Opis taksacyjny jest to inwentaryzacja tego co znajduje się w przestrzeni leśnej, tzn. zestawienie powierzchni lasów, gruntów przeznaczonych do zalesienia oraz lasów ochronnych oraz zestawienie powierzchni lasów z roślinnością leśną według gatunków drzew w drzewostanie, klas wieku, klas bonitacji drzewostanów oraz funkcji lasów. Opis ten charakteryzuje grunt leśny oraz rosnący na tym gruncie drzewostan i podszycie. Opis taksacyjny sporządzany jest raz na 10 lat w ramach Planu Urządzania Lasu.
Opis taksacyjny składa się w szczególności z następujących informacji:
przynależności administracyjnej konturu lasu
grup lasów
powierzchni wydzieleń
opisu siedlisk
opisu drzewostanów
zalecanych wskazań gospodarczych na okres najbliższych 10 lat.
Przynależność administracyjna konturu lasu mówi nam do jakiego dokładnie leśnictwa, bądź nadleśnictwa dany kontur należy. Powierzchnię wydzieleń określa się z dokładnością do 1 ara wielkości danego pododdziału.
Opis siedliska leśnego zawiera wiele danych na temat lasu. Do elementów charakteryzujących siedlisko zalicza się typ siedliskowy lasu. Określa się go przy pomocy warunków glebowych, poziomów wody gruntowej, typu runa leśnego oraz gatunków panującego drzewostanu. Typ siedliskowy lasu jest to jednostka taksonomiczna określająca żyzność siedliska, grupująca gleby o podobnych zdolnościach produkcyjnych. Każda zmiana w typie siedliskowym lasu stanowi podstawę do wyodrębnienia wydzielenia, które nie powinno być mniejsze niż 1,0 ha w Lasach Państwowych i 0,5 ha w lasach nie będących Lasami Państwowymi.
Następnym elementem, który charakteryzuje siedlisko jest klasa bonitacyjna. Określa się ją na podstawie bonitacji samego drzewostanu: zarówno gatunku głównego, jak i pozostałych gatunków wchodzących w jego skład.
Kolejnym elementem opisującym siedlisko jest gospodarczy typ drzewostanu, który określa docelowy, pożądany pod względem gospodarczym skład gatunkowy drzewostanu, który jest dostosowany do możliwości produkcyjnych siedliska.
Opis taksacyjny zawiera także opis drzewostanu. Drzewostan to zespół większej liczby drzew rosnących na pewnej powierzchni leśnej w odpowiednim zagęszczeniu i zwarciu koron, wzajemnie na siebie oddziałujących. Wyróżnia się drzewostany jednogatunkowe bądź mieszane oraz jedno -, dwu-, lub trzypiętrowe. Drzewostan mogą stanowić:
uprawy i młodniki o zadrzewieniu 0,5 i wyższym
drzewostanu II klasy wieku (21 – 40 lat) o zadrzewieniu 0,4 i wyższym
drzewostany III klasy wieku (41 – 60 lat) o zadrzewieniu 0,3 i wyższym
drzewostany w klasie odnowienie i w klasie do odnowienia.
Opis drzewostanu związany jest z określeniem jego wieku. Określa się go na podstawie liczby słojów rocznych przyrostów na ściętym pniu, liczby rocznych pięter przyrostu gałęzi lub wielkości pierśnicy drzewa. Zwykle jest on opisywany jako wiek przeciętny oraz podawana jest jego rozpiętość. Wiek przeciętny określa się biorąc pod uwagę zróżnicowanie wieku w przedziale oraz miąższość drzewostanu. Natomiast wiek upraw określa się według faktycznego wieku drzew, a nie na podstawie daty założenia.
Wymienione powyżej cechy taksacyjne podaje się w opisie taksacyjnym z wydzielonych pięter drzewostanu oddzielnie.
Przed wykonaniem opisu taksacyjnego dokonuje się wyodrębnienia wydzieleń, których podstawą są różnice w :
kategorii ochronności lasów,
strukturze pionowej drzewostanu,
siedliskowym typie lasu,
odmiennym sposobie zagospodarowania lasu,
pochodzeniu drzewostanu,
gatunku drzew,
składzie gatunkowym,
przeciętnym wieku drzewostanu:
od 5 lat dla i klasy wydzieleń,
ponad 10 lat dla II i III klasy wydzieleń,
ponad 15 lat dla IV i V klasy wydzieleń,
ponad 20 lat dla VI i wyższych klas wydzieleń,
stopniu zadrzewienia: 0,02 i więcej,
klasie bonitacji drzewostanu: o jedną klasę,
klasie jakości drzew: o co najmniej dwie klasy.