1.Podstawowe tezy wychowania fizycznego :

1. Dziecko rośnie

• Procesy wzrostowe (masa, wymiary)

• Zróżnicowanie, specjalizacja tkankowa, dojrzewanie funkcji i struktury narządów i układów

Czynniki wpływające na powyższe procesy :

• Okres rozwoju, płeć, środowisko biologiczno-społeczne

2. Nie mózg dziecka chodzi do szkoły, ale ono całe :

• Ostrzeżenie przed jednostronnym pojmowaniem zadań szkolnych(praca umysłowa nauka =rozwój intelektualny; ćwiczenia fizyczne= rozwój fizyczny)

3. Dziecko nie jest miniaturką człowieka :

Dziecko to człowiek w miniaturze, a różnice pomiędzy nim, a dorosłym mają charakter wyłącznie ilościowy.

Teoria wychowania fizycznego - opracowuje naukowe przesłanki do ingerencji w przebieg rozwoju człowieka, na podstawie wiedzy zaczerpniętej ze znajomości praw rządzących tym rozwojem.

Prawa biologiczne:

Jedność organizmu i środowiska

- zmiana w układzie sił zewnętrznych

- przestrojenie ustroju odpowiednio do warunków zew-(odruchy adaptacyjne)

Kształtujące działanie środowiska jest przyczyną rozbieżności pomiędzy genotypem, fenotypem człowieka.(silny związek ze środowiskiem)

Niepodzielność ustroju

-należy traktować całościowo (ORGANIZM-CAŁY!)

Współzależność struktury i funkcji (prawo ćwiczenia i rozrostu roboczego oraz reguła optymalnej dawki ruchu)

-funkcja kształtuje budowę, a budowa warunkuje funkcję:

• Prawo ćwiczenia : rozrostu roboczego

• Reguła optymalnej dawki ruchu : trudną ją określić, wpływ wielu czynników)

Nadwyżka restytucyjna

-restytucja - odnowa sił po pracy fizycznej. Proces ten zachodzi z nadwyżką, organizm gromadzi więcej rezerw energ.( zwiększenie wydolności narządów, ich morfologiczny rozrost)

SENS WYCHOWANIA FIZYCZNEGO do nadwyżki

-czas występowania superkompensacji dla osoby niewytrenowanej : po wysiłku szybkościowym 24h, po siłowym 48h, wytrzymałościowym 72h.

Fenomen Sieczenowa

-zmęczona prawa ręka szybciej dochodzi do normy, gdy w czasie jej wypoczynku pracuje lewa ręka

- uzasadnia to sens wypoczynku - podstawy do ruchu rekreacyjnego

- aktywny wypoczynek pomaga w regeneracji, występuje wcześniejsza faza superkompensacji.

Rachunek ekonomiczny :

- coś za coś; w przyrodzie nie ma granic, w rozwoju wszystko kosztuje.

Przykład z ewolucji człowieka :

Wyprostowana postawa :

-korzyści : uwolnienie rąk od pracy, rozwój kresomózgowia, rozwój mowy

-wady: pogorszenie krążenia, przeciążenie kończyn dolnych

Prawa rozwoju społeczne:

- zasada jedności człowieka

• Niepodzielność zintegrowanych przejawów życia somatyczno-wegetatywnego o psychospołecznego

• Związek zjawisk „Co wewnątrz to na zewnątrz”

• Trenujące działanie wyobrażeń ruchowych ( trening ideomotoryczny - wyobrażeniowy - może wynikać z jedności ciała i umysłu, rola obserwacji)

- prawo imitacji i naśladowania

• Zjawisko aktywnego kibicowania

• Istotność dobrego pokazu, dobrej demonstracji działań ruchowych

• Dziecko powtarza ruchy innych osób

• Zjawiska patologiczne : echolalie (naśladowanie słów) i echopraksje (naśladowanie ruchu)

- prawo kooperacji pozytywnej i negatywnej

• Współdziałanie i współzawodnictwo

- to nauczanie jest dobre, które wyprzedza rozwój

• Stawianie większych wymagań

• 
  przyszłość teraźniejszość; utrzymanie równowagi, wyważenie proporcji

- praca jako główny punkt wyjścia dla różnych forma aktywności człowieka

• Poprzez zabawę imitującą pracę, dzieci mogą sprawdzić się w różnych aktywnościach i znaleźć to w czym się czują najlepiej

Funkcje wychowania fizycznego :

1. Cele kształcenia :

• Prospekcja (przyszłość, wychowanie, kszt. Osob.)

