UZALEŻNIENIE OD HAZARDU
Cz. I – postępowanie diagnostyczne

Warsztat specjalistyczny. Jolanta Koczurowska

• Typy gier hazardowych

• Loterie, zdrapki, konkursy audiotele, totolotek

• Bingo

• Zakłady sportowe

• Zakłady na wyścigach konnych

• Automaty do gry

• Zakłady bukmacherskie

• Karty, ruletka, poker, itp.

• Hazard internetowy

• I inne

  • Typy graczy

• Gracze okazjonalni

  • Grają od czasu do czasu , dla zabawy, kontrolują limit pieniędzy przeznaczony na granie

Gracze rekreacyjni

• Grają regularnie, traktują granie jak hobby , stale jeszcze nie wydają więcej niż mają

• Gracze profesjonalni

  • Granie jako sposób zarabiania na życie, bardzo rzadko.

Gracze problemowi

• Zaczynają mieć problemy wynikające i związane z graniem.

• Gracze patologiczni

  • Większość życiowych problemów ma związek z hazardem.

• Typy graczy

• Gracze aspołeczni

Antysocjalna osobowość czasami jest mylona z patologicznym graczem, który sięgnął dna

• Bungler – partacz, fuszer, niezdara

  • Nieoficjalna kategoria.

  • Niekompetentny gracz

  • Stawia na ulubione kolory, numery i nazwy

• Definicja Problemowego Hazardu

Hazard jest problemem kiedy zakłóca lub niszczy :

• Zdrowie psychiczne i fizyczne

• Pracę , naukę i inne aktywności życiowe

• Relacje z innymi ludźmi

• Finanse

• Reputację

• Typy problemowego hazardu

Granie aby wygrać -„Zwycięzca” – marzenie o wielkiej wygranej

• Gra przeciwko lub z innymi ludźmi

Może grać także aby uciec od problemów

Granie aby uciec – „Uciekinier”– ucieczka od problemów osobistych czy biznesowych

* Zazwyczaj gra na maszynach, unika kontaktu z ludźmi

* Zamierza osiągnąć stan emocjonalnego odrętwienia

• GRACZ typu „ZWYCIĘZCA”

• Może być charakteryzowany jako bardzo kompetentny, dominujący, kontrolujący, manipulacyjny i egoistyczny

• Spostrzega siebie samego jako przyjaznego, uspołecznionego, oddanego innym i hojnego

• Energetyczny, asertywny, przekonujący i pewny siebie

• Mimo tych cech powyżej zazwyczaj charakteryzują się niską samooceną

• Zaczynają grać w okresie dorastania – zakładają się z kolegami, obstawiają drużyny sportowe, grają w karty, itp.

• W przeciągu 10 – 30 lat stają się patologicznymi hazardzistami

• GRACZ typu „ZWYCIĘZCA”

• Najczęściej zaczynają od gier karcianych ( poker), grają na wyścigach konnych lub psów, obstawiają mecze

• Zarówno legalne jak i nielegalne zakłady sportowe dominują u tego typu graczy

• Grają aby pobić innych ludzi lub rozbić bank i bardzo często wierzą, że są w stanie wymyślić „system” wygrywania

• W fazie desperacji zaczynają grać ucieczkowo

• Uśmierzają grą ból jaki odczuwają z powodu destrukcji spowodowanej hazardowym graniem ( „klin klinem”)

Adapted from material written by Don Hulen, AZCCG.

• GRACZ typu „UCIEKINIER”

• Najczęściej gra w gry, które nie wymagają wysokiego poziomu wiedzy i umiejętności

• Najczęściej wybiera gry na automatach lub bingo

• Zdarza się, że wpada w trans i gra godzinami jakby zagubił się w grze

• Ucieczka od traumatycznych przeżyć i depresji

• Często doświadczał traumy

• Często tłumi negatywne uczucia i nie pracuje nad nimi

• Po pewnym czasie nawet pojedynczy uraz może spowodować depresje

• Depresja staje się uciążliwością i  staje się przyczyną podejmowania prób samoleczenia aby uciec od traumatycznych przeżyć ( poczuć się lepiej)

• Skłonny jest używać narkotyków ,objadać się, uprawiać seks, alkohol czy hazard jako sposobów samoleczenia.

