Sposoby finansowania ryzyka: Zatrzymanie ryzyka na własnym rachunku(Fundusze celowe-samoubezpieczenie: franszyza redukcyjna i integralna – do określonej sumy), przeniesienie ryzyka na inny podmiot, unikanie ryzyka, dzielenie się.
Usługa czyta ubezpieczeń – Niematerialność, nietrwałość(nie magazynujemy), niejednorodność, brak granicy własności usługi, substytucyjność, jednocześnie faza konsumpcji i świadczenia.
Ubezp. kombinowane – scalone(kilka rodzajów ubezp, wchodzi w skład jednej umowy) wiązane (pakiety np.OC), zbiorowe.
Funkcje Ubezp gosp. – ochrony ubezp., prewencyjna(ograniczenie szkód), akumulacji kapitałowej, wychowawcza.
Aspekty ubezp. – psychologiczny, materialny
Zasady ochrony ubezp. – realności, pełności, powszechnej ochrony.
Ekonomiczne gwarancje – zachowanie płynności, wypłacalności.
Prewencja ogólna – kształtowanie prawa w kierunku norm, które będą nakłaniały podmioty do zapobiegania. Prewencja działania gosp – reklamy. Techniczna – np. szczepienia, ekonomiczne – obniżki taryfowe, udział własny ubezpieczyciela, wyłączanie odpowiedzialności ubezpieczyciela, regres ubezp – ten kto spowodował wypadek ten płąci. Prawne – przepisy bhp
Ubezp społeczne –obowiązkowe, gospodarcze – dobrowolne, występuje umowa
Agent ubezp – interesy ZU(wynagrodzenie, prowizyjne), brokerzy – interes ubezpieczającego, multiagent – sam odpowiada za szkody
Captive- Spółka podporządkowana - korzyści podatkowe. bonus malus - System zniżek i zwyżek stawki. dolus malus - Świadome i dobrowolne działanie. klauzula prolongacyjna – automatyczne przedłużenie.
Formy ZU – spółka akcyjna – zysk, Towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych – non profit.
Fazy cyklu prod. Ubezpieczyciela – akwirowanie(wnioskowanie), polisowanie, ochrona ubezpieczeniowa i konserwacja, świadczenie
Aktywa ZU – WniP, Lokaty[70-90%](udziałowe, wierzytelnościowe) należności i roszczenia, inne skł.majątku, rozliczenia mdzyokresowe czynne
Zasady polityki lokacyjnej – bezpieczeństwo, płynność, rentowność. Akcje do 40%, nieruchomości do 25%, środki pien. do 5%
ZU – Kapitały własne – kapitał podstawowy(SA min 100tys, Zoo – 5 tys), nalezne wpłaty na kap. Podst.(wielkość ujemna), akcje własne(ujemna), kapitał zapasowy(obligatoryjnie (SA 8%ZN gdy nie osiągnie 1/3 kapitału akcyjnego)dobrowolne), kapitał z aktualizacji wyceny, pozostałe kapitały rezerwowe, zysk. Kapitały obce – zobowiązania podporządkowane, rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe( osiągnięcie realnej i rzeczywistej WF), pozostałe rezerwy, zob. z tyt. Depozytów reasekutorów, fundusze specjalne
Przychody – techniczne70-90%(np. składki,odsetki), z działalności lokacyjnej 10-25%, PPO do 5%
Stopa składki( promile, procenty) – cena ochrony ubezp. Na jej podstawie ustalana jest wysokość składki. Taryfa składek – uporządkowany zbiór stóp – podział ryzyka na klasy.
Zasada równowagi składek – równowaga między FU i wypłatami świadczeń
Kalkulacja składki – stawka zróżnicowana(indywidualna), przeciętna, antyselekcja ryzyk(które dają większe ryzyko dają mniejsze składki, a mniejsze ryzyko – większe składki.), ograniczona indywidualizacja składek – manipulowanie zwyżkami/zniżkami, mieszane
System płatności składki – z dołu(repartycji) – rzeczywiste zapotrzebowanie, z góry – prawdopodobne zapotrzebowanie, mieszana.
