„Edukacja społeczeństwa w XXI wieku” pod redakcją Stanisława Kunikowskiego i Anny Krynieckiej-Piotrak, Warszawa 2009

Katarzyna Marszałek „Szanse rozwoju członków Związku Harcerstwa Polskiego”

ZHP jest organizacją wychowawczą (pozarządową) , która za główne cele działania uznaje m. in.: stwarzanie warunków do wszechstronnego, intelektualnego, społecznego, duchowego, emocjonalnego i fizycznego rozwoju człowieka.

ZHP jest jedną z największych organizacji młodzieżowych w Polsce, jednak od 1989 roku odnotowuje ciągły spadek liczebny swoich członków.

Naturalną potrzebną ludzką jest potrzeba przynależności, którą stowarzyszenie realizuje poprzez system podstawowych jednostek organizacyjnych. ZHP „rozpoczynając od zaspokajania indywidualnych potrzeb członków przekształca je w zbiorowe interesy gromady harcerskiej”. Są one wytycznymi centrum, które rzadko stawia na pierwszym miejscu indywidualne potrzeby swych członków.

Młodzi ludzie „zapaleni” ideami harcerstwa, tak bardzo utożsamiają się z organizacją, że często zapominają o swoim życiu poza stowarzyszeniem. Związek staje się ich głównym życiem, a życie społeczne tylko tłem dla niego.

W 2003r. utworzono czwartą grupę metodyczną (16-25 lat), aby zatrzymać odchodzącą młodzież, dla której ZHP przestawało się być organizacją atrakcyjną.

Pozytywne strony przynależności

Negatywne strony przynależności

realizacja potrzeb możliwość zdobywania nowych doświadczeń, umiejętności, realizacji różnych zadań. Możliwość osiągania określonego ideału wychowania. Możliwość uzyskiwania motywacji zewnętrznej. Możliwość pełnienia różnorodnych funkcji Możliwość przynależności do organizacji przez całe życie.

Ukierunkowanie potrzeb najczęściej na realizację interesów gromady harcerskiej Zdobywane doświadczenia są określone standardami władz Związku. Instruktorzy ZHP nie do końca akceptują i realizują wytyczne wychowania. Zdobywanie stopni, uprawnień i weryfikacji często wynika z nacisku grupy, a nie wewnętrznej potrzeby członka Funkcje często pełnione są z przymusu środowiska harcerskiego, z powodu braku chętnych do pełnienia danej funkcji. Od pewnego wieku organizacja ma bardzo mało do zaoferowania swoim członkom, jest to już tylko służba, nie ma czasu i miejsca na zabawę, grę.

ZHP dla ludzi w pewnym wieku rozwojowym ma mało rozbudowaną ofertę programową, metodyczną, rozwojową, dlatego z organizacji odchodzą harcerze instruktorzy, dla których jest bardzo mało lub wcale nie ma przyjemności.