Higiena i epidemiologia - wykłady

Higiena – bada wpływ czynników środowiskowych na zdrowie ludności w celu ustalenia związków przyczynowych między środowiskiem a zdrowiem i opracowania na tej podstawie metod i środków profilaktycznych.

Zakres:

• identyfikacja i określenie czynników środowiska,

• ocena stanu zdrowia ludności,

• wykrywanie związków przyczynowych między czynnikami środowiska a zdrowiem populacji ludzkich.

W 2 i 3 przypadku stosuje się metody epidemiologiczne

Przystosowanie człowieka do środowiska:

- adaptacja fizjologiczna

- adaptacja patologiczna – samoobrona przed szkodliwym działaniem czynnika, np. głuchota

Epidemiologia – nauka o częstości i rozpowszechnianiu zgonów, chorób i inwalidztwa oraz innych zjawisk zdrowotnych i czynnikach na nie wpływających

- e. opisowa – opis zjawiska zdrowotnego, 3 cechy:

a) czasu,

b) miejsca,

c) osoby.

- e. analityczna – analiza hipotezy postawionej w e. opisowej

- e. doświadczalna.

3 podstawowe piony medycyny:

• Profilaktyka

• Lecznictwo

• Rehabilitacja

Zadania medycyny:

• Rozpoznawanie

• Leczenie

• Zapobieganie (nawrotowi)

Profilaktyka – immunoprofilaktyka (szczepienia): obowiązkowe i uzupełniające

Siodło immunologiczne – po zaszczepieniu następuje spadek odporności po ok 48h, w ok 7.dobie odporność jest najniższa, w ok. 21-24. Dobie odporność wraca do stanu normalnego – przy grypie jest taki czas; po każdym szczepieniu jest siodło immunologiczne, ale w różnych przypadkach różnie trwa – najlepiej dla grypy szczepić się na początku września

Szczepienie przeciw boreliozie i kleszczowemu zapaleniu opon mózgowych – długi czas nabycia odporności, ok 1-2 lata

Co roku tylko w Polsce umiera z powodu zwykłej grypy 2 tys osób, na ptasią na całym świecie dotychczas zmarły 35 osoby – czyli mniej niż rocznie w Europie od trafienia piorunem.

W szczepionce jest 7-11 wirusów grypy, a znanych jest 124 różnych wirusów.

Choroba objawowa lub nosicielstwo bezobjawowe lub przejście poronne – wydaje nam się, ze jesteśmy lekko chorzy, ale to kwestia tego, że gdybyśmy nie byli szczepieni to mielibyśmy pełnoobjawowy przebieg choroby.

Zioła mają właściwości chelatujące – detoksykacja, ale wyłapują np i ołów i leki

Nikotyna – napar z nikotyny (xD) – też ma takie właściwości

Kofeina w kawie działa 20 min tylko

Kofeina z tauryną- ok 40 min – paskudne na wątrobe już przy pół litra na dobę w okresie 7-8 dni następuje uszkodzenie wątroby

Najtańsza jest profilaktyka, najdroższa rehabilitacja

Rehabilitacja – okres dochodzenia do pełnej sprawności od 14 do 20 dni od 1. Dnia choroby

Etapy prewencji (zapobieganie):

• Zapobieganie wystąpieniu choroby

• Powstrzymanie postępu choroby

• Skrócenie przebiegu i zapobieganie trwałym skutkom

• Po zakończeniu choroby likwidacja lub ograniczenie skutków oraz usprawnienie pacjenta pod względem fizycznym, psychicznym i społecznym

Zdrowie – „całkowity dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny, a nie wyłącznie brak niedomagania” – WHO

„Stopień przystosowania się biologicznego, psychicznego i społecznego, jaki jest osiągalny dla danej jednostki w najkorzystniejszych warunkach”

Raport o stanie Ziemi w roku 2003 można określić „stan pacjenta jest ciężki, ale nie krytyczny”.

Zjawiska negatywne:

• Efekt cieplarniany – podniesienie poziomu mórz o 1mm zabiera 1,5m pasa wybrzeża; topnienie pokrywy lodowej od 1988r narasta

Tereny zagrożone zatopieniem: najwięcej ludzi na wybrzeżu Chin i Indii; Atlantyckie wybrzeża USA, Holandia, wybrzeża Adriatyku, Indonezja, Japonie itd.

