1. Obliczenie momentu obrotowego i sił reakcji na kołach zębatych
Moment obrotowy:
$$M_{o} = 9550*\frac{P}{n}$$
$$M_{o} = 9550*\frac{23000W}{1700\frac{\text{obr}}{\min}} = 129,205\ Nm$$
Siły działające w pierwszym kole zębatym:
$$F_{s} = \frac{2M_{o}}{d_{1}}$$
Fs1 = 2153, 417N
Fn = Fs * tg∝
Fn1 = 8036, 662N
Obliczenie siły wypadkowej i zrzutowanie jej na osie Y i Z:
F1y = −Fs1 * sin∝1 − Fn1 * cos∝1
F1y = −4160, 082N
F1z = Fs1 * cos∝1 − Fn1 * sin∝1
F1z = −7205, 474N
Siły działające w drugim kole zębatym:
$$F_{s} = \frac{2M_{o2}}{d_{2}}$$
Mo2 = 60%*Mo = 77, 523Nm
Fs2 = 534, 641N
Fn = Fs * tg∝
Fn2 = 1468, 915N
Fa2 = Fs2 * tgβ
Fa2 = 13, 66N
Obliczenie siły wypadkowej sił reakcji stycznej i normalnej i zrzutowanie jej na osie Y i Z:
F2y = Fs2 * sin∝2 − Fn2 * cos∝2
F2y = 0, 03N
F2z = −Fs2 * cos∝2 − Fn2 * sin∝2
F2z = −1563, 187N
Siły działające w trzecim kole zębatym:
$$F_{3} = \frac{2M_{o3}}{d_{3}}$$
Mo3 = 40%*129, 205 = 51, 682Nm
Fs3 = 544, 021N
Fn = Fs * tg∝
Fn3 = 47, 596N
Obliczenie siły wypadkowej i zrzutowanie jej na osie Y i Z:
F3y = −Fs3 * sin∝3 + Fn3 * cos∝3
F3y = −0, 03N
F3z = Fs3 * cos∝3 + Fn3 * sin∝3
F3z = −546, 099N
2.Wyznaczenie momentu gnącego w płaszczyźnie XY
Zakładam odległość między pierwszym kołem a łożyskiem równą 1/3*a
Suma momentów względem punktu B:
$$\sum_{}^{}{M_{B} = R_{\text{Ay}}*a + F_{3y}*\frac{2}{3}}*a - F_{2y}*\frac{a}{3} + F_{a2}*\frac{d_{2}}{2} - F_{1}*\frac{a}{3} = 0$$
RAy = −538, 93N
Suma momentów względem punktu A:
$$\sum_{}^{}{M_{A} = - R_{\text{By}}*a - F_{3y}*\frac{a}{3}} + F_{2y}*\frac{2}{3}*a + F_{a2}*\frac{d_{2}}{2} - F_{1}*\frac{4}{3}*a = 0$$
RBy = 4699, 01N
$$1.)\ 0 \leq x_{1} \leq \frac{a}{3}$$
Mg(x1)=RAy * x1
Mg(0) = RAy * 0 = 0N
$$M_{g}\left( \frac{a}{3} \right) = R_{\text{Ay}}*\frac{a}{3} = 43,11N$$
$$2.)\ 0 \leq x_{2} \leq \frac{a}{3}$$
$$M_{g}\left( x_{2} \right) = R_{\text{Ay}}*\left( \frac{a}{3} + x_{2} \right) + F_{3}*x_{2}$$
$$M_{g}\left( 0 \right) = R_{\text{Ay}}*\frac{a}{3} = 43,11N$$
$$M_{g}\left( \frac{a}{3} \right) = R_{\text{Ay}}*\frac{2a}{3} + F_{3y}*\frac{a}{3} = 91,62N$$
$$3.)\ 0 \leq x_{3} \leq \frac{a}{3}$$
$$M_{g}\left( x_{3} \right) = R_{\text{Ay}}*\left( \frac{2a}{3} + x_{3} \right) + F_{3y}*(\frac{a}{3} + x_{3}) - F_{a2}*\frac{d_{2}}{2} - F_{2y}*x_{3}$$
