Paweł Jakubowski

Oligofrenopedagogika (studia podyplomowe), nr albumu 1999

Stany depresyjne u mężczyzn w wieku starszym

Depresja wg opinii medycyny jest to stan zaburzenia nastroju i emocji uznane jako zjawiska chorobowe, które wymagają specjalistycznej pomocy lekarskiej. Często zdarza się, że zwykłe przygnębienie myli się z depresją jako stanem chorobowym. Różnica w sumie nie jest duża, lecz nie oznacza to zupełnej bezradności diagnozy lekarskiej[7]. U osób starszych depresja jest częstą dolegliwością, lecz nie można stwierdzić, że jest to normalne. Nie można uznać depresji jako jeden z procesów starzenia się. Przyczyną depresji u osób w podeszłym wieku są często zmiany takie jak: przejście na emeryturę, stany chorobowe, postępująca niepełnosprawność fizyczna w zakresie narządu ruchu, samotność, demencja, zmiana nastawienia środowiska do osób starszych ( poczucie odizolowania), śmierć osób z najbliższego otoczenia. W rodzinach odsunięcie na dalszą pozycję osoby starszej , brak zainteresowania się nią - wieczna gonitwa młodych praca, dom ,pieniądze. Depresja u starszych osób ma duży wpływ na przebieg wszelkiego rodzaju chorób somatycznych. Brak diagnozy lekarskiej oraz brak odpowiedniego leczenia może doprowadzić do pogarszania się stanu zdrowia. Aby rozpocząć jakiekolwiek leczenie najpierw trzeba poznać objawy tej choroby. Wiadomo ,że na depresję bardziej narażeni są ludzie , którzy wcześniej na nią chorowali lub chorował ktoś z najbliższego otoczenia. Człowiek, który choruje na depresję izoluje się od innych ludzi, często jest samotny i nie może znaleźć sensu swojego życia. Rozpoznanie depresji u osób w podeszłym wieku jest bardzo trudne, ponieważ ludzi tych dotykają przewlekłe choroby somatyczne przypominające stan depresyjny. Wraz z wiekiem rośnie ryzyko wystąpienia tego stanu, lecz depresja nie jest bezpośrednio związana z wiekiem. Znacznym wpływem na występowanie bądź pogłębianie się depresji są czynniki powodujące stres. Stres jest również jedną z przyczyn pojawienia się depresji, która jako czynnik stresowy może powodować choroby, obniżenie poziomu sprawności psychoruchowej czy też samotność. Brak pracy , zła sytuacja finansowa , zmiana miejsca zamieszkania czy też owdowienie, rozwód może również być przyczyną pojawienia się tej choroby. Na obecność depresji u człowieka mają również wpływ choroby układu nerwowego. Często depresja pojawia się przy chorobie Alzheimera, Parkinsona, ale również przy udarze czy padaczce . Stwierdzona choroba bądź zauważone sygnały nie powinny być lekceważone przez rodzinę , znajomych. Chorego nie powinno zostawiać się samego bez pomocy[3].

Starość jest to okres bardzo trudny w życiu mężczyzny. Uświadamia on sobie ,że starość już się zaczęła w momencie gdy przeszedł na emeryturę, pozostaje w domu, zburzył się jego systematyczny cykl dnia, nie potrafi odnaleźć się w nowej sytuacji, nie może znaleźć sobie zajęcia i często czuje się niepotrzebny . Starość jest to okres w życiu , gdzie traci się osoby najbliższe , małżonków, przyjaciół , sąsiadów. U mężczyzn uważa się, że depresja występuje rzadziej, lecz coraz częściej mówi się o tym, że jest ona mniej wykrywalna - brak typowych objawów depresji. Mężczyźni kryją się z tą dolegliwością. Zazwyczaj twierdzą , że nic im nie jest , że czują się dobrze. Często borykają się z utratą pracy, złym stanem zdrowia, otępieniem czy też wspomnianą utratą bliskich osób. Często depresji u mężczyzn towarzyszy alkohol. Jest to rodzaj ucieczki od problemów, swoiste usunięcie napięcia, które w sumie przynosi chwilową ulgę. Jednak w rzeczywistości picie alkoholu przyczynia się do pogłębienia depresji. Jednym z wczesnych objawów depresji może też być brak apetytu, bezsenność czy też bóle mięśni. Depresja objawia się brakiem motywacji i energii oraz tym, że chorzy mają problemy fizyczne. Mężczyźni stają się agresywni i drażliwi. Każdy mały problem ich irytuje i łatwo wytrąca z równowagi. Wyżywają się na sobie lub na bliskich im osobom. Później mężczyźni wycofują się, zamykają się w sobie i trudno jest do nich trafić by udzielić jakiejkolwiek pomocy. Twierdzą, że są bezwartościowi, że nic ich w życiu interesującego nie spotka i również czują się niepotrzebni. Chorym brakuje siły , nic im się nie chce, brakuje im energii do działania[4]. W stanie depresyjnym obniżony jest poziom pamięci i koncentracji , występuje bezsenność, ale również stany lęku , których ciężko jest się pozbyć. Depresja u mężczyzn powoduje często zaburzenia seksualne , brak pożądania i zaburzenia erekcji. Depresja może spowodować nasilenie się niektórych chorób takich jak artretyzm czy też migrena. Niektórzy przestają myć się tzn. dbać o higienę czy też zapominają o spożywaniu posiłku. Mężczyźni w wieku starszym w stanie depresji wycofują się z życia społecznego oraz zmniejsza się ich zainteresowanie sprawami istotnymi – ważnymi dla niego i bliskich mu osób[1]. Depresja przyczynia się często do powstawania myśli samobójczych ( 4 x częściej niż u kobiet), często doprowadza również do popełniania samobójstw. Osoby w starszym wieku popełniają samobójstwa dwa razy częściej niż ludzie młodsi dlatego depresja w podeszłym wieku jest bardzo poważnym problemem. Umieralność wśród mężczyzn popełniających samobójstwa wzrasta systematycznie w okresie całej starości. Często alkohol ma pomóc w podjęciu decyzji popełnienia samobójstwa.

