ZARZĄDZANIE FINANSAMI PRZEDSIĘBIORSTW

1. Źródła finansowania przedsiębiorstw:

Pożyczka – udzielenie przez osobę fizyczną lub instytucję finansową określonej ilości środków pieniężnych bez konieczności określenia celu podjęcia pożyczki.

Leasing – jedna ze stron umowy przekazuje drugiej prawo do korzystania z określonej rzeczy na pewien określony w umowie leasingu okres, w zamian za ustalone ratalne opłaty.

Sekurytyzacja – operacja finansowa polegająca na zamianie należności na papiery wartościowe

Faktoring – specjalistyczne pośrednictwo handlowe, w której wyspecjalizowana instytucja finansowa nabywa w drodze cesji od przedsiębiorstw handlowych lub przemysłowych roszczenie o zapłatę należnych im kwot z różnego rodzaju źródeł zobowiązanych.

Kredyt kupiecki – odroczenie zapłaty za otrzymane towary lub usługi, odbywa się za pośrednictwem banku.

Cechy kapitału obcego	Cechy kapitału własnego
konieczność spłaty kapitału konieczność spłaty odsetek odsetki stanowią koszt uzyskania przychodu większy udział kapitału obrotowego zwiększa ryzyko finansowe firmy możliwość wprowadzenia ograniczeń brak wpływu dawcy kapitału na decyzje firmy kapitał obrotowy charakteryzuje się gwarancją zwrotu	brak konieczności spłaty dobrowolna wypłata dywidend dywidenda wypłacana z zysku większy udział kapitałów własnych świadczy o sile, bezpieczeństwie i niezależności finansowej firmy swoboda wykorzystywania kapitału własnego dzięki posiadaniu kapitału własnego mamy wpływ na podejmowanie decyzji brak gwarancji zwrotu

2. Rodzaje dźwigni:

• Operacyjna są wynikiem maksymalnego wykorzystania zasobów produkcyjnych

• Finansowa i finansowych będących następstwem zjawiska finansowego zwanego

• Łączona skali.

Dźwignia operacyjna – dotyczy struktury majątku i jego wykorzystania w istniejących warunkach firmy. Wzrost wykorzystania posiadanych możliwości produkcyjnych powoduje tzw. Względną obniżkę kosztów stałych, co przyczynia się do szybszego tempa wzrostu zysku niż wynosi tempo wzrostu sprzedaży. Jeśli przedsiębiorstwo nie osiąga progu rentowności to DO jest ujemna.

Dźwignia finansowa – wyraża strukturę kapitału i można ją zdefiniować jako użycie niższego kosztu kapitału. Im większy udział kapitału obcego w strukturze źródeł finansowania tym większa jest rentowność kapitału własnego.

Dźwignia łączona – efekt wzrostu sprzedaży o 1% na poziom zysku netto.

DF = DO * DF

3. Działalność finansowa przedsiębiorstwa:

Pozyskiwanie lub utrata źródeł finansowych polegająca na zmianach w wartości oraz relacjach kapitału własnego i obcego w przedsiębiorstwie a także wszystkie związane z nimi pieniężne koszty i korzyści.

Kapitał własny może być zwroty i bezzwrotny.

Do źródeł kapitału własnego bezzwrotnego zaliczamy:

• wpływy z emisji akcji lub wydania udziałów (sp. z o. o.)

• zysk zatrzymany w firmie jako efekt podziału wyniku finansowego netto. Powstaje po odjęciu od zysku netto dywidend i innych wypłat na rzecz właścicieli

Podstawowe zewnętrzne źródła kapitału obcego (zwrotnego) – kredyty, pożyczki, wpływy z emisji dłużnych papierów wartościowych.

Podstawowym celem decyzji podejmowanych przez firmę w zakresie działalności finansowej jest zapewnienie odpowiednich do prowadzonej działalności operacyjnej i inwestycyjnej źródeł finansowania , tak aby było możliwe utrzymanie płynności finansowej firmy zarówno w długim jak i krótkim okresie.

Ustalenie wysokości kapitału niezbędnego do finansowania aktywów firmy oraz wybór źródeł kapitału powinien prowadzić do optymalizacji struktury kapitału przedsiębiorstwa.

Kryterium optymalizacyjnym - jest minimalizacja średniego ważonego kosztu kapitału (lub maksymalizacja wartości przedsiębiorstwa). Optymalizacja struktury kapitału jest celem strategii finansowania firmy.