• Aktualizacja (zabiegi bieżące)

Poszczególne fazy rozwoju osobniczego :

• Anafaza (faza rozwoju, do osiągnięcia dojrzałości)

• Metafaza (faza dojrzałości)

• Katafaza (faza starzenia się)

W każdej fazie rozwoju jest inna funkcja wychowania fizycznego!!

Funkcje wychowania fizycznego :

- stymulacyjna ( faza rozwojowa)

• Anafaza - funkcja kształcenia i wychowania fizycznego - dostarczanie ustrojowi podniet natury fizycznej i psychicznej( 20lat)

• Metafaza - stymulacyjna funkcja uczestnictwa w kulturze fizycznej ludzi w wieku dojrzałym powinna głownie wyrażać się w dostarczaniu bodźców zwłaszcza ruchowych podtrzymujących na odpowiednim poziomie stan osiągniętego w poprzednim okresie życia.(40lat)

• Katafaza - stymulujące działanie środkami kultury fizycznej w ostatniej fazie życia może jedynie przyczynić się do zwolnienia procesów starzenia się a tym samy utrzymania ustroju w dobrym stanie

- adaptacyjna ( przystosowawcza )

• Anafaza - człowiek przychodzi na świat słabo przygotowany do samodzielnego życia co stwarza wyjątkowe podłoże do kształcenia. Działania adaptacyjne śr kultury fizycznej powinna cechować największa różnorodność. Odpowiednio ukształtowane umiejętności stają się czynnikiem adaptacji biologicznej i społecznej.

• Metafaza - zabiegi podtrzymujące osiągnięty stan tolerancji na działanie różnych bodźców. Adaptacja powinna być bardziej podporządkowana wymaganiom pracy zawodowej.

• Katafaza - faza ta wiąże się na ogół z konicznością przejścia z aktywności zawodowej w stan spoczynku.

- kompensacyjna ( wyrównawcza)

• Zorganizowany system bodźców lub antybodźców mających równoważyć ślepe działanie adaptacji

- korektywna (naprawcza)

• Interwencja we wszystkich przypadkach utrwalonych negatywnych zmian rozwojowych ale możliwych do zlikwidowania

Wychowanie fizyczne wg. Osińskiego :

- stanowi zamierzoną i świadomą działalność ukierunkowaną na wytwarzaniu własnego zespołu postaw i nastawień, związanych z nimi i przekazywanie podstawowych wiadomości a także hartowanie na bodźce środowiska oraz zdobycie umiejętności i sprawności które łącznie usprawniają działanie człowieka w stosunku do jego fizycznej postaci.

Tendencje dyktujące cele wychowania :

- zapewnienie dorastania ludzi do właściwego wypełania zadań

- umożliwienie korzystania ze świadczen kulturalnych które są powszechnie dostępne

Cele wychowania :

- ujęte negatywnie : ciało wg. Tej koncepcji jest przeszkodą w osiągnięciu celów wyższych jest więzieniem duszy - asceza

- ujęte neutralnie : ciała nie zwalcza się ani nie popiera, funkcjonuje to poza naszym zainteresowaniem utrzymuje się na poziomie min. adaptacja

- ujęcie pozytywne - ciało jest odczuwalne , radość z istnienia, działanie

Klasyfikacja celów :

- Autoteliczne - cele cenione całe dla siebie(gust)

- Heteroteliczne - są to śr do osiągnięcia celów dalszych i tylko te podlegają osądowi

-Wg. Gilewicza : cele swoiste, półswoiste i nieswoiste

Reguły formułowania celów :

- hierarchia ustawienia celów

• Priorytetem są cele ogólno wychowawcze

• Celem wf jest aktualizacja wszystkich możliwości somatycznych

• Prawidłowe ustalenie celów opiera się na rzetelnej ocenie indywidualnej

Prakseologia - ogólna teoria sprawnego działania, dziedzina badań dot. Celowego działania ludzkiego, logika czynu nie tylko ogniwa działań ale też ich logiczne następstwo, rozpatruje wszystkie działania celowe w aspekcie ich skuteczności, celowości i twórczości

