinansowanie.

• Sposób funkcjonowania banków określają liczne akty prawne.

Zadania banku centralnego:

• Emisja pieniądza gotówkowego i kreacja pieniądza bezgotówkowego,

• Zarządzanie rezerwami walutowymi,

• Współzarządza kursem walutowym ( z rządem),

• Realizacja polityki dewizowej państwa,

• Zapewnianie bezpieczeństwa obiegu pieniądza bankowego,

• Zapewnianie bezpieczeństwa i stabilności systemu finansowego,

• Usług bankowe wobec rządu i jego instytucji.

Rola banku centralnego w gospodarce rynkowej – NBP

Główne funkcje:

• Bank emisyjny,

• Bank państwa,

• Bank banków,

• Uczestnicy w pracach KNF (w ramach nadzór nad działalnością banków). Jest elementem safety net.

Bank emisyjny:

• Emisja pieniądza gotówkowego,

• Wprowadzanie pieniądza do obiegu poprzez skup metali szlachetnych, walut obcych oraz w formie długu, czyli udzielając kredytów bankom komercyjnym.

Bank banków:

• Bank rozliczeniowy banków komercyjnych i innych instytucji finansowych (prowadzi rachunki banków).

• Świadczy usługi depozytowo-kredytowe na rzecz innych banków

• Odpowiada za stabilność, rozwój i sprawność funkcjonowania całego systemu bankowego,

• Tworzy regulacje zapewniające bezpieczeństwo i stabilność sektora bankowego,

• Kształtuje politykę stopy procentowej,

• Prowadzi politykę rezerw obowiązkowych,

• Organizuje system informacyjny dla całego systemu bankowego.

Bank państwa:

• Prowadzi rachunki bieżące instytucji państwowych,

• Prowadzi kasową obsługę budżetu, obsługuje dług publiczny. Zakaz finansowania deficytu budżetowego.

• Utrzymuje i zarządza rezerwami dewizowymi kraju, a także prowadzi politykę kształtowania kursu waluty krajowej,

• Reguluje podaż pieniądza w obiegu

• Utrzymuje wewnętrzną wartość pieniądza krajowego (ograniczenie inflacji) i jego wartości zewnętrznej (przeciwdziałanie niekorzystnym zmianom kursów walut)

Safety net – elementy:

• Bank centralny,

• Nadzór finansowy,

• Instytucje gwarantujące depozyty,( -Instytucje ochrony klienta)

• Międzynarodowe organizacje finansowe (MFW, Bank Światowy, Bank Rozrachunków Międzynarodowych, OECD – Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, EFTA – Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu)

MFW:

• Powołany w 1944 roku. Rozpoczął działalność w 1946r. Pierwsze operacje finansowe – 1947r.,

• Międzynarodowa Organizacja, działa w ramach ONZ,

• Przedmiot działalności – stabilizacja ekonomiczna na świecie, udzielanie pomocy finansowej zadłużonym krajów członkowskim, które są zobowiązane do dokonywania reform stabilizujących gospodarkę,

• Polska należała do MFW do 1950r., od 1986r. znów jest członkiem MFW,

• Do MFW nie należą następujące kraje ONZ: Korea Północna, Monako, Kuba, Andora, Nauru, Liechtenstein.

Bank Światowy:

• Rozpoczął działalność w 1944r., siedziba – Waszyngton,

• Misja Banku – walka z ubóstwem i pomoc krajom w samorealizacji poprzez zapewnianie środków, dzielenie się wiedzą, budowanie potencjału oraz umacnianie partnerstwa w sektorze publicznym i prywatnym,

• Instytucja udziela niskooprocentowanych pożyczek, bez odsetkowych kredytów i dotacji dla krajów rozwijających się na różnorodne cele, które obejmują inwestycje w zakresie edukacji, zdrowia, administracji publicznej, infrastruktury, finansów i rozwoju sektora prywatnego, rolnictwa i ochrony środowiska oraz gospodarowania zasobami naturalnymi.

Dwa podejścia do rozumienia stabilności finansowej:

• Podejście pierwsze – stabilność finansowa to sytuacja, w której system finansowy prawidłowo spełnia swoje funkcje, czyli zapewnia: sprawny przepływ środków finansowych pomiędzy jego uczestnikami, prawidłową wycenę aktywów, co przejawia się brakiem gwałtownych zmian cen aktywów lub ich przewidywalnymi zmianami, bezpieczny i sprawny przebieg płatności.

• Podejście drugie:

  • Polega na określaniu stabilności finansowej „negatywnie” jako brak kryzysu finansowego, a także jako stan, w którym nie występuje ryzyko systemowe,

  • Zgodnie z takim podejściem, „ze stabilnością systemu finansowego mamy do czynienia momentu „nieprzenoszenia” kłopotów pojedynczych instytucji finansowych czy poszczególnych segmentów rynku finansowego na funkcjonowanie systemu finansowego jako całości.

Ryzyko systemowe:

• Prawdopodobieństwo rozpadu systemu finansowego w wyniku zewnętrznego wstrząsu lub utraty bezpieczeństwa obrotu gospodarczego w rezultacie ataku terrorystycznego albo działań zorganizowanej przestępczości,

• To także zaburzenia w funkcjonowaniu ważnych systemowo instytucji finansowych lub utrata zaufania uczestników rynki finansowego.

Stabilność finansowa wg NBP – stan, w którym system finansowy pełni swoje funkcje w sposób ciągły i efektowny, nawet w przypadku wystąpienia nieoczekiwanych i niekorzystnych zaburzeń o znacznej skali.

