Zasady wspólne dla całej żywności
-Rozporządzenia określające cele i zasady prawa żywnościowego służące ochronie zdrowia ludzkiego i interesów konsumentów żywności

a) Rozporządzenie (WE) 178/2002 General Food Low Regulation
-zasady ostrożności
- W szczególnych okolicznościach, gdy po dokonaniu oceny dostępnych informacji stwierdzono niebezpieczeństwo zaistnienia skutków szkodliwych dla zdrowia, ale nadal brak jest pewności naukowej, w oczekiwaniu na dalsze informacje naukowe umożliwiające bardziej wszechstronną ocenę ryzyka mogą zostać przyjęte tymczasowe środki zarządzania ryzykiem konieczne do zapewnienia wysokiego poziomu ochrony zdrowia określonego we Wspólnocie.
-możliwość śledzenia Art. 18: możliwość śledzenia żywności na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji
- powołuje EFSA (Europejski Urząd Do Spraw Bezpieczeństwa Żywności)
- ustanawia ogólne zasady ( analiza ryzyka, ostrożności, przejrzystości
-ustanawia identyfikowalność
-opisuje RASFF (System wczesnego ostrzegania o niebezpiecznej żywności i paszach)
-ustanawia ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołując Europejski Urząd do spraw Bezpieczeństwa i Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności

b) Rozporządzenie (WE) 852/2004 Higiena żywności
-środki i warunki niezbędne do kontroli zagrożeń i zapewnienia zdatności do spożycia przez ludzi środków spożywczych uwzględniając ich zamierzone użycie
-system HACCP- System Analizy Zagrożeń i Krytycznych Punktów Kontroli
-GHP- Dobra Praktyka Higieniczna
-kryteria mikrobiologiczna dla żywności
-ogólne wymagania higieniczne w sprawie higieny środków spożywczych
-zasady zebrane w Rozporządzeniu mogą więc być uznane za wspólną podstawę higienicznego wytwarzania wszelkiej żywności, włącznie z produktami pochodzenia zwierzęcego
-głównym celem ogólnych i szczegółowych przepisów dotyczących higieny jest zapewnienie wysokiego poziomu ochrony konsumentów pod względem bezpiecznej żywności
-niezbędne jest podejście zintegrowane w celu zapewnienia bezpieczeństwa żywności od miejsca produkcji podstawowej aż do wprowadzenia do obrotu lub wywozu włącznie
-każde przedsiębiorstwo sektora spożywczego w ramach sieci produkcji i dystrybucji żywności powinno zapewnić że bezpieczeństwo żywności pozostaje nienaruszone
-bezpieczeństwo żywności wynika z kilku kwestii:
>ustawodawstwo powinno ustanawiać minimalne wymogi higieny
>powinny odbywać się urzędowe kontrole w celu sprawdzania zgodności przedsiębiorstw sektora spożywczego
>przedsiębiorstwa sektora spożywczego powinny ustanawiać i realizować programy i procedury dotyczące bezpieczeństwa żywności w oparciu o zasady HACCP
-ogólne zasady dla przedsiębiorstw żywnościowych:
>Główna odpowiedzialność spada na przedsiębiorcę
>bezpieczeństwo musi być zapewnione we wszystkich ogniwach łańcucha żywnościowego
> konieczne jest zapewnienie zimnego łańcucha w odniesieniu do produktów mrożonych
>przedsiębiorstwa muszą zastosować dobrą praktykę higieny i procedury zawarte w HACCP
>niezbędne jest ustanowienie kontroli temperatury
>żywność przywożona z poza wspólnoty musi odpowiadać tym samym normom higieny
-dotyczy wszystkich firm z sektowa żywności na etapach:
>produkcji pierwotnej
>przetwórstwo, pakowanie
>magazynowanie, transport
>hurt
>dystrybucja
>żywienie zbiorowe
>import
>eksport
-załącznik I:
>produkcja podstawowa cz A ogólne przepisy higieny dla produkcji podstawowej i powiązanych działów
*I zakres
*II przepisy higieny
>cz B zalecenia do wytycznych dobrej praktyki higieny
-Załącznik II
> ogólne wymogi higieny dla wszystkich przedsiębiorstw sektora spożywczego
*wymogi dotyczące pomieszczeń
*wymagania dotyczące ruchomych i/ lub tymczasowych pomieszczeń, pomieszczeń używanych głównie jako prywatne domy mieszkalne, ale gdzie regularnie przygotowuje się żywność w celu wprowadzenia do obrotu i automatów ulicznych
*transport
*sprzęt
*odpady
*zaopatrzenie
*higiena osobista
*środki spożywcze
*opakowania jednostkowe i opakowania zbiorcze środków spożywczych
*obróbka cieplna
*szkolenie