Polityka finansowa przedsiębiorstwa - to efekt bieżących decyzji finansowych w zakresie kształtowania struktury kapitału czyli wyboru rodzaju kapitału i źródeł jego pozyskania. Każda decyzja w firmie wymaga ustalenia kwestii:

• Czy kapitał ma być długo czy krótkoterminowy?

• Czy kapitał ma być własny (czy źródła zewnętrzne czy wewnętrzne), obcy czy hybrydowy?

• Czy ma pochodzić z rynku publicznego czy prywatnego?

• Czy ma być krajowy czy zagraniczny?

• Czy ma być pozyskiwany jako bilansowy czy pozabilansowy?

Czynnikiem ograniczającym wybór rodzaju i źródła kapitału jest gaza cyklu życia przedsiębiorstwa:

1. Faza 1 – źródło finansowani: kapitał własny pochodzący z rynku prywatnego lub źródeł wewnętrznych

2. Faza 2 - poszerza się wybór źródeł kapitału na większość zewnętrznych

3. Faza 3 – firma nie szuka nowych źródeł kapitału lecz ogranicza zasoby kapitałowe lub zmienia strukturę kapitału

Koszt kapitału – stopa procentowa wyrażająca stosunek rocznych wydatków przedsiębiorstwa ponoszonych w związku z pozyskiwanie środków na jego działalność do wartości rynkowej tego kapitału.

Koszt kapitału własnego - powinien być większy (w związku z większym ryzykiem) niż koszt kapitału obcego.

Koszt kapitału – oczekiwana przez inwestorów (właścicieli lub wierzycieli) stopa zwrotu z zainwestowanego kapitału prze danym poziomie ryzyka.

Na stopę zwrotu składa się:

• Stopa zwrotu wolna od ryzyka

• Premia za ryzyko

Model Gordona – stałego wzrostu dywidendy – w tym modelu nie ma mowy o kosztach związanych z nową emisją.

Koszt kapitału akcyjnego zwykłego =

- dywidenda oczekiwana w następnym roku

- cena rynkowa akcji dziś

g – przewidywana stopa wzrostu dywidendy

g= ROE *

- stopa zysku zatrzymanego w przedsiębiorstwie

i – stopa inflacji

Koszt kapitału akcyjnego zwykłego pozyskanego z nowej emisji

– koszt nowej emisji w procentach

- cena netto uzyskana ze sprzedaży nowej emisji

Koszt kapitału uprzywilejowanego

Du – roczna dywidenda na akcji uprzywilejowanej

Pu – cena rynkowa akcji uprzywilejowanej

Koszt brutto kapitału obcego – odsetki płacone właścicielom kapitału według ustalonej stopy procentowej.

Kosz netto kapitału obcego – koszt kapitału obcego po opodatkowaniu.

Osłona/tarcza podatkowa – odsetki od kapitału obcego stanowią w firmie koszt finansowy, powodując zmniejszenie podstawy opodatkowania, a zatem zmniejszają podatek dochodowy - > zmniejszają rzeczywisty koszt kapitału obcego.

Koszt kapitału obcego:

Ko=

- stopa procentowa długu

- stopa podatku dochodowego

Średnioważony koszt kapitału WACC – przeciętny koszt składników kapitału pochodzących z różnych źródeł, ważony ich udziałem w kapitale ogółem. W odróżnieniu od kosztu krańcowego wyrażającego koszt dodatkowych jednostek funduszy, WACC wyraża koszt kapitału obecnie zaangażowanego.

Etapy obliczania WACC:

1. Kalkulacja kosztów każdego ze składników kapitału

2. Ustalenie współczynnika wagowego tego wskaźnika

3. Wymnożenie kosztu składnika przez wagę

4. Zsumowanie wszystkich iloczynów

Docelowa struktura kapitału – mówi jakie są proporcje kapitału obcego akcji zwykłych i uprzywilejowanych z których firma zamierza pozyskać kapitał.

Optymalizacja - taka kompozycja źródeł finansowania w której relacja między ryzykiem a stopą zwrotu będzie prowadziła do maksymalizacji ceny akcji (wartości przedsiębiorstwa).

Czynniki wpływające na strukturę kapitału:

• Ryzyko operacyjne – związane z samą działalności firmy czyli takie jakie poniosłaby w sytuacji gdyby nie wykorzystywała w ogóle kapitału obcego. Im wyższa dźwignia operacyjna tym większe ryzyko operacyjne

• Ryzyko finansowe – dodatkowe ryzyko jakie ponoszą akcjonariusze w wyniku korzystania z kapitału obcego w finansowaniu działalności. Korzystanie z kapitału obcego powoduje że ryzyko operacyjne koncentruje się na posiadaczach akcji zwykłych, gdyż pożyczkodawcy, którzy otrzymują ustalone płatności odsetkowe nie ponoszą go w ogóle.