Stabilność finansowa wg EBC: sytuacja, w której wszystkie ogniwa systemu finansowego są zdolne do zapobiegania wstrząsom i do podejmowania odpowiednich działań w sytuacjach zagrożenia.

Cechy stabilności finansowej:

• Zdrowe podstawy ogólnogospodarcze,

• Spójność instrumentów polityki monetarnej i fiskalnej,

• Liberalizacja finansowa,

• Stabilny system prawny,

• Prawidłowe i stabilne zasady rachunkowości,

• Sprawne zarządzanie,

• Właściwa struktura rynku,

• Bezpieczeństwo finansowe – najważniejsze!

Bezpieczeństwo finansowe:

• Bezpieczeństwo instytucji finansowych,

• Bezpieczeństwo transakcji finansowych,

• Bezpieczeństwo segmentów rynku finansowego,

• Bezpieczeństwo klienta rynku finansowego.

Bezpieczeństwo instytucji finansowych, transakcji finansowych oraz poszczególnych segment ów rynku finansowego determinują bezpieczeństwo klienta rynku finansowego.

Funkcje poszczególnych sieci bezpieczeństwa:

Etap	Instrumenty	Bank Centralny	Nadzór	System Gwarantowania depozytów	Rząd
Zapobieganie kryzysom	Regulacje		X		X
	Kontrola		X
	Sankcje		X
	Bezpieczeństwo s. płatniczego	X
	Analiza makroostrożnościowa	X
Zarządzanie kryzysem	Pożyczkodawca ostatniej instancji	X
	Programy naprawcze		X	X
	Wypłata depozytów gwarantowanych			X
	Pomoc publiczna				X

Ustawowe nałożenie na bank centralny w UE funkcji zapewnienia stabilności finansowej:

• Bank Belgii,

• Bank Finlandii

• Bank Hiszpanii,

• Bank Holandii

• Bank Irlandii,

• Bank Portugalii,

• Bank Anglii,

• Bank Węgier.

Rola banku centralnego jako elementu safety net:

• Pożyczkodawca ostatniej instancji,

• Zapewnienie bezpieczeństwa rozliczeń,

• Analizy makro ostrożnościowa,

• Prowadzenie polityki informacyjnej.

Pożyczkodawca ostatniej instancji (zasila płynność pojedyncze banki i cały system bankowy w sytuacji wystąpienia zadłużeń powodujących że tradycyjne źródła finansowania działalności banków okazują się niewystarczające)

Standardowe instrumenty:

• system rezerw obowiązkowych

• operacje otwartego rynku

• kredyty refinansowe

• depozyty nocne

Niestandardowe instrumenty regulujący płynność sektora bankowego:

• Zasilanie w płynność banków w trybie przetargu kwotowego z pełnym przydziałem

• Rozszerzenie listy aktywów kwalifikowanych dopuszczonych jako zabezpieczenie

• Zasilenie banków w płynność na dłuższy okres

• Zasilanie banków w płynność w walutach obcych

• zmiany stopy rezerwy obowiązkowej

• Bezwarunkowy skup określonych papierów dłużnych

Zapewnienie bezpieczeństwa rozliczeń - pełni trzy funkcje: operacyjną, regulacyjną oraz nadzorczą:

1. Funkcja operacyjna - oznacza budowę i usługę systemów płatności głównie wysoko kwotowych, których Bank Centralny jest właścicielem.

Bank Centralny może tworzyć i prowadzić systemy rozrachunku papierów wartościowych. W ramach tej funkcji 6 banków Unii Europejskiej posiada udziały w podmiotach które prowadzą systemy rozrachunku papierów wartościowych. Trzy banki uczestniczą w pracach takich spółek, a ogółem 19 banków centralnych Unii Europejskiej legitymuje się stosunkami umownymi, regulującymi świadczenie usług rozrachunku papierów wartościowych. NBP pełni rolę agenta emisji bonów skarbowych, emituje bony pieniężne, organizuje przetargi na obligacje skarbowe i jest agentem rozrachunku pieniężnego na transakcji rozliczanej za pośrednictwem systemu rozrachunku papierów wartościowych. Są dwa systemy rozrachunków papierów wartościowych:

• RPW- rejestr papierów wartościowych

• Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych.

1. Funkcja Regulacyjna - Bank Centralny dba o stworzenie ram prawnych, bezpiecznego i efektywnie funkcjonującego systemu płatniczego czyli opracowuje i konsultuje projekty aktów prawnych z zakresu systemu płatniczego z takim instytucjami jak Bank Polski, Komisja Europejska, Związek Banków Polskich, Ministerstwo Finansów itp.

Najważniejsze akty prawne które regulują przepisy: Ustawa, Dyrektywa PSD

1. Funkcja Nadzorcza - Bank Centralny pełni nadzór nad systemami płatności, czyli nadzoruje system płatniczy jako całość, a nie operatorów czy uczestników. Nadzór nad systemem TARGET2 nadzoruje rada EBC, natomiast systemy płatnicze poszczególnych państw leży w gestii Krajowych Banków Centralnych. Czyli w Polsce nadzoruje to NBP, który pełni również nadzór nad systemami rozrachunku papierów wartościowych

Bankowość centralna i polityka pieniężna wykład 5 2.12.2014

Historia:

• 01.06.1998r. – utworzenie EBC

• 06. 1998r. – powstał Europejski System BC (forma współpracy między EBC i 28 BC wszystkich państw członkowskich UE)

