Znieczulenie – środki, które powodują, że pacjent podczas zabiegu stomatologicznego nie odczuwa bólu, temperatury i dotyku.
Obecnie znieczulenie można podawać przed wszystkimi zabiegami stomatologicznymi, a także przed badaniem jamy ustnej, zarówno u pacjentów dorosłych, jaki i u dzieci.
Dlaczego stosuje się znieczulenie?
żeby złagodzić ból związany z zabiegami stomatologicznymi,
żeby usunąć strach, napięcie nerwowe, dyskomfort pacjenta,
żeby ułatwić pracę dentyście.
Kto decyduje o podaniu znieczulenia?
pacjent – sam może poprosić stomatologa o podanie znieczulenia,
dentysta – jeśli uzna, że planowany zabieg wymaga znieczulenia.
miejscowe,
ogólne,
złożone.
WAŻNE !
Jeśli chcesz otrzymać znieczulenie tylko dlatego, że się boisz, to porozmawiaj o tym ze swoim stomatologiem. Niech ci wyjaśni, na czym będzie polegał zabieg, któremu masz być poddany. Być może twój strach zniknie, a podanie znieczulenia będzie niepotrzebne.
Przed otrzymaniem znieczulenia, poinformuj stomatologa o swoim stanie zdrowia: o chorobach, przyjmowanych lekach i środkach, na które jesteś uczulony.
Przed otrzymaniem znieczulenia ogólnego lub złożonego porozmawiaj ze stomatologiem, poproś o wskazówki dotyczące przygotowania do zabiegu (np. zapytaj jak długo przed zabiegiem nie możesz spożywać pokarmów, alkoholu) i zachowania po zabiegu (np. jak długo nie możesz prowadzić samochodu, obsługiwać maszyn).
Podczas podawania znieczulenia nie wyrywaj się, nie wykonuj żadnych gwałtownych ruchów, gdyż utrudniasz tym pracę stomatologowi i możesz spowodować nieprawidłowe podanie środka znieczulającego lub na przykład złamanie igły.
Jeśli kilka godzin po zabiegu stomatologicznym, gdy znieczulenie przestanie już działać, ząb nadal cię boli, połknij środek przeciwbólowy. Powinien on całkowicie usunąć ból.
Zwróć uwagę, czy gabinet, w którym masz leczyć swoje zęby (i ewentualnie otrzymać znieczulenie), jest wyposażony w leki, sprzęt i aparaturę, niezbędną w razie powikłań.
Współcześnie stosuje się znieczulenia miejscowe - podawane wewnątrzustnie, znieczulenie ogólne i/lub metody wpływające na psychikę pacjenta: działają one odprężająco i relaksująco.
Do znieczulenia miejscowego dentysta może zastosować: lidokainę, mepiwakainę czy artykainę. Te środki działają jedynie przez krótki czas: od 5 – 15 minut aż do 1,5 godziny – w zależności od ilości użytej substancji znieczulającej. Można przedłużyć ich działanie, aplikując środek obkurczający naczynia krwionośne, który spowolni wchłanianie preparatu znieczulającego. Przeciwwskazania: ciąża, nadciśnienie, choroby serca, nadczynność tarczycy. Przed podaniem znieczulenia stomatolog powinien przeprowadzić krótki wywiad z pacjentem odnośnie jego stanu zdrowia. Ci, którzy boją się wkłucia igły, mogą poprosić o znieczulenie powierzchniowe – w żelu lub sprayu. Efekt działania środka znieczulającego pojawi się w ciągu kilku minut od aplikacji - objawi się uczuciem drętwienia języka.
Audioanaglezja – nowoczesny sposób znieczulania za pomocą dźwięku, polegający na stosowaniu tzw. białego szumu. Pacjent otrzymuje słuchawki, w których pojawiają się fale akustyczne o różnej długości. Mózg odbiera wówczas bodźce słuchowe a nie bólowe. Znieczulający poziom natężenia szumu zależy od indywidualnych preferencji pacjenta.
Akupresura – znieczulenie poprzez uciskanie określonych punktów na ciele. To – jak na razie – mało popularna metoda znieczulenia, której możliwości dopiero się poznaje.
Elektroanestezja – znieczulenie prądem o niskim napięciu, którego poziom pacjent reguluje samodzielnie.
Psychoterapia – metoda motywowania i pozytywnego nastawiania do planowanego zabiegu. Zależnie od wrażliwości pacjenta może to być rozmowa albo nawet hipnoza.