$$M_{g}\left( 0 \right) = R_{\text{Ay}}*\frac{2a}{3} + F_{3y}*\frac{a}{3} - F_{a2}*\frac{d_{2}}{2} = 289,69N$$
$$M_{g}\left( \frac{a}{3} \right) = R_{\text{Ay}}*a + F_{3y}*\frac{2a}{3} - F_{a2}*\frac{d_{2}}{2} - F_{2y}*\frac{a}{3} = 332,81N$$
$$4.)\ 0 \leq x_{4} \leq \frac{a}{3}$$
$$M_{g}\left( x_{4} \right) = R_{\text{Ay}}*\left( a + x_{4} \right) + F_{3y}*\left( \frac{2a}{3} + x_{3} \right) - F_{a2}*\frac{d_{2}}{2} - F_{2y}*\frac{a}{3} +$$
$$+ F_{1}*\frac{a}{3} - R_{\text{By}}*x_{4}$$
$$M_{g}\left( 0 \right) = R_{\text{Ay}}*a + F_{3y}*\frac{2a}{3} - F_{a2}*\frac{d_{2}}{2} - F_{2y}*\frac{a}{3} = 332,81N$$
$$M_{g}\left( \frac{a}{3} \right) = R_{\text{Ay}}*\frac{4a}{3} + F_{3y}*a - F_{a2}*\frac{d_{2}}{2} - F_{2y}*\frac{2a}{3} + F_{1}*\frac{a}{3} -$$
−RBy * x4 = 0N
3.Wyznaczenie momentu gnącego w płaszczyźnie XZ
Suma momentów względem punktu B:
$$\sum_{}^{}{M_{B} = R_{\text{Az}}*a + F_{3z}*\frac{2}{3}}*a + F_{2z}*\frac{a}{3} + F_{a2}*\frac{d_{2}}{2} - F_{1z}*\frac{a}{3} = 0$$
RAz = −641, 90N
Suma momentów względem punktu A:
$$\sum_{}^{}{M_{A} = - R_{\text{Bz}}*a - F_{3z}*\frac{a}{3}} - F_{2z}*\frac{2}{3}*a + F_{a2}*\frac{d_{2}}{2} - F_{1}*\frac{4}{3}*a = 0$$
RBz = 9956, 66N
$$1.)\ 0 \leq x_{1} \leq \frac{a}{3}$$
Mg(x1)=RAz * x1
Mg(0) = RAz * 0 = 0N
$$M_{g}\left( \frac{a}{3} \right) = R_{\text{Az}}*\frac{a}{3} = 51,35N$$
$$2.)\ 0 \leq x_{2} \leq \frac{a}{3}$$
$$M_{g}\left( x_{2} \right) = R_{\text{Az}}*\left( \frac{a}{3} + x_{2} \right) + F_{3z}*x_{2}$$
$$M_{g}\left( 0 \right) = R_{\text{Az}}*\frac{a}{3} = 51,35N$$
$$M_{g}\left( \frac{a}{3} \right) = R_{\text{Az}}*\frac{2a}{3} + F_{3z}*\frac{a}{3} = 158,27N$$
$$3.)\ 0 \leq x_{3} \leq \frac{a}{3}$$
$$M_{g}\left( x_{3} \right) = R_{\text{Az}}*\left( \frac{2a}{3} + x_{3} \right) + F_{3z}*(\frac{a}{3} + x_{3}) - F_{a2}*\frac{d_{2}}{2} - F_{2z}*x_{3}$$
$$M_{g}\left( 0 \right) = R_{\text{Az}}*\frac{2a}{3} + F_{3z}*\frac{a}{3} - F_{a2}*\frac{d_{2}}{2} = 356,34N$$
$$M_{g}\left( \frac{a}{3} \right) = R_{\text{Az}}*a + F_{3z}*\frac{2a}{3} - F_{a2}*\frac{d_{2}}{2} - F_{2z}*\frac{a}{3} = 576,44N$$
$$4.)\ 0 \leq x_{4} \leq \frac{a}{3}$$
$$M_{g}\left( x_{4} \right) = R_{\text{Az}}*\left( a + x_{4} \right) + F_{3z}*\left( \frac{2a}{3} + x_{3} \right) - F_{a2}*\frac{d_{2}}{2} - F_{2z}*\frac{a}{3} +$$