• 01.01.1999r. – wprowadzenie euro (elektroniczny środek płatniczy) i powstanie strefy euro (11 ówczesnych 15 państw członkowskich UE)

• 2002r. – wprowadzenie banknotów i monet euro

EBC – działania po utworzeniu:

• Zastąpił waluty krajów strefy euro wspólną walutą

• Wytyczył politykę pieniężną powstającej strefy euro

• EBC – instytucja kreująca Eurosystemem (system bankowości centralnej strefy euro)

• Prowadzi politykę pieniężan krajów należących do unii walutowej

Główny cel EBC

• Utrzymanie w średnim okresie stabilności cen, będącej podstawą zrównoważonego wzrostu gospodarczego i dobrobytu w Europie

• Rada Prezesów EBC dąży do tego, by w średnim okresie utrzymać inflacje poniżej, ale blisko 2% w skali roku

Tworzenie UGiW - etap I (lipiec 1990 - 1993)

• Wprowadzenie całkowitej swobody w zakresie transakcji kapitałowych

• Rozszerzenie wsparcia BC

• Swoboda stosowania ECU jednostka monetarna, które poprzedziło euro

• Poprawa konwergencji gospodarczej

Konwergencja gospodarcza ułatwia utrzymanie stabilnego poziomu cen

Kryteria konwergencji

• Deficyt nie przekraczający 3 % PKB i dług publiczny niższy niż 60 % PKB

• trwała stabilność cen, a średnia stopa inflacji odnotowana w ciągu 1 roku przed badaniem konwergencji nie może przekraczać o więcej niż 1,5 p. %. Stopy inflacji 3 państw członkowskich o najlepszych wynikach w dziedzinie stabilności cen

• długoterminowa nominalna stopa % nie może przekraczać o więcej niż 2 p. % stóp 3 państw członkowskich o najlepszych wynikach w dziedzinie stabilności cen

• co najmniej 2 lata przed badaniem konwergencji musza być przestrzegane bez poważnych napięć, normalne marginesy wahań w mechanizmie kursowym

• zapewnienie zgodności prawodawstwa krajowego, w tym statutu krajowego BB z traktatem oraz z ESBC

II etap (1994 – 1998)

• Ustanowienie Europejskiego Instytutu Walutowego (EIW)

• Zakaz kredytowania sektora publicznego przez BC

• Zwiększenie koordynacji polityki pieniężnej

• Wzmocnienie konwergencji gospodarczej

Proces prowadzący do zapewnienie niezależności krajowych BC, który miał zakończyć się najpóźniej do czasu utworzenia ESBC

Prace przygotowawcze do trzeciego etapu

Etap III (1999)

• Określenie nieodwołalnych kursów wymiany krajowej na euro

• Wprowadzenie euro

• Prowadzenie wspólnej polityki pieniężnej przez Europejski System BC

• Wejście w życie wewnątrzunijnego mechanizmu kursowego (ERM II)

• Wejście w życie paktu stabilności i wzrostu

ERM II – poczekalnia przed euro

Exchange Rate Mechanism II – system kursów walutowych łączący kursy krajowe państw UE z kursem euro. Państwa starające się i przyjęcie wspólnej waluty, muszą wcześniej przystąpić do systemu ERM II i przebywać w nim przez koleje 2 lata. Celem ERM II jest zapewnienie stabilności kursów waluty państw spoza strefy euro

Nazywany potocznie wężem walutowym. Wyznaczenie kursu centralnego waluty krajowej wobec euro i dopuszczalnego przedziału wahań wobec tego kursu. Standardowy przedział wahań wobec kursu centralnego wynosi + / - 15 %, jednak przedział ten może zostać zmieniony na wniosek państwa członkowskie

Członkostwo w UE

• 1952r.: Belgia, Niemcy, Francja, Włochy, Luksemburg, Holandia (1952 – utworzyły wspólny rynek węgla i stali)

• 1973r.: Dania, Irlandia, Wielka Brytanie – dołączyły do wspólnoty i jej poszerzenie o politykę społeczną, regionalną i ochrony środowiska

• 1981 i 1986r.: Finlandia i Szwecja

• 2004r. (maj): Czechy, Estonia, Cypr, Łotwa, Litwa, Węgry, Malta, Polska, Słowenia i Słowacja

• 2007r.: Bułgaria i Rumunia

• 2013r.: Chorwacja

Kraje kandydujące: Islandia, Macedonia, Czarnogóra, Serbia i Turcja

Potencjalni kandydaci: Albania, Bośnia i Hercegowina, Kosowo

Kraje w strefie euro – Cypr, Austria, Belgia, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Portugalia, Słowacja, Słowenia, Włochy

Kraje, które nie są w strefie euro – Wielka Brytania i Dania

Korzyści wspólnej waluty:

• Pewność siły nabywczej

• Brak kosztów transakcyjnych

• Łatwość porównywania cen

• Brak ryzyka kursowego

Organy EBC:

• Zarząd EBC - wykonawczy

• Rada Prezesów EBC

• Rada Ogólna

Zarząd:

• 6 osób – prezes, v-ce prezes, 4 członków

• Kadencja – 8 lat

• Członkowie są mianowani przez Radę Europejską, stanowiącą większością kwalifikowaną

• Prezes Mario Draghi (do końca roku 2011r.)

