Klasyfikacje wad mowy i zaburzeń komunikacji językowej.

Władysław Ołtuszewski:

- zaburzenia ośrodkowe:

• Afazje – powstają na tle zaburzeń wszelkiej percepcji

• Afazje percepcyjne

• Mowa osób głuchych – głuchoniemota

• Wszelkie niedorozwoje umysłowe

• Mowa osób upośledzonych umysłowo

• Dyzartrie – powstają na tle zaburzeń motorycznych

• Porażenia

• Jąkanie pochodzenia centralnego

• Nosowanie związane z porażeniem

- zaburzenia obwodowe:

• Dyzartrie

• Rozszczepy

• Zniekształcenia narządów mowy

• Bełkotanie pochodzenia obwodowego

Irena Styczek:

- zewnątrzpochodne (egzogenne, środowiskowe)

- wewnątrzpochodne (endogenne, wady mowy):

1. Dysglosia- zniekształcenie dźwięków mowy lub niemożność ich wytwarzania spowodowana nieprawidłową budową narządów mowy

2. Dysartria (anartria) – zniekształcenie dźwięków mowy lub niemożność ich wytwarzania w związku z uszkodzeniem ośrodków i dróg unerwiających narządy mowne

3. Dyslalia (alalia) – zniekształcenie dźwięków mowy lub niemożność ich wytwarzania spowodowana opóźnieniem wykształcenia się funkcji pewnych struktur mózgowych

4. Afazja (dysfazja) – utrata mowy (mówienia i rozumienia) spowodowana uszkodzeniem pewnych struktur mózgowych

5. Jąkanie – zaliczane do nerwic, zaburzenie tempa i rytmu wypowiedzi

6. Nerwice mowy (logoneurozy):

   1. Mutyzm – brak mowy

   2. Afonia – bezgłos

   3. Dysfonia – zaburzenia głosu

7. Zaburzenia tempa wypowiedzi:

   1. Bradylalia – zbyt powolne tempo wypowiedzi

   2. Tachylalia – przyspieszone tempo mowy

8. Oligofazja – wszystkie zaburzenia mowy, które towarzyszą upośledzeniu mowy

9. Schizofazia – zaburzenia mowy towarzyszące schizofrenii

Leon Kaczmarek:

1. Zaburzenia treści:

   1. Zaburzenia w procesie uogólnienia i abstrakcji

   2. Brak logiki w budowaniu tekstów

   3. Nieprawidłowości w myśleniu – „gonitwa myśli”, „lepkość myślenia”.

Zaburzenia te, według Kaczmarka, właściwe są schizofrenii i psychopatii.

1. Zaburzenia językowe:

   1. Niemota

   2. Afazja

   3. Alalia

   4. Agramatyzm

   5. Przejęzyczenie

2. Zaburzenia substancji fonicznej:

   1. W płaszczyźnie suprasegmentalnej (melodia, akcent, rytm): jąkanie, rynolalia, zaburzenia głosowe, wymowa bezkrtaniowców, afonia, giełkot, bradylalia, tachylalia

   2. W płaszczyźnie segmentalnej: nieprawidłowa wymowa – dyslalia

   3. W płaszczyźnie suprasegmenatalnej i segmentalnej: zaburzenia złożone – palatolalia i mutyzm.

Stanisław Grabias:

1. Zaburzenia mowy związane z niewykształconymi sprawnościami percepcyjnymi:

   1. Głuchota

   2. Niedosłuch

   3. Alalia

   4. Dyslalia

   5. Oligofazja

2. Zaburzenia mowy związane z brakiem lub niedowładem wprawności realizacyjnych:

   1. Zaburzenia realizacji fonemów (dysglosja)

   2. Zaburzenia realizacji ciągu fonicznego (mowa bezkrtaniowców, giełkot, jąkanie)

   3. Zaburzenia realizacji fonemów i ciągu fonicznego (anartia i dysartria)

3. Zaburzenia mowy związane z rozpadem systemu komunikacyjnego:

   1. Afazja

   2. Schizofazja.