Trzy fazy Osińskiego :

- przygotowawcza(cel, diagnoza, prognoza, planowanie reakcji)

-realizacji

-oceny

Demela:

-diagnoza

-prognoza

-ordynacja

-realizacja

-epikryza

Cele i zadania wychowania fizycznego

Ogólne cele i zadania wychowania fizycznego są następujące:
- harmonijny rozwój ciała ludzkiego
- doskonalenie psychomotoryki i piękna ruchu
- kształtowanie charakteru, moralności i woli oraz cech społecznych
- upowszechnienie wiedzy w zakresie zagadnień kultury fizycznej dotyczącej zdrowia, higieny, korzyści płynących dla zdrowia z praktycznie stosowanego ruchu we wszystkich okresach życia człowieka.

Cele:

-sprecyzowane i klarowne

-uświadomienie konkretnych celów i hierarchizacja tych celów

Środki wychowanie fizycznego :

- naturalne

- sztuczne

Związek pomiędzy metodyką, a dydaktyką :

- metodyka rozumiana jako dydaktyka szczegółowa

- stosunek metodyki do dydaktyki ogólnej

• Metodyka nauczania to dział dydaktyki szczegółowej, która zajmuje się poszukiwaniem efektywnych sposobów nauczania określonego przedmiotu poprzez analizę celów, treści, metod oraz form organizacyjnych kształcenia. To dyscyplina praktyczna zajmująca się metodami nauczania wybranych treści, najczęściej różnych przedmiotów nauki szkolnej. Nie ujawniając szczególnych aspiracji badawczych, które są typowe dla dydaktyki przedmiotowej metodyka nauczania sprowadza się do poszukiwania dróg (sposobów) racjonalnego działania poprzez możliwie dokładna analizę treści przedmiotowych oraz oparte na doświadczeniu nauczycielskim rozpoznanie metod i środków umożliwiających uczniom opanowanie tych treści.

• Metodyka wychowania to dyscyplina praktyczna zajmująca się celami, treścią, metodami, środkami i organizacją wychowania w szkołach i innych środowiskach wychowawczych (np. w harcerstwie). Układem odniesienia dla metodyki wychowania jest teoria wychowania a źródłem szczegółowych informacji - wyniki badań nad procesami, warunkami i potrzebami wychowania w różnych typach i na różnych szczeblach szkół, w rodzinie, przedszkolu, domu dziecka i innych zakładach wychowawczych oraz w organizacjach młodzieżowych. Ujmując proces wychowania w układzie systemowym i instytucjonalnym metodyka wychowania ma na celu podniesienie poziomu masowej praktyki wychowawczej.

test sprawności fiz, dzieci i młodzieży EUROFIT-możliwości zastosowania go w wych-fiz. Na czym polega nowoczesność koncepcji?
Test ten obejmuje 10 prób poprzez które mierzy się 6 tzw wymiarów i 9 czynników sprawności. Ponadto konieczne jest uwzględnienie pomiarów antropometrycznych oraz wieku i płci. Testy eurofitu są przeznaczone gł dla dzieci i młodzieży w wieku szkolnym 6-18lat ale mogą być też stosowane w grupach starsze. Wymiar-wydolność tlenowa,czynnik-wydolność tlenowa, test-wytrzymałośćiowy bieg wahadłowy. Ergometryczny test rowerowy. W -siła, CZ-siła statyczna siła eksplozywna (moc), T-zaciskanie ręki skok w dal z miejsca.W-wytrzymałość mięśniowa,szybkość CZ-siła funkcjonalna,siła tułowia,bieg zwinnościowy szybkość ruchów kończyny górnej T-zwis o ramionach upiętych zleżenia siady,bieg wahadłowy10x5stukanie w krążek W-gibkość CZ-gibkość T-skłon w siadzie W-równowaga CZ-równowaga całego ciała T-postawa równoważna na jednej nodze W-pomiary antropomotoryczne T-wysokość ciała masa ciała otłuszczenie ciała 4 fałdy skórno-tłuszczowe:dwugłowy ramienia trójgłowy ramienia podłopatkowy bok tułowia W-dane identyfikacyjne T-wiek (lata miesiące)płeć

Metody nauczania ćwiczeń ruchowych

W metodyce wf wyróżnia się 4 rodzaje metod nauczania:

1 - metoda syntetyczna (całości) - polega na nauczaniu określonej zabawy, gry, ćwiczenia ruchowego w całości, od początku w pełnej formie. W przypadku zabaw i gier ruchowych powinna ona być podstawowa metodą nauczania.

