Wrocław 2013

Grupa 4 RiA

Jachacy Katarzyna

Nowak Natalia

Zięba Aleksandra

Zięba Roksana

1. WSTĘP

Pojęciem ubezpieczeń komunikacyjnych określa się ubezpieczenia, które dotyczą bezpośrednio i pośrednio pojazdów mechanicznych. Pojęcie to obejmuje ubezpieczenia obowiązkowe i dobrowolne. Obowiązkowym ubezpieczeniem komunikacyjnym jest ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody związane z ruchem tych pojazdów. Dobrowolnymi ubezpieczeniami komunikacyjnymi są: ubezpieczenie autocasco (AC) oraz ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków kierowców i pasażerów (NNW). Istota ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu mechanicznego polega na tym, że w razie wyrządzenia przez kierowcę szkody innym osobom lub na mieniu osób trzecich, odszkodowanie, które zobowiązani są oni świadczyć na rzecz poszkodowanego, wypłaca za nich zakład ubezpieczeń. Ubezpieczenie to przede wszystkim gwarantuje poszkodowanemu, że zaspokoi swoje roszczenia w ramach ustalonej sumy gwarancyjnej i jednocześnie chroni majątek sprawcy szkody odpowiedzialnego cywilnie za jej powstanie.

1. UBEZPIECZENIE OC

Ubezpieczenie to jest obowiązkowe dla właścicieli wszystkich pojazdów mechanicznych, a więc pojazdów samochodowych, ciągników rolniczych, motorowerów, motorów, przyczep, pojazdów wolnobieżnych (z wyjątkiem pojazdów wolnobieżnych, będących w posiadaniu rolników i użytkowanych w związku z prowadzeniem gospodarstwa rolnego). W ramach umowy ubezpieczenia zakład ubezpieczeń gwarantuje pokrycie roszczeń finansowych osób, które zostały poszkodowane wskutek ruchu pojazdu. Zakres odpowiedzialności Ubezpieczyciela jest ustalony przez Ustawodawcę w odpowiednich aktach prawnych. Ubezpieczyciel odpowiada za wszystkie szkody spowodowane przez kierującego pojazdem mechanicznym, o ile kierujący jest zobowiązany do wypłacenia odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem ubezpieczonym pojazdem szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia.

Za szkodę powstałą w związku z ruchem pojazdu uważa się zdarzenia powstałe:

-przy wsiadaniu do pojazdu mechanicznego i wysiadaniu z niego;

-bezpośrednio przy załadowywaniu i rozładowywaniu pojazdu mechanicznego;

-podczas zatrzymania, postoju lub garażowania.

Z zakresu ubezpieczenia wyłączone są szkody:

-wyrządzone przez kierującego posiadaczowi lub współposiadaczowi pojazdu mechanicznego, za wyjątkiem szkód na osobie;

-wynikłe w przewożonych ładunkach, przesyłkach lub bagażu, chyba że odpowiedzialność za szkodę ponosi posiadacz innego pojazdu niż pojazd, który te przedmioty przewoził;

-polegające na utracie gotówki, biżuterii, papierów wartościowych, wszelkiego rodzaju dokumentów oraz zbiorów filatelistycznych, numizmatycznych i podobnych;

-polegające na zniszczeniu lub skażeniu środowiska.

Zakres  ubezpieczenia OC jest określony przez Ustawę o Ubezpieczeniach Obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z dnia 22 maja 2003 roku,  dzięki temu jest on jednolity we wszystkich towarzystwach ubezpieczeniowych.

W przypadku ubezpieczenia OC ochrona ubezpieczeniowa pokrywa ryzyko związane z koniecznością poniesienia kosztów naprawy pojazdów, aby usunąć skutki uszkodzeń. Przyczyną uszkodzenia może być ruch pojazdu i w konsekwencji kolizja z innym uczestnikiem ruchu drogowego bądź nieruchomą przeszkodą. Skutki wypadków i kolizji drogowych są najczęstszą przyczyną wypłaty odszkodowania. W Polsce co roku ma miejsce kilkadziesiąt tysięcy wypadków drogowych. W 2011 roku wydarzyło się 40 065 wypadków drogowych. Dla uściślenia, wypadek drogowy jest to zdarzenie, na skutek którego są ranni lub zabici. Kolizji, których skutkiem jest jedynie uszkodzenie pojazdu, jest kilka razy więcej. Koszty napraw samochodów są bardzo wysokie. Jest to spowodowane wysokimi cenami części zamiennych i nie niższymi kosztami robocizny. Wszelkie kalkulacje napraw sporządzane przez likwidatorów szkód opierają się na normach i technologiach napraw określonych przez producenta samochodu, które nie przewidują stosowania tańszych zamienników dla oryginalnych części zamiennych, co powoduje, że przeciętne odszkodowanie wypłacane przez towarzystwo ubezpieczeniowe z tytułu uszkodzenia pojazdu wynosi kilka tysięcy złotych. Ogromna liczba zdarzeń drogowych, jakie mają miejsce w ciągu roku, przemnożona przez wysokość odszkodowania daje wyobrażenie o skutkach finansowych tych zdarzeń drogowych dla sektora ubezpieczeniowego. Towarzystwa ubezpieczeniowe zmuszone są przerzucać te koszty na swoich klientów w postaci kolejnych podwyżek składek ubezpieczeniowych. Stosują też systemy zniżek i podwyżek składki w zależności od tego, ile razy w danym okresie klient pobierał odszkodowanie, co ma premiować bezpiecznie jeżdżących kierowców. Odpowiedzialność cywilna kierowcy pojazdu mechanicznego nie ogranicza się jedynie do materialnych następstw spowodowanych przez niego kolizji drogowych w postaci kosztów naprawy uszkodzonych pojazdów i obiektów przydrożnych. Bardzo ważnym jej aspektem jest konieczność wyrównania uszczerbku na zdrowiu ofiarom wypadków, wiążącym się często z koniecznością wypłaty dożywotnich rent. Podobnie rodziny ofiar śmiertelnych mają prawo dochodzenia materialnego zadośćuczynienia. Wszystkie te czynniki powodują, że zakres ochrony ubezpieczeniowej z tytułu odpowiedzialności cywilnej jest o wiele szerszy niż w przypadku ubezpieczenia Autocasco. Wiąże się z tym ogromna w porównaniu z Autocasco suma gwarancyjna w wysokości 600 000 euro.

Mimo że posiadacz pojazdu zawarł umowę ubezpieczenia OC, zakład ubezpieczeń może dochodzić od osoby kierującej pojazdem zwrotu odszkodowania wypłaconego poszkodowanemu w następujących sytuacjach:

• kiedy kierujący pojazdem wyrządził szkodę umyślnie lub w stanie po użyciu alkoholu (powyżej 0,2 promila) albo pod wpływem środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych,

• kierujący wszedł w posiadanie pojazdu wskutek popełnienia przestępstwa (kradzież, rozbój, przywłaszczenie, wymuszenie),

• kierujący nie posiadał wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem (prawa jazdy, lub prawa jazdy określonej kategorii),

• kierujący zbiegł z miejsca zdarzenia, (w postępowaniu karnym jego zachowanie zostało zakwalifikowane jako zbiegnięcie z miejsca zdarzenia)

  1. UMOWA OC

Poprzez zawarcie umowy ubezpieczenia OC zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do pokrycia szkód wyrządzonych przez ubezpieczonego w związku z ruchem posiadanego przez niego pojazdu mechanicznego. Ubezpieczony zobowiązuje się w zamian za to płacić terminowo składkę. Posiadacz pojazdu mechanicznego chcący zawrzeć umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych ma dowolność w wyborze zakładu ubezpieczeń, z którym podpiszę umowę ubezpieczenia. Umowę zawiera się na okres 12 miesięcy z wybranym Towarzystwem. Polisę na okres krótszy niż rok posiadacz pojazdu może podpisać tylko w określonych w Ustawie przypadkach. Jeżeli zakupiono nowy samochód od dealera lub sprowadzono auto z zagranicy, które nie posiada polisy OC, trzeba ją wykupić najpóźniej w dniu rejestracji. Kupując pojazd używany w kraju jest 30 dni na dokonanie formalności związanych z polisą ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej. W tym czasie powinno się podjąć decyzję, czy chce się nadal korzystać z polisy OC poprzedniego właściciela (wtedy trzeba ją na siebie przepisać), czy też wypowiada się ją i podpisuje nową w innym Towarzystwie. Warto pamiętać, że każda przerwa w ubezpieczeniu OC może skutkować karami nakładanymi przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. Jeżeli chce się zmienić Towarzystwo Ubezpieczeniowe, to dotychczasową umowę powinno się wypowiedzieć co najmniej dzień przed końcem okresu ochrony. Brak wypowiedzenia umowy oznacza automatyczne przedłużenie jej w tym samym towarzystwie na kolejny rok. Zawarcie następnej umowy ubezpieczenia nie następuje jeżeli nie została opłacona w całości składka za mijający okres 12 miesięcy. Umowa ubezpieczenia OC jest ważna na terytorium we wszystkich państwach należących do Unii Europejskiej.