c) Rozporządzenie (WE) 853/2004
-higiena produktów pochodzenia zwierzęcego określa specjalne wymagania dotyczące operatorów w zakresie przestrzegania higieny żywności pochodzenia zwierzęco (mięsa, jaj, mleka)
-uzupełnia r 852
-znaki jakości i identyfikacyjne
-procedury rejestracji zakładów ustanawiające szczególne przepisy dotyczące higieny w odniesieniu do żywności pochodzenia zwierzęcego

d) Rozporządzenie (WE) nr 854/2004
-Organizacja kontroli produktów pochodzenia zwierzęcego
-określa sposoby przeprowadzania urzędowych kontroli produkcji pochodzenia zwierzęcego
-obejmuje: wizytowanie, zatwierdzanie przedsiębiorstw, kontrola przestrzegania higieny w zakładach, stosowanie sankcji w przypadku jej nieprzestrzegania oraz procedury postępowania przy imporcie z krajów trzecich łącznie z możliwością przeprowadzania tam kontroli higienicznych
-kraje członkowskie mogą uwzględnić tradycyjne metody produkcji i warunki lokalne
-ustanawiające szczególne przepisy dotyczące organizacji urzędowych kontroli w odniesieniu do produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do spożycia prze ludzi
-kontrole opierają się na procedurach i instytucjach
-częstotliwość kontroli w zależności od typu zakładu powinna opierać się na analizie ryzyka, np. produkcja, historia zakładu

e) Rozporządzenie (WE) nr 882/2004 z dn. 29.04.2004r.
-kontrole urzędowe przeprowadzane w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt
-w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt
-urzędowe kontrole w odniesieniu do zakładów wspólnotowych
-analizy w zakresie GHP – dobra praktyka higieniczna i procedury oparte na HACCP

GMP
-dobra praktyka produkcyjna
-działania, które muszą być podjęte oraz warunki które muszą być spełnione, aby produkcja żywności oraz materiałów przeznaczonych do kontaktu z żywnością odbywały się w sposób zapewniający właściwą jakość zdrowotną zgodnie z jej przeznaczeniem
-Wymagania GMP (w szerokim zakresie) dotyczą: podstawowych czynników utrzymania higienicznych warunków środowiska zapobieganie przenikaniu z zewnątrz owadów, ptaków i innych zwierząt odpowiednich magazynów sprzętu, substancji chemicznych i produktów spożywczych zapewnienie odpowiedniego miejsca na rozmieszczenie urządzeń produkcyjnych i magazynowych właściwej wentylacji zakładu utrzymania całości w dobrym stanie technicznym skuteczności oświetlenia gospodarki wodno-ściekowej procedur mycia i dezynfekcji kontroli pracowników związanej z przeciwdziałaniem zanieczyszczeniom żywności
-dobra praktyka produkcyjna to wykonywanie wszystkich czynności produkcyjnych zgodnie z określonymi wymaganiami dotyczącymi głównych założeń budowlanych, technicznych, technologicznych, wyposażenia, praktyk operacyjnych i metod produkcji, które są niezbędne do wyprodukowania żywności o dobrej jakości zdrowotnej, pożądanej przez konsumenta w USA po raz pierwszy opracowani i przyjęto jako obowiązujące zasady GMP w 1973r. a w 1986r opublikowane zostały aktualnie obowiązujące zasady GMP.