$$+ F_{1z}*\frac{a}{3} - R_{\text{Bz}}*x_{4}$$
$$M_{g}\left( 0 \right) = R_{\text{Az}}*a + F_{3z}*\frac{2a}{3} - F_{a2}*\frac{d_{2}}{2} - F_{2z}*\frac{a}{3} = 576,44N$$
$$M_{g}\left( \frac{a}{3} \right) = R_{\text{Az}}*\frac{4a}{3} + F_{3z}*a - F_{a2}*\frac{d_{2}}{2} - F_{2z}*\frac{2a}{3} + F_{1z}*\frac{a}{3} -$$
−RBz * x4 = 0N
4. Wyznaczenie momentów gnących wypadkowych
$$M_{\text{gwA}} = \sqrt{{M^{2}}_{\text{gAXY}} + M_{\text{gAXZ}}^{2}} = 0Nm$$
$$M_{gw3} = \sqrt{{M^{2}}_{g3XY} + M_{g3XZ}^{2}} = 67,05Nm$$
$$M_{gw21} = \sqrt{{M^{2}}_{g21XY} + M_{g21XZ}^{2}} = 182,88Nm$$
$$M_{gw22} = \sqrt{{M^{2}}_{g22XY} + M_{g22XZ}^{2}} = 459,24Nm$$
$$M_{\text{gwB}} = \sqrt{{M^{2}}_{\text{gBXY}} + M_{\text{gBXZ}}^{2}} = 665,62Nm$$
$$M_{gw1} = \sqrt{{M^{2}}_{g1XY} + M_{g1XZ}^{2}} = 0Nm$$
5. Wyznaczenie wartości momentu skręcającego
6. Obliczenie wartości momentu zredukowanego
$$M_{\text{zr}} = \sqrt{M_{\text{gw}}^{2} + {(\frac{\propto *M_{s}}{2})}^{2}}$$
$$\propto = \frac{k_{\text{go}}}{k_{\text{sj}}}$$
Dobieram stal niestopową 35:
kgo = 65MPa
ksj = 70MPa
∝ = 0, 92
$$M_{\text{zrA}} = \sqrt{0^{2} + {(\frac{0,94*0}{2})}^{2}} = 0Nm$$
$$M_{zr3} = \sqrt{{67,05}^{2} + {(\frac{0,94*51,582}{2})}^{2}} = 71,3Nm$$
$$M_{zr21} = \sqrt{{182,88}^{2} + {(\frac{0,94*51,582}{2})}^{2}} = 184,48Nm$$
$$M_{zr22} = \sqrt{{459,24}^{2} + {(\frac{0,94*77,523}{2})}^{2}} = 460,68Nm$$
$$M_{\text{zrB}} = \sqrt{{665,62}^{2} + {(\frac{0,94*129,205}{2})}^{2}} = 668,38Nm$$
$$M_{zr1} = \sqrt{0^{2} + {(\frac{0,94*129,205}{2})}^{2}} = 60,73Nm$$
7.Zarys teoretyczny wału
$$d \geq \sqrt[3]{\frac{32*M_{\text{zr}}}{\pi*k_{\text{go}}}}$$
$$d_{A} \geq \sqrt[3]{\frac{32*0Nm}{\pi*80*10^{6}\text{Pa}}} = 0m$$
$$d_{3} \geq \sqrt[3]{\frac{32*71,3Nm}{\pi*80*10^{6}\text{Pa}}} = 0,0209m = 20,9mm$$
$$d_{21} \geq \sqrt[3]{\frac{32*184,48Nm}{\pi*80*10^{6}\text{Pa}}} = 0,0287m = 28,7mm$$
$$d_{22} \geq \sqrt[3]{\frac{32*460,68Nm}{\pi*80*10^{6}\text{Pa}}} = 0,0384m = 38,4mm$$
$$d_{B} \geq \sqrt[3]{\frac{32*668,38Nm}{\pi*80*10^{6}\text{Pa}}} = 0,044m = 44mm$$
$$d_{1} \geq \sqrt[3]{\frac{32*60,73Nm}{\pi*80*10^{6}\text{Pa}}} = 0,0198m = 19,8mm$$
Ze względu na dużą różnicę średnic między podporą w punkcie B a 1 kołem zębatym, wyznaczam dodatkową średnicę w punkcie 4, w połowie odległości między podporą a kołem.
