Mózgowie

Mózgowie składa się z: kresomózgowia, międzymózgowia, śródmózgowia, tyłomózgowia wtórnego i rdzenia przedłużonego W anatomii ludzkiej stosuje się również podział mózgowia na mózg, móżdżek i rdzeń przedłużony. Dla celów klinicznych mózgowie dzieli się na mózg i pień mózgu, przy czym pod pojęciem mózg rozumie się półkule mózgowe i część wzrokową podwzgórza, a przez pień — pozostałą część mózgowia.

Zwoje autonomiczne znajdują się w różnej odległości od układu ośrodkowego, a w zależności od ich położenia wyróżnia się: zwoje przykręgowe zwoje przedkręgowe i zwoje śródścienne.

Zwoje przykręgowe leżą po obu stronach kręgosłupa, tworząc parzysty pień współczulny.

Zwoje przedkręgowe są bardziej oddalone od kręgosłupa, ale znajdują się z dala od unerwianych narządów. Zwoje te powstały w wyniku wywędrowania komórek nerwowych z ośrodkowego układu nerwowego w rozwoju zarodkowym. Leżą one na tylnej ścianie jamy brzusznej. Liczba włókien pozazwojowych wychodzących z takiego zwoju jest znaczna. Tworzą one tzw. sploty. Do nich m.in. należą: splot trzewny, zwany splotem słonecznym, zawierający zwoje, z których największym jest parzysty zwój trzewny, splot krezkowy górny i splot krezkowy dolny.

Zwoje śródścienne występują na powierzchni lub w ścianie narządów wewnętrznych: w mięśniu sercowym, gruczołach, w ścianie przełyku, żołądka, jelit, pęcherza moczowego, macicy itd. Utworzone są przeważnie przez układ przywspółczulny.

Pod względem anatomicznym i czynnościowym układ autonomiczny dzieli się na część współczulną i część przywspółczulną. Obie części działają na zasadzie antagonistycznej, na przykład część współczulną przyspiesza akcję serca, a przywspółczulną ją hamuje.