2 - metoda analityczna (części) - polega na nauczaniu poszczególnych elementów zabawy, gry, ćwiczenia ruchowego. Nauczanie rozpoczyna się od elementów prostych, łatwych. Po opanowaniu przez ćwiczących wyizolowanych elementów ruchu, należy przejść do bardziej złożonych, by w efekcie końcowym U opanował daną zabawę, grę, ćwiczenie w całości.

3 - metoda mieszana (syntetyczno - analityczna) - polega w pierwszej fazie na nauczaniu częściami, a następnie w pełnej formie. Może ona polegać także na podziale U na grupy. U mniej sprawni uczą się zabawy, gry, ćwiczenia za pomocą metody analitycznej, by przejść do pełnej formy ćwiczenia. Natomiast U sprawniejsi mogą uczyć się od początku w pełnej formie zabawy, gry, ćwiczenia.

4 - metoda kompleksowa - polega na nauczaniu wyodrębnionych przez N kompleksów ruchowych danej zabawy, gry lub ćwiczenia ruchowego i jest połączeniem poprzednich metod, stosowanym często w celu korygowania błędów w wykonywanym ruchu.

Metody nauczania ćwiczeń ruchowych to sposoby, za pomocą których w pracy dydaktycznej ćwiczący, pod kierunkiem N, opanowuje umiejętności, nawyki ruchowe i związane z nimi wiadomości. Realizacja zadań ruchowych wymaga szczególnej dbałości o odpowiedni dobór metod. Strzyżewski pisząc o systematyce metod jako sposobów realizacji wychowania fizycznego, podzielił je ze względu na wymagany poziom aktywności wewnętrznej i zaangażowania intelektualnego U na następujące zadania:

1 - ściśle określone - wymagające ścisłego sterowania zewnętrznego, takie jak nauka techniki i taktyki poszczególnych dyscyplin sportowych oraz zadań o charakterze rehabilitacyjno - korekcyjnym.

2 - częściowo określone - które U mogą wykonywać do pewnego stopnia samodzielnie.

3 - problemowe - wymagające pełnej samodzielności i inwencji w poszukiwaniu rozwiązań przy wykorzystywaniu posiadanych umiejętności i wiadomości.

Metodę naśladowczo - ścisłą należy we współczesnej szkole zastąpić metodą zadaniowo - ścisłą lub metodą programowanego uczenia się.

Metody WF:

Metody proaktywne (usamodzielniające)

Aktywizacja U w procesie wf wymaga stawiania U w takich sytuacjach zadaniowych, które dla nich będą atrakcją i zgodne z ich potrzebami rozwojowymi. Ponadto U powinni wykonywać zadania w miarę możliwości samodzielnie, by uczyć się samokontroli i samooceny własnego działania. Można to osiągną stosując odpowiednie zadania i następujące metody ich realizacji:

1. Metoda zabawowo - naśladowcza polega na naśladowaniu mechanizmów, zwierząt, ludzi będących w ruchu oraz takich zjawisk przyrodniczych jak wiatr, grzmot, deszcz. W tym przypadku do aktywności ruchowej pobudzają dzieci tematy podsuwane przez N.

2. Metoda zabawowa - klasyczna, w której U są stawiani w sytuacji zadaniowej za pomocą fabuły lub przepisów.

3. Metoda bezpośredniej celowości ruchu polegająca na tym, że N stawia U w sytuacji zadaniowej poprzez zalecenie wykonania prostych zadań wziętych z życia,

4. Metoda programowanego usprawniania się - przykładem są różnego rodzaju „ścieżki zdrowia”, które polegają na samodzielnym usprawnianiu się według tych samych założeń jak w metodzie programowanego uczenia się techniki ruchu.