Skłądka czysta - W przypadku ubezpieczeń długoterminowych składka czysta musiałaby wzrastać z roku na rok, jednak w zakładach ubezpieczeń stosuje się jednolity poziom składki czystej przez cały okres ubezpieczenia. W efekcie w pierwszym okresie ubezpieczający nadpłaca składkę, a później nie dopłaca. Nadpłaconą składkę tworzy rezerwa matematyczna, która wyrównuje niedopłaty. Nadpłacona część składki nosi nazwę składki oszczędnościowej. Składka całkowita – czysta+dodatki. Równoważność składki czystej oraz ryzyko-składki ma miejsce wyłącznie w ubezpieczeniach majątkowych oraz od wypadku.
Szkoda> rozszczenie ubezpieczeniowe
regres ubezpieczeniowy, stanowiący roszczenie odszkodowawcze zgłaszane przez ubezpieczyciela do sprawcy szkody
Zarządzanie fin. ZU – aktywa są wynikiem decyzji inwestycyjnych a pasywa wynikiem decyzji finansowych. Cel – długoterminowe – maksymalizacja wart. Rynkowej przeds. (SA- wart.akcji, wypłacana dywidenda) krótkoterminowe – zysk
Środki własne zakładu ubezpieczeń są to aktywa zakładu ubezpieczeń, z wyłączeniem aktywów: przeznaczonych na pokrycie wszelkich przewidywalnych zobowiązań; wartości niematerialnych i prawnych; akcji i udziałów własnych będących w posiadaniu zakładu ubezpieczeń; z tytułu odroczonego podatku dochodowego.
Zakład ubezpieczeń jest obowiązany posiadać środki własne w wysokości nie niższej niż margines wypłacalności i nie niższej niż kapitał gwarancyjny. Fundusz prewencyjny – nie przekraczając 1% składki w udziale własnym
Ryzyko składka- w ubezpieczeniach na życie ( długoterminowych) składa się z dwóch części tzw. Ryzyko-skłakdki i składki oszczędnościowej. Ryzyku-składki odpowiada część na pokrycie świadczeń z tytułu ryzyka śmierci w danym roku, natomiast składka oszczędnościowa stanowi, nadwyżkę (rezerwę) na wyrównanie przyszłego wzrostu ryzyka śmierci.
ALM ; to sposób prowadzenia zakładu ubezpieczeń, polegający na koordynacji zarządzania aktywami i pasywami
Repartycja – rozdzielanie, składkę oblicza się na początku okresu ubezpieczenia.
Restytucja - przywrócenie, naprawienie szkody, wypłata odszkodowania.
Margines wypłacalności - oznacza wielkość środków własnych przedsiębiorstwa ubezpieczeniowego nie niższych niż minimalny kapitał gwarancyjny potrzeby do zabezpieczenia płynności przedsiębiorstwa ubezpieczeniowego (I-57,5 mln, II 40,3mln)
Minimalny kapitał gwarancyjny(narzucony przez KNF) - oznacza środki własne przedsiębiorstwa ubezpieczeniowego nie obciążone żadnymi zobowiązaniami konieczne do prowadzenia działalności ubezpieczeniowej. (I – 3mln, II 2 lub 3mln).
Reasekuracja (podział, odstąpienie ryzyka) jest to ubezpieczenie ubezpieczycieli, co oznacza cesję (przekazanie) części lub całości ryzyka wraz z częścią (lub całością) składek innemu ubezpieczycielowi (czyli reasekuratorowi). W zamian reasekurator zobowiązuje się do wypłaty odszkodowania w przypadku zaistnienia zdarzenia losowego, za które odpowiedzialny jest cedent ryzyka.
składka reasekuracyjna- wydatek zakładu ubezpieczeń to ta cześć składek, która jest należna reasekurantowi z tytułu przyjętego ryzyka.
Prowizja reasekuracyjna- Zmniejsza składkę reasekuracyjną. Pokrywana jest przez reasekuranta.
Reasekuracja bierna-zakład ubezpieczeń odstępuje ryzyko na rzecz reasekuranta
Reasekuracja czynna- zakład ubezpieczeń ( w postaci reasekuranta) przyjmuje ryzyko.