• Sytuacja podatkowa firmy – uzyskanie efektu tarczy podatkowej

• Elastyczność finansowa – dopasowanie do realizowanych projektów inwestycyjnych

• Menadżerski konserwatyzm i agresywność

Czynniki zachęcające firmy do zakiszania zadłużenia:

• Wzrost rentowności kapitału własnego w wyniku działania dźwigni finansowej

• Korzyści finansowe związane z oprocentowaniem długu

• Zwiększenie dyscypliny finansowej w gospodarowaniu środkami pieniężnymi w związku z koniecznością obsługi zadłużenia

• Utrzymanie kontroli nad przedsiębiorstwem przez aktualnych właścicieli

• Zapobieganie spadkowi cen akcji Niskie stopy procentowe

Czynniki zniechęcające firmy do wzrostu zadłużenia:

• Ryzyko bankructwa i koszty trudności finansowych

• Zmniejszenie elastyczności finansowej firmy i pogorszenie ratingu kredytowego

• Niedowartościowanie firmy ze względu na duże ryzyko finansowe

• Wysoki koszt kapitału lub brak możliwości finansowania inwestycji

• Brak możliwości wykorzystania w pełni korzyści podatkowych

• Zagrożenie dla stabilnych wypłat dywidend na skutek trudności finansowych

• Wysokie rynkowe stopy procentowe

06.06.2011r.

koszty zysk operacyjny = 0 sprzedaż

BEP zysk

k. całkowite

k.zmienne

Strata k.stałe

Q BEP sprzedaż

BEP = – ilościowy próg rentowności F – koszty stałe, p – jednostkowa cena

BEP = – wartościowy próg rentowności sprzedaży, v – koszt zmienny jednostkowy

Próg rentowności (BEP) – punkt w którym przychody ze sprzedaży są równe poniesionym kosztom całkowitym wytworzenia produktów (tzn. kosztom stałym i kosztom zmiennym). Zysk operacyjny = 0.

Wyznaczenie progu rentowności pozwala ustalić taką wielkość przychodów ze sprzedaży, która zapewnia pokrycie całkowitych kosztów.

Koszty zmienne zmieniają się wraz ze zmienną produkcji, koszty stałe nie zmieniają się.

Przykład:

Cena produktu = 10 zł

Ilość sprzedanych produktów = 5000

Koszty operacyjne = 35000

Koszty stałe = 15000

Koszty zmienne = 20000

Jednostkowe koszty zmienne = 4 zł

Ilościowy BEP = 15000/(10-4) = 2500

Wartościowy BEP = 15000/(10-4)*10= 25000

S=P*Q

Sprzedaż = cena * ilość

C =F +V = F + (q*v)

C – koszt całkowity

Rodzaje metod oceny projektów inwestycyjnych:

1. Proste - nie uwzględniają zmian wartości pieniądza w czasie

• Okres zwrotu – payback

• Zwrot z inwestycji - ROI

1. Dyskontowe – uwzględniają zmiany wartości pieniądza w czasie

• Zdyskontowany okres zwrotu

• Wartość bieżąca netto – NPV

• Wewnętrzna stopa zwrotu – IRP

• Zmodyfikowana wewnętrzna stopa zwrotu – MIR

Inwestowanie polega na prowadzeniu działalności gospodarczej o odroczonych efektach, której celem są:

• Zwiększenie zysków

• Zwiększenie konkurencyjności

• Zwiększenie wartości i pozycji rynkowej

• Poprawa efektywności

• Polepszenie wyników finansowych

Miary oceny opłacalności projektów inwestycyjnych

1. NPV – wartość oczekiwana z wartości bieżącej, oczekiwana stopa zwrotu

NPV>0 - > efekty są wyższe niż poniesione nakłady

NPV<0 -> nakłady są wyższe niż efekty uzyskane z inwestycji

Bierzemy pod uwagę:

• Stopę zwrotu

• Okres w jakim nastąpi zwrot

Stopa dyskontowa – koszt kapitału, wymagana stopa zwrotu IRR

1. IRR – wewnętrzna stopa zwrotu – jest to powszechnie stosowana miara do mierzenia stopnia korzyści projektu inwestycyjnego. Jest to stopa dyskontowa przy której wartość NPV =), poszukiwana wartość IRR to „r” ze wzoru NPV. Ocena efektywności projektu polega na porównaniu IRR z kosztem kapitału.

2. MIRR – zmodyfikowana wewnętrzna stopa zwrotu

MIRR = FV =