1. Siedlisko to zespół naturalnych i sztucznych czynników zewnętrznych występujących na danym obszarze wpływających na rośliny bezpośrednio i pośrednio.

Typy siedlisk w środowisku lądowym: grądowe (uprawne- żyzne zasobne w CaCO3 najbardziej produktywne tereny rolne), łęgowe (w dolinach rzecznych- odpowiednie pod trwałe użytki zielone zasobne w CaCO3 1-15% próchnicy), borowe (leśne- gleby bielicowe, ubogie w CaCO3, 1-2% próchnicy kwaśnej), bagienne (procesy torfotwórcze, rolniczo bezwartościowe, zasobne w N ubogie w K2O).

Czynniki kształtujące warunki siedliska: klimatyczne (światło, temp, opady i osady, powietrze, wiatry), glebowe (fizyczne, chemiczne i biologiczne właściwości gleby), topograficzne (rzeźba tereny, w.n.p.m.), biotyczne (obecność, wpływ zwierząt i roślin), antropogeniczne (wpływ człowieka na rośliny, agrotechnika, melioracje i inne czynniki siedliska).

2. Klasy i kompleksy glebowe w Polsce

- klasy glebowe od I do VI RZ
Klasa I – gleby orne najlepsze; Gleby te występują zawsze w dobrych warunkach fizjograficznych, to jest na równinach lub na bardzo małych pochyłościach. Są zasobne we wszystkie składniki pokarmowe roślin, mają dobrą naturalną strukturę, nawet na znacznej głębokości, są łatwe do uprawy, ciepłe czynne, przepuszczalne i przewiewne, ale przy tym dostatecznie wilgotne.

Klasa II – gleby orne bardzo dobre; Gleby zaliczane do tej klasy są zbliżone do gleb klasy I, ale występują w nieco gorszych, choć jeszcze dobrych warunkach rzeźby terenu. Mają gorsze stosunki wodne, są mniej przepuszczalne, mniej przewiewne i nieraz trochę trudniejsze do uprawy, są zmeliorowane lub nie wymagają melioracji.

Klasa III a – gleby orne dobre; Zalicza się tu gleby mające już wyraźnie gorsze właściwości fizyczne i chemiczne lub występujące w gorszych warunkach fizjograficznych od gleb klasy I i II. Odnosi się to przede wszystkim do stosunków wodnych.

Klasa III b – gleby orne średnio dobre; Zasadniczo są to gleby zbliżone właściwościami do gleb klasy III a, ale w większym stopniu zaznaczają się ich gorsze właściwości fizyczne i chemiczne lub gorsze warunki fizjograficzne. Poziom wód gruntowych ulega jeszcze większym wahaniom, a plony uzależnione są od warunków atmosferycznych, niektóre z nich bywają okresowo za suche, inne mogą być okresowo za mokre. Gleby te mogą być narażone na erozję.

Klasa IV a – gleby orne średniej jakości, lepsze; Są to gleby o zdecydowanie mniejszym wyborze roślin uprawnych niż gleby poprzednich, wyższych klas. Na ogół uzyskuje się na nich średnie plony, nawet wówczas, gdy stosuje się dobrą agrotechnikę. Plony roślin w znacznym stopniu uzależnione są od ilości i rozkładu opadów atmosferycznych, szczególnie w okresie wegetacyjnym.

Klasa IV b – gleby orne średniej jakości, gorsze

Zasadniczo są to gleby zbliżone właściwościami do gleb klasy IV a, ale są bardziej od nich wadliwe, albo zbyt suche, albo zbyt wilgotne. Uzyskiwane plony wahają się w szerokich granicach i uzależnione są przede wszystkim od warunków atmosferycznych. Gleby ciężkie w tej klasie są najczęściej podmokłe, albo zbyt ciężkie do uprawy, albo położone w złych warunkach fizjograficznych.