GHP
-dobra praktyka higieniczna
-działania które muszą być podjęte oraz warunki higieniczne które muszą być spełnione i kontrolowane na wszystkich etapach produkcji lub obrotu, aby zapewnić bezpieczeństwo żywności
Przy planowaniu operacji manipulowania żywności powinny być prane pod uwagę podstawowe z punktu widzenia higieny, zasady:
-drogi przepływu produkcji proste, bez zawracania i krzyżowania
– jeden kierunek ruchu
-redukcja zbędnego przemieszczania się personelu pomiędzy centrami pracy, szczególnie pomiędzy brudną i czystą strefą
-redukcja możliwości zanieczyszczenia wtórnego (krzyżowego)
-rozdzielenie stref funkcjonalnych (brudne i czyste)

Ustawodawstwo
-ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia
-opisuje sposób kompleksowy warunki konieczne do zapewnienia bezpieczeństwa żywności na wszystkich etapach łańcucha żywniościowego „od pola do stołu”
-opisuje Rozporządzenie 852/2004 w sprawie higieny środków spożywczych:
> wymagania higieniczno- sanitarne
>wymagania dotyczące środków przewozu żywności
>wymagania higieniczne i sanitarne obowiązujące środków przewozu żywności
> wymagania higieniczne i sanitarne obowiązujące w handlu obwoźnym

Księga GMP/GHP

1. cel
   -Stworzenie dokumentacji, która prowadzi wdrożenie dobrych praktyk i systemu HACCP oraz ułatwia ich realizację w przyszłości
   -opracowują ją przeszkoleni pracownicy zakładu
   -można napisać ją w oparciu o:
   >praktyczne stosowane rozwiązania w zakładzie produkcyjnym
   > poradniki książkowe/internetowe

2. rodzaje dokumentów w księdze HACCP
   -procedury
   -instrukcje
   -umowy i zlecenia
   -receptury, opisy produkcji
   -plany/harmonogramy
   -zapisy i rejestry

8 obszarów GHP
-szkolenie personelu
-budynki zakładu i otoczenie
-maszyny i urządzenia
-procesy mycia i dezynfekcji
-usuwanie odpadów i ścieków
-kontrola obecności szkodników
-kontrola jakości wody
-higiena personelu

Obszary GMP
-magazynowanie i postępowanie z surowcami
-procesy obróbki wstępnej
-procesy obróbki zasadniczej
-transport zewnętrzny
-magazynowanie wyrobów gotowych
-transport zewnętrzny i dystrybucja

Procedura
-ustalony sposób przeprowadzania działań lub procesów, można więc powiedzieć, że stawia ona odpowiedź na pytanie co robi?
>zbiór przepisów, ustalających sposób postępowania w jakiejś dziedzinie
>ulotka, broszura zawierająca zasady działania i obsługi jakiegoś urządzenia

Instrukcja
- zbiór zasad, przepisów ustalających sposób postępowania w danej dziedzinie. Instrukcje często związane są z działaniem.

Struktura procedury

1. Cel
   -zwięźle przedstawiony cel opracowania procedury

2. Zakres
   -najważniejsze działania opisane w procedurze

3. Definicje
   -wyjaśnić wszystkie terminy i skróty niezbędne do jednoczesnej interpretacji treści procedury

4. Zainteresowane działy

5. Odpowiedzialność i uprawnienia

6. Postępowanie

7. Zapisy

8. Dokumenty związane

9. Załączniki

Struktury instrukcji

1. Przedmiot

2. Sposób postępowania

3. Częstotliwość

4. Dokumenty związane

5. Załączniki

W księdze GMP/GHP
-dokumenty powinny mieć jednolity charakter; nagłówki wspólne dla wszystkich rodzajów, taki sam układ procedur…

Cel mycia i dezynfekcji
-usunięcie zanieczyszczeń fizycznych i chemicznych oraz mikroorganizmów z przestrzeni produkcyjnej
-kolejność: czyszczenie, mycie, dezynfekcja
-dezynfekcji poddawane są powierzchnie urządzeń produkcyjnych, woda, powietrze, przestrzenie produkcyjne

Mycie urządzeń produkcyjnych obejmuje:

1. Czyszczenie i płukanie wstępne

2. Mycie wodą z dodatkiem środków myjących

3. Płukanie pośrednie

4. Suszenie

5. Mycie zasadnicze

Preparaty myjące:

1. woda o temperaturze 20-40*C: do spłukiwania powierzchni i usunięcia zanieczyszczeń mineralnych dobrze rozpuszczalnych

2. woda o temperaturze 80*C: do eliminowania zanieczyszczeń mineralnych i tłuszczowych

3. preparaty myjące o charakterze zasadowym: zawierają wodę i związki powierzchniowo czynne, wodorotlenki sodu i potasu, węglany sodu i potasu (hydrolizują białka oraz zmydlają tłuszcze), związki kompleksujące (stosowane żeby na powierzchniach mytych nie pojawiły się nierozpuszczalne sole wapnia i magnezu przy myciu twardą wodą), związki dyspergujące ( by zapobiegać ponownemu emulgowaniu się zanieczyszczeń), inhibitory korozji (ograniczają korozję powierzchni)
   -podstawowe środki chemiczne służące do utrzymania czystości fizycznej w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i kosmetycznym

4. preparaty myjące o odczynie kwasowym: zawierają kwasy mineralne i organiczne, związki powierzchniowo czynne, związki dyspergujące, inhibitory korozji
   -rzadziej od zasadowych stosowane do usuwania zanieczyszczeń mineralnych

5. preparaty neutralne: wodne roztwory związków powierzchniowo czynnych
   -do zanieczyszczeń które nie wymagają stosowania silnych preparatów

zadania myjących środków chemicznych:
-zwilżenie powierzchni
-hydroliza białek i lipidów
-emulgowanie, dyspersja zanieczyszczeń organicznych w roztworze oraz usunięcie ich z wodą
-w przypadku nierozpuszczalnych zanieczyszczeń mineralnych, przeprowadzenie ich w formy rozpuszczalne w wodzie

Związki powierzchniowo czynne- surfaktanty
-składają się z:
>niepolarnego łańcuchu węglowodorowego o charakterze hydrofobowym
>część polarna, hydrofilowa łańcucha węglowodorowego

-tworzą micele, powodując zmniejszenie napięcia powierzchniowego na granicy faz oraz zwiększenie stopnia zwilżalności powierzchni skutkiem czego jest zdolność emulgowania zanieczyszczeń organicznych
-anionowe, niejonowe, kationowe amfoteryczne- wykazują różny stopień zwilżalności powierzchni oraz różną rozpuszczalność w roztworach zasadowych
-im większy stopień zwilżalności powierzchni tym większa jest zdolność związku do penetracji zanieczyszczeń i ich emulgowania

Typy preparatu

1. Zasadowy
   -wodorotlenek sodu, wodorotlenek potasu, węglan sodu, węglan potasu, chloran sodu, metakrzemian sodu, niejonowe i anionowe związki powierzchniowo czynne, sekwestranty, inhibitor korozji, środki zagęszczające

2. Kwasowy
   -kwas fosforowy, azotowy, siarkowy, solny, amidosulfanowy, metanosulfanowy, glikolowy, szczawiowy, niejonowe i kationowe związki powierzchniowo czynne, inhibitory korozji, środki zagęszczające, związki dyspergujące

3. Neutralny
   -anionowe, niejonowe i amfoteryczne związki powierzchniowo czynne, związki kompleksujące i konserwujące

Techniki mycia

1. Ręczne
   -najstarszy sposób usuwania zanieczyszczeń
   -polega na spłukiwaniu ciepłą lub zimną wodą oraz użycia szczotek i roztworów środków myjących
   
   -aby było skuteczne powinno obejmować:
   > usunięcie resztek organicznych przez spłukanie powierzchni lub usunięcie ich za pomocą gumowych zgarniaków
   >ponowne spłukanie całej powierzchni lub jej namoczenie
   >właściwe mycie roztworem preparatu myjącego
   >spłukanie oczyszczonej powierzchni
   -najskuteczniejsze szczotki o krótkim i miękkim włosiu

2. Mechaniczne :

-mycie natryskowe roztworami wodnymi pod niskim lub wysokim ciśnieniem
-mycie natryskowe w zastosowaniu piany lub żelu
-mycie natryskowe strumieniem wody
-mycie strumieniem pary wodnej
-stosowane urządzenia sterowane ręcznie lub automatycznie