• GRACZ typu „Uciekinier”

• Uprawianie hazardu daje poczucie ważności pojawiające się w związku z wejściem w świat wolny od zewnętrznej kontroli

• Gra uwalnia od kłopotów i jest traktowana jak lekarstwo

• Uzależniają się bardzo szybko i po dwóch , trzech latach osiągają fazę utraty nadziei.

Adapted from material written by Don Hulen, AZCCG.

• Hazard a uzależnienia od substancji psychoaktywnych
  PODOBIEŃSTWA

• Oczekiwanie natychmiastowej gratyfikacji.

• Zaprzątnięty myślami o graniu.

• Nie potrafi przestać grać.

• Zaprzecza istnieniu problemu

• Hazard a uzależnienie od substancji psychoaktywnych
  RÓŻNICE

• Hazard łatwiejszy do ukrycia

• Nie zawsze traktowany jako problem

• Mniej pomocy

• Gracze i hazardziści

Powody zgłoszenia do poradni:

• Poważne długi, problemy finansowe

• Problemy w pracy, utrata pracy

• Ultimatum współmałżonka / partnera

• Odczuwany kryzys psychologiczny / emocjonalny

• Poczucie utraty kontroli nad graniem

• Gracze i hazardziści

Doświadczane problemy:

• Dodatkowe uzależnienia ( alkohol, narkotyki)

• Problemy psychiatryczne ( np. epizody depresyjne)

• Zaburzenia osobowości ( rysy narcystyczne, impulsywne, dyssocjalne)

• Rozpad ważnego związku ( separacja , rozwód)

• PATOLOGICZNY HAZARD

• Siłą napędową patologicznego hazardu jest potrzeba przeżywania silnego napięcia, jakie pojawia się podczas gry

• Wygrana zwiększa poczucie mocy i popycha do dalszej gry

• Przegrana powoduje spadek szacunku do siebie i zmniejsza poczucie kontroli a także powoduje żądzę odzyskania straty

• Straty z kolei stymulują do poszukiwania komfortu psychicznego w kolejnych grach

• PATOLOGICZNY HAZARD

• Wielu hazardzistów bardziej cieszy się z przegranej niż z wygranej

• Przegrana stanowi bowiem wspaniałe usprawiedliwienie, które „zmusza” ich do odgrywania się, pozwala na dalszą grę a tym samym umożliwia dalsze przeżywanie stanów napięcia…

• W efekcie osoba grająca, niezależnie od swego stanu finansowego nie potrafi przerwać gry, bez względu na konsekwencje

• Fazy patologicznego hazardu

1. FAZA ZWYCIĘSTW – granie okazjonalne, fantazjowanie na temat wielkich wygranych, duże wygrane powodują coraz większe pobudzenie, coraz częstsze zakłady i coraz wyższe stawki, człowiek wierzy , że zawsze będzie wygrywał, faza ta m0że trwać od 3-5 lat

2. FAZA STRAT – stawiając na wysokie zakłady naraża się na wysokie straty; wysokie pożyczki i próby odgrywania się, a w przypadku powodzenia wygrane idą na spłaty długów; hazardzista gra kosztem pracy i domu, kłamie i zaczyna ukrywać swoje uzależnienie, unika wierzycieli i cały czas wierzy, że wkrótce nastąpi kolejna „wielka wygrana”

• Fazy patologicznego hazardu

3. FAZA DESPERACJI – separacja od rodziny i przyjaciół; utrata pracy i narastające długi powodują panikę, presja wierzycieli popycha często ku przestępstwom; te obciążenia prowadzą z kolei do psychicznego wyczerpania, pojawiają się wyrzuty sumienia, poczucie winy bezradność i depresja

4. FAZA UTRATY NADZIEI – poczucie beznadziejności, myśli i/lub próby samobójcze, rozpad rodziny; najczęściej podejmowane wyjścia: ucieczka w uzależnienie od alkoholu lub leków, więzienie, śmierć samobójcza lub z ręki wierzycieli albo zwrócenie się po pomoc

(wg Illinois Institute for Addiction Recovery)

• Patologiczny Hazard wg klasyfikacji ICD-10

• Zaliczany jest do zaburzeń osobowości i zaburzeń zachowania dorosłych, a bardziej szczegółowo do zaburzeń nawyków i popędów ( impulsów)

