Zaburzenia komunikacji językowej (wyjaśnienie podstawowych pojęć)
****************************************************************
Kiedy rozwój mowy dziecka uznaje się za nieprawidłowy?
Zaburzenia rozwoju mowy i języka (zaburzenia rozwoju sprawności językowych (systemowej lub/i komunikacyjnej) - są to rozmaite (pierwotne lub wtórne) zaburzenia zachowania językowego u dzieci w okresie kształtowania i rozwoju mowy (do 6 - 7 lat), o różnej etiologii.
Jakie zjawiska określa się mianem zaburzenia języka?
Zaburzenia języka wynikają z braku kompetencji językowej, wskutek uszkodzenia obszarów w korze mózgowej odpowiedzialnych za językową organizację informacji - programowanie mowy.
Co rozumiemy przez zaburzenia mowy?
Zaburzenia mowy (syn. defekty mowy, deficyty mowy, patologia mowy, zaburzenia komunikacji, zniekształcenie mowy, zaburzenie sprawności językowej) to termin szerszy od pojęć wada mowy i wada wymowy, gdyż określenia wszystkie patologicznych zachowania językowe - nieprawidłowości mowy, bez względu na ich stopień, objawy i etiologię.
Jaka jest różnica pomiędzy zaburzeniami mowy a zaburzeniami języka?
Zaburzenia mowy są uszkodzeniem funkcji werbalnych, (składowej motorycznej), dotyczą aktu użycia języka, tzw. mowy zewnętrznej, czyli etapu wykonania miodynamicznego.
Np.: anartria (dysartria) polegająca na zakłóceniu tworzenia głosek, na skutek uszkodzenia neuronów unerwiających mięśnie - trudności realizacyjne (wykonawcze).
Zaburzenia języka to nieodpowiednie użycie składni, niewłaściwy dobór słów, dotyczą tzw. mowy wewnętrznej - procesu cerebracji.
Np. afazja polegająca na niemożności wyrażenia słowami myśli lub na niemożności rozumienia mowy.
(Porównanie: „anartryk nie może mówić, a afatyk nie umie mówić”.)
Jaka jest różnica pomiędzy zaburzeniami mowy a błędami językowymi?
Zaburzenie mowy oznacza niemożność realizacji prawidłowej mowy. Jest jedynym możliwym zachowaniem jednostki.
Błąd językowy jest dla jednostki zachowaniem jednym z wielu i można go poprawić. Oba pojęcia oznaczają odstępstwa od norm językowych i komunikacyjnych.
Jaka jest różnica między wadą mowy a zaburzeniem mowy?
Zaburzenie mowy może być wywołane zarówno czynnikiem biologicznym, jak i psychospołecznym.
Wada mowy jest spowodowana wyłącznie czynnikiem biologicznym.
Wada mowy jest terminem węższym, niż zaburzenie mowy.
Jakie zjawiska zalicza się do wad mowy?
Wada mowy stanowi odchylenie od normy językowej, spowodowane zmianami w budowie narządów mowy (nadawczych i odbiorczych) lub dysfunkcją mechanizmów mowy zarówno na poziomie centralnym, jak i obwodowym.
Kiedy operuje się pojęciem wad wymowy?
Wada wymowy (synonimy: dyslalia, zaburzenie wymowy, zaburzenie artykulacji, wady artykulacji, nieprawidłowe realizacje fonemów, zaburzenia substancji w płaszczyźnie segmentalnej) to termin najwęższy, stosowany do określenia wadliwych realizacji fonemów, odbiegających od ustalonej przez tradycję normy. Zaburzona jest dźwiękowa strona języka.
dyslalia właściwa - deformacja - zniekształcanie głosek
paralalia - substytucja - zastępowanie głosek
mogilalia - elizja - opuszczanie głosek
Jaka jest różnica pomiędzy: zaburzeniem mowy, wadą mowy a wadą wymowy?
Pojęcia różni ich zakres znaczeniowy.
Zaburzenie mowy jest terminem najszerszym, oznaczającym wszelkie nieprawidłowości mowy, od prostej wady wymowy do niemożności mówienia włącznie, wywołane zarówno czynnikami egzogennymi, jak i endogennymi.
Wada mowy jest terminem węższym, ograniczającym się tylko do zniekształceń wywołanych czynnikami endogennymi. Te dwa pojęcia różnicuje więc czynnik etiologiczny.
Zaburzenie mowy, jak i wada mowy mogą dotyczyć wszystkich aspektów mowy, (np. gramatycznego, fonetycznego).
Wada wymowy odnosi się tylko do aspektu fonetycznego.
Kiedy wymowę uznaje się za błędną?
Błędy wymowy (syn. dysortofonia) to realizacja fonemów niezgodna z normą ortofoniczna, wynikająca z niewiedzy, złych nawyków czy przyzwyczajeń, lub na rzecz jakiegoś dialektu czy języka obcego, nie są patologią.
Na czym polega przejęzyczenie?
Przejęzyczeniem (syn. pomyłka wymawianiowa, deformacja