$$M_{gw4} = \sqrt{{M^{2}}_{g4XY} + M_{g4XZ}^{2}} = \sqrt{{166,4}^{2}Nm + {288,22}^{2}\text{Nm}} = 332,8Nm$$
$$M_{zr4} = \sqrt{{332,8}^{2} + {(\frac{0,94*129,205}{2})}^{2}} = 337,96Nm$$
$$d_{4} \geq \sqrt[3]{\frac{32*337,96Nm}{\pi*80*10^{6}\text{Pa}}}$$
d4 ≥ 0, 035m = 35mm
Zarys teoretyczny wału:
8.Dobór łożysk
Punkt A
Dobieram wstępnie łożysko kulkowe 61805 o następujących wymiarach:
Średnica wewnętrzna d: 25mm
Średnica zewnętrzna D:37mm
Szerokość B: 7mm
Nośność dynamiczna C: 3,8kN
Nośność statyczna C0: 2,8kN
Ze względu na średnicę łożyska, zwiększam średnicę wału na 25mm.
Siła wzdłużna Fw=13,66N
Siła poprzeczna w podporze Fp 641,9N
$$\frac{F_{w}}{C_{0}} = \frac{13,66N}{2800N} = 0,0049$$
Dobieram parametr e=0,24
$$\frac{F_{w}}{F_{p}} = \frac{13,66N}{641,9N} = 0,02$$
0, 02 < 0, 24
Współczynnik obciążenia poprzecznego X=1
Współczynnik obciążenia wzdłużnego Y=0
FA = X * Fp + Y * Fw
FA = 1 * 641, 9N + 0 * 13, 66N = 641, 9N
Trwałość pracy łożyska:
$$L = {(\frac{C}{F_{A}})}^{a}$$
$$L = {(\frac{3800}{641,9})}^{3} = 207,47mln\ obrotow$$
Obliczeniowa liczba godzin pracy łożyska
$$L_{\text{obl}} = \frac{10^{6}*L}{60*n}$$
$$L_{\text{obl}} = \frac{10^{6}*207,47}{60*1700} = 2034h$$
2034 < 20000
Łożysko nie wytrzyma zadanej liczby godzin pracy. Dobieram łożysko 16005.
$$\frac{F_{w}}{C_{0}} = \frac{13,66N}{5280N} = 0,0026$$
Dobieram parametr e=0,21
0, 02 < 0, 21
Trwałość pracy łożyska:
$$L = {(\frac{C}{F_{A}})}^{a}$$
$$L = {(\frac{9070}{641,9})}^{3} = 2821,1mln\ obrotow$$
Obliczeniowa liczba godzin pracy łożyska
$$L_{\text{obl}} = \frac{10^{6}*L}{60*n}$$
$$L_{\text{obl}} = \frac{10^{6}*2821,1}{60*1700} = 27657,8h$$
27658 > 20000
Łożysko wytrzyma zadaną ilość godzin.