Znieczulenie ogólne
Znieczulenie to musi być podawane przez anestezjologa. Stosuje się je podczas zabiegów chirurgicznych, a także w przypadku pacjentów trudnych (np. osób niepełnosprawnych lub upośledzonych, dzieci). Może być podawane dwoma sposobami: wziewnie lub dożylno – czasami łączy się te metody. Pacjent nie pamięta zabiegu.
Zabiegi wykonywane ze znieczuleniem ogólnym wykonywane są:
w gabinecie stomatologicznym (gdy pacjent jest zdrowy i skończył 12 lat),
na sali operacyjnej (narkoza).
Po zabiegu pacjent pozostaje na obserwacji, aż do pełnego powrotu świadomości i sprawności fizycznej i psychicznej; do domu powinien wrócić pod opieką drugiej osoby.
Co poprzedza podanie znieczulenia ogólnego?
rozmowa z anestezjologiem na temat stanu zdrowia pacjenta,
badania laboratoryjne lub inne (np. EKG),
wypełnienie ankiety przez pacjenta,
podpisanie przez niego zgody na znieczulenie i zabieg,
poinformowanie pacjenta o przygotowaniu do zabiegu, jego przebiegu, a także możliwych powikłaniach.
Znieczulenie złożone
Jest to znieczulenie miejscowe uzupełnione środkami uspokajającymi (sedacją).
Sedacja – uspokojenie, zmniejszenie świadomości pacjenta za pomocą:
gazu rozweselającego (dwutlenku azotu i tlenu), który powoduje u pacjenta miłe uczucie odprężenia, czasem stan półsnu. Usuwa on lęk, a także ból. Podawany jest za pomocą maseczki zakładanej na nos.
leku, o podaniu którego decyduje lekarz. Przeciwwskazaniem jest przyjmowanie leków psychotropowych.
W sedacji pacjent zachowuje odruchy obronne i kontakt werbalny z lekarzem.
Zamrażanie jest to rodzaj znieczulenia, który dziś rzadko się już stosuje, gdyż jest nieskuteczny, powierzchowny i krótkotrwały. Używano go kiedyś na przykład podczas wyrywania zębów mlecznych.
Obecnie w gabinetach stomatologicznych robi się wszystko, aby całkowicie usunąć ból, a także strach pacjenta, aby leczenie było dla niego jak najbardziej komfortowe.
W tym celu przygotowuje się pacjenta do zabiegu poprzez rozmowę mająca na celu poinformowanie o przebiegu wizyty i usunięcie niepokoju. Dodatkowo podaje się środki uspokajające lub znieczulające. Takie postępowanie psychologiczno-farmakologiczne zwane jest premedykacją.
Znieczulenie miejscowe
Jest to najczęściej stosowane znieczulenie, podawane podczas wielu prostych zabiegów stomatologicznych. Powoduje chwilowy brak odczuwania bólu, temperatury i dotyku na określonym, niewielkim obszarze w jamie ustnej. Podawane jest w okolicy zęba, który ma być leczony, często na życzenie pacjenta. Zaczyna działać kilka minut po podaniu. Nie powoduje utraty świadomości.
Zwykle do środka znieczulającego, który rozszerza naczynia krwionośne, dodawany jest środek obkurczający, który te naczynia zwęża i jednocześnie powoduje wolniejsze wchłanianie leku, a w konsekwencji jego dłuższe działanie (znieczulenie działa jeszcze jakiś czas po zabiegu).
Znieczulenia miejscowe dzielimy na:
Powierzchniowe. Przed podaniem znieczulenia stomatolog smaruje miejsce, w którym zamierza wkłuć igłę, maścią lub żelem (może też stosować aerozol, płyny), aby zapobiec niemiłym odczuciom związanym z podawaniem znieczulenia. Czasami stosuje się je przy drobnych zabiegach i czynnościach stomatologicznych (np. zakładaniu formówki).
Nasiękowe. Ten rodzaj znieczulenia wprowadza się do tkanki. Stosuje się je do wyrywania zębów oraz podczas leczenia zębów górnych i siekaczy dolnych.
Przewodowe. Toznieczulenie podaje się w pobliżu pnia nerwu.Zapewnia ono znieczulenie na dużym obszarze przy podaniu małej ilości środków. Stosowane jest głównie podczas leczenia zębów dolnych.
Śródwięzadłowe. Znieczulenie wstrzykuje się do szpary ozębnej za pomocą specjalnych strzykawek ciśnieniowych. Powoduje ono brak czucia i bólu w obrębie jednego zęba.