Zadania zarządu:

• Przygotowanie posiedzeń Rady Prezesów

• Zarządzanie bieżącą działalnością EBC

• Wykonywanie określonych uprawnień przekazanych Zarządowi w drodze delegacji przez Radę Prezesów, w tym uprawnienia o charakterze regulacyjnym

• Realizacja polityki pieniężnej strefy euro zgodnie z wytycznymi i postanowieniami Rady Prezesów oraz przekazywanie niezbędnych instytucji w tym zakresie krajowym bankom centralnym strefy euro

• Realizacja polityki rezerw obowiązkowych

• Podejmowanych decyzji dotyczących operacji kredytowych oraz operacji otwartego rynku i przeprowadzenie tych operacji razem z NBC

• Realizacja funkcji emisyjnej

• Przeprowadzenie razem z NBC operacji zagranicznych oraz administrowanie oficjalna rezerwą dewizową Wspólnoty

• Zapewnienie sprawnego funkcjonowania systemu płatności i rozliczeń pieniężnych zarówno w obrębie Unii, jak i w relacjach z państwami trzecimi

• Gromadzenie info statystycznych oraz opracowanie rocznych raportów ESBC

Zadania Rady Prezesów:

• Główny organ decyzyjny EBC

• Skład: zarząd + NBC państw UGiW

• Uchwalanie wytycznych i podejmowanie decyzji potrzebnych do wykonywania zadań nałożonych na EBC i Eurosystem

• Formułowanie polityki pieniężnej strefy euro – podejmowanie decyzji dotyczących celów monetarnych, podstawowych stóp % i wielkości rezerw w Eurosystemie oraz uchwalanie wytycznych w sprawie wykonania tych decyzji

• W ramach nowych obowiązków EBC związanych z nadzorem bankowym – uchwalenie decyzji dotyczących aktów prawnych, na mocy których odejmowane są decyzji nadzorcze, oraz uchwalanie (w trybie zatwierdzenia przy braku sprzeciwu) projektów decyzji przedstawianych przez Radę ds. Nadzoru

Pozostałe zadanie EBC:

• Uchwalenie regulacji mających na celu zapewnienie efektywności i solidności systemów płatniczych we Wspólnocie

• Realizacja funkcji konsultacyjnych

• Uchwalanie regulacji wewnętrznych EBC określających organizację wewnętrzną Banku i jego organów kierowniczych

• Uchwalanie zaleceń mających na celu ułatwienie narodowym BC i państwom członkowskim transakcji posiadanymi przez nie rezerwami walutowymi

• Autoryzowanie emisji banknotów euro i zatwierdzenie wielkości emisji monet euro

• Uchwalenie zasad niezbędnych do ujednolicenia procedur księgowych i info odnoszących się do operacji przeprowadzanych przez narodowe BC

Są dwa spotkania Rady – 1 kierowniczy

Unia bankowa – filary

• Jednolity mechanizm nadzorczy (EBC)

• Restrukturyzacja i uporządkowania likwidacja banków

• Wspólnotowy system gwarancyjny

Cele unii bankowej:

• Ochrona Eurosystemu przed kolejnym kryzysem finansowym

• Ochrona państwa, a tym samym podatników, przed ponoszeniem kosztów ratowania i upadłości banków

Zasięg nadzoru EBC

Banki ważne systemowo, czyli:

• Grupy bankowe funkcjonujące w co najmniej w 3 krajach UE

• Banki posiadające aktywa ogółem w wysokości przekraczającej 30 mld EUR

• Banki, których suma aktywów przekracza 20% PKB kraju macierzystego, (z wyjątku banków o aktywach niższych od 5 mld EUR)

1. Nadzorem EBC mają być także objęte 3 największe banki w danym kraju oraz te, które dostały pomoc publiczną.

2. Niektóre banki córki z państw poza sfery euro, ze względu na spółki matki, niezależnie czy kraj przystąpi do super nadzoru czy nie i tak mogą być objęte nadzorem EBC.

3. EBC może objąć nadzorem każdy bank transgraniczny, jeżeli uzna, że są ku temu przesłanki. Może także wydawać instrukcje krajowym nadzorcom w przypadku banków plasujących się poniżej wymienionych progów.

Główny cel nadzorcy:

• Zapewnienie bezpieczeństwa stabilności europejskiego systemu bankowego i spójności nadzoru

• Licencjonowanie banków, kontrola wzajemnego finansowania się banków, inwestycji banków, decydowanie o podwyższeniu rezerwy na wypadek turbulencji gospodarczej, sankcjonowanie banków

Rada ds. Nadzoru EBC:

• Przewodniczący – kadencja 5 lat, nieodnawialna

• Wiceprzewodniczący

• 4 przedstawiciele EBC

• Po jednym przedstawicielu właściwego organu krajowego z każdego państwa członkowskiego uczestniczącego w jednolitym mechanizmie nadzorczym

Komitet Sterujący – wspiera Radę ds. Nadzoru:

• Składa się z 8 członków:

• Przewodniczący

• Wiceprzewodniczący

• Jeden z przedstawicieli EBC (z 4 możliwych)

• 5 przedstawicieli (zmieniających się co roku)

Organy nadzoru na szczeblu UE

Nadzór mikroostrożnościowy	Nadzór makroostrożnościowy
European Supervisory Authorities (ESAs): European Banking Authority (EBA) European Insures and Occupational Pensions Authority (EIOPA) European Securities and Markets Authority (ESMA)	The European Systemic Risk Board (ESRB)
EBC (zgodnie z unią bankową) od jesieni 2014r.	EBC (zgodnie z unią bankową) od jesieni 2014r.

