KINEZYTERAPIA WYKŁAD 15.04.2008

CHÓD CD

WYZNACZNIK JUMANNA

- ocenia on sposób poruszania się

- mierzy się odległość pomiędzy paluchami (ok. ) w chodzie

1) Jeżeli pacjent ma zaburzoną koordynację ruchową, pacjent dąży do zwiększenia

czworoboku podparcia

- przy szybkości kroku

- długości kroku ok.

2) Położenie ogólnego środka ciężkości (odchylenie nie może przekraczać )

3) Rytm chodzenia człowieka (wiek, płeć) określa się go na 90-120 kroków na min przy

średnim wydatku energetycznym, zużywając 100 kalorii na min

4) Zgięcie kolana w fazie podporu, przemieszczenie środka ciężkości (40*)

5) Ruchy miednicy i tułowia, wychylenie do

6) Długość kroku (ok. ), zakłócać może ból, schorzenie, wiek, patologia w obrębie całej kończyny

7) Ruchy skrętne miednicy (rotacje) określa 40* ale nie biorąc pod uwagę kręgosłupa a biorąc pod uwagę 2 staw biodrowy przy rotacji

Całkowity zakres rotacji miednicy wynosi ok. 8*. Udo rotuje się w stosunku do miednicy ok. 8*. Goleń w stosunku do uda ok. 9*.

Suma zakresu rotacji w trzech segmentach wynosi 25*

DZIAŁANIE MIĘŚNI W CZASIE CHODU:

1. MIĘŚNIE STABILIZUJĄCE W PŁASZCZYŹNIE STRZAŁKOWEJ

* M. TRÓJGŁOWY- pełni kluczową rolę stabilizacji. Utrzymuje stopę pod katem 100* w stosunku do podudzia tworząc czynny układ Puttiego, w którym linia ciężkości biegnie ku tyłowi od stanu obrotu stawu biodrowego i ku przodowi od osi obrotu w stawie kolanowym i skokowo-goleniowym, umożliwia stanie bez udziału mięśni, prostowanie biodra i kolana.

Gdy staw kolanowy lub biodrowy ustawione są w zgięciu stabilizują. Rolę tę przyjmuje trójgłowy łydki, czworogłowy uda i pośladkowy większy.

Łuki stopy utrzymują m. piszczelowy tylny, strzałkowy długi i krótki stopy

Gdy staw kolanowy jest zablokowany lub unieruchomiony staw biodrowy stabilizuje m. kulszowo-goleniowy .

Tułów w stosunku do miednicy stabilizują mięśnie brzucha, mięśnie kręgosłupa w odcinku piersiowym (kifoza), stabilizacja mięśnie grzbietu.

Odcinek szyjny stabilizuje mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowate.

2. MIĘŚNIE STABILIZUJĄCE W PŁASZCZYŹNIE CZOLOWEJ

* stopa (staw skokowo-goleniowy)- stabilizacja

- od strony bocznej m. strzałkowe

- od strony przyśrodkowej m. piszczelowy przedni, może być wspomagane przez m. piszczelowy

przedni co wyraźnie widać w czasie stania na jednej nodze.

* staw biodrowy – stabilizacja jest przez m. pośladkowy średni, pośladkowy mniejszy

* miednica- (odcinek lędźwiowy i dolny piersiowy) kręgosłupa stabilizują m. czworoboczny lędźwi, biodrowo- żebrowo lędźwiowy

* odcinek piersiowy kręgosłupa- stabilizacja m. krótkie i długie grzbietu, najszerszy klatki piersiowej

* odcinek szyjny- stabilizacja : m. szyi po stronie nie obciążonej kończyny

DZIAŁANIE W POSZCZEGÓLNYCH FAZACH CHODU

1) ODBICIE

- m. czwoworboczny- włącza się z chwilą uniesienia pięty, powoduje zgięcie biodra i nadaje kończynie pierwszy impet

- m. przywodziciel uda- dołączają w związku z nagłym skręceniem na zewnątrz

- m. prostownik stopy- unosi stopę, aby zabezpieczyć jej palce przed zaczepieniem o podłogę

- m. kulszowo-goleniowy- bezpośrednio przed zetknięciem z podłogą , zwalnia pęd kończyn i stabilizuje staw kolanowy

2) WYKROK

- m. przywodziciel uda- dołącza się w związku z nagłym skręceniem uda do wewnątrz

- m. odwodziciel uda- stabilizuje miednicę względem uda,

- m. pośladkowy wielki- prostuje biodro i hamuje rotację wewnętrzną uda

- m. czworogłowy- łagodzi uderzenie piety , przyjmuje masę ciała, która pcha kolano do przodu

3) PRZENOSZENIE (40%)

- m. prostownik grzbietu i grupa odwodzicieli uda- koncentruja pochylenie miednicy i utrzymują wyprostowaną postawę

4) PODPORU (40%)

- mm. goleni- grupa ta zaczyna działać wcześnie w tej fazie osiągając szczyt tuż przed odbiciem piety od podłoża, kontynuuje potem swe działanie dla uniesienia miednicy

5) OPARCIE PIĘTY

- zbiega się z fazą odbicia drugiej stopy (10%)

CHÓD PATOLOGICZNY

* chód kołyszący- często występuje u kobiet, zwiększony ruch unoszenia i obniżania miednicy w płaszczyźnie czołowej i jej pochylenie po stronie wykroku z równoczesnym większym obniżeniem barku po stronie podporu

* chód marynarski- j/w ale o większym nasileniu

* chód majestatyczny- noga wykroczna nadmiernie przyspiesza i prostuje się, nim pięta osiągnie podłoże, przedłuża to czas trwania kroku

* chód sztywny- oscylacje miednicy i barków są sztuczne , zmniejszone

Kiedy kończyna patologicznego chodu jest asymetryczna powstaje utykanie , czy kulenie.