• Przeludnienie miast (Tokio, Nowy Jork, Caracas, Dżakarta)

Najważniejsze problemy społeczno-socjologiczne populacji na przełomie XX i XXI w:

• 7 tys osób dziennie umiera na malarię

• 2,5 mld ludzi jest narażonych na zarażenie się malarią

• 5,5 tys dzieci umiera codziennie z powodu skażenia wody, pokarmu, powietrza związkami chemicznymi

• 6,2 mld ludzi zamieszkuje Ziemię

• 1,2 mld osób żyje w skrajnej nędzy

• 140 mln km2 lasów tropikalnych wycina się każdego roku

• 27% raf koralowych jest narażonych na wyginięcie

• 128 gatunków ptaków wyginęło w ciągu ostatnich 500 lat

• 1,6 mld osób jest pozbawionych dostępu do elektryczności

Zjawiska pozytywne:

• Likwidacja dziury ozonowej

• 30% energii odnawialnej

• Odzyskiwanie surowców wtórnych (aluminium, miedź)

Najważniejsze hity naukowe II połowy XX w.:

• Wyizolowanie komórek macierzystych

• Poznanie wewnętrznej struktury rybosomy

• Rozwój genomiki i epigenetyki

• Poznanie roli fermionów i bozonów (najmniejsze elementy materii)

• Zastąpienie foniki elektroniką

Nowy renesans: Ludzki organizm i jego otoczenie w najbliższych kilkudziesięciu latach zostanie całkowicie… -.-

Raport Narodowej Fundacji Nauki i Ministerstwa Handlu:

• Ciało ludzkie jest słabe, powolne, łatwo ulega zniszczeniu

• Umysł jest zawodny i zbyt wolno przyswaja sobie wiedzę

• Nasze umysły obejmuje zbyt wąski fragment rzeczywistości

• Ludzie wykonują zbyt wiele żmudnych czynności, które mogłyby wykonać maszyny

All wady Homo sapiens można poprawić łącząc technologie, które autorzy raportu skreślili skrótem NBIC

N – nanotechnologia – nauka o świecie istniejącym na poziomie nanometra (1/mld metra)

B – biotechnologia – ukierunkowana biosynteza

I – informatyka – komunikator –intensywny system wspomagania człowieka w kontaktach z innymi ludźmi i otoczeniem

C – nauki kognitywne – wiedza o procesach myślenia w aspekcie filozoficznym

Czynniki ryzyka chorobowego:

• Nikotynizm

• Alkoholizm

• Lekomania i narkomania

• Hipokinezja (mało ruchu)

• Nadwaga i otyłość

• Stres emocjonalny

All leki dają cechy uzależnienia od dawki – każde kolejne przyjmowane dawki muszą być wyższe żeby uzyskać ten sam efekt leczniczy

ALKOHOLIZM

Dane alkoholu etylenowego:

• Metabolizuje 7-8 g/h

• Zmniejszając stężenie 0,1 – 0,55 ‰/h

• Wartość kaloryczna 1g - 7,1 kcal

Rodzaje i parametry zatruć:

• Lekkie – 0,5-1,5 ‰

• Umiarkowane – 1,5-3 ‰

• Ciężkie – 3-5 ‰

• Śpiączka ponad 5‰ – występują zgony

NDS (najwyższe dopuszczalne stężęnie) w miejscu pracy to 1000mg/m3

Toksyczny dla organizmu nie jest alkohol tylko jego metabolity.

2 układy metaboliczne:

1. układ enzymatyczny: - dehydrogenaza alkoholowa,

- dehydrogenaza aldehydowa

CH₃-CH₂-OH ADH alkoholowa CH₃CHO ADH aldehydowa CH₃-COOH kwas octowy

1. układ enzymatyczny: aktywność katalazowa hepatocytów

CH₃-CH₂-OH CH₃CHO + H₂O

Mechanizm toksycznego działania etanolu:

• Wypełnienie kom produktami przemiany materii (aldehyd octowy i kwas octowy),

• 3-krotne zwiększenie poziomu tłuszczów całkowitych,

• 8-krotne zwiększenie poziomu trój glicerydów,

• Niedocukrzenie krwi,

• Zwiększenie poziomów amin katecholowych,

• Kwasica ogólnoustrojowa - kac

Na miech 6-7 razy przyjmować obojętnie jaki alkohol – doprowadza się do tworzenia sytuacji sprzyjającej zmianom miażdżycowym

Zwiększenie dawki: potęgowanie efektu toksycznego – oddziaływanie bezpośrednio na wątrobę – trzeba przyjąć alkohol przez inny otwór niż usta – pominięcie układu pokarmowego

Skutki toksyczne działania alkoholu:

• Działanie narkotyczne i degeneracyjne na OUN,

• Ogólne wyniszczenie organizmu,

• Marskość wątroby,

• Niewydolność nerek,

• Zmiany w przewodzie pokarmowym (wrzody, nieżyty),

• Wzrost zmian miażdżycowych w całym organizmie.