Bankowość centralna i polityka pieniężna wykład 6 9.12.2014

Polska a unia bankowa

Z definicji objęcia nadzorem EBC w Polsce będzie ograniczone do 3 największych banków (nadzór fragmentaryczny)

Rada ogólna

• Skład – prezes, wiceprezes zarządu EBC + prezes NBC wszystkich krajów UE

• Organ tymczasowy działający do momentu gdy wszystkie państwa UE wejdą do sfery euro

• Kompetencje bardzo ograniczone o charakterze administracyjnym

EIW

Miała się przyczynić do realizacji warunków koniecznych do przejęcia do III etapu UGiW, w szczególności przez:

1. Wzmocnienie koordynacji polityki pieniężnej państwa członkowskich w celu zapewnienia stabilności cen

2. Zapewnienie przygotowania konieczności do wyprowadzenia EBBC, prowadzenia jednolitej polityki pieniężnej i przejęcia jednej waluty podczas 3 etapu

3. Nadzorowania rozwoju ECU

W celu przygotowania 3 etapu wprowadzenia UGiW, EIW:

• Przygotowuje dokumenty i procedury konieczne do prowadzenia jednolitej polityki pieniężnej podczas 3 etapu

• Wspiera harmonizacje, gdzie jest to konieczne, zasady i praktyk rządzących gromadzeniem , opracowaniem i rozpowszechnianiem danych statystycznych w dziedzinie należących do jego kompetencji

• Przygotowuje zasady operacie, które będą podejmowane przez narodowe banki centralne w ramach EBBC

• Przyczynia się do sprawnego przebiegu płatności transgranicznych

• Nadzoruje techniczne przygotowanie banknotów wspólnej waluty

Pryncypia, polityki pieniężnej NBC UE określone w traktacie z Maastritcht:

• Uznanie stabilności cen za podstawowy cel polityki pieniężnej

• Zakaz finansowania wydatków publicznych, także deficytu budżetowego przez BC

• Zapewnienie niezależności BC

Rodzaje niezależności BC:

1. Instytucjonalna

Zakaz zatwierdzania, zawieszania, znoszenia i odraczania decyzji narodowych BC funkcjonujących w ramach EBC

1. Funkcjonalna

• Zdolność do samodzielnego kształtowania polityki pieniężnej oraz wypełniania innych statusowych zadań.

• W tym celu ESBC został wyposażony w odpowiednie uprawnienia decyzyjne i operacyjne m. in. W dziedzinie polityki emisyjnej, w dziedzinie kredytowej, a także w odniesieniu do polityki rezerw obowiązkowych

1. Personalna

• Zasada niezależności personalnej ESBC realizuje się w długim okresie kadencji prezesów BC (wynoszącym minimum 5 lat) oraz członków Zarządu EBC (8 lat)

• Zasadę wzmacnia ustawowe określenie sposobu powoływania i odwoływania członków Zarządu EBC oraz NBC

• Kadencja Polskiego Prezesa NBC – 6 lat

1. Finansowa

• Zdolność NBC do samodzielnego zaopatrywania się w środki finansowe, które są niezbędne do prawidłowego wypełniania zadań w ramach ESBC

• Parlament, ani rząd nie mogą wywierać wpływu na finanse BC

Pozostałe zasady działania EBC:

• Przejrzystość (info na temat strategii, ocen, decyzji, procedur, w sposób otwarty, jasny i terminowy)

• Wiarygodność (np. komunikaty)

• Zdyscyplinowanie (wgląd do założeń i wykonania polityki pieniężnej)

• Przewidywalność (ogłaszanie np. założeń)

• Odpowiedzialność demokratyczna – obowiązek rozliczania się rzez BC ze swoich działań, stanowi przeciwwag dla jego niezależności

Niezależność a kontrola nad EBC:

• Kontrolę sądową nad EBC w zakresie zgodności aktów EBC z prawem oraz ochrony jego praw pełni Trybunał Sprawiedliwości UE

• Rozstrzyga ona sprawy unormowane w Traktacie, treści nie będące w jego jurysdykcji rozstrzygają sądy krajowe

Kontrola EBC:

• Rachunki EBC i KBC są kontrolowane przez niezależnych zewnętrznych rewidentów, zarekomendowanych przez Radę Prezesów i zatwierdzonych przez Radę UE

• Rewidenci mają uprawnienia do kontroli wszystkich ksiąg i rachunków EBC i KBC oraz do uzyskania pełnej informacji o ich transakcjach

• ESBC prowadzi także działalność publikacyjna z zakresu prowadzonej przez siebie działalności. Opracowuje analizy, informuje społeczeństwo poprzez oficjalne przemówienie i wywiady członków Zarządu i Rady Prezesów

Niemiecki federalny trybunał konstytucyjny rozpoczął w czerwcu 2013 roku bezprecedensową procedurę sprawdzenia legalności działań EBC.

Jest to wynik uzasadnionych wątpliwości wobec legitymacji niestandardowych posunięć tego Banku podejmowanych w kryzysie strefy euro.

EBC stosowa w okresie kryzysu (rozpoczętego w 2008r) zarówno działania określone jako standardowe (m. in. obniżył stopy %) jak i niestandardowe.