CHÓD PATOLOGICZNY

* ból w jednej kończynie dolnej: proces zapalny stawu, mięśnia, urazy kończyny, zapalenie nerwu,

Chód analogiczny- (przeciwbólowy)- skracanie fazy podporu na kończynie bolącej i szybkie przenoszenie ciężaru ciała na kończynę zdrową, występuje utykanie

- zwyrodnienie stawu biodrowego- pochylenie tułowia w stronę tego stawu (celem przesunięcia środka ciężkości)

- zapalenie nerwu kulszowego- chód na palcach kończyny bolącej, stopa ustawia się w zgięciu podeszwowym, zgina w stawie kolanowym i biodrowym, kompensacja

* zmiany patologiczne w układzie kostno-stawowym

- najczęściej w wyniku asymetrii długości występuje kulenie, a skrócenie rzeczywiste występuje wskutek:

- zaburzenia procesu kostnego

- w stanach po złamaniach kończyny zwłaszcza w przypadku zrostu z nieprawidłowym ustawieniem odłamków kostnych

- zaburzenia wzrostu kończyn będących skutkiem porażenia

- niedorozwój kończyny dolnej

* skrócenie pozorne - w czasie chodu występują przykurcze przywodzicieli i odwodzicieli kończyny dolnej

Przy skróceniu kończyny dolnej 3- brak wyraźnych zaburzeń chodu- chory kompensuje przez pochylenie miednicy.

Przy skróceniu ponad wyrównanie występuje przez końskie ustawienie stopy kończyny krótszej i zgięcie kończyny dłuższej w stawie kolanowym. Długość kroku zmniejsza się po stornie przeciwnej. Ponadto występuje większe wychylenie miednicy w płaszczyźnie czołowej po stornie krótszej kończyny z przechyleniem barków po stronie przeciwnej.

* sztywność stawów- brak ruchomości kompensowany jest ruchami w sąsiednich stawach

- staw biodrowy- chory przenosi miednicę ku przodowi w dół osi kończyny dolnej zdrowej, skręty miednicy odbywają się w zdrowym stawie biodrowym

- staw kolanowy- powoduje odwiedzenie tej kończyny i przeniesienie kończyny do przodu, najczęściej możliwe jest przez dźwignięcie miednicy po stronie dolnej z pomocą m. czworobocznego lędźwi

- staw skokowo-goleniowy- utrudnia propulsję, kompensowane jest nadmiernym pochyleniem

* ubytki i niedowłady

Nasilenie zaburzenia chodu jest uzależnione od stopnia upośledzenia funkcji mięsni i ich zastosowania. Zwykle dotyczą całych grup, zespołów dynamicznych kończyn- zaburzenia taśm mięśniowych

Dla utrzymania równowagi chory przekrzywia barki na stronę dolną. W czasie chodu pojawia się naprzemienne pochylenie miednicy ku jednej stronie a barków ku stronie przeciwnej (objaw Duchenne’a). Ruchy zachodzą w płaszczyźnie czołowej

* porażenie zginaczy stawu biodrowego- ( m. biodrowo-lędźwiowy) –wyzwala nadmierną rotację zewnętrzną uda po stronie chorej

* porażenie mięśnia czworogłowego uda (kompensacja), mięsień pośladkowy wielki, brzuchaty łydki, szczególnie w czasie wolnego chodu- brak stabilizacji i w czasie obciążenia kończyny następuje zgięcie w stawie kolanowym. Chód możliwy jest tylko przy utrzymaniu stawu kolanowego w wyproście podczas całej fazy podporu. Chory może kompensować.

- przez mechanizm Puttiego

* porażenie m. zginaczy podudzia- powoduje przeprost kolana a porażenie m. trójgłowego łydki- uniemożliwia zgięcie podeszwowe stopy, chód jest szczudłowaty, bez propulsji. Trudne lub niemożliwe jest wchodzenie pod górę. Obserwuje się równoczesny przeprost kolana w fazie podporu i opadania miednicy po stronie dolnej pod koniec tej fazy

* porażenie m. zginaczy grzbietowych stopy- występuje opadanie stopy, przy zetknięciu się piety z podłożem, następuje klapniecie. Chory nadzoruje zgięcie kończyn dolnych w stawie biodrowym i kolanowym (chód brodzący)

* porażenie m. piszczelowych- jest przyczyną koślawego ustawienia stepu i nadmiernego obciążenia brzegu wewnętrznego stopy

* porażenie m. strzałkowych- szpotawe ustawienie stopy, nadmierne obciążenie krawędzi zewnętrznej stopy. W trakcie chodzenia chory dotyka podłoża najpierw palcami, a następnie brzegiem zewnętrznym stopy

* niedowłady spastyczne m. konczyn dolnych

- chód spastyczny- jest utrudniony z powodu nadmiernego przywodzenia , krzyżowania kończyn dolnych

- porażenie spastyczne typu połowicznego pochodzenia mózgowego- chód koszący