2.2 KARY ZA BRAK UBEZPIECZENIA OC

Do kontroli spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC zobowiązani są m.in. Policja, organy celne, Straż graniczna, organy właściwe w sprawach rejestracji pojazdów, Inspekcja Transportu Drogowego. Dodatkowo do kontroli uprawnione są: Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny oraz inne organy uprawnione do kontroli ruchu drogowego.

Od 1 stycznia 2012 r. kwota opłaty za brak ubezpieczenia nie jest obliczana w oparciu o średni kurs euro, lecz w oparciu o stawkę minimalnego wynagrodzenia za pracę, które od 1 stycznia 2012 r. wynosi 1.500 zł. Wzrosły kary za brak obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, co ma na celu ograniczenie liczby nieubezpieczonych posiadaczy pojazdów mechanicznych. Wysokość opłaty z tytułu niespełnienia obowiązku ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, obowiązującej w każdym roku kalendarzowym, stanowi dla:

- samochodów osobowych - równowartość dwukrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę (w 2012 r. - 3000 zł),

- samochodów ciężarowych, ciągników samochodowych i autobusów - równowartość trzykrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę (w 2012 r. - 4500 zł),

- pozostałych pojazdów - równowartość jednej trzeciej minimalnego wynagrodzenia za pracę (w 2012 r. - 500 zł).

W ubezpieczeniu OC posiadaczy pojazdów mechanicznych do końca 2011 r. maksymalna wysokość opłaty za brak komunikacyjnego ubezpieczenia OC wynosiła równowartość w złotych polskich dla:

- samochodów osobowych - 500 euro (ok. 2000 zł),

- samochodów ciężarowych i autobusów - 800 euro (ok. 3200 zł),

- pozostałych pojazdów - 100 euro (ok. 400 zł).

W przypadku posiadaczy pojazdów mechanicznych, którzy nie spełnili obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych nadal istnieje gradacja opłat uzależniona od okresu pozostawania bez ochrony ubezpieczeniowej w każdym roku kalendarzowym i wynosi:

1) 20 % pełnej opłaty - w przypadku, gdy okres ten nie przekracza 3 dni;

2) 50 % pełnej opłaty - w przypadku, gdy okres ten nie przekracza 14 dni;

3) 100 % opłaty - w przypadku, gdy okres ten przekracza 14 dni.

3. OBOWIĄZKOWE OC GRANICZNE

Jeśli jest się właścicielem pojazdu mechanicznego niezarejestrowanego w Polsce lub niezarejestrowanego na terytorium innego kraju Unii Europejskiej należy wykupić ubezpieczenie OC graniczne, aby zapewnić sobie ochronę przed skutkami finansowymi szkód spowodowanych na drodze na terenie Polski oraz krajów unijnych. Wprowadzając pojazd mechaniczny do ruchu na terytorium Polski i nie posiadając ważnej Zielonej Karty lub ubezpieczenia OC wykupionego na granicy, albo gdy ważność tych dokumentów wygasła podczas pobytu na terenie naszego kraju - należy wykupić ubezpieczenie graniczne na minimum 30 dni.

4. ZIELONA KARTA

Zielona Karta to Międzynarodowy Certyfikat Ubezpieczeniowy poświadczający, iż jego posiadacz jest objęty ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zgodnie z prawem ubezpieczeniowym obowiązującym w kraju odwiedzanym przez jego posiadacza oraz należącym do Systemu Zielonej Karty. Jest on uznawany za ważny przez odpowiednie władze tych państw bez dodatkowych formalności i opłat a minimalny czas, na jaki jest wystawiany to okres 15 dni. Zielona Karta jest swoistym potwierdzeniem zawarcia ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej chroniącym posiadacza pojazdu poza granicami Polski. Towarzystwo ubezpieczeniowe wydając Zieloną Kartę, automatycznie przyjmuje w swój ciężar kosztów wypłatę ewentualnego odszkodowania w przypadku wyrządzenia szkody.

Ubezpieczenie to daje gwarancję wypłaty odszkodowania ofiarom wypadku z udziałem właściciela ubezpieczonego pojazdu, a nazwa jest pochodną koloru papieru, na którym drukowane są polisy. Format Zielonej Karty jest ujednolicony dla wszystkich ubezpieczycieli. Zawarte na druku informacje dotyczą zarówno towarzystwa ubezpieczeń wystawiającego daną polisę, zakresu jej obowiązywania, ubezpieczonego pojazdu mechanicznego jak i samego właściciela. Wszelkie usystematyzowane tam dane, sformułowane zostały w dwóch językach – w języku kraju, w którym druk został wystawiony oraz w języku angielskim.

Obecnie ubezpieczenie to jest honorowane przez blisko 40 krajów członkowskich, które są zrzeszone w ramach tak zwanego Systemu Zielonej Karty. Należą do niego przede wszystkim kraje wschodnio-, środkowo- i zachodnioeuropejskie, jednakże wśród jego grona można dopatrzyć się także obecności państw kontynentu azjatyckiego, takich jak Izrael czy Iran. Od maja 2004r., czyli wraz z dniem przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, wjeżdżanie samochodem do krajów Unii Europejskiej oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego przebiega w sposób swobodny. Zielona Karta nie jest obligatoryjna dla posiadaczy polskiego OC komunikacyjnego w: Austrii, Andorze, Belgii, Bułgarii, Chorwacji, Cyprze, Czechach, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Islandii, Litwie, Luksemburgu, Łotwie, Malcie, Niemczech, Norwegii, Portugalii, Rumunii, Słowacji, Słowenii, Szwecji, Węgrzech, Wielkiej Brytanii, Włoszech. Bez Zielonej Karty można poruszać się także w Szwajcarii, na Wyspach Normandzkich, na wyspie Man, na Gibraltarze, w Lichtensteinie, na Wyspach Owczych, w Monako i San Marino. Możliwe jest do dzięki międzynarodowym porozumieniom Biur Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, do których zawarcia doszło między wyżej wymienionymi państwami. Obligatoryjne jest niestety posiadanie Zielonej Karty na terytorium Albanii, Białorusi, Bośni i Hercegowiny, Iranu, Izraela, Macedonii, Maroko, Mołdawii, Czarnogóry, Mołdawii, Tunezji, Turcji oraz Ukrainy.

Rysunek 1 System Zielonej Karty

Źródło: www.wersal24.com

ZIELONA KARTA - NIEWYMAGANA	ZIELONA KARTA - WYMAGANA
AUSTRIA	LITWA
ANDORA	ŁOTWA
BELGIA	LUKSEMBURG
BUŁGARIA	MALTA
CHORWACJA	NIEMCY
CYPR	NORWEGIA
CZECHY	POLSKA
DANIA	PORTUGALIA
ESTONIA	RUMUNIA
FINLANDIA	SŁOWACJA
FRANCJA	SŁOWENIA
GRECJA	SZWAJCARIA
HISZPANIA	SZWECJA
HOLANDIA	WIELKA BRYTANIA
IRLANDIA	WŁOCHY
ISLANDIA	WĘGRY

Tabela 1 System Zielonej Karty

Źródło: www.aviva.pl

Ubezpieczenie Zielonej Karty jest wydawane wraz z obowiązkowym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Znaczna część Towarzystw Ubezpieczeniowych oferuje je bez pobierania dodatkowych opłat. Istnieją jednak podmioty pobierające składkę, której wysokość jest najczęściej wypadkową takich elementów jak pojemność silnika, czas planowanej podróży czy nawet kurs dolara.