Napięcie mięśniowe – np. tuż przed wypadkiem jest nieświadomie wytwarzane, uszkodzenia ciała są wywołane działaniem układu mięśniowego – tak duży skurcz mięśni, że dochodzi do złamania kości – pijany ma wiotkie mięśnie (działanie znieczulające) dlatego pijanym rzadko coś się dzieje.

Kom. OUN są bardziej wrażliwe na metabolity.

Marskość wątroby:

Alkohol wysokoprocentowy – krótkie łańcuchy

Alkohol niskoprocentowy (wina) – długie łańcuchy – to one uszkadzają kom wątroby

Niewydolność nerek – zwyrodnienia miąższowe.

Zmiany w błonie śluzowej przewodu pokarmowego:

• Alkoholicy najczęściej umierają na żylaki przełyku

• Utrudniony przepływ krwi wzrost ciśń żylnego w przełyku jest mało mięśni, więc następuje przełamanie i tworzy się zygzakowaty przebieg krwi wpuklenie do światła żył refluks do przełyku – efekt nadkwasoty (nie je a dużo pije) jak leży mu to zalega treść żołądka w przełyku owrzodzenia przełyku owrzodzenie ściany naczynia żylnego lekkie przepuszczanie krwi z naczynia żylnego masywny krwotok (krew nie pluje się tylko dostaje się do żołądka)

Biologiczny okres półtrwania alkoholu we krwi: 74 min., kobiety w ciąży: 72 min.

Zespół poalkoholowego uszkodzenia płodu

Leki stosowane w leczeniu alkoholizmu:

Antabus, Anticol, Emerol – tylko w lecznictwie zamkniętym (iniekcje)

Esperal – tabletka wszywana głęboko w tkankę podskórną, ale to nie jest leczenie, bo jeśli leczony w czasie leczenia spożyje alkohol to ma objawy ciężkiego zatrucia – ma to zadziałać zniechęcająco do picia

Kiła trzeciorzędowa – uszkodzenie nerwu wzrokowego, słuchowego i zawiązków zębów w uszkodzeniu płodu jest coś podobnego: ok 40% uszkodzenia wzroku, 40% słuchu, zęby ustawione są naprzemiennie – uszkodzenie trwałe, dziecko też rodzi się z klasycznym zespołem abstynenckim

Uzależnienia:

• Psychiczne

• Fizyczne

Cechy nałogu:

• Czynnik genetyczny,

• Czynnik socjologiczno-środowiskowy,

• Indukcja układów enzymatycznych

• Fizyczne zapotrzebowanie na substrat – np. etanol

*zależność fizyczna,

*zależność psychiczna,

*objawy abstynencji,

*zjawisko tolerancji – zwiększanie dawki/częstości stosowania tej samej dawki

Rodząc się mamy mało dehydrogenaz – każde dostarczenie alkoholu aktywuje ich działalność

Gen 10. – każdy go ma, ale osoby uzależnione mają go aktywnego (normalnie jest wyciszony) – duże prawdopodobieństwo klasycznego dziedziczenia

Redbull – środek, który może predysponować do stosowania alkoholu lub narkotyków – tauryna uszkadza wątrobę – dawka tauryny 2 tys mg/dobę – do 20. Roku życia może wywołać zmiany psychogenne (halucynacje)

1 redbull – 400 mg, niektóre suplementy mają 500mg

NARKOMANIA

Stan okresowej lub przewlekłej intoksykacji, przynoszącej szkodę osobnikowi i społeczeństwu, wywołanej powtarzającym się zażywaniem środka i charakteryzującej się nieodpartą potrzebą jego przyjmowania i zdobywania wszelkimi możliwymi drogami, wykazującej tendencję do zwiększania dawki oraz psychicznym, a niekiedy fizycznym uzależnieniem się od jego działania – WHO, 1965, Komitet Ekspertów Zdrowia Psychicznego