Wdrożenie programu zakupu obligacji zabezpieczonych:

• Uruchomiono w 2009 i 2011 roku

• Cel: dostarczenie płynności do sektora bankowego. EBC obniżył wymogi zabezpieczeń dla obligacji, umożliwiających odkupienie od banków w strefie euro wielu papierów dłużnych o wątpliwej wiarygodności albo zabezpieczonych obligacjami zagrożonych niewypłacalnością państwa członkowskich

• EBC bezpośrednio pomagała bankom, a pośrednio stabilizował sytuację na rynku długu publicznego

Skup obligacji państw będących najmocniej dotkniętych kryzysem:

• Zainicjowanym w 2010 roku, zakończony w 2012 roku

• EBC zakupił obligację na sumę ponad 214 mld euro

• FED skupił obligacje rządowe warte 2,4 biliona dolarów. Odsetki od nich stanowią cześć zysku FED, FED wypłacił z zysku do budżetu w 2013 r 77,7 mld dolarów

• Jeśli NBP zechciałby skupić dług publiczny na skalę amerykańską (ok. 15 % PKB), to aktywa NBP powiększyłyby się o obligacje warte 240 mld zł. Licząc ostrożnie, że dałaby one odsetki rzędu 2,5 /5, to po roku NBP zasiliłby budżet dodatkowymi 6 mld zł

• Cel: obniżenie rentowności obligacji (kosztów obsług długu publicznego) ochrona państw przez bankructwem

• EBC skupowała m. in. Obligacje Grecji, Włoch, Irlandii, Hiszpanii i Portugali

Zmiana ustawy o NBP – propozycje

Kierunek zmian:

• Możliwość skupu skarbowych papierów wartościowych

• Zwiększenie kompetencji władz państwowych w systemie pieniężnym

Wdrożenie programu nisko – oprocentowanych trzyletnich pożyczek dla sektora bankowego w strefie euro

• Działanie zostało przeprowadzone dwukrotnie (na poziomie 2011 i 2012 roku) na sumę ponad 1 bilion euro

• Cel: dostarczenie płynności do sektora finansowego, a także pobudzenie akcji kredytowej banków wobec realnej gospodarki. Cel zakamuflowany: EBC liczył, że banki wykorzystają cześć pożyczki do nabycia obligacji państwowych, finansujących dług publiczny

Prezes EBC zapowiedział możliwość nieograniczonego skupu obligacji państw członkowskich na rynku wtórnym (sierpień 2012)

• Podejmowane w sytuacji nadmiernego podwyższenia rentowności obligacji pod określonymi warunkami politycznymi, które byłby ustalanie w porozumieniu w Europejskim Mechanizmem Stabilności

• Cel: ograniczenie kosztów obsługi zadłużenia i obniżenie ryzyka bankructwa państw w strefie euro

W 2013 roku dyskutowane byłyby kolejne niestandardowe działania EBC:

• Dotyczyły one m. in. Dalszego obniżenia stóp procentowych, w tym wprowadzenia tzw. ujemnych stóp procentowych (pobieranie opłaty za depozyty bankowe), aby deponenci skierowali oszczędności do realnej gospodarki

• Myślano także o kolejnym wprowadzeniu programu skupu obligacji zabezpieczonych, jednak tym razem na znacznie większa skalę

Wniosek:

EBC znacząco zwiększył zakres władzy w strefie euro przekroczył swój mandat, a nawet naruszył zapisy traktowane określające jago kompetencje

EBC nie może ratować przed bankructwem zagrożonych państw, ani nie wolno mu pełnić w strefie euro funkcji pożyczkodawcy ostatniej instancji

Suma bilansowa EBC w kryzysie systematycznie wzrasta i sięga już 3 bin euro co stanowi 30 % PKB w unii walutowej (w USA bilans FED wynosi ok 20 % PKB)

Przejawem działań wzmacniających formalnie uprawnienia Banku jest tzw. Unia bankowa. Oprócz tego wzrasta władza EBC wynikająca nie z formalnych regulacji, a z praktyki działania w sytuacji kryzysowej

Wykorzystanie instrumentów niestandardowych wywołuje ryzyko inflacji w długim terminie

Krytyka działań EBC przez Niemiecki BC i Federalny Trybunał Konstytucyjny z Karlsruche

Dylemat

Czy wyjątkowość kryzysu uzasadnia przekroczenie mandatu EBC i jego kreatywną interpretację przepisów Traktatu?

Bankowość centralna i polityka pieniężna wykład 7 16.12.2014

Bank Anglii, Niemiec, FED

BANK ANGLII

• Utworzony w 1694r.

• Początkowe funkcje: bankier rządu, zarządzanie długiem publicznym

• Następne poszerzenie funkcji: funkcja emisyjna, bank banków

• W ramach funkcji bank banków – pożyczkodawca ostatniej szansy w czasie licznych kryzysów

• 1931r. – odejście od systemu waluty złotej, rezerwy złota i dewiz przekazano do ministerstwa skarbu. Bank Anglii zarządza rezerwami wg wytycznych ministerstwa

• 1946r. – nacjonalizacja banku Anglii: organ doradczy ministerstwa skarbu, zarządzający długiem publicznym

• Po II wojnie – BA całkowicie zależny od rządu (cel i instrumenty polityki pieniężnej określał rząd)

• 1997r. – uzyskanie niezależności operacyjnej (cel inflacyjny określał jednak rząd)

• 1998r. – ustawa o Banku Anglii – nowa pozycja BA w sprawach decyzyjnych dotyczących polityki pieniężnej

Funkcje Banku:

• Główna władza monetarna

• Bank państwa

• Nadzór nad stabilnością finansową banków

Obszar działania Banku Anglii:

• Analiza monetarna i statystyczna

• Rynki (operacje związane z realizacją polityki pieniężnej)

• Stabilność finansowa (raporty o stabilności finansowej)

• Usługi bankowe (opłatność i rozliczenia)Dbałość o właściwą organizacje systemu płatności i rozliczeń

Organy decyzyjne Banku Anglii:

• Komisja dyrektorów, komitet dyrektorów nie wykonawczych

• Komitet polityki pieniężnej

• Komitet audytu

Komisja dyrektorów – skład i zadania:

• Skład: prezes (mianowany przez królową na 5 lat), dwóch wiceprezesów (mianowanych przez królową na 5 lat), 16 dyrektorów (3 lata kadencji)

• Zadania: prowadzenie bieżących spraw Banku w szczególności ustalenie celów tej instytucji oraz strategii ich realizacji. Brak kompetencji w zakresie określania polityki pieniężnej. Działalność komisji polega kontroli.