ZIELONA KARTA – AXA DIRECT

Axa Direct oferuje Zieloną Kartę (ZK) bez dodatkowej opłaty w ramach dwóch Pakietów: Pakiet OC i Pakiet OC+AC. Ochroną ubezpieczeniową w ramach ubezpieczenia Zielonej Karty objęta jest odpowiedzialność cywilna Ubezpieczonego ZK, która związana jest z posiadaniem pojazdu wskazanego w polisie i zarejestrowanego w Rzeczypospolitej Polskiej, za szkody wyrządzone osobom trzecim, powstałe w związku z ruchem tego pojazdu na terytorium państw będących sygnatariuszami Systemu Zielonej Karty.

Umowę ubezpieczenia ZK zawiera się na okres tożsamy z okresem ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów obowiązującego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jednakże okres ubezpieczenia nie może być krótszy niż 15 dni i dłuższy niż 12 miesięcy. Ochrona ubezpieczeniowa rozpoczyna się od daty podanej w polisie jako początek okresu ubezpieczenia, nie wcześniej jednak niż po opłaceniu składki lub jej pierwszej raty i z chwilą przekroczenia przez pojazd granicy Polski. Ochrona ubezpieczeniowa kończy się z chwilą powrotnego przekroczenia granicy Polski przez Ubezpieczonego ZK, kierującego pojazdem podanym w polisie. Kierowca poza granicami Polski jest obowiązany posiadać dokumenty ubezpieczenia i okazywać je na każde żądanie organów kontrolnych. Ubezpieczyciel nie odpowiada za skutki nieokazania dokumentów ubezpieczenia (w tym Zielonej Karty) organom kontrolnym podczas wjazdu, przebywania i wyjazdu kierującego z terytorium państw wymienionych w dokumencie ubezpieczenia. Odszkodowanie jest ustalane i wypłacane w granicach odpowiedzialności cywilnej Ubezpieczonego ZK, określonych przez prawo miejsca zdarzenia. Nie przekraczają one jednakże limitów i nie naruszają warunków przewidzianych w regulacjach prawnych państwa, na terytorium którego miało miejsce zdarzenie.

AXA DIRECT przysługuje prawo dochodzenia od kierowcy zwrotu wypłaconego odszkodowania, jeżeli kierowca:

1) wyrządził szkodę umyślnie, w stanie po użyciu alkoholu, w stanie nietrzeźwości, lub też po użyciu środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych;

2) wszedł w posiadanie pojazdu wskutek popełnienia przestępstwa;

3) nie posiadał wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem

– z wyjątkiem przypadków, gdy chodziło o ratowanie ludzkiego życia

lub mienia albo ściganie przestępcy;

4) zbiegł z miejsca zdarzenia.

Uprawnienie AXA DIRECT do dochodzenia zwrotu wypłaconego odszkodowania przysługuje także wówczas, gdy Ubezpieczonemu ZK udowodniono sfałszowanie dokumentu ubezpieczenia.

4. POLSKIE BIURO UBEZPIECZYCIELI KOMUNIKACYJNYCH (PBUK).

Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych jest to posiadająca osobowość prawną instytucja quasi-ubezpieczeniowa, zrzeszająca zakłady ubezpieczeń prowadzące obowiązkowe ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów w ruchu zagranicznym. Zakłady te muszą obowiązkowo przynależeć do PBUK.

1. ZADANIA PBUK

1. Wystawianie dokumentów ubezpieczeniowych ważnych w innych państwach.

2. Zawieranie z zagranicznymi biurami narodowymi umów o wzajemnym uznawaniu dokumentów ubezpieczeniowych;

3. Organizowanie likwidacji szkód lub bezpośrednia likwidacja szkód spowodowanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez posiadaczy pojazdów mechanicznych zarejestrowanych za granicą mających ważne dokumenty ubezpieczeniowe wystawione przez zagraniczne biura narodowe;

4. Organizowanie likwidacji szkód lub bezpośrednia likwidacja szkód spowodowanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez posiadaczy pojazdów mechanicznych zarejestrowanych w państwach, których biura narodowe są sygnatariuszami Jednolitego Porozumienia między Biurami narodowymi. Państwami tymi, oprócz Polski, są: Andora, Austria, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Gibraltar, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Islandia, Lichtenstein, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Monako, Niemcy, Norwegia, Polska, Portugalia, Rumunia, San Marino, Serbia, Słowacja, Słowenia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania, Włochy, Węgry, Wyspy Owcze;

5. Określanie zasad i trybu dystrybucji dokumentów ubezpieczeń granicznych, a w szczególności ustalanie wzorów tych dokumentów oraz ich ewidencjonowanie.

Biuro odpowiada za szkody będące następstwem wypadków, które wydarzyły się na terytorium:

1. Rzeczypospolitej Polskiej i powstały w związku z ruchem pojazdów mechanicznych, zarejestrowanych w państwach, których biura narodowe są sygnatariuszami Jednolitego Porozumienia między Biurami Narodowymi – Regulaminu Wewnętrznego;

2. Rzeczypospolitej Polskiej i powstały w związku z ruchem pojazdów mechanicznych, zarejestrowanych w państwach, których biura narodowe podpisały z Biurem umowy o wzajemnym uznawaniu dokumentów ubezpieczeniowych i zaspokajaniu roszczeń, pod warunkiem istnienia ważnej Zielonej Karty wystawionej przez zagraniczne biuro narodowe;

3. Państw, których biura narodowe są sygnatariuszami Jednolitego Porozumienia między Biurami Narodowymi – Regulaminu Wewnętrznego i powstały w związku z ruchem pojazdów mechanicznych zarejestrowanych w Rzeczypospolitej Polskiej;

4. Państw, których biura narodowe podpisały z Biurem umowy o wzajemnym uznawaniu dokumentów ubezpieczeniowych i likwidacji szkód powstałych w związku z ruchem pojazdów mechanicznych, pod warunkiem istnienia ważnej Zielonej Karty wystawionej przez Biuro;

5. Państw, o których mowa w pkt. 4, jeżeli poszkodowanym jest obywatel Polski, a sprawca posiadał Zieloną Kartę wystawioną przez członka Biura, którego upadłość ogłoszono lub który uległ likwidacji;

6. Państw, o których mowa w art. 3, jeżeli poszkodowanym jest obywatel Polski, a sprawca zawarł umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych z członkiem Biura, którego upadłość ogłoszono, lub który uległ likwidacji.

5.2 PBUK JAKO ORGAN ODSZKODOWAWCZY

PBUK jest odpowiedzialne za zaspokajanie roszczeń poszkodowanych w następujących sytuacjach:

• Jeżeli zakład ubezpieczeń lub jego reprezentant do spraw roszczeń nie udzielą, w terminie 3 miesięcy od dnia zgłoszenia przez poszkodowanego ( lub uprawnionego) żądania odszkodowawczego, odpowiedzi na zgłoszone żądanie wraz z uzasadnieniem, lub gdy nie poinformują poszkodowanego lub uprawnionego w ciągu 3 miesięcy od dnia zgłoszenia, że nie została ustalona odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń lub nie została określona wysokość odszkodowania;

• Jeżeli zakład ubezpieczeń nie ustanowił reprezentanta do spraw roszczeń zgodnie z art. 78 ust. 1 Ustawy u ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK, chyba że poszkodowany lub uprawniony zgłosił swoje żądanie bezpośrednio do zakładu ubezpieczeń i otrzymał odpowiedź na zgłoszone żądanie;

• Jeżeli zidentyfikowanie pojazdu mechanicznego jest niemożliwe;

• Jeżeli w terminie 60 dni od dnia zdarzenia nie został zidentyfikowany zakład ubezpieczeń;

• Jeżeli poszkodowany lub uprawniony wytoczył powództwo przeciwko zakładowi ubezpieczeń.