Centralne systemy mycia
-mycie wewnętrznych powierzchni maszyn i urządzeń odbywa się w sposób mechaniczny
-można wyróżnić dwa systemy mycia tzw CIP-mycie w miejscu

1. W obiegu otwartym
   -stosowany gdy nie ma technicznych możliwości umycia linii produkcyjnej z użyciem centralnej stacji mycia
   -w systemie ty roztwory myjące są wykorzystywane tylko jeden raz i po zakończonym procesie mycia są odprowadzane do ścieków
   -zapewnia wysoką jakość mycia
   -duże zużycie wody i ilość powstających ścieków są nie korzystne ze względów ekonomicznych i ochron przyrody

2. W obiegu zamkniętym
   -roztwory substancji chemicznych, oraz woda do płukania krążą w zamkniętym systemie rurociągów które łączą wszystkie urządzenia i maszyny poddawane procesowi mycia oraz części składowe samego systemu
   - w skład typowego zestawu systemu CIP wchodzą zbiorniki do wody, zbiorniki do roztworów myjących lub dezynfekujących, pompy, zawory pneumatyczne, według określonego programu
   
   
   DEZYNFEKCJA POWIERZCHNI PRODUKCYJNYCH

Promieniowanie UV
-stosowane do dezynfekcji dostępnych powierzchni urządzeń produkcyjnych, narzędzi, opakowań
-do dezynfekcji ścian, sufitów, powietrza, całych pomieszczeń
-źródłem promieniowania są lampy rtęciowe
-szczególnie bójcze jest promieniowanie w zakresie długości fal 240-280nm, działa letalnie na formy wegetatywne i przetrwalnikowe bakterii, a także wirusy
-dużą aktywność bójczą wykazują fale o długości 254nm emitowane przez niskociśnieniowe lampy rtęciowe
-poszczególne grupy drobnoustrojów wykazują różną odporność na działanie promieniowania UV. Określa się ją wielkością dawki naświetlania (D)
D= E* t
D- dawka naświetlania UV
E- natężenie światła UV
t- czas naświetlania
-najbardziej wrażliwe na promieniowanie UV są formy wegetatywne drobnoustrojów
-odporniejsze są bakterie wytwarzające żółte i czerwone barwniki, oraz zabarwione zarodniki grzybów pleśniowych
-przetrwalniki bakterii są mniej wrażliwe na promieniowanie UV w stanie uśpienia niż podczas kiełkowania
-najskuteczniejsze są w temperaturze 27-40*C i względnie wilgotnym powietrzu 30-70%
-dla lepszej skuteczności biobójczej powierzchnie produkcyjne naświetla się równocześnie kilkoma lampami emitującymi promieniowanie UV pod różnymi kątami
-drobnoustroje muszą znajdować się w odległości większej niż 3m od lampy bakteriologicznej nie są objęte działaniem promieniowania UV
-efekt biobójczy zależy od tego, czy powierzchnie produkcyjne były wcześniej umyte

Środki chemiczne

1. substancjami czynnymi w preparatach biobójczych mogą być:
   -związki chemiczne o dobrze zdefiniowanej strukturze
   -substancje o nieznanym albo zmiennym składzie, złożony produkt reakcji lub materiał biologiczny, który Nie może być opisany sumarycznym wzorem chemicznym lub strukturalnym
   -mieszaniny dwóch lub więcej związków chemicznych
   -mikroorganizmy
   -produkty fermentacji mikroorganizmów
   -wyciągi oraz olejki z roślin i mikroorganizmów

2. Produkty biobójcze
   -dzielą się na 23 grupy w czterech kategoriach
   -do kategorii I składającej się z 5 grup należą produkty dezynfekujące i produkty biobójcze o ogólnym zastosowaniu:
   1grupa – produkty biobójcze do higieny człowieka
   2grupa- produkty dezynfekujące do użytku prywatnego i publicznego
   3 grupa produkty biobójcze stosowane w higienie weterynaryjnej
   4 grupa- produkty do dezynfekcji powierzchni mających kontakt z żywnością i środkami żywienia zwierząt
   5 grupa0 produkty do dezynfekcji wody przeznaczonej do spożycia