Klasa V – gleby orne słabe

Gleby te są mało żyzne, słabo urodzajne i zawodne. Należą tu gleby zbyt lekkie, za suche, przydatne do uprawy żyta i łubinu, a w latach obfitujących w opady – ziemniaków i seradeli. Do tej klasy zalicza się również płytkie i kamieniste gleby, najczęściej ubogie w substancję organiczną oraz gleby zbyt mokre, nie zmeliorowane lub nie nadające się do melioracji.

Klasa VI – gleby orne najsłabsze

Gleby te są słabe, wadliwe i zawodne, plony uprawianych na nich roślin są bardzo niskie i niepewne. Należą tu gleby za suche i luźne, na których udaje się łubin, natomiast żyto tylko w latach sprzyjających daje średnie plony. Gleby bardzo płytkie lub płytkie silnie kamieniste, wskutek tego trudne do uprawy, gleby za mokre o stale za wysokim poziomie wód gruntowych.

Klasa VI Rz – gleby pod zalesienia

Są to bardzo ubogie, zbyt suche gleby nieprzydatne do uprawy polowej. Gleby te powinny być zalesione.

W skali kraju gleby orne bardzo dobre i dobre (I-II) o powierzchni 3,7%, (IIIa i IIIb) zajmują 18,0%, średniej jakości (IVa i IVb) – 35,2% oraz słabe i bardzo słabe (V i VI) – 37,3% ogólnej powierzchni gruntów ornych, górskie 5%. W ogólnej powierzchni użytków zielonych kraju klasy najsłabsze (V i VI) stanowią aż 42,6%.

- kompleksy

1 – kompleks pszenny bardzo dobry – kl. I i II; burak cukrowy, pszenica, koniczyna czerwona, lucerna siewna, rzepak ozimy, bobik, wyka jara; 3,8%
2 – kompleks pszenny dobry – kl. II, IIIa, i IIIb; burak cukrowy, pszenica, koniczyna czerwona, lucerna siewna, rzepak ozimy, bobik, wyka jara; 18,0%
3 – kompleks pszenny wadliwy – kl. IIIb, IVa i IVb; jęczmień, owies, kukurydza, słonecznik; 3,1%
4 – kompleks żytni bardzo dobry (pszenno-żytni) – kl. IIIb; uprawa tych samych gatunków co na pierwszych trzech kompleksach oraz pszenżyto, żyto, groch, łubin żółty i wąskolistny, burak i marchew pastewna; 17,1%
5 – kompleks żytni dobry – kl. IVa i IVb; rzepak ozimy, jęczmień, pszenżyto, ziemniak, żyto, gryka, łubin żółty, seradela, wyka ozima, lnianka i gorczyca; 15,6%
6 – kompleks żytni słaby – kl. IVb i V; żyto, owies, gryka, ziemniak, łubin żółty, seradela i wyka ozima; 18,1%
7 – kompleks żytni bardzo słaby (żytnio-łubinowy) – kl. VI; żyto, łubin żółty, seradela, ziemniak, wyka ozima; 11,5%
8 – kompleks zbożowo-pastewny mocny – kl. IIIb i IVa; kukurydza, słonecznik, mieszanki pastewne roślin jednorocznych i wieloletnich, owies; 3,9%
9 – kompleks zbożowo-pastewny słaby– kl. IVb i V; owies, żyto, ziemniak, marchew pastewna,łubin żółty i wąskolistny; 3,0%
10 – kompleks pszenny górski – kl. II, IIIa i IIIb; uprawa tych samych gatunków co na najlepszych kompleksach gleb nizinnych; 1,6%
11 – kompleks zbożowy górski – kl. IVa i IVb; pszenica, żyto, jęczmień jary, owies, ziemniak, koniczyna, brukiew, len włóknisty; 2,0%
12 – kompleks owsiano-ziemniaczany górski – gleby płytkie i zakamienione; ziemniak, owies, mieszanki traw z koniczyną; 1,2%
13 – kompleks owsiano-pastewny górski – gleby płytkie, szkieletowe i kwaśne; owies i mieszanki traw z motylkowymi; 0,5%
14 – gleby orne przeznaczone pod użytki zielone