1. UFG

Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny jest to „posiadająca osobowość prawną instytucja quasi-ubezpieczeniowa (nie będąc zakładem ubezpieczeń wypłaca niektóre świadczenia ubezpieczeniowe). Ma prawo wystawiania egzekucyjnego tytułu wykonawczego w trybie egzekucji administracyjnej w zakresie egzekucji karnej opłaty pieniężnej w stosunku do podmiotów naruszających obowiązek zawarcia ubezpieczeń wymienionych w art. 4 pkt 1 i 2 ust.ob.”

Zadania kompensacyjne UFG:
1. Wypłata pełnego odszkodowania (za szkody na mieniu i na osobie), gdy:

-posiadacz pojazdu mechanicznego, będący sprawcą szkody, nie zawarł umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC

-rolnik lub osoba pracująca w gospodarstwie rolnym, będący sprawcami szkody, nie posiadali obowiązkowego ubezpieczenia OC

2. Wypłata ograniczonego odszkodowania (tylko za szkody na osobie), gdy:

-nieustalony sprawca bądź niezidentyfikowany pojazd mechaniczny wyrządził szkodę w okolicznościach uzasadniających odpowiedzialność cywilną sprawy

Zadania UFG w przypadku upadłości zakładu ubezpieczeń:

1. Zaspokajanie roszczeń osób uprawnionych z tytułu ubezpieczeń obowiązkowych, o których mowa w art. 4 pkt 1-3 ust.ob.

2. Zaspokajanie roszczeń z tytułu ubezpieczeń obowiązkowych, o których mowa w art. 4 pkt 4 ust.ob. oraz umów ubezpieczenia na życie w wysokości 50% wierzytelności (jednak nie więcej niż równowartość 30 000 euro)

Fundusz jest organem uprawnionym do kontroli spełnienia obowiązku ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych i OC rolników. Podstawę działania UFG stanowi ustawa z dnia 22 maja 2003, o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Fundusz prowadzi bazę danych Ośrodka Informacji (UI UFG), która zawiera informacje o wszystkich sprzedanych polisach komunikacyjnych OC. Dzięki tej bazie za darmo, znając numer rejestracyjny lub numer VIN pojazdu oraz datę zdarzenia, można sprawdzić, czy pojazd sprawcy ma wykupione ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej. Dane w bazie UFG dotyczą kierujących pojazdami biorących udział w zdarzeniu (zarówno właścicieli pojazdów jak i sprawców wypadków).

1. REPREZENTANT DO SPRAW ROSZCZEŃ

Reprezentant do spraw roszczeń to pełnomocnik zakładu ubezpieczeń oferującego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, umocowany do przyjmowania i zaspokajania roszczeń zgłaszanych do jego mocodawcy przez poszkodowanych z państwa, w którym został ustanowiony. Zakłady ubezpieczeń mają znaczną swobodę wyboru takiego reprezentanta. Prawnie określone są tylko i wyłącznie wymagania, jakie powinien spełniać dany podmiot, aby móc wykonywać obowiązki reprezentanta. Ta odpowiedzialna funkcja może zostać powierzona tylko i wyłącznie osobie prawnej lub fizycznej, dającej gwarancję należytego wykonywania czynności likwidacyjnych i regulowania płatności odszkodowawczych, mająca siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej, w którym została ustanowiona.

Reprezentant do spraw roszczeń może świadczyć swoje usługi na rzecz jednego bądź też kilku zakładów ubezpieczeń, a ze swych obowiązków wywiązuje się na podstawie pełnomocnictwa udzielonego mu przez zakład ubezpieczeń. Prowadzone przez niego postępowanie wyjaśniające dokonywane jest w języku lub językach urzędowych państwa członkowskiego Unii Europejskiej, w którym poszkodowany ma siedzibę bądź też miejsce zamieszkania. Działania, jakie podejmowane są przez reprezentanta do spraw roszczeń to konsekwencja wniosku złożonego przez poszkodowanego lub uprawnionego do odszkodowania, jak również samego zakładu ubezpieczeń. Każdy z reprezentantów jest ustanawiany przez zakład ubezpieczeń, który wykonuje działalność ubezpieczeniową w zakresie komunikacyjnych ubezpieczeń obowiązkowych, z wyłączeniem ubezpieczenia obowiązkowego przewoźnika.

Zakład ubezpieczeń lub jego reprezentant mają 3 miesiące na udzielenie odpowiedzi wraz z uzasadnieniem na żądanie wysunięte przez poszkodowanego lub uprawnionego. W przypadku, gdy odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń nie została ustalona lub nie została określona wysokość odszkodowania, zakład ubezpieczeń lub jego reprezentant do spraw roszczeń są obowiązani do poinformowania o tym poszkodowanego lub uprawnionego. Niedotrzymanie wyżej wspomnianych terminu i obowiązków, skutkuje zastosowaniem przez organ nadzorczy wobec określonego zakładu ubezpieczeń – środków nadzorczych, które są przewidziane ustawą o działalności ubezpieczeniowej. Dodatkowo, obowiązkiem każdego z zakładów ubezpieczeń wykonujących działalność ubezpieczeniową w zakresie działu II grupa 10 ( z wyjątkiem ubezpieczenia O.C. przewoźnika), jest przekazanie właściwym ośrodkom informacyjnym państw członkowskich UE - danych na temat nazwy i adresu reprezentanta ds. roszczeń, ustanowionego w każdym z nich.

W myśl IV dyrektywy komunikacyjnej z dnia 16 maja 2000r., każdy zakład ubezpieczeń mający siedzibę w jednym państw członkowskich Unii Europejskiej, zobowiązuje się bowiem do ustanowienia takowych reprezentantów w każdym kraju członkowskim Unii, a także w Norwegii i Islandii, jako członkach Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

NADRZĘDNE ZADANIE REPREZENTANTA DO SPRAW ROSZCZEŃ

LIKWIDACJA SZKÓD BĘDĄCYCH NASTĘPSTWEM ZDARZEŃ, KTÓRE MIAŁY MIEJSCE NA TERYTORIUM PAŃSTWA CZŁONKOWSKIEGO UE, INNEGO NIŻ PAŃSTWO, W KTÓRYM POSZKODOWANY MA MIEJSCE ZAMIESZKANIA, SIEDZIBĘ LUB TEŻ NA TERYTORIUM PAŃSTW TRZECICH

 

1. PRZESTĘPCZOŚĆ UBEZPIECZENIOWA

Istnieje bardzo dużo różnych definicji przestępstwa ubezpieczeniowego. Wynikać to może z tego, iż niemal każdy naukowiec badający zjawisko, jakim są ubezpieczenia, stara się wyjaśnić czym są przestępstwa ubezpieczeniowe. Jedną z najtrafniejszych, a zarazem najbardziej zrozumiałych definicji, z jaką można się spotkać jest ta sformułowana przez Europejski Komitet Ubezpieczeń (CEA); „Przestępstwo ubezpieczeniowe jest to żądanie bezpodstawnego odszkodowania, albo otrzymanie takiego odszkodowania drogą oszustwa.”.

Wyjaśnieniem tego pojęcia w kontekście polskiego prawa może być następująca definicja; „Przestępstwo ubezpieczeniowe jest to czyn zabroniony przez KK oraz inne ustawy, pod groźbą kary jako zbrodnia lub występek, bezprawny, zawiniony i społecznie niebezpieczny.”.

1. PODSTAWOWE CZYNY PRZESTĘPCZOŚCI UBEZPIECZENIOWEJ

Spośród różnego rodzaju metod stosowanych w celu wyłudzenia odszkodowania można wyróżnić:

• Podawanie innych od rzeczywistych okoliczności zdarzenia;

• Fałszowanie dokumentów;

• Zgłaszanie tej samej szkody w różnych zakładach ubezpieczeń;

• Zawyżanie wartości szkody;

• Wystawianie polis po zdarzeniu (antydatowanie);

• Celowe powodowanie kolizji;

• Pozorowanie wypadków;

• Celowe uszkodzenie ciała osób ubezpieczonych bądź też zawyżanie procentowego uszczerbku na zdrowiu przez lekarza orzecznika;

• Zabójstwo lub pomoc w spowodowaniu śmierci osoby ubezpieczonej, które ma na celu uzyskanie przez uposażonego świadczeń z zakładu ubezpieczeń.

