26. Uczestnictwo osób niepełnosprawnych w kulturze i sporcie.

Dostęp osób niepełnosprawnych do udziału w kulturze jest zjawiskiem oraz częściej powszechnie akceptowanym i nie postrzega się go już dzisiaj wyłącznie jako element terapii zajęciowej. Dzieje się ponieważ zarówno w szkoły, instytucje wspomagania i rehabilitacji społecznej, warsztaty terapii zajęciowej, ośrodki kultury i sztuki, a także inne organizacje samorządowe i pozarządowe aktywnie włączają do działań sprzyjających krzewieniu i promocji kultury osoby z niepełnosprawnością.

W ostatnim dziesięcioleciu obserwujemy, że coraz częściej imprezy artystyczne i inicjatywy kulturalne dla osób niepełnosprawnych i z ich udziałem zwijają się, przybierając charakter ogólnospołeczny. Z dużą dozą optymizmu dostrzegamy, że dziś nie jest już faktem odosobnionym popularyzacja osób niepełnosprawnych, uzdolnionych artystycznie, wśród profesjonalnych twórców, artystów, muzyków, ludzi kultury i sztuki. Coraz częściej nagradza się niepełnosprawnych twórców za ich dorobek artystyczny czy aktywność zawodową. Dzięki czemu twórczość nieodzownie staje się jedną z najważniejszych form angażowania się osób niepełnosprawnych w zbiorowe życie kulturalne i społeczne. Obecny stan dorobku kulturalnego tych osób jest imponujący i cały czas się rozwija.

Oto kilka przykładów organizacji pozarządowych współpracujących na rzecz osób niepełnosprawnych, przyczyniających się do umożliwienia swoim podopiecznym czynnego uczestnictwa w kulturze:

• Stowarzyszenie Na Rzecz Twórców Niepełnosprawnych NIKE,

• Stowarzyszenie Rehabilitacji i Tańca Integracyjnego,

• Stowarzyszenie Artystów Malujących Ustami i Nogami,

• Centrum Sztuki Osób Niepełnosprawnych,

• Polskie Stowarzyszenie Młodzież Sprawna Inaczej.

Do ciekawych inicjatyw w zakresie stałej promocji kultury artystów niepełnosprawnych możemy zaliczyć:

• Ogólnopolski Teatr Niepełnosprawnych przy Państwowym Teatrze ATENEUM,

• Fundacja Krzewienia Kultury Artystycznej Osób Niepełnosprawnych w Warszawie.

Kultura fizyczna jest w Polsce częścią kultury narodowej, chronionej przez prawo. Ustawa o kulturze fizycznej czytamy, że obywatele bez względu na wiek, płeć, wyznanie, rasę oraz stopień i rodzaj niepełnosprawności mają równy dostęp do różnych form kultury, a więc także do sportu.

W 1994r powstał Polski Związek Sportu Niepełnosprawnych „Start”, który jest obecnie największa w Polsce, wielodyscyplinową organizacją zajmującą się szkoleniem niepełnosprawnych sportowców. Członkostwo umożliwia reprezentację kraju w największych imprezach sportowych, w tym także w paraolimpiadach. Poza PZSP „Start”, działają inne organizacje pomagające niepełnosprawnym sportowcom tj.:

• Stowarzyszenie Kultury Fizycznej Sportu i Turystyki Niewidomych i Słabowidzących „Cross”,

• Fundacja Aktywnej Rehabilitacji,

• Polski Związek Tenisa na Wózkach,

• Polskie Towarzystwo Sportowe „Sprawni Razem”,

• Polski Związek Sportowy Głuchych,

• Olimpiady Specjalne – Polska.

W 1998r powstał Polski Komitet Paraolimpijski, który współdziała w organizowaniu i inspirowaniu sportu paraolimpijskiego, reprezentuje kraj na arenie międzynarodowej, a także pozyskuje środki finansowe. Ważną role w finansowaniu sportu niepełnosprawnych odgrywa Ministerstwo Sportu i Turystyki, to głównie ono stwarza warunki do udziału niepełnosprawnych w sporcie, angażując do tego celu środki z dopłat do stawek w grach liczbowych. Spore dofinansowanie płynie także z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych(PFRON).

Polskim organizacjom sportu osób niepełnosprawnych zawsze towarzyszyło hasło: „niepełnosprawność bez barier”, jednak choć dorobek naszych niepełnosprawnych sportowców jest imponujący ciągle jednak pozostaje w cieniu mniejszych osiągnięć sportowców zdrowych. Od kilku lat polepsza się w Polsce klimat wokół sportu ludzi niepełnosprawnych, w ubiegłym roku po raz pierwszy nastąpiło finansowanie sportu wyczynowego Inwalidów ze środków budżetowych, zwiększyły się także kwoty przeznaczone stypendia dla najlepszych sportowców, które jednak są o wiele mniejsze od tych, które dostają zdrowi olimpijczycy.

Choć w ostatnich latach uczestnictwo osób niepełnosprawnych w kulturze i sporcie znacznie się rozwinęło nadal nie jest jeszcze na wystarczającym poziomie, środowisko nadal musi pomagać mu się rozwijać, a my jako pedagodzy powinniśmy nad tym czuwać.