Stefan Czarnowski- „Kulturologia polska XX wieku” (rozdz. I „KULTURA”)

• Kultura dobro zbiorowe i zbiorowy dorobek, owoc twórczego i przetwórczego wysiłku niezliczonych pokoleń

• o kulturze możemy powiedzieć wtedy, gdy odkrycie/wynalazek jest zachowany, gdy jest przekazywany z pokolenia na pokolenie, gdy staje się dorobkiem trwałym zbiorowości ludzkiej

• sama kultura warunkuje wejście w jej skład nowego odkrycia (np. Leonardo da Vinci)

• metafora polipów budujących rafę koralową

• społeczeństwo to nie tylko zbiór jednostek, ale wszystko, co jest za tymi jednostkami i pomiędzy nimi (dobra materialne, narzędzia, techniki itp.)

• Kultura= środowisko, w którym ludzie są „zatopieni”; każdy między nimi stosunek określony jest przez kulturę danej zbiorowości

• Kultura, która byłaby jedynie duchową, nie ma i być nie może (nie ma wierzenia religijnego bez obrzędów)

• Nie rozdzielamy kultury materialnej od duchowej. Obie są sobą przeniknięte, a nazywanie ich tak czy inaczej podyktowane jest jedynie tym, który aspekt rzeczy bardziej rzuca się w oczy.

• Kultura jednostki to fakt zróżnicowania psychiki indywidualnej w wyniku skrzyżowania się wielu wpływów kulturowych

• Kultura to zjawisko międzynarodowe przejawiające się w lokalnych formach.

• Kulturą jest całokształt zobiektywizowanych elementów dorobku społ; wspólnych szeregowi grup i z racji swej obiektywności ustalonych i zdolnych rozszerzać się przestrzennie

• Stan kultury w danej chwili i danej zbiorowości warunkuje wejście w jej skład nowego odkrycia

• Każdorazowy stan kultury jest warunkiem stanu następnego

• Jednostka (nigdy osamotniona) współpracująca z innymi, przeszłymi i współczesnymi- przyczynia się do budowy gmachu kultury

• Kultura sprawia, że człowiek staje się „istotą natury” (Rousseau)

• Ludzka jednostka jest wytworem kulturalnej zbiorowości

• Człowiek jest określony społecznie

• Myślenie ludzkie ulega zmianom rozwojowym. Które nie są zmianami zachodzącymi w jednostce, ale w historii ludzkości

• 3 stany rozwojowe (wg A. Comte):

- teologiczny

- metafizyczny

- pozytywny

• To co istnieje w życiu, co jest elementem kultury, to czyny, czyli fakty materialne

• Nie cały dorobek zbiorowości zaliczony może być do kultury

• Faktem kulturowym jest istnienie języka literackiego

• Kultura jest zjawiskiem międzygrupowym

• Kultura jest zjawiskiem geograficznym, w tym rozumieniu rozszerza się na pewnych obszarach, łącząc w wyższego rzędu wspólnotę zamieszkałe tam grupy