3. Chemiczne substancje czynne o działaniu dezynfekcyjnym
   -można podzielić na 8 grup
   
   fenole i jego pochodne
   - do tej grupy należą pochodne fenolu np. m-krezol, chloroksylenon; pochodne bis fenolowe tj. bifenyl-2-ol
   -charakteryzują się dobrą aktywnością bójczą w stosunku do bakterii i niektórych wirusów
   - trudne do biodegradowania
   -toksyczne
   
   chlorowce i ich pochodne
   -nieorganiczne(chlor, podchloryn metali alkalicznych, di tlenek chloru) i organiczne (chloraminy, kwas trichloroizocyjanurowy) związki chloru
   -mają dużą zawartość chloru aktywnego, mniejszą wrażliwość na obecność substancji organicznych
   - jod oraz jego kompelsy jodoforowe
   -związki chloru i jodu wykazują wysoką aktywność bójczą
   - ze względu na działanie korozyjne i szybką dezaktywację w obecności substancji organicznych muszą być stosowane z rozwagą
   
   związki utleniające
   -ozon, nadtlenek wodoru, sole kwasów nieorganicznych, nadkwasy organiczne
   sól magnezowa kwasu monoperoksyftalowego (będący nadkwasem organicznym) charakteryzuje się wysoką aktywnością bójczą w stosunku do bakterii, grzybów, wirusów, niską toksycznością, dużą podatnością na biodegradację i bezpieczeństwem stosowania
   -powszechnie stosowane
   -szybko działające
   -brak narastania oporności drobnoustrojów
   -może powodować korozję powierzchni metalowych, dlatego są stosowane z inhibitorami korozji
   
   alkohole
   -szybkie w działaniu
   -brak pozostałości preparatu na dezynfekowanych powierzchniach
   -stosowane to: alkohol etylowy, izopropylowy n-propylowy
   -bardzo skuteczne
   -drogie
   wykazują aktywność bójczą w stosunku do bakterii gram+ i gram-, znacznie mniej aktywne w stosunku do wirusów
   
   aldehydy
   -formaldehyd, di aldehyd
   -wysoka aktywność bójcza w stosunku do bakterii gram+ gram- wirusów, prątków oraz przetrwalników
   
   kwasy organiczne i nieorganiczne
   -alifatyczne kwasy karboksylowe (kwas mrówkowy, glikolowy, mlekowy, nonanowy) kwasy aromatyczne (kwas benzoesowy i salicylowy), kwasy karbaminowe i ich pochodne
   -kwasy nieorganiczne (kwas borowy- łagodny produkt bójczy)
   
   związki azotu
   -najliczniejsza grupa
   -aminy alifatyczne, pochodne guanidyny, czwartorzędowe sole alkiloamoniowe,
   -skutecznie niszczą bakterie gram dodatnie i gram ujemne, grzyby, wirusy z osłoną o właściwościach lipofilowych
   -skuteczne, bezpieczne w stosowaniu i szeroko wykorzystywane
   
   związki nieorganiczne i kompleksy metaloorganiczne
   -metale: srebro, miedź, ich tlenki, wodorotlenki, addukty z zeolity, sole (sodu i cynku). Kompleksy związków organicznych z miedzi)
   -mogą powodować uszkodzenia ściany komórkowej, denaturację białek, rozrywanie kompleksów nukleoproteidowych, utlenienie grup sulfhydylowych białek, zakłócenie transportu protonów i elektronów, wchodzić w reakcje z grupami aminowymi i karboksylowymi białek

4. Nowoczesne związki bójcze powinny spełniać następujące kryteria
   -wysoka skuteczność w stosunku do wszystkich mikroorganizmów
   -brak narastania oporności drobnoustrojów
   -wysoka stabilność w wodzie twardej i obecności substancji organicznych
   -dobra rozpuszczalność w wodzie
   -brak działania korozyjnego i przebarwień dezynfekowanych powierzchni
   -brak zapachu
   -brak działania drażniącego na skórę i błony śluzowe
   -wysoki stopień biodegradacji i mała toksyczność
   -korzystne aspekty ekonomiczne