Rysunek 2

Źródło:

8.2 CO GROZI ZA POPEŁNIENIE PRZESTĘPSTWA UBEZPIECZENIOWEGO

Regulacje dotyczące przyznawania kar za popełnienie oszustwa ubezpieczeniowego w Polsce można znaleźć w Kodeksie Karnym, czyli ustawie z dnia 6 czerwca 1997 roku, która obowiązuje nas od 1 września 1998 roku. Głównym artykułem, który mówi o wielkości kary za tego typu przestępstwo jest artykuł 298; „§ 1. Kto, w celu uzyskania odszkodowania z tytułu umowy ubezpieczenia, powoduje zdarzenie będące podstawą do wypłaty takiego odszkodowania, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. § 2. Nie podlega karze, kto przed wszczęciem postępowania karnego dobrowolnie zapobiegł wypłacie odszkodowania.”.

Dodatkową formą kary, która zależy już od okoliczności popełnienia takiego przestępstwa, jest ta opisana w artykule 286 §1; „Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.”

8.3 RZECZNIK UBEZPIECZONYCH.

Przy okazji omawiania problemu przestępczości ubezpieczeniowej warto jest też wspomnieć o stanowisku Rzecznika Ubezpieczonych, który ze względu na funkcję, jaką pełni, powinien w swojej pracy zwracać także uwagę na istotę i wagę problemu przestępczości ubezpieczeniowej. Pamiętać bowiem należy, że ostatecznie wszelkie koszty działań zapobiegawczych podejmowanych przez zakłady ubezpieczeń oraz straty wynikające z wyłudzeń ponoszą ostatecznie wszyscy ubezpieczeni, którzy jako konsumenci na rynku ubezpieczeniowym, tworzą istotne ogniwo tegoż rynku.

Rzecznik Ubezpieczonych jest to osoba, która reprezentuje interesy ubezpieczonych i uprawnionych z umów ubezpieczenia, jak i klientów funduszy emerytalnych, oraz dba o przestrzeganie ich praw. Obecnie stanowisko to zajmuje Aleksandra Wiktorow.

Zadaniami Rzecznika Ubezpieczonych, regulowanymi przez Ustawę o działalności ubezpieczeniowej z dnia 22 maja 2003 roku, są:

• Reprezentowanie i ochrona konsumenckich interesów ubezpieczonych i uprawnionych z umów ubezpieczenia,

• Opiniowanie projektów aktów prawnych dotyczących ubezpieczeń,

• Informowanie organu nadzoru o dostrzeżonych nieprawidłowościach w działalności zakładów ubezpieczeń,

• Inicjowanie i prowadzenie działalności edukacyjno - informacyjnej w zakresie ubezpieczeń.

8.4 KONFERENCJA PRZESTĘPCZOŚCI UBEZPIECZENIOWEJ

Co roku, już od szesnastu lat, odbywa się w Szczecinie Międzynarodowa Konferencja Przestępczości Ubezpieczeniowej, której organizatorem jest SZCZECIN-EXPO (Towarzystwo Wspierania Rozwoju Pomorza Zachodniego). W tym roku odbyła się ona

w dniach 14-15 marca, w Hotel Radisson BLU. Do udziału w tej konferencji zapraszani

są prezesi i członkowie zarządów towarzystw ubezpieczeń majątkowych i na życie, dyrektorzy departamentów audytu wewnętrznego i kontroli, dyrektorzy i kadra zarządzająca działami zajmującymi się zapobieganiem przestępczości ubezpieczeniowej oraz likwidacją szkód w towarzystwach ubezpieczeniowych, naczelnicy kontroli, przedstawiciele

policji, prokuratur i sądów, oraz przedstawiciele branżowych wydawnictw. W spotkaniu

mogą uczestniczyć także studenci, magistranci, doktoranci, a także ich opiekunowie; Profesorowie, Dziekani, Rektorzy i pracownicy naukowych wyższych uczelni w Polsce, które kształcą w kierunkach związanych z ubezpieczeniami.

Konferencja w Szczecinie służy wymianie doświadczeń pomiędzy pracownikami zakładów ubezpieczeń w zakresie ujawniania i skutecznego przeciwdziałania zjawiskom przestępczym w ubezpieczeniach, a także skutecznej współpracy przedstawicieli instytucji zajmujących się ściganiem tych zjawisk. Zjazd ten przyczynia się do wypracowania skutecznych metod działania, mających na celu wykrywanie tego typu przestępstw. Dzięki wymianie informacji i doświadczeń uczestników konferencji, oraz nagłośnieniu problemu, skuteczniej i szybciej wykrywa się i przeciwdziała przestępstwom ubezpieczeniowym, szczególnie tym zorganizowanym. Podczas tegorocznej konferencji zwrócono szczególną uwagę na problem przeciwdziałania przestępczości ubezpieczeniowej w procesie ubezpieczeniowym.

1. DANE O WYPADKACH I KOLIZJACH

Wypadek drogowy jest to zdarzenie w ruchu drogowym, w wyniku którego osoba poniosła śmierć lub doznała obrażeń ciała, które będą odczuwalne przez co najmniej 7 dni. O kolizji mówimy natomiast wtedy, kiedy mamy uszkodzenie w mieniu, ale w zdarzeniu nikt nie ucierpiał. W polskim kodeksie drogowym nie znajduje się pojęcie kolizja drogowa, jest ono używane w języku potocznym.

W roku 2011 wydarzyło się 40 065 wypadków drogowych:

• w porównaniu z rokiem 2009, kiedy to miejsce miały 44 196 wypadki, liczba ta spadła o 4 131 wypadków (-9,3 %),

• w porównaniu z 2010 rokiem, w którym zanotowaliśmy 38 832 wypadki, liczba ta wzrosła o 1 233 wypadki (+3,2 %).

W wyniku wypadków drogowych 4 189 osób poniosło śmierć:

• w porównaniu z rokiem 2009, kiedy zginęły 4 572 osoby, nastąpił spadek o 383 osoby (-8,4 %)

• w porównaniu z rokiem 2010, w którym śmierć poniosło 3 907 osób nastąpił wzrost o 282 osoby (+7,2 %).

W wypadkach rannych zostało 49 501 osób:

• w porównaniu do 2009 roku, kiedy obrażenia odniosło 56 046 osób, liczba osób rannych zmniejszyła się o 6545 osób (-11,7 %),

• w porównaniu do roku 2010 kiedy zanotowano 48 952 osoby ranne, liczba ta zwiększyła się 549 osób tj. (+1,1 %).

W 2011 do jednostek Policji zgłoszono 366 520 kolizji drogowych:

• w porównaniu do 2009 roku, w którym zgłoszono Policji 381 769 kolizji, liczba ta zmniejszyła się o 15 249 (-4%),

• w porównaniu do 2010 roku, w którym odnotowano 416 075 kolizji liczba ta zmniejszyła się o 49 555 (-11,9 %).

Rysunek 3 Tendencja występowania wypadków i ich ofiar w latach 2009-2011

Źródło: www.policja.pl

Tabela 2 Liczba wypadków drogowych oraz ich skutki w latach 2002-2011

Lata	Wypadki	Zabici	Ranni
	Ogółem	2002=100%	Ogółem
2002	53 559	100	5 827
2003	51 078	95,4	5 640
2004	51 069	95,4	5 712
2005	48 100	89,8	5 444
2006	46 876	87,5	5 243
2007	49 536	92,5	5 583
2008	49 054	91,6	5 437
2009	44 196	82,5	4 572
2010	38 832	72,5	3 907
2011	40 065	74,8	4 189

W latach 2002-2011 największą liczbę wypadków samochodowych i ich ofiar odnotowano w roku 2002. Od 2002 do 2006 roku następował spadek, przerwany chwilowym wzrostem w roku 2007. Od 2008 do 2011 ponownie odnotowywane są spadki.

