J. LOCKE:

• HIERARCHIA DUSZY: najwyżej jest rozum, najniżej pragnienia cielesne;

• CEL WYCHOWANIA: posłuszeństwo rozumowi (punkt wyjścia jest taki sam jak u Platona, Blooma, Legutki i innych konserwatystów); zadaniem pedagogiki jest utrzymanie ucznia w ryzach, nauczenie go posługowanie się rozumem, aby umiał go wykorzystywać sam w przyszłości; największym skarbem jest dyscyplina, która ma charakter formalny (uczona, pilnowania w dzieciństwie); człowiek musi nauczyć się słuchać rozumu, samego siebie; we wczesnym okresie dorastania należy dyscyplonować jego duszę, tak aby w dorosłym życiu dziecko umiało kroczyć własną drogą i umiejętnie korzystać z wolności, kiedy zostanie wypuszczone w świat (rodzice, wychowawcy stają się wtedy jego partnerami);

/*relacja rodzice dzieci: kary (odbieranie, ograniczanie przyjemności) i nagrody (coś przyjemnego, chwalenie, nagrody materialne) – Locke krytykuje ten system, mechnizm karania i nagradzania (nie możemy dawać nagrody odwołującej się do duszy pożądliwej, której nie cenimy); powinniśmy nagradzać w taki sposób, aby budować poczucie wartości, godności w dziecku – należy odnosić sie do duszy tymotejskiej, chwalić dziecko na forum, trakrować go jak partnera i nauczyć go podobnego zachowania – szacunku i grzeczności w stosunku do innych osób/

Podopieczny pedagogiki Locke’owskiej jest osobą, która potrafi radzić sobie sama w życiu i budować partnerskie stosunki z innymi ludźmi. Raczej gentelmen, producent (nie wojownik, rycerz, ani też nie filozof). Pedagogika Locke traktuje o tym jak dobrze radzić sobie w świecie wolności, jest swoistym przygotowaniem do życia, udziela praktycznych porad.Dwa etapy nauczania:

• nauczanie bycie gospodarzem samych siebie (w dzieciństwie, okresie dorastania)c;

• nauczenie kroczenia własną drogą.

„LIST O TOLERANCJI”

• rozważania na temat tolerancji religijnej;

• Teza: konieczny jest radykalny rozdział państwa i religi – każda ze sfer ma inne cele:

PAŃSTWO

RELIGIA

celem państwa jest troska o naszą pomyślność, ochrona życia, własności i wolnoćsi (wartości doczesne), państwo nie ma na celu zminay naszego myślenia, dbania o naszą duszę, liczą się tylko czyny; różnica w stosowanych środkach osiągnięcia celu: państwo może stosować przymus; język argumentacji: wspólnota państwa – język utylitarystycznych (res indiferentes – rzeczy obojętne, państwo nie może odwoływać się do kategorii religijnych i etycznych

celem religii jest cnota, zbawienie (wartości wyższe); działanie nie ma znaczenia, liczy się przede wszystki stan ducha; religia musi nakłaniać, argumentować, zachęcać; współnota religijna – język teistyczny.

/*J.S. MILL: w państwie tolerancyjnym ze wzgląd na szacunek dla osób niewierzących powinniśmy posłógiwać się językiem utylitarystycznym, który jest uniwersalny i zrozumiały dla wszystkich./

Krytyka:

• Czy wymuszone milczenie,nie dopuszczanie do głosu ludzi o innych poglądach, mających inny język (w sferze etycznej) nie spowoduje, że staną się groźni i kiedyś „wybuchną”?

• Nikt nie musi cenić pożytku, nawet jeśli robi to większość.

MONTESKIUSZ:

„ O DUCHU PRAW” ???

• Zasada podziału władz (trójpodział władz), władza powinna być podzielnona: władza ustawodawcza, sądownicza i wykonawcza: ideą podziału władzy jest to aby istniały niezależne, silne władze, aby się wzajemnie ograniczały, kontrowały (każda władza ma skłonność do rozrastania się, absolutyzowania) / inaczej Hobbes, Rousseau: władza powinna być nie podzielna/;

• Monteskiusz mówi o stanie natury, ale nie mówi o umowie społecznej; geneza, legitymizacja władzy nie ma znaczenia (dystans do demkracji, nie jest ona odrzucona, ale podlega krytyce); wolność jest ważniejsza niż idea przedstawicielstwa;

• Zgodność zasady rządu z natura ludzką: (monarchia, arystokracja, despotia, demokracja – 4 ustroje jakie wymienia M.); sposób myślenia i odczuwania ludzi w danym państwie powinien być zgodny z panującym w państwie ustrojem – jest to warunek stabilności państwa (trwałość jest najwyższą cnotą, wartością w polityc; wymaga zaakceptowania ustrju przez obywateli);

• W demokracji jest najtrudniej zagwarantować zgodność rządu z naturą ludzką: w systemach demokratycznych najważniejsza jest cnota polityczna rozumiana jako miłość do ojczyzny i egalitaryzm (który nie tkwi w naturze ludzkiej, należy go sobie wypielęgnować, nauczyć się go, wychować go w innych); demokracja jest dobrym ustrojem, ale aby był stabilny, należy do niego ludzi wychować, aby zaczęli kochać i szanować coś, czego nie kochają z ntury.

SZKOCKIE OŚWIECENIE:

DAVID HUME:

• Argumentacja ewolucjonistyczna: korzystanie z terminologii panującej w jego epoce (odwołuje się do stanu natury i umowy społecznej – pojmuje je ewolucyjnie; reguły sprawiedliwości są emocjonalne, emotywne, wynikają z przeczucia, że wszyscy mamy pewne podobne potrzeby, ogólne poczucie wspólnego interesu, co wywołuje odpowiednie działanie, zachowanie)