Proces dezynfekcji
-przeprowadzony ręcznie, za pomocą tamponów i małych opryskiwaczy lub mechanicznie z wykorzystaniem urządzeń sterowanych ręcznie lub automatycznie
-mechaniczne: dezynfekcja natryskowa roztworami wodnymi pod niskim ciśnieniem, d. n. z zastosowaniem piany albo żelu
-czynniki warunkujące skuteczność dezynfekcji: użycie odpowiednio stężonego preparatu, zwilżenie powierzchni, pozostawienie preparatu w czasie określonym przez producenta

Płukanie
-ostatni proces dezynfekcji
-przy użyciu wody spełniającej warunki sanitarne jak dla wody pitnej

Czynniki wpływające na skuteczność działania preparatów dezynfekcyjnych
-czas działania
-stężenie preparatu
-pH
-twardość wody
-ilość drobnoustrojów
-obciążenie białkowe
-obecność związków powierzchniowo czynnych

Badanie aktywności preparatów dezynfekcyjnych
- w warunkach laboratoryjnych ocenia się metodami dyfuzyjnymi i zawiesinowymi opracowanymi przez Państwowy Zakład Higieny a do celów przemysłowych metodą rozcieńczania- neutralizowania

Metoda dyfuzyjna (krążkowa i jej modyfikacje)
-do oznaczenia wykorzystuje się płytki Petriego zawierające 20cm3 ze stalowanej pożywki dla bakterii –agar tryptonowo-sojowy (TSA) a dla grzybów agar z ekstraktem słodowym (MEA) oraz odpowiednio rozcieńczony preparat dezynfekcyjny.
- na pożywkę wysiewa się zawiesinę badanego mikroorganizmu i nakłada krążki bibułowe nasączone roztworami preparatu o różnym stężeniu
-po 18-48 h inkubacji w temperaturze ok. 37*C (baterie) lub ok. 30*C (grzyby) wyznacza się strefę zahamowania wzrostu badanych drobnoustrojów wg wzoru:
x= (a-b)/2
x- wielkość strefy zahamowania wzrostu badanego drobnoustroju
a- średnia strefy wzrostu
b- średnica krążka w którym znajduje się badany preparat dezynfekcyjny
-najmniejsze stężenie preparatu przy którym występuje jeszcze strefa zahamowania wzrostu badanego mikroorganizmu określa wartość MIC (najmniejsze stężenia hamującego wzrost drobnoustrojów

Metoda zawiesinowa
-pozwala określić MIC i MBC( najmniejsze stężenie bójcze)
-polega na przygotowaniu szeregu rozcieńczeń badanego preparatu do próbówek zawierających 8,9 cm3 odpowiedniej pożywki i 0,1cm3 zawiesiny badanego drobnoustroju
-stężenie preparatu w pożywce będzie wówczas 10krotnie mniejsze.
-próby inkubuje się przez 72 h w T 37*C
-kontroluje się wzrost drobnoustrojó w kolejnych probówkach oraz żywotność komórek
-przesiewając hodowle płynne na zestaloną pożywkę TSA (bakterie) i MEA (grzyby)
- po inkubacji określa się wzrost na płytkach Petriego
-najmniejsze stężenie preparatu hamujące wzrost drobnoustroju w hodowli płynnej określa wartość MIC
-najmniejsze stężenie preparatu, przy którym drobnoustrój nie wykazuje wzrostu na pożywce zestalonej określa minimalne stężenie bójcze MBC

Dezynfekcja wody
-jej celem jest redukcja liczby żywych form organizmów do poziomu dopuszczalnego wymaganiami normatywnymi
-dzielą się na:
>chemiczne
- polegające na wprowadzeniu do wody silnych utleniaczy

1. chlorowanie:
   -najczęstsza metoda dezynfekcji wody pitnej
   -stosuje się chlor gazowy lub jego związki
   -proste w wykonaniu
   -niski koszt
   -skuteczne
   - związki chloru wykazują bardzo niekorzystny wpływ na środowisko i zdrowie człowieka

2. ozonowanie
   -ozon ma bardzo dobre właściwości inaktywujące w stosunku do wirusów i bakterii
   -usuwa zabarwienie, smak i zapach
   -wywołuje procesy mikroflokulacji oraz współdziała z innymi środkami używanymi w obróbce wody
   -ozon jest silnym utleniaczem, dlatego jego dawka musi być dobrana optymalnie
   