Źródło: www.policja.pl

Województwa	Wypadki	Zabici	Ranni	Wskaźnik liczby zabitych na 100 wypadków	Wskaźnik liczby rannych na 100 wypadków
Dolnośląskie	2 948	258	3 948	8,8	133,9
Kujawsko-pomorskie	1 336	234	1 463	17,5	109,5
Lubelskie	1 798	252	2 250	14	125,1
Lubuskie	823	122	1 086	14,8	132
Łódzkie	4 266	322	5 231	7,5	122,6
Małopolskie	4 364	312	5 425	7,1	124,3
Mazowieckie (bez KSP)	2 865	460	3 436	16,1	119,9
Opolskie	836	99	1 001	11,8	119,7
Podkarpackie	2 104	224	2 620	10,6	124,5
Podlaskie	816	152	1 006	18,6	123,3
Pomorskie	2 910	222	3 711	7,6	127,5
Śląskie	5 031	347	6 111	6,9	121,5
Świętokrzyskie	1 516	179	1 855	11,8	122,4
Warmińsko-mazurskie	1 647	179	2 098	10,9	127,4
Wielkopolskie	2 996	405	3 663	13,5	122,3
Zachodniopomorskie	1 544	170	1 885	11	122,1
Komenda Stołeczna Policji	2 265	252	2 712	11,1	119,7

Tabela 3 Wskaźnik liczby zabitych i rannych wg województw w 2011

9.1 CZAS POWSTAWANIA WYPADKÓW DROGOWYCH W 2011

W 2011 najwięcej wypadków drogowych miało miejsce w czerwcu (9, 9%), we wrześniu (9, 8%) oraz w sierpniu (9,7%). Najwięcej osób zginęło w grudniu (10,8%). Latem obserwowane jest większe natężenie ruchu drogowego, co skutkuje zwiększeniem się liczby wypadków w miesiącach letnich. Zwiększona liczba wypadków w okresie jesiennych wynika natomiast z pogorszenia się warunków atmosferycznych oraz warunków drogowych. Częściej dochodzi wtedy do potrąceń pieszych, ponieważ są oni gorzej widoczni.

Źródło: www.policja.pl

Miesiące	Wypadki	Zabici	Ranni
	2011	%	2011
Styczeń	2 159	5,4	226
Luty	2 318	5,8	259
Marzec	2 598	6,5	247
Kwiecień	3 132	7,8	304
Maj	3 763	9,4	353
Czerwiec	3 969	9,9	397
Lipiec	3 587	9	377
Sierpień	3 877	9,7	431
Wrzesień	3 936	9,8	395
Październik	3 799	9,5	419
Listopad	3 089	7,7	328
Grudzień	3 838	9,6	453
Ogółem	40 065	100	4 189

Tabela 4Wypadki drogowe i ich skutki wg miesięcy w 2011

Rysunek 4 Wypadki drogowe wg miesięcy w 2011 i 2010

Źródło:www.policja.pl

Gdy dokonamy podziału wypadków na dni tygodnia, najwięcej zdarzeń odnotowanych zostało w piątki (16,6 %). Najwięcej osób ginęło w soboty (16, 3%), średnio w co dziewiątym wypadku ginął człowiek.

Źródło: www.policja.pl

Dzień tygodnia	Wypadki	Zabici	Ranni
	2011	%	2011
Poniedziałek	5 765	14,4	603
Wtorek	5 502	13,7	498
Środa	5 730	14,3	537
Czwartek	5 607	14	541
Piątek	6 656	16,6	659
Sobota	5 942	14,8	681
Niedziela	4 863	12,1	670
Ogółem	40 065	100	4 189

Tabela 5 Wypadki drogowe i ich skutki wg dni tygodniu w 2011

Rysunek 5 Wypadki drogowe wg dni tygodnia w 2011

Źródło: www.policja.pl

Zarówno w roku 2011, jak i w latach poprzednich największe nasilenie wypadków występowało w godzinach 14.00 – 19.00, czyli w okresie bardzo dużego natężenia ruchu, związanego z powrotami z pracy. Najmniej wypadków odnotowano w godzinach 24.00 – 5.00, w tym czasie również najmniej osób zostało rannych oraz poniosło śmierć.

1. ODSZKODOWANIA

Samo posiadanie ubezpieczenia i płacenie składek nie daje gwarancji, że odszkodowanie zostanie wypłacone. W umowie ubezpieczenia wyodrębnione są sytuacje, w których Zakład Ubezpieczeń nie wypłaca odszkodowania, dlatego tak ważne jest, aby umowę tę przeczytać przy jej zawieraniu. Główną przyczyną niewypłacania odszkodowań są sytuacje, w których ubezpieczony nie dopełnił zobowiązań wobec ubezpieczyciela, to znaczy nie opłacił składki, zwlekał z jej zapłatą, czy podał fałszywe informacje. Ubezpieczyciel może dochodzić o zwrot wypłaconego już odszkodowanie, jeżeli kierujący wyrządził szkodę umyślnie, spowodował ją pod wpływem alkoholu lub innych substancji odurzających, nie posiadał ważnego dokumentu uprawniającego do prowadzenia pojazdu lub też zbiegł z miejsca zdarzenia.

11 czerwca 2012 roku zostały wprowadzone zmiany dotyczące maksymalnych odszkodowań, które może wypłacić ubezpieczyciel z tytułu ubezpieczenia OC. Kwoty te zostały dostosowane do wymagań Unii Europejskiej. Przed zmianami tak zwane minimalne sumy gwarancyjne wynosiły 500 tys. euro w przypadku tak zwanej szkody na mieniu (zniszczony samochód) oraz 2, 5 miliona euro za szkody osobowe (utrata zdrowia lub życia). Teraz kwoty te wynoszą kolejno 1 milion i 5 milionów euro. Oznacza to, że ubezpieczyciel może wypłacić dwukrotnie wyższe odszkodowanie, jednak w rzeczywistości wypłacane odszkodowania bardzo rzadko przekraczały sumę gwarancyjne. Podwyższenia te chronią kierowców, którzy spowodowali wypadek, w którym wiele ludzi poniosło śmierć. Jeżeli mimo wszystko odszkodowanie przewyższy sumę gwarancyjną, nadwyżkę musi zapłacić sprawca wypadku.

1. KIEDY PRZYSŁUGUJE ODSZKODOWANIE OC?

Ubezpieczyciel jest zobowiązany do wypłaty odszkodowania z polisy OC sprawcy, gdy posiadacz lub kierujący ubezpieczonym pojazdem są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, która jest następstwem:

• śmierci,

• uszkodzenia ciała,

• rozstroju zdrowia,

• utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia.

Przy czym bierze się pod uwagę szkody powstałe podczas i w związku z:

• wsiadaniem lub wysiadaniem z pojazdu,

• załadowywaniem lub rozładowywaniem pojazdu

• zatrzymaniem lub postojem pojazdu.

Staranie o pełne odszkodowanie komunikacyjne należy rozpocząć od zgłoszenia szkody ubezpieczycielowi, ponieważ nie jest ono wypłacane automatycznie. Odszkodowanie po wypadku przysługuje także pasażerowi pojazdu sprawcy, a roszczenia na osobie przedawniają się po 3 latach od ustalenia, kto wyrządził szkodę.

Ubezpieczyciel sprawcy powinien po wypadku pokryć po wypadku pokryć wszelkie koszty związane z obrażeniem ciała i rozstrojem zdrowia. Są to między innymi koszty:

• zakupu lekarstw,

• wizyt u lekarza i dojazdów,

• zakupu sprzętu rehabilitacyjnego,

• koszty opieki.

Ponadto zakład ubezpieczeń powinien zrekompensować poszkodowanemu obniżenie dochodów na zwolnieniu lekarskim wyrównując różnicę do poziomu zarobków sprzed wypadku. W wypadku ze śmiercią członkowie najbliższej rodziny zmarłego mogą domagać się odszkodowania, jeżeli wykażą, że na skutek śmierci poszkodowanego ich sytuacja materialna uległa pogorszeniu. Wypłacane kwoty odszkodowań po wahaniu wahają się od kilkuset złotych do kilku tysięcy, za każdy procent uszczerbku na zdrowiu. W przypadku urazów, które skutkują trwałą niepełnosprawnością, daje to kwoty sięgające nawet setek tysięcy złotych. Ubezpieczyciel powinien wypłacić odszkodowanie w ciągu 30 dni od zgłoszenia szkody lub 90 dni w bardziej skomplikowanych przypadkach.