Wskaźnik samobójstw dla osób powyżej 65 roku życia wynosi 19,0 a dla 75-latków – 18,8; przy średnim wskaźniku dla całej polskiej populacji wynoszącym 15,6 (2004r). Samotni mężczyźni stanowią szczególną grupę ryzyka. Mężczyźni ci są to przede wszystkim wdowcy lub rozwiedzeni, którzy nie potrafią odnaleźć się w społeczeństwie czy też w rodzinie. [2]

Depresję u osób starszych leczy się podobnie jak u ludzi młodych. Często stosuje się leki antydepresyjne, jak również odpowiednie terapie. Wskazane jest dołączenie do grup wsparcia, aby człowiek wiedział, że nie został z problemem sam. Brak profesjonalnej opieki lekarskiej może doprowadzić do samobójstwa. Skutki braku leczenia depresji mogą być bardzo poważne. Każdy objaw depresji nie powinien być zignorowany. Osoby w podeszłym wieku bardzo rzadko są skłonne do szukania jakiejkolwiek pomocy tłumacząc się tym, że brak motywacji jest spowodowany wiekiem. [5]

Skutecznym sposobem leczenia depresji jest zastosowanie antydepresantów. Stosuje się je zarówno u osób młodych jak i u starszych. Efekty uboczne mogą wystąpić u osób starszych z tego względu, że przyjmują różnego rodzaju inne leki. Osobom starszym lekarze przypisują mniejsze dawki antydepresantów, które działają z opóźnieniem i dlatego leczenie u osób starszych trwa dłużej niż u młodszych. Innymi metodami leczenia depresji jest psychoterapia, wsparcie krewnych , najbliższego otoczenia oraz grup wsparcia . Zalecany ten sposób leczenia jest tym chorym , którzy z różnych przyczyn nie mogą zażywać antydepresantów. Następną metodą leczenia jest terapia elektrowstrząsowa. Sprawdza się ona w przypadku leczenia osób starszych, którzy nie mogą przyjmować lekarstw na depresję. Osoby starsze, które mają wsparcie i zrozumienie w swojej rodzinie i przyjaciołach bardziej skutecznie działa leczenie i większa jest szansa , że wyjdą z depresji, Przez co zwiększy im się komfort życia[6].

Podsumowując powyższe stwierdzić należy, że problem stanów depresyjnych u mężczyzn w wieku starszym jest znaczny i nie należy go lekceważyć. Działanie wspólne osób chorych na depresję, rodzin i otoczenia może zminimalizować zagrożenie pogłębiania się tej choroby.

Bibliografia:

[1] Archibald D. H., Męska depresja,(w:) W drodze, Poznań 2004, ISBN:83-7033-513-6,

[2] Baumann K., Gerontologia Polska, Problem ataków samobójczych wśród osób w starszym wieku, Via Medica, Poznań 2008, tom 16 nr 2, 80-88, ISSN 1425-4956

[3] Bilikiewicz A., Turczyński J. Psychiatria w Praktyce Ogólnolekarskiej, Depresja u osób w podeszłym wieku (praca poglądowa), Via Medica, Gdańsk 2002, tom 2 nr 2, ISSN 1643–0956

[4] Mazurowska R., Gdy jest jemu źle … Depresja mężczyzn, www. Republikakobiet.pl, 2008

[5] Preston J., przekł. Bartosik J., Pokonać depresję, GWP, Gdańsk 2002, ISBN 83-89120-38-0

[6] Pużyński S., Depresje i zaburzenia afektywne, PZWL, Warszawa 2009, wyd. 5, ISBN: 978-83-200-3828-6

[7] Świecicki Ł., Psychiatria w Praktyce Ogólnolekarskiej, Depresja – definicja, klasyfikacja, przyczyny (praca poglądowa), Via Medica, Warszawa 2002, tom 2 nr 3, ISSN – 1643-0956