Cedent- Zakład ubezpieczeń odstępujący ryzyko
Cesjonariusz- zakład ubezpieczeń przyjmujący do reasekuracji część lub całość portfela ryzyk
Niejednorodnośc ryzyka – jakościowa – do wysokości poziomu ryzyka, ilościowa – do wysokości sumy ubezp.
Retrocesja – wtórna reasekuracja. Retrocenariusz – towarzystwo ubezpieczeniowe co przyjmuje ryzyko. Retro cedent – przyjął ryzyko a teraz je odstępuje
Funkcje: techniczne – wtórny podział ryzyka. Finansowe - z udostępnia części środków, zakład ubezpieczeń przekazuje reasekurantowi poprzez składki, które są związane z ryzykiem. Zakład ubezpieczeń otrzymuje od reasekuratorów prowizje.
Metody: obligatoryjna – cedent zobowiązuje się do automatycznego przekazywania. Fakultatywna – zawierane i negocjowane konkretne umowy. Fakultatywno-obligatoryjna- reasekurator musi je przyjąć a zakład może dać. Syndykatowa – porozumienie grup ubezpieczycieli.
Reasekuracja proporcjonalna – procent odpowiedzialności reasekutora. Nieproporcjonalna – reasekurator zobowiązany do pokrycia szkody lub szkodowości tylko w tym przypadku, gdy przekroczy ona z góry określoną wielkość.
Umowy –proporcjonalne(określona część ryzyka i w takiej części pokrywa szkodę), kwotowe – otrzymuje Zasze ten sam % ryzyka. Ekscedentowe – ubezpieczyciel określa swój udział własny w ryzyku, a powyżej to ekscedent. Kwotowo-ekscedentowe.
Nadwyżki szkody - odpowiadać za każdą szkodę, która przekroczy ustaloną wielkość, tzw. Priorytet.
nadwyżki szkodowości - nie rozpatruje się pojedynczych szkód, a jedynie ich łączny efekt.
Zachowek – udział własny. Ekscedent - wysokość szkody, do której odpowiedzialność za nią ponosi reasekurant; pozostałość po priorytecie. priorytet – wysokość szkody, do której odpowiedzialność za nią ponosi cedent, a zaczyna się odpowiedzialność reasekuratora,
Koasekuracja - współubezpieczenie tego samego ryzyka przez co najmniej dwa zakłady ubezpieczeń.
Umowa ubezp. Stosunek ubezp – prawa i obowiązki stron. Dokument ubezpieczenia – polisa
Cechy umowy ubezp: nazwana, konsensualna(zgoda stron), odpłatna, dwustronnie zobowiązująca, najwyższej dobrej wiary, adhezyjna(dobrowolna), stała współpraca kontraktowa, jednostronnie kwalifikowana(tylko ZU), kazualna(interes), subiektywnie losowa, zapewniająca ubezpieczającemy ochronę konsumencką.
Produkt ubezpieczeniowy to zespół korzyści dostarczanych ubezpieczonemu przez zakład ubezpieczeń. Elemnty składowe – płaszczyzna, rdzeń, produkt rzeczywisty(warunki), produkt oczekiwany(dostosowywanie), produkt ulepszony(dodatkowe usługi), produkt potencjalny( w przyszłości, przekształcenia)
Obowiązkowe – suma gwarancyjna, majątkowe – suma ubezpieczenia.
Nadzór : KNF. OC – 5mlnE szkód na osobie, 1mln E szkody w mieniu
FLEXA – ubezpieczenie nieruchomości obejmujące tzw. ryzyka elementarne. Nazwa pochodzi od skrótu angielskich słów: fire, lightning, explosion, aircraft crash landing.
Ubezpieczenie to obejmuje: pożar, skutki wyładowań atmosferycznych, wybuch i katastrofę lotniczą. Tego typu ryzyka najczęściej wchodzą w skład tzw. polisy ogniowej – ubezpieczenie od ognia i innych zdarzeń losowych.
System ubezp na 1 ryzyko - Polega na zgłoszeniu do ubezpieczenia takiej wartości mienia ruchomego, która stanowi równowartość maksymalnej straty