Komitet dyrektorów nie wykonawczych:

• Skład: przewodniczący mianowany przez Kanclerza skarbu

• Wszyscy dyrektorzy nie wykonawczy

• Zadania: nadzoruje BA w zakresie wykonania nałożonych na niego obowiązków, dokonuje przeglądu procedur polityki pieniężnej, nadzoruje działalność kontroli wewnętrznej, przedstawia finansowy raporty roczny BA Kanclerzowi Skarbu

Komitet Polityki Pieniężnej:

• Skład: prezes, wiceprezes, 2 dyrektorów wykonawczych, 4 członków mianowanych przez Kanclerza skarbu

• Zadania: określa politykę pieniężną zgodnie z celem ustalonym przez Ministra Skarbu

• Komitet odbywa posiedzenie przynajmniej raz w miesiącu przy udziale ministra skarbu, ale bez prawa głosowania, kworum wynosi 6 osób

Cel Polityki gospodarce i pieniężnej:

• Polityka rządu nastawiona jest na osiągnięcie wysokiego i stabilnego poziomu wzrostu gospodarczego oraz zatrudnienia

• Stabilność cen, jako cel polityki pieniężnej (2%) jest warunkiem wstępnym ich osiągnięcia

• Wniosek: duża zależność BA od rządu (niezależność operacyjna, cel określa rząd)

• Pozostałe banki centralne UE są bardziej niezależne

Instrumenty polityki pieniężnej:

• Rezerwa obowiązkowa

• Stopy procentowe

• Operacje otwartego rynku (obligacje, weksle itp.)

DEUTSCHE BENDESBANK

• 1957 r. - rozpoczęcie działalności

• Od 1999 - członek Eurosystemu

• Zatrudnia ok 10 000 osób

• Posiada 9 biur regionalnych i 41 oddziałów

• Obszary działalności: stabilność walutowa w strefie euro, stabilność systemu finansowego, stabilność systemu bankowego, bezpieczeństwo płatności

Do 2001 roku był odpowiedzialny za emisję pieniądza i politykę pieniężną w Niemczech. Wraz z wprowadzeniem waluty euro przekazał swoją niezależność Europejskiego BC.

Rada Banku Centralnego – organ polityki pieniężnej od czasu wejścia do strefy euro

Skład:

• Dyrektorium, w skład którego wchodzili prezes, vice 6 członków. Byli oni proponowani przez rząd niemiecki

• 9 prezesów Krajowych BC proponowani przez Radę Federalną

Zarząd – kadencja 8 lat, nie krócej niż 5 lat:

• Kieruje i zarządza Bundesbankiem

• Składa się z prezesa, wiceprezesa i 4 członków

• Prezesa, vice i 1 członka nominuje rząd federalny

Bank Rezerwy Federalnej (1914r.)

PREZENTACJA !

Bankowość centralna i polityka pieniężna wykład 8 13.01.2015

Polityka finansowa

Polityka monetarna:

• Podmiot odpowiedzialny: Bank Centralny,

• Cel: regulowanie podaży pieniądza, utrzymywanie stopy inflacji na pożądanym poziomie,

• Rodzaje polityki pieniężnej: ekspansywna i restrykcyjna.

Polityka fiskalna

• Podmiot odpowiedzialny: rząd,

• Może być stymulacyjna: (cel - wzrost konsumpcji i inwestycji, efekt - rośnie deficyt budżetowy) lub restrykcyjna (sytuacja odwrotna).

Polityka restrykcyjna (polityka trudnego pieniądza):

Efekt:

• Ograniczenie podaży pieniądza,

• Ograniczenie inflacji,

• Osłabienie wzrostu gospodarczego,

• Wzrost bezrobocia,

• Zmniejszenie płynności banków.

Polityka ekspansywna (polityka taniego pieniądza):

Efekt:

• Zwiększenie podaży pieniądza,

• Wzrost inflacji,

• Pobudzenie wzrostu gospodarczego

• Ograniczenie bezrobocia,

• Zwiększenie płynności banków.

Skuteczność polityki pieniężnej – determinanty:

• Spójność z polityką fiskalną,

• Cele: jasno określone, mierzalne, kontrolowane przez Bank Centralny,

• Charakter polityki pieniężnej: długookresowy i konsekwentny,

• Bieżący monitoring jej realizacji.