W przypadku wypadku samochodowego, którego sprawcą był obcokrajowiec, stosuje się przepisy obowiązujące w Polsce. Odszkodowania należy domagać się od zagranicznych towarzystw ubezpieczeń, które mają swoich przedstawicieli w Polsce. To oni zajmują się likwidacją szkód w zastępstwie. Niestety czasami ciężko jest ustalić, która polska firma jest reprezentantem, jednak kiedy już to zrobimy, dalsza likwidacja szkody przebiega podobnie jak z OC kierowcy. Trwa jednak dłużej i ciężej jest uzyskać należne odszkodowanie.

1. DANE DOTYCZĄCE ODSZKODOWAŃ

Źródło: www.knf.gov.pl

Tabela 6 Odszkodowania i świadczenia w ubezpieczeniach komunikacyjnych

Odszkodowania i świadczenia wypłacone brutto w ubezpieczeniach komunikacyjnych
Rok
Wartość OC (mld zł)
Wartość autocasco (mld zł)

Dane, pochodzące z raportów Polskiej Izby Ubezpieczeń, pokazują kwoty, jakie wypłacili ubezpieczyciele w latach 2003-2011 z tytułu ubezpieczeń OC oraz dla porównania autocasco, a także liczbę czynnych polis w tych latach. Widać wyraźnie, że wartość OC rokrocznie wzrasta, jednak nie musi to wynikać z zwiększonej liczby wypadków drogowych, ponieważ liczba polis także znacznie wzrosła z 15, 99 milionów sztuk w roku 2003, do niespełna 19 milionów w roku 2011.

Według danych Polskiej Izby Ubezpieczeń średnie odszkodowanie z ubezpieczenia OC wyniosło w roku 2012 5369 złotych. Dla porównania w 2011 kwota ta była niższa o średnio 441 złotych. Wynika to głównie z faktu, iż koszty części samochodowych i robocizny warsztatów naprawczych rosną.

Liczba czynnych polis
Rok
Liczba OC (mln szt.)
Liczba autocasco (mln szt.)

Źródło: www.knf.gov.pl

Tabela 7 Liczba czynnych polis

1. Ilość sprzedanych polis

Dane na koniec 2009 roku wykazały, że zakłady ubezpieczeń posiadały 4,89 mln czynnych polis w grupie 3 oraz 17,78 mln polis w grupie 10 (w tym 17,46 mln polis w obowiązkowych ubezpieczeniach OC posiadaczy pojazdów mechanicznych). W ciągu roku liczba polis zwiększyła się o 6,81% w grupie 3 i o 3,52% w grupie 10.

Tabela 8 Polisy ubezpieczeń komunikacyjnych

Wyszczególnienie	2005	2006	2007	2008	2009
Liczba polis w mln sztuk
Grupa 3	3,93	3,93	4,25	4,58	4,89
Grupa 10	14,72	15,28	16,21	17,17	17,78
W tym ubezpieczenia OC	14,03	14,77	15,76	16,77	17,46
Zmiana roczna (w %)
Grupa 3	2,02	-0,13	8,15	7,79	6,81
Grupa 10	-0,46	3,75	6,09	5,96	3,52
W tym ubezpieczenia OC	5,26	5,28	6,76	6,35	4,15

Źródło: http://www.knf.gov.pl/

W strukturze polis ubezpieczeń komunikacyjnych na koniec 2009 roku według typu podmiotów dominują polisy zawierane przez osoby fizyczne stanowiące 73,66% ogólnej liczby polis grupy 3 oraz 89,55% polis grupy 10.

Tabela 9 Struktura liczby polis ubezpieczeń komunikacyjnych wg typów podmiotów ubezpieczających się (w %)

Wyszczególnienie	2005	2006	2007	2008	2009
Osoby fizyczne
Grupa 3	78,86	74,15	73,64	71,88	73,66
Grupa 10	91,09	89,82	89,64	89,01	89,55
W tym ubezpieczenia OC	91,47	90,31	90,27	89,65	90,09
Przedsiębiorstwa
Grupa 3	18,19	22,70	23,10	25,35	23,79
Grupa 10	7,53	8,83	8,96	9,70	9,20
W tym ubezpieczenia OC	7,20	8,39	8,39	9,12	8,72
Pozostałe podmioty
Grupa 3	2,95	3,15	3,26	2,77	2,55
Grupa 10	1,38	1,35	1,40	1,29	1,25
W tym ubezpieczenia OC	1,33	1,30	1,33	1,23	1,19

Źródło: http://www.knf.gov.pl/

1. WYSOKOŚĆ SKŁADEK – UBEZPIECZENIA KOMUNIKACYJNE O.C.

Zakłady ubezpieczeń w oferowanych przez siebie taryfach zawierają zasady ustalania składek ubezpieczeniowych w ubezpieczeniach OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. W sposób indywidualny ustalają one parametry mające posłużyć do wyliczenia składki podstawowej w odpowiedniej wysokości, która konstruowana jest w oparciu zarówno o system zniżek jak i zwyżek kwot podstawowych. Ostateczna kwota składki ubezpieczeniowej jest więc odpowiednio pomniejszana bądź powiększana, w zależności od dokonanej uprzednio oceny ryzyka. Zasadniczymi parametrami, od których zakłady ubezpieczeń uzależniają wysokość składki ubezpieczeniowej są: marka pojazdu, rodzaj pojazdu, pojemność silnika oraz miejsce zamieszkania. Kolejne z parametrów związane są z przyjętym przez zakład ubezpieczeń systemem zniżek i zwyżek składek podstawowych, a należą do nich:

• charakter użytkowania pojazdu,

• przebieg ubezpieczenia (szkodowy, bezszkodowy),

• wiek posiadacza pojazdu,

• rodzaj płatności składek (ratalny, jednorazowy),

• okres eksploatacji pojazdu,

• okres posiadania prawa jazdy,

• posiadanie innych umów ubezpieczenia w zakładzie ubezpieczeń.

Wśród zakładów ubezpieczeń oprócz wyżej wymienionych parametrów coraz częściej wydają się być praktykowane nieco bardziej kontrowersyjne elementy, od których to zaczyna być uzależniona kwota składki ubezpieczeniowej. W ciągu kilku ostatnich lat na porządku dziennym wydały się zostać przyjęte takie parametry, których wpływ wydawałby się być znikomy dla poziomu płaconego ubezpieczenia. Zaliczyć można do nich przede wszystkim:

• płeć,

• posiadanie dzieci,

• przynależność do określonej grupy zawodowej,

• liczba użytkowników pojazdu,

• rodzaj paliwa.

Zdarzają się również przypadki, gdy zakłady ubezpieczeń w przygotowanym przez siebie systemie zniżek i zwyżek podstawowej składki ubezpieczeniowej, biorą pod uwagę: montaż pojazdu, zdolność kredytową, stan cywilny, modyfikację pojazdu, rodzaj płatności, liczbę miejsc w pojeździe, zawarcie umowy leasingu czy miejsce produkcji pojazdu. Z roku na rok coraz bardziej widoczna staje się tendencja zakładów ubezpieczeniowych do zwiększania ilości parametrów, które w jakikolwiek sposób wpływają na ostateczną kwotę składki. Najbardziej zauważalne jest to w systemie zniżek i zwyżek składki, czyli tam gdzie stale pojawiają się coraz to nowsze czynniki ryzyka.