Leki psychotropowe

1. Grupa anksjolityków – pochodne benzodiazepiny

2. Grupa neuroleptyków – pochodne fenotiazyny

3. Amfetamina (benzedrine, psychedrin)

4. Haszysz, opium, liście coca, alkohol.

1. Środki uspokajająco-tonizujące np. lorazepan, relanium

2. Leki znieczulające – uzależnienie nieświadome od pacjenta; znieczulenie ogólne;

analgezja – zniesienie bólu,

anestezja – stan farmakologiczny np. tliopental – jeszcze przed II WŚ, ale po podaniu go następuje cośnie tak z układem oddechowym – nowoczesna jego forma była stosowana u Majkela Dżeksona – jego przedawkowanie doprowadziło do śmierci;

pierwsza dawka do znieczulenia, kilka lat później np. znowu operacja to trzeba większej dawki już itd.

1. Serum prawdy po odpowiednim rozcieńczeniu

Skopolamina – serum prawdy, ale zanim zaczął już umierał xP, przy amfetaminie tak nie jest

1. Pochodne ketaminy – „głupi Jaś”

Narkotyki o historii medycznej:

Mieszanki ziołowe odchudzające – śladowe, nieuzależniające ilości amfetaminy, bo objawem nawet na śladowe ilości amfetaminy jest porażenie łaknienia

Kapsułki żelowe kiedyś z Francji – główki tasiemca + amfetamina

Kapsułki z Włoch – amfetamina + wysokie stężenie hormonów tarczycy

Amfetamina – obniża łaknienie, 2-godzinny szczękościsk najczęstszą przyczyną jest zarzyganie się na śmierć -.-

PL – lider najczystszej amfetaminy w produkcji – 3. Miejsce

Ze względu na rodzaj przyjmowanego środka powstała zależność może być określana jako:

- typ opioidowy (opium, morfina, heroina),

- barbituranowy (barbiturany i meprobamat, benzodiazepiny, glutetimid),

- typ alkoholowy,

- typ kokainowy,

- typ haszyszu,

- typ amfetaminowy (amfetamina, fenmetrazyna),

- typ kat (roślina południowoamerykańska),

- typ lizerginowy (meskalina, psylocybina, LSD-25)

Amfetamina

Pierwsza synteza w 1887. Leczenie stanów zapalnych błony śluzowej nosa -1932. Składnik leków odchudzających – 1960.

Objawy abstynencji – zaburzenia snu, przewlekła psychoza, stany depresyjne. Wchłanianie drogą pokarmową, przenika przez barierę łożyskową. Zespół objawów: wychudzenie, kłopoty ze snem, depresja, brak łaknienia.

Konopie

Marihuana, haszysz. Fazy działania:

- f. dobrego samopoczucia,

- f. nadwrażliwości zmysłowej,

- f. ekstatyczna,

- f. snu i przebudzenia.

Ekstaza – syntetyczny analog amfetaminy i meskaliny. Objawy: pobudzenie i brak łaknienia, tachykardia, wzrost temperatury ciała, wymioty, odwodnienie, brak koordynacji ruchowej.

Grzyby psychotropowe – 80 odmian o działaniu psychotropowym. Psylocybile i muchomor czerwony. Nie wytwarza uzależnienia fizycznego, tylko psychiczne.

LSD-25 – czystsza postać LSD, w przypadku dorosłych trudno się uzależnić, dzieci-łatwo; tzw. „narkotyk ludzi sukcesu”. Depersonalizacja, „próby latania”, 1% dawki dociera do mózgu.

PATOLOGIA SNU

„wrota snu”:

I główne: 23:00

II dodatkowe: 14:00-16:00

Fazy snu:

1. Faza alfa

2. Faza beta

3. Faza Gamma

4. Faza Delta

Stadia snu:

• Czuwanie (sen REM) – odbieramy bodźce węchowe i słuchowe

• Stadium pierwsze – senność – przestaje działać powonienie, słuch nadal działa;

• St. drugie – funkcja izoelektryczna mózgu nie jest wyłączona (nadal odbiera bodźce); ostatnie wyłączają się bodźce węchowe

• St. trzecie – wolnofalowe

• St. czwarte – wolnofalowe – pojedyncze wzbudzenia

Patologie snu:

• Bezsenność – rak, cukrzyca, nadciśnienie, choroba wrzodowa, bezdech, reumatyzm

• Zaburzenia dobowego rytmu

• Sen paradoksalny – osoba zasypia, ale nie osiąga stadium wolnofalowego; człowiek śpi, ciężko go dobudzić, ale centralny system nerwowy rejestruje wszystko

• REM (Rapid Eyes Movement) – oczy ruszają się cały czas, niezbornie

• Zaburzenia hormonalne

• Somnambulizm – lunatykowanie - podwyższone napięcie mięśniowe

• Narkolepsja – nagłe, niekontrolowane zasypianie – podłoże genetyczne, cechy narkolepsji mogą występować po Apap noc – duża dawka – trzeba ściśle przestrzegać godzin przyjmowania

• Zespół bezdechu sennego – chrapanie

Lunatykowanie – pobudzona dominująca funkcja prostowników – nie może nawet klamki złapać, bo nie ma zginaczy ^^; jak się go wybudzi to prostowniki z pełnego napięcia puszczają i człowiek leci jak szmata xD

Chrapanie – niebezpieczne u noworodków i niemowlaków – ok 1000 śmierci z tego powodu – tzw cicha śmierć;

chrapanie – podniebienie miękkie wisi na nagłośni; w trakcie snu jest to wystąpienie częściowego niedotlenienia organizmu, bo część strumienia powietrza jest zużywane na przełamanie oporu, niemowlaki mają za słabe mięśnie przepony i międzyżebrowe by przełamać to i się duszą;

gwizdanie – odpowiednia częstotliwość działa pobudzająco na wydzielanie ślinianek – musi przełknąć więc nie będzie chrapał xD; pozycja też ma znaczenie;

skutki chrapania u dorosłych: brak pełnego utlenowania – niepełny odpoczynek

NIKOTYNIZM

Papieros:

• Z filtrem

• Bez filtra

Skład dymu tytoniowego:

1. Gazy – tlenek węgla, siarki, azotu;

2. WWA – wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne – antracen, benzopiren – stęż w dymie porównywalne ze sztachnięciem się z komina -.-

3. Alkaloidy – nikotyna.

4. Merkaptany – powoniacze – gaz miejski przez to śmierdzi

Wydalanie składników dymu tytoniowego:

- układ wydechowy – substancje lotne;

- układ moczowy – substancje hydrofilne, siarczany, merkaptany;

- układ pokarmowy – substancje lipofilne.

Spożycie:

Cypr – Kuba – Grecja – Polska – 3330 – ilość wypalonych papierosów na rok na każdego Polaka

Podstawowe czynniki toksyczne dymu tytoniowego to nikotyna, CO i 3-4 tys. składników powstałych w wyniku pyrolizy i destylacji tytoniu i spalania bibułki tytoniowej w temp. 600-1000°C.

Dym wywołuje zmiany w układach:

- nerwowym,

- naczyniowym,

- pokarmowym,

- oddechowym.

Ołów – działa neurotoksycznie – paląca ciężarna – dzieci mogą być niepełnosprawne umysłowo przez Cd i Pb; 10% masy urodzeniowej to centralny SN; Cd i Pb obniżają też masę urodzeniową

Pobudzenie po papierosie przez nikotynę to 5-10 min, reszta to autosugestia

Zmiany miażdżycowe – ciała smoliste we krwi dym nikotynowy – tworzy się niestabilna blaszka miażdżycowa wędrujące ciało zatorowe

Niestabilne ciśń – obkurczenie naczynia wzrost ciśń po zapaleniu

NADWAGA, OTYŁOŚĆ

Skala BORGA subiektywnej oceny ciężkości wysiłku fizycznego.

10% redukcja masy ciała zmniejsza o 20% ryzyko choroby niedokrwiennej serca.

Profilaktyka nadwagi i otyłości:

- mniej tłuste posiłki,

- codzienne liczenie kalorii,

- aktywność fizyczna.

Leczenie farmakologiczne:

- Orlistat – blokuje trawienie i wchłania 30% tłuszczów dostarczanych w posiłkach. Działa wyłącznie w przewodzie pokarmowym

- Sibutramina – obniża łaknienie, przyspiesza przemianę materii działając na OUN

Leczenie chirurficzne:

- ograniczenie pojemności żołądka

- resekcja jelit – sztucznie wywołany zespół złego wchłaniania, wycięcie ok 1-1,5 m

Otyłość – zwiększenie masy ciała spowodowane nadmiernym nagromadzeniem tkanki tłuszczowej, w wyniku przewagi dostarczanej energii nad jej wydatkowaniem

Wskaźnik Queteleta – body mass index (B.M.I.)

BMI = masa ciała [kg] / wzrost [m2]

Hormony pobudzające uczucie sytości:

- serotonina – aktywuje m. in. przewodzenie impulsów nerwowych;

- kalcytonina – hormon wydzielany przez tarczycę;

- cholecystokinina – hormon wydzielany w ukł. pokarmowym.

Głód – zmniejszenie spożycia pokarmów utrata białek ustrojowych osłabienie mięśni oddechowych upośledzenie czynności wentylacji płuc zapadanie się pęcherzyków płucnych (atelektaza) zapalenie płuc śmierć z powodu uduszenia

Dieta proteinowa – zła!

LDL – zły cholesterol – bardzo wysoki przez tą dietę, nawet u młodych osób

HDL – dobry cholesterol – on maleje :/

Trzeba dużo pić nerki dna moczanowa – postać stawowa - kryształy szczawianu odkładają się na powierzchni stawowej – nie jest sięw stanie ruszyć zdolnymi stawami

Duże brzuchy u głodujących w Afryce – stwardnienie podścieliska w wątrobie utrudniony przepływ krwi w wątrobie zastój żylny płyn przesiąka przez ścianę naczynia żylnego i jest wodobrzusze – bardzo wysokie ciśń płynu w przestrzeni otrzewnowej

Wygłodzonym nie można dać się od razu w pełni najeś, bo są osłabione mięśnie i silne wypełnienie żołądka doprowadzi do silnej presji na przeponę, mięśnie międzyżebrowe i do zatrzymania oddychania.

Obżarstwo – gdy się naje siedząc (presja na tłocznie brzuszną, układ oddechowy i serce) i jak się cały dzień je to pod wieczór może dojść do zaburzenia rytmu serca – przez ten ucisk.

Konsekwencje nieprawidłowego bilansu energetycznego:

• Anoreksja – choroba o podłożu genetycznym – każdy ma ten gen, ale nie wiadomo co go indukuje

• Bulimia

STRES

1628 – sir Wiliams Harvey – każde skupienie umysłu, któremu towarzyszy ból albo przyjemność, nadzieja lub obawa jest przyczyną pobudzenia, którego wpływ rozciąga się na serce (zmiana rytmu serca).

Inne def: Reakcja stresowa = odpowiedź organizmu na stawiane przed nim zadanie

R. org na stres:

• Stadium reakcji alarmowej – pojawienie się przyspieszonej akcji serca

• Stadium odporności – nie jest w stanie się bardziej pobudzić, ale pobudzenie jest stałe

• Stadium wyczerpania – krzywa aktywności spada

Kiedy wypada środkowe stadium to wtedy dochodzi często do nagłej śmierci sercowej – szlag go trafia xD

Stres powoduje:

• Przysp akcji serca, wzrost ciśń

• Nadmierne napięcie mięśniowe

• Zapadnięcie się naczynia – jak przy zawale (tylko przy zawale naczynie jest zatkane) – ale skutki są inne:

zawał – serce od dłuższego czasu nie jest dotlenione itd.,

stres – prawidłowo odżywione serce, któremu nagle odcina się dopływ

Teoria stresu; stres jako czynnik ryzyka chorobotwórczego: reakcja na czynniki środowiskowe

• Eustres – reakcja na krótkotrwały bodziec środowiska związany z pobudzeniem schematycznym

• Distres – wynik długotrwałego stresu związany z frustracją, lękiem

stres współczulny układ nerwowy silna aktywacja układu współczulnego reakcja „walcz lub uciekaj”

niespecyficzny stresor przysadka mózgowa odpowiedź nadnerczowa na stres

psychospołeczny stresor kora mózgu wielokierunkowa odpowiedź układu nerwowego i wewnętrznego wydzielania układ limbiczny, podwzgórze

Współczesny pogląd:

psychospołeczny stresor kora mózgu układ autonomiczny wielokierunkowa odpowiedź

Skutek interakcji organizm – środowisko

Łańcuch odpowiedzi psychosomatycznych od wydarzenia w środowisku przez ocenę sytuacji, emocjonalne pobudzenia, zmiany fizjologiczne, odpowiedź skierowana do środowiska.