Etapy prowadzonej polityki pieniężnej:

1. Kształtowanie polityki pieniężnej:

   1. Identyfikacja i analiza warunków prowadzenia polityki pieniężnej,

   2. Określenie celów polityki pieniężnej,

   3. Wybór sposobów i narzędzi realizacji celów polityki pieniężnej,

   4. Określenie sposobów monitoringu realizacji założeń polityki pieniężnej i reagowania na odchylenia.

2. Realizacja polityki pieniężnej:

   1. Wybór i stosowanie instrumentów polityki pieniężnej.

Cele polityki pieniężnej:

1. Cel strategiczny,

2. Cele pośrednie,

3. Cele operacyjne.

Strategiczny cel polityki pieniężnej – cel inflacyjny:

• Reakcja banku centralnego na wyjście stopy wzrostu cen z założonych granic,

• Banki centralne przez stabilność cen rozumieją inflację na tyle niską, aby nie wywierała ona negatywnego wpływu na inwestycje, oszczędności i inne ważne decyzje podejmowane przez uczestników życia gospodarczego,

• Stosując odpowiednie narzędzia polityki pieniężnej o bodźce pozwala skutecznie kontrolować zjawiska pieniężne,

• Cel kosztowny dla gospodarki.

Korzyści przyjmowania CPI za główny cel polityki pieniężnej:

• Ułatwia identyfikację zmian relacji między nimi,

• Zapewnia efektywność wykorzystanych zasobów,

• Ułatwia utrzymanie stabilności społecznej i finansowej,

• Brak żądań premii za ryzyko inflacji,

• Cel jednoznaczny, czytelny, mierzalny, wygodny dla Banku Centralnego.

Polityka pieniężna EBC – cel główny:

• utrzymanie stabilności cen – w traktacie z Maastricht zapisano, że głównym celem EBC jest utrzymanie stabilności cen, ale nie podano definicji tego pojęcia,

• w październiku 1998r. rada prezesów EBC ogłosiła następującą definicję liczbową stabilności cen: „Roczny wzrost zharmonizowanego wskaźnika cen konsumpcyjnych (HICP) dla strefy euro poniżej 2%”. Rada uściśliła tę definicję dodając, że stabilność cen „należy utrzymywać w średnim okresie”. Rada prezesów dąży zatem do utrzymania inflacji na poziomie poniżej, ale blisko 2% w średnim okresie.

• wspieranie celów gospodarczych euro system (bez uszczerbku dla stabilności cen).

Przesłanki wyboru celu inflacyjnego:

1. dziesięcioletnie doświadczenia i wielka liczba opracować ekonomicznych, z których wynika, że właśnie przez zapewnienie trwale stabilnych cen polityka pieniężna może najskuteczniej przyczynić się do poprawy perspektyw gospodarczych i poniesienia standardu życia obywateli.

2. zarówno teoria, jak i praktyka wykazują, że polityka pieniężna faktycznie jest zdolna oddziaływać tylko an poziom cen w gospodarce, a zatem zapewnienie ich stabilności może być jedynym realnym celem wspólnej polityki pieniężnej w perspektywie średniookresowej.

Przykładowe banki centralne i kraje realizujące cel inflacyjny – CIVETS

• Kolumbia – utrzymani niskiej i stabilnej inflacji oraz wspierania długookresowego wzrostu gospodarczego i popieranie popytu wewnętrznego. Bank centralny stosując miarę inflacji wykorzystuje wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych – CPI. Długoterminowy cel inflacyjny w przedziale 2,0% do 4,0%,

• Indonezja – osiągnięcie i utrzymanie stabilności indonezyjskiej rupii, którą definiowana jest stabilność cen towarów i usług. Cel inflacyjny ustanawiany jest przez rząd oraz ma charakter średnioterminowy, od 2013r. ustalany na okres trzech lat. Na lata 2012-2014, stopa 4,5% (+/- punkt procentowy),

• Wietnam – Bank centralny zależny od rządu. Polityka monetarna podlega wytycznym rządu. Cel: zapewnienie stabilności waluty krajowej, wyznaczanej poprzez stopę inflacji oraz stabilizacja gospodarki w skali makroekonomicznej. Zgromadzenie narodowe wyznacza roczne stopy inflacji, mierzonej za pomocą wskaźnika CPI,

• Egipt – od 2003r. stabilność cen. Bank Centralny ma osiągnąć w perspektywie średnioterminowej niską stopę inflacji, co jest niezbędne dla utrzymania wysokiej stopy inwestycji i wzrostu gospodarczego. Rząd zobowiązany do utrzymywania dyscypliny fiskalnej, co ułatwia realizację celu inflacyjnego,

• Turcja – zapewnienie stabilność cen, co wspiera wzrost gospodarczy. Stabilność cen jest mierzona stopą inflacji, która dla okresu 2012-2014 ma wynieść 5%,

• Republika Południowej Afryki – strategia bezpośredniego celu inflacyjnego, co pozwala stworzyć system finansowy i przyśpieszyć rozwój gospodarczy.

FED – cel polityki pieniężnej

DYNAMIKA CEN KONCUMPCYJNYCH NIE WSKAZUJE OKREŚLONEGO POZIOMU INFLACJI.

Plusy wyższej stopy inflacji:

• Zwiększona skłonność do konsumpcji,

• Spadek realnych stóp procentowych,

• Stopy banku centralnego byłyby wyższe, co zwiększa możliwość reakcji Banku Centralnego na spowolnienie.

Minusy wyższej stopy inflacji:

• wyższa inflacja jest mniej przewidywalna, a co za tym idzie, na wyższym poziomie trudno ją ustabilizować,

• redystrybucja dochodów związana z inflacją, zarówno w układzie krajowym (ceny vs płace, długi vs oszczędności) jak i zagranicznym (zmiany poziomów realnych kursów walutowych), utrudnia optymalną alokację zasobów w gospodarce,

• spadek realnej wartości zgromadzonych oszczędności, chociażby tych w systemach emerytalnych w systemie kapitałowym ma negatywny wpływ na poziom życia emerytów, a co za tym idzie na popyt konsumpcyjny).