Największy udział % w Polsce: kompleksy 1 i 2: opolskie (42%), dolnośląskie (37%), lubelskie (37%) – najmniej: lubuskie (7%), śląskie (9,4%), łódzkie (10,4%)
Największy udział % w Polsce: kompleksy 6 i 7 : mazowieckie (44%), lubuskie (43%), śląskie (42%) – najmniej : małopolskie (8% ), podkarpackie (13,1 %), opolskie (14,7%)

3. Gleby wadliwe + metoda Egerszegiego

Gleby wadliwe: o wadliwym składzie mechanicznym ( zbyt luźne, lekkie lub zbyt zwięzłe) ; podmokłe lub zabagnione; o wadliwej strukturze i teksturze; podlegające erozji wodnej; o złych właściwościach chemicznych.

Metoda Egerszegiego
Działanie poprawiające gleby wadliwe- wnoszenie obornika 3-krotne w krótkim odstępie czasu. W pierwszym roku- 60t obornika na głębokość 60cm, po trzech latach kolejna dawka 30t wprowadzone na głębokość 45cm, po następnych 3 latach dawka 30t na głębokość 30cm. Gleby ciężkie: obniżenie części spławialnych poprzez piaskowanie, wprowadzenie masy organicznej, torfowanie.

4. Energia promienista w siedlisku a wymagania świetlne

Jedynym naturalnym źródłem światła w siedlisku jest promieniowanie słoneczne. Światło, czyli promienie wywołujące wrażenie wzrokowe, mają długość fal 390-760 nm. Przenoszą one 48 % energii cieplnej promieniowania. Warunki świetlne, w jakich bytują rośliny w danym siedlisku modyfikowane są przez miejsce i czas życia danej rośliny. Inaczej bowiem kształtują się te warunki w łanie roślin jednego gatunku, a inaczej w zespole złożonym z różnych gatunków. Warunki świetlne zależą od zagęszczenia roślin i ich wzajemnego zacieniania się oraz od terminów pojawiania się wschodów danej rośliny i zbieżności okresu jej wegetacji z odpowiednią lub nieodpowiednią dla niej długością dnia w fazie wrażliwości na światło.
Światło należy do czynników ekologicznych warunkujących życie i wzrost autotroficznych roślin zielonych jako źródło energii dla fotosyntezy. Powstająca dzięki temu substancja organiczna umożliwia istnienie wszystkich organizmów żywych niezdolnych do jej wytworzenia z substancji mineralnych. Światło jest też konieczne do biosyntezy chlorofilu. Zmiany oświetlenia, powodując otwieranie się i zamykanie aparatów szparkowych, wpływają na wymianę gazową między rośliną a atmosferą. Światło wywiera pośredni wpływ na fotosyntezę i transpirację. Światło nie jest potrzebne podczas kiełkowania nasion większości gatunków.
Wzrost natężenia światła zwiększa intensywność fotosyntezy tylko do pewnej granicy, nazwanej świetlnym punktem wysycenia.
Heliofity – rośliny światłolubne, punkt wysycenia przypada na oświetlenie zbliżone do pełnego dnia słonecznego; np. soja, kukurydza, słonecznik – ujemnie reagują na niedobory światła;
Skiofity – rośliny cieniolubne, punkt wysycenia 1/10 intensywności pełnego dnia słonecznego; np. trawy, chwasty.
Rośliny uprawne – jako światłolubne lub znoszące tylko słabe zacienienie – wymagają dla wyprodukowania maksymalnego plonu możliwie pełnego naświetlenia przez cały okres wegetacji. Wykorzystanie warunków świetlnych siedliska w procesie fotosyntezy zależy od powierzchni asymilacyjnej rośliny, a więc głównie od łącznej powierzchni jej liści.
Zupełny brak światła powoduje chlorozę, czyli bielenie liści i niezdolność do fotosyntezy.
Niedostatek światła powoduje wypłonienie, czyli etiolację roślin. Ich pędy są wydłużone, są słabo ulistnione i zawierają mniej chlorofilu, co ogranicza fotosyntezę.

5. Temperatura powietrza, gleby a warunki cieplne roślin.