Punkt B:
Dobieram łożysko 6309 o następujących wymiarach:
Średnica wewnętrzna d: 45mm
Średnica zewnętrzna D:100mm
Szerokość B: 25mm
Nośność dynamiczna C: 53kN
Nośność statyczna C0: 32,1kN
Siła poprzeczna w łożysku: 4699, 01N
Obciążenie zastępcze w łożysku:
FB = 4699, 01N * 1 = 4699, 01N
Trwałość pracy łożyska:
$$L = {(\frac{C}{F_{B}})}^{a}$$
$$L = {(\frac{53000}{4699,01})}^{3} = 1434,8mln\ obrotow$$
Obliczeniowa liczba godzin pracy łożyska
$$L_{\text{obl}} = \frac{10^{6}*L}{60*n}$$
$$L_{\text{obl}} = \frac{10^{6}*1434,8}{60*1700} = 14066h$$
14066 < 20000
Warunek nie spełniony. Dobieram łożysko kulkowe 6409
$$L = {(\frac{76900}{4699,01})}^{3} = 4382,88mln\ obrotow$$
$$L_{\text{obl}} = \frac{10^{6}*4382,88}{60*1700} = 42969h$$
42969 > 20000
9.Dobór wpustów w kołach zębatych
Koło zębate nr.3
$$l_{o} \geq \frac{2M}{d*t_{2}*k_{0}}$$
Przyjmuję stal St6
kt = 105Mpa
k0 = 0, 8 * kr = 0, 8 * 160 MPa = 128MPa
Przyjmuję szerokość wpustu b=10mm, wysokość h=8mm, głębokość wpustu w piaście t2 = 3, 3mm
Obliczenie długości z warunku na ścinanie
$$l_{o} \geq \frac{2M}{d*b*k_{t}}$$
$$l_{o} \geq \frac{2*71,3Nm}{0,035m*0,010m*105*10^{6}\text{Pa}}$$
lo ≥ 0, 0039m
Długość wpustu z warunku na naciski powierzchniowe:
$$l_{o} \geq \frac{2M}{d*t_{2}*k_{0}}$$
$$l_{o} \geq \frac{2*71,3Nm}{0,035m*0,0033m*128*10^{6}\text{Pa}}$$
lo ≥ 0, 0096m
lo ≥ 9, 6mm
lo = 10mm
Rzeczywista długość wpustu l = 20m
Dobieram wpust pryzmatyczny A 10x8x20
Sprawdzam, czy po wykonaniu otworu pod wpust wał wytrzyma obciążenia.
35mm-3,7mm=31,3mm
31,3mm>20,9mm
Warunek spełniony-wał przeniesie obciążenia.
Koło zębate nr.2
Przyjmuję szerokość wpustu b=14mm, wysokość h=9mm, głębokość wpustu w piaście t2 = 3, 8mm
Obliczenie długości z warunku na ścinanie
$$l_{o} \geq \frac{2M}{d*b*k_{t}}$$
$$l_{o} \geq \frac{2*460,68\text{Nm}}{0,045m*0,014m*105*10^{6}\text{Pa}}$$
lo ≥ 0, 0139m
Długość wpustu z warunku na naciski powierzchniowe:
$$l_{o} \geq \frac{2M}{d*t_{2}*k_{0}}$$
$$l_{o} \geq \frac{2*460,68\text{Nm}}{0,045m*0,0038m*128*10^{6}\text{Pa}}$$
lo ≥ 0, 042m
lo ≥ 42mm
lo = 43mm
Rzeczywista długość wpustu l = 0, 056m
Ze względu na dużą długość wpustu, stosuję dwa wpusty po obu stronach wału.
Dobieram wpusty pryzmatyczne A 14x9x36
45mm-5,2mm-5,2mm=37,4mm
34,6<38,4mm
Warunek nie spełniony-wał przeniesie obciążenia. Zwiększam średnicę wału do 50mm.
Koło zębate nr.1
Przyjmuję wielowypust o liczbie zębów z=8 i średnicy zewnętrznej D=36mm, szerokość wypustu b=7mm.
Przyjmuję stal do nawęglania 15H: kt=200Mpa
Z warunku na naciski powierzchniowe:
$$l_{o} \geq \frac{8*60,73Nm}{\left( {0,04}^{2} - {0,036}^{2} \right)*8*0,75*200*10^{6}\text{Pa}}$$
lo ≥ 0, 001m
Stosuję wałek wielowypustowy 8x32x36 d, o długości 20mm. |