11.1 ANALIZA ŚREDNICH WARTOŚCI SKŁADEK – UBEZPIECZENIA KOMUNIKACYJNE OC

W 2010 roku Urząd Komisji Nadzoru Finansowego zdecydował się na analizę ofert wszystkich krajowych zakładów ubezpieczeń, posiadających w swojej ofercie ubezpieczenie OC dla posiadaczy pojazdów mechanicznych, przyjmując następujące założenia:

1. dwa okresy ochrony: 30 dni / 12 miesięcy,

2. objęcie ryzyka na terytorium Polski,

3. jednorazowo płatna składka,

4. rejestracja pojazdu na stałe,

5. użytkowanie pojazdu do celów osobistych,

6. uwzględnienie takich pojazdów jak: FIAT PANDA (pojemność skokowa 1100 ccm), SKODA FABIA (pojemność skokowa 1400 ccm), TOYOTA COROLLA (pojemność skokowa 1600 ccm), VW PASSAT (pojemność skokowa 1800 ccm), AUDI A6 (pojemność skokowa 2000 ccm) oraz MERCEDES KLASY S (pojemność skokowa 3000 ccm),

7. dla posiadacza w wieku 20 lat przyjęty okres posiadania prawa jazdy wynosi 2 lata, dla posiadaczy w wieku 30 i 50 lat okres posiadania prawa jazdy wynosi 10 lat.

Porównanie wielkości składek dla poszczególnych rodzajów pojazdów i poszczególnych

kategorii wiekowych posiadaczy pojazdów wykazało, iż składka w ubezpieczeniu OC rośnie

wraz ze wzrostem pojemności skokowej silnika pojazdu oraz maleje wraz ze zwiększeniem się wieku posiadacza pojazdu. W przypadku analizowanych ryzyk, średnia wartość składki podstawowej dla ryzyk umiejscowionych w miastach wojewódzkich dla rocznego okresu ochrony ubezpieczeniowej wahała się od 1 468 zł w przypadku samochodów o niskiej pojemności skokowej silnika do 2 758 zł w przypadku samochodów o najwyższej pojemności skokowej. Zaś w przypadku ryzyk umiejscowionych w miastach powiatowych wartość składki dla analizowanych ryzyk wahała się w przedziale od 1 445 zł do 2 316 zł. Dla ubezpieczeń krótkoterminowych (30 – dniowy okres ochrony ubezpieczeniowej) wartość

składki podstawowej dla ryzyk umiejscowionych w miastach wojewódzkich wynosiła od 638 zł do 889 zł, zaś dla ryzyk umiejscowionych w miastach powiatowych od 520 zł do 813 zł.

Porównanie wysokości składek dla poszczególnych analizowanych ryzyk według rejonu, w którym umiejscowione jest ryzyko i długości okresu ochrony ubezpieczeniowej wskazuje, iż w przypadku ubezpieczeń zawieranych na 12 miesięcy składka dla ryzyk w dużych miastach jest o 2–19% (w 2005 r. 18–33%) wyższa od składki dla ryzyk umiejscowionych w mniejszych aglomeracjach. W porównaniu z rokiem 2005 był widoczny wyraźny spadek dysproporcji w wysokości składek ubezpieczeniowych ustalonych dla miast powiatowych i miast wojewódzkich.

Wyniki analizy danych dotyczących maksymalnych obniżek składki wskazują, że kształtują się one na poziomie średnio 49–52% dla miast wojewódzkich oraz 47–51% dla miast powiatowych. Skala zniżek uległa zmniejszeniu w porównaniu ze stanem na 2 lipca 2005 r., kiedy to maksymalne obniżki składek dla ryzyk umiejscowionych w miastach wojewódzkich i powiatowych kształtowały się na poziomie 58–59% składki podstawowej. Dla umów o okresie ochrony ubezpieczeniowej 30 dni skala obniżek dla ryzyk umiejscowionych w miastach wojewódzkich kształtuje się na poziomie 10–11%, zaś w przypadku miast powiatowych 9–10%. W odniesieniu do poprzednio analizowanego okresu, skala obniżek uległa istotnemu zmniejszeniu. Według stanu na 1 lipca 2005r., kształtowała się ona na poziomie, odpowiednio dla ryzyk umiejscowionych w miastach wojewódzkich i powiatowych 48–55% i 48–51%.

Tabela 10 Średnia stawka z OC według typu pojazdu

Źródło: www.knf.gov.pl

11.2 JAK WYBRAĆ NAJLEPSZE UBEZPIECZENIE KOMUNIKACYJNE OC?

Najlepszym sposobem na znalezienie dobrego i taniego ubezpieczenia OC jest kalkulator polis komunikacyjnych. Działanie kalkulatora polega na przeliczeniu składek proponowanych przez kilkanaście największych towarzystw ubezpieczeniowych na podstawie wprowadzonych przez użytkownika danych do formularza kwotacyjnego. Kalkulator OC przedstawia propozycje składek, lokując najtańsze OC na początku tabeli wynikowej a najdroższe na końcu. Kalkulator umożliwia porównanie cen, szczegółów ubezpieczenia, a po wyborze najlepszej oferty – zakup ubezpieczenia online.

OFERTA ALLIANZ

Umowę ubezpieczenia zawiera się na okres 12 miesięcy. Krótszą umowę można zawrzeć w przypadku, gdy pojazd jest zarejestrowany na stałe a umowę ubezpieczenia zawiera podmiot prowadzący działalność gospodarczą polegającą na pośredniczeniu w kupnie i sprzedaży pojazdów mechanicznych w zakresie pojazdów przeznaczonych do kupna lub sprzedaży lub polegającą na kupnie i sprzedaży pojazdów mechanicznych

Do ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych dołączane jest bezpłatnie ubezpieczenie Mini Car Assistance, Informacja Prawna oraz Zielona Karta (wydawana na wniosek klienta). Ubezpieczenie „Mini Car Assistance” jest bardzo pomocne w sytuacji, gdy pojazd nie nadaje się do użytku. Holowanie, wykonanie naprawy na drodze, przydatne informacje dot. np. możliwości wynajmu pojazdu zastępczego czy nawet rezerwacja biletów lub hotelu – to wszystko wchodzi w zakres usług, które są świadczone 24 godziny na dobę. Ubezpieczenie „Informacja Prawna” zakłada możliwość konsultacji telefonicznej z prawnikiem, który udziela ustnej informacji prawnej w przypadku kolizji, sprzedaży pojazdu, podczas podróży za granicą oraz w innych sytuacjach związanych z pojazdem,  wyjaśnia ewentualne wątpliwości oraz przesyła niezbędne wzory dokumentów.

Dodatkowo w Allianz oferowane są specjalne Pakiety Ubezpieczeń Komunikacyjnych, które umożliwiają korzystanie z ochrony o szerszym zakresie, a równocześnie po cenie niższej, niż w standardowej ofercie. W ramach oferty można wyróżnić 4 Pakiety: Standard, Komfort, Komfort Plus, VIP. Każdy z nich zawiera wachlarz dodatkowych świadczeń, których liczba jest uzależniona od potrzeb i wymagań klienta. Udogodnienia oferowane w ramach każdego z wyżej wymienionych Pakietów zawiera tabela:

Tabela 11 Pakiety ubezpieczeń komunikacyjnych

Źródło: www.allianz.pl

LINK4– OFERTA

LINK 4 oferuje ubezpieczenie OC w pakiecie, które oprócz standardowej ochrony, gwarantuje szybką pomoc na miejscu zdarzenia. W ramach każdego pakietu OC udostępniany jest bowiem unikalny Program Pomocy z Samochodem Zastępczym i Assistance Opony.  W listopadzie 2012 roku Polska Izba Motoryzacji dokonała przeglądu i oceny 22 pakietów ubezpieczenia OC komunikacyjnego. Z analizy PIM wynikło, iż najszerszy pakiet OC bez dodatkowych opłat oferuje obecnie towarzystwo LINK4. Na kolejnych miejscach znalazły się Aviva oraz Gothaer. Klienci LINK4 mają zapewnione: naprawę pojazdu po wypadku na miejscu zdarzenia, (jeśli jest możliwa, do 200 zł), holowanie pojazdu po wypadku do 100 km (niezależnie czy jesteśmy sprawcą, czy poszkodowanym), zapewnienie samochodu zastępczego do 3 dni w przypadku, gdy ubezpieczony pojazd uległ wypadkowi (także gdy jesteśmy sprawcą) lub został skradziony, pomoc w przypadku uszkodzenia opon (w tym: wymianę koła / naprawę na miejscu lub holowanie i pokrycie kosztów naprawy w warsztacie do 2 tys. zł), a także pomoc informacyjną oraz bezpłatnie Zieloną Kartę.