   
   > fizyczne- destylacja, działanie ultradźwięków, promieniowanie UV, procesy membranowe
   -unika się wprowadzania środków chemicznych
   - nie zmienia się smak i zapach wody
   -nie grozi przedawkowanie środka dezynfekcyjnego

1. destylacja
   -nie można nią usunąć związków organicznych których temperatura wrzenia jest niższa od 100*C
   -sprzęt do destylacji jest drogi i zużywa bardzo dużo energii

2. ultradźwięki
   - w odpowiednio dużym natężeniu powodują kawitację, depolimeryzację białek, będące główną przyczyną niszczenia struktur mikroorganizmów
   -skuteczność zależy od natężenia i częstotliwości zastosowanych fal, czasu działania, rodzaju i liczby mikroorganizmów występujących w wodzie
   -nie zabezpieczają przed wtórnymi zanieczyszczeniem i rozwojem mikroorganizmów w sieci wodociągowej
   -ich użycie musi być połączone z innymi dezynfektantami
   -ta metoda jest nadal w sferze badań

1. Promieniowanie UV
   -emitowane przez lampy bakteriobójcze, montowane wewnątrz specjalnych osłonowych rur kwarcowych umożliwiających pracę lamp w warunkach zwiększonego ciśnienia przepływającej wody
   -dawkę promieniowania dobiera się zgodnie z przeznaczeniem wody
   -skuteczność dezynfekcji zależy od parametrów fizycznych i odległości w jakiej woda przepływa do lampy UV
   -nie zapobiega wtórnemu zanieczyszczeniu w sieci wodociągowej
   -droga metoda
   -powinna być uzupełniana chlorowaniem

2. Procesy membranowe
   -do odsalania wód i w technikach specjalnych np. do produkcji wody ultra czystej
   -w Polsce niestosowane powszechnie
   -najskuteczniejsza technika odwróconej osmozy
   -do usuwania z wody: grzybów, bakterii, wirusów, substancji pirogennych i innych zanieczyszczeń organicznych

Dezynfekcja powietrza

1. Metoda UV
   -w pomieszczeniach szpitalnych np. salach operacyjnych, gabinetach zabiegowych, poczekalniach i przychodniach lekarskich; w zakładach przemysłowych np. do powietrza wewnątrz instalacji wentylacyjnych, klimatyzacyjnych, higienizacji w przestrzeniach produkcyjnych
   -do dezynfekcji powierzchni mającej kontakt z produktem
   skuteczność dezynfekcji możliwa dzięki
   >ciągłej cyrkulacji powietrza
   >długości fal emitowanego promieniowania
   >natężenia promieniowania
   >odległości od źródła promieniowania
   >czasu promieniowania
   > stopnia zanieczyszczenia powietrza cząstkami stałymi
   >odbicia promieni od powierzchni
   >intensywności ruchu powietrza
   >wilgotności powietrza
   >ilości i rodzaju mikroorganizmów obecnych w powietrzu
   
   -podstawowym urządzeniem do dezynfekcji metodą UV jest promiennik montowany w różnego typu lampach bakteriobójczych. Stosuje się:
   >lampy bakteriobójcze odkryte, lampy bakteriobójcze przepływowe
   -promieniowanie jest szkodliwe dla oczu i skóry człowieka może wywołać objawy chorobowe, powoduje więdnięcie roślin
   -ra metoda jest tania
   -drobnoustroje nie uodparniają się na promieniowanie

1. Metody dezynfekcji chemicznej
   -do pomieszczeń produkcyjnych, służby zdrowia, chłodni, magazynów żywności, zakalców zbiorowego żywienia i laboratoriów
   -w formie aerozolu
   -polega na rozpyleniu w powietrzu wodnego roztworu związku chemicznego
   -stosowane w przemyśle farmaceutycznym, kosmetycznym spożywczym, w systemach wentylacyjnych i klimatyzacyjnych
   -skuteczność zależy od temperatury, wilgotności powietrza
   -ta metoda jest tania
   -zużycie dezyfektanta niewielkie