Metody kreatywne (twórcze)

Do najistotniejszych cech metod twórczych należą:

1. pełna samodzielność U w rozwiązywaniu zadań i problemów ruchowych,

2. zadania dla podmiotu mają charakter zadań otwartych, tzn. zupełnie nieznanych, z którymi spotykają się po raz pierwszy,

3. czynnikami motywującymi U do działania są: informacje, aspiracje, oczekiwania, wyniki własnych czynności mające charakter nagród i kar,

4. U stosuje w procesie działania samokontrolę i samoocenę oraz zdobywa podstawy ustawicznego samodoskonalenia się.

Metoda Problemowa - umiejętne stawianie problemu, trzeba przeanalizować sytuację problemową, wymyśleć rozwiązanie i na koniec weryfikacja pomysłów.

Metody odtwórcze

Charakteryzują się tym, że uczeń stanowi przedmiot reagujący na bodźce

zewnętrzne, jest sterowany zewnętrznie przez nauczyciela. Nauczyciel decyduje i ściśle

wyznacza czynności ucznia, które te czynności odtwarza i przez wielokrotne

powtarzanie ich opanowuje i usprawnia się motorycznie. Do aktywności mobilizuje się

ucznia głównie poprzez stosowanie nagród i kar (ocen). Do tej grupy metod zalicza się:

a) metodą naśladowczą ścisłą ; b) metodę zadaniową ścisłą.

Czynności nauczyciela polegają na demonstrowaniu ćwiczeń, objaśnianiu,

korygowaniu popełnianych błędów, rozkazywaniu i ocenianiu, a w przypadku metody

zadaniowej ścisłej dodatkowo jeszcze na wyjaśnianiu celu ćwiczenia (zadania

ruchowego). Czynności ucznia ograniczają się do wykonania nakazów nauczyciela.

Stosowanie metod odtwórczych kształtuje postawy reaktywne, tzn. bierne, zamknięte,

podporządkowane i oczekujące na impulsy do działania z zewnątrz.

Metody twórcze

Charakteryzują się tym, że uczeń steruje się wewnętrznie. Jest on podmiotem

i przedmiotem. Zadania ruchowe realizowane na zajęciach mają charakter samodzielnych

i otwartych problemów. Czynnikami motywującymi do działania są: informacja

o wartościach kultury fizycznej, aspiracje, oczekiwania, wyniki własnych czynności.

Powszechnie stosuje się samokontrolę i samoocenę.

Do tej grupy metod zalicza się:

a) metodę ruchowej ekspresji twórczej(improwizacji ruchowej R. Labana), b) metodę

C. Orffa, c) metodę problemową .

W stosowaniu tych metod czynności nauczyciela sprowadzają się do postawienia

zadań, animowanie, stwarzanie sytuacji problemowej, naprowadzanie w razie trudności

i stosowanie akustycznych środków. Uczeń poszukuje, planuje, eksponuje, tworzy wiele

rozwiązań, wartościuje, przewiduje, rozwiązuje zadania ruchowe i koryguje je.

W wyniku stosowania w kształceniu i wychowaniu fizycznym twórczych metod

uczeń odkrywa własne możliwości twórcze w zakresie ekspresji ruchowej, zdobywa

wiadomości o strukturze ruchu i własnych możliwościach zastosowania go w procesie

sterowania własnym rozwojem fizycznym i motorycznym. Stosowanie metod twórczych

sprzyja kształtowaniu się postaw twórczych, otwartych, samodzielnych, nastawionych na

rozwiązywanie problemów osobistych i ogólnospołecznych ze szczególnym nastawieniem na

zagadnienia związane z wychowaniem fizycznym.

Metody przekazywania i zdobywania wiedzy przez uczniów:

-pokaz obrazów, filmów, utrwalenie wizualne+ słowa

-opowiadanie- słowny opis, trzeba zadbać o dobór słów, znanych dla uczniów

-wykład -systematyczny, bardzo zyscyplinowany

-pogadanka- zmusza uczniów do samodzielnej pracy myślowej

-dyskusja- wymaga się samodzielności, musza mieć argumenty

-praca z ksiazka- zdobywanie wiedzy poprzez czytanie

-opisywanie i rysowanie- graficzne przedstawienie problemu, zagadnienia

-wywiad- z interesujacymi ludzmi

-wykonywanie zadan ruchowych- poprzez praktyke

---