• Charakteryzują je powtarzające się działania bez jasnej, racjonalnej motywacji, które nie mogą być kontrolowane i zazwyczaj szkodzą interesom pacjenta i innych ludzi

• Do tej samej kategorii zaburzeń zalicza się piromanię, kleptomanię i trichotillomanię

• Patologiczny hazard wg klasyfikacji ICD-10

Patologiczny hazard polega na często powtarzającym się uprawianiu hazardu, który przeważa w życiu człowieka ze szkodą dla wartości i zobowiązań społecznych, zawodowych, materialnych i rodzinnych

• Patologiczny hazard wg klasyfikacji ICD-10 – kryteria diagnostyczne (Woronowicz)

1. silna potrzeba lub poczucie przymusu hazardowego grania

2. Subiektywne przekonanie o istnieniu trudności w kontrolowaniu zachowań związanych z hazardowym graniem, tj. upośledzenie kontroli nad powstrzymywaniem się od grania oraz nad długością czasu poświęconego na granie hazardowe

3. Występowanie przy próbach przerwania lub ograniczenia grania niepokoju, rozdrażnienia czy gorszego samopoczucia oraz ustępowaniu tych stanów z chwilą powrotu do gry

• Patologiczny hazard wg klasyfikacji ICD-10 – kryteria diagnostyczne (Woronowicz)

4. Spędzanie coraz większej ilości czasu na graniu w celu uzyskania zadowolenia czy dobrego samopoczucia, które poprzednio uzyskiwane były w krótszym czasie

5. Postępujące zaniedbywanie alternatywnych źródeł przyjemności lub dotychczasowych zainteresowań na rzecz grania

6. Kontynuowanie hazardowego grania pomimo szkodliwych następstw ( fizycznych, psychicznych i społecznych), o których wiadomo, że mają związek ze spędzaniem czasu wolnego

F63.0

• Patologiczny hazard wg. Klasyfikacji DSM-IV

• Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne w 1980 r. uznało hazard za chorobę

• W klasyfikacji DSM-IV patologiczny hazard umieszczony jest w grupie zaburzeń impulsów

• Kryterium rozpoznawania patologicznego hazardu jest stwierdzenie co najmniej 5 z przedstawionych poniżej uporczywych i nawracających zachowań hazardowych

• Patologiczny hazard wg. Klasyfikacji DSM-IV

Trzy wymiary zaburzenia:

1. szkody (ponoszone w wielu sferach życia)

2. utrata kontroli nad zachowaniem

3. zależność ( zaabsorbowanie, wzrost tolerancji, objawy abstynencyjne)

• Patologiczny hazard wg. Klasyfikacji DSM-IV

1. Zaabsorbowanie hazardem, np. przypominanie sobie wcześniejszych doświadczeń związanych z graniem, odgrywaniem się lub planowaniem następnej gry, myśleniem jak zdobyć pieniądze na hazard

2. Potrzeba podwyższania podczas gry stawek pieniędzy, niezbędnych do uzyskania odpowiedniego poziomu zadowolenia (satysfakcji, pożądania)

3. Powtarzające się podejmowanie bezskutecznych wysiłków mających n celu ograniczenia lub zaprzestania hazardowego grania

• Patologiczny hazard wg. Klasyfikacji DSM-IV

4. Podenerwowanie lub poirytowanie przy próbach ograniczenia lub zaprzestania grania

5.Traktowanie gry jako sposobu ucieczki przed problemami lub na poprawienie złego samopoczucia ( np. uczucia bezradności, winy, lęku, depresji)

6. Podejmowanie prób „odegrania się” po wcześniejszej utracie pieniędzy w grze

7. Okłamywanie członków rodziny, terapeuty lub innych, w celu ukrycia prawdziwych rozmiarów swojego hazardowego grania

• Patologiczny hazard wg. Klasyfikacji DSM-IV

8. Podejmowanie nielegalnych działań takich jak: fałszerstwo, oszustwo, kradzież lub malwersacja w celu zdobycia pieniędzy na hazardowe granie

9. Utrata lub narażenie na szwank, z powodu zaangażowania w hazardowe granie ważnych związków emocjonalnych, możliwości edukacyjnych, zawodowych, itp.

10. Szukanie u innych osób pomocy finansowej w celu poprawienia złej sytuacji ekonomicznej spowodowanej hazardowym graniem.