Konsekwencje patologiczne stresów emocjonalnych:

• Choroba niedokrwienna serca i zawał

• Choroba wrzodowa – wrzód stresowy – rozluźnienie połączeń miedzykom w błonie śluzowej żołądka – może być nawet do 2h – ale też szybko się goi – dotyczy tylko błony śluzowej (normalny wrzód na całej głębokości penetruje ścianę)

• Nadciśnienie tętnicze

• Cukrzyca pozorna – jak się ktoś boi pobierania krwi to przy samym pobraniu poziom cukru wzrasta jako reakcja stresowa

• Otyłość

• Alkoholizm

• Choroby psychiczne

• Samobójstwa.

Zombie – zjawisko śmierci psychogennej:

Alk + środki psychogenne człowiek wpada w anabiozę człowiek stygnie (do 25-26◦C nawet); zwolniony przepływ krwi – utrata koloru (lekko sinawy); są zewnętrzne znamiona śmierci; po 3-4 dniach człowiek odzyskuje świadomość- zaburzenie móżdżkowe i działają tylko prostowniki, bo jeszcze nie jest dotlenione – chodzi jak zombie ^^

Koncepcje ochrony przed stresem:

• Koncepcja stresu nadmiernego – przyzwyczajać człowieka do maksymalnego bodźca – działanie pobudzające codziennych stresów nie wywierają reakcji – wyniki: marne xD

• Stres niecałkowity – delikatnie, ale ciągle pobudzeni

HAŁAS

Hałas – dźwięki o dowolnym charakterze akustycznym, niepożądane, obciążające, przeszkadzające w danych warunkach. W miarę upływu czasu, przy długotrwałym działaniu powodują zaburzenia funkcji organizmu i jego narządów, zwłaszcza słuchu.

Dźwięk – drganie akustyczne, zdolne wywołać wrażenie słuchowe u człowieka o normalnym słuchu. W życiu człowieka znaczenie pozytywne – są nośnikiem informacji i stanowią podstawowy sposób porozumiewania się.

Miara głośności – bel – dźwięk o natężeniu 10 razy większym od progu słyszalności

Słyszalność – zależy od częstotliwości

16 (20) – 20000 Hz – słyszalność

16 (20) > infradźwięki

20000 < ultradźwięki

200 – 3000 Hz – ludzka mowa

1000 – 3000 Hz – zakres największej czułości ucha

150 dB – uszkodzenie słuchu

110 – 140 dB – próg bólu

Ubytek słuchu (18 – 50) 0,5 dB/rok, powyżej 50 lat – 1 dB/rok. Przeciętny ubytek słuchu w wieku 70 lat: 37 dB.

Hałas szkodliwy – wywołuje trwałe skutki w organizmie

Hałas uciążliwy – nie wywołuje trwałych skutków, ale utrudnia wykonywanie określonych czynności

Hałas:

- komunikacyjny,

- przemysłowy,

- komunalny – osiedlowy.

Hałas powoduje brak poczucia bezpieczeństwa, brak poczucia niezależności, uniemożliwia porozumiewanie się i orientację w środowisku, pogarsza komfort pracy i wypoczynku.

Wpływ na narząd słuchu – miejscowy

Zmiany w narządzie słuchu mogą mieć charakter:

- funkcjonalny – przejściowe przytępienie słuchu, zjawisko maskowania

- ograniczony – ubytki słuchu, głuchota.

Stopnie uszkodzenia w ostrym urazie akustycznym:

- lekki – szum, zawroty głowy – kilka dni;

- średnio ciężki – drobne zmiany w błonie bębenkowej, szumy, upośledzenie słuchu, objawy mogą pozostać na stałe;

- ciężki – duże zmiany w błonie bębenkowej i kosteczkach słuchowych, upośledzenie słuchu, a nawet głuchota

Ogólnoustrojowe skutki działania hałasu:

• ośrodkowy układ nerwowy – wzrost ciśnienia wewnątrzczaszkowego, zmiany patologiczne w krzywej EEG,

• układ krążenia – zmiany w naczyniach włosowatych i mięśniu sercowym,

• przewód pokarmowy – wzrost wydzielania soku żołądkowego,

• krew – podwyższone OB., eozynofilia,

• układ dokrewny – wzrost czynności kory nadnerczy i tarczycy,

• psychika – znużenie, pobudliwość, niepokoje, lęki.

Klimat akustyczny – zespół zjawisk akustycznych zachodzących w danym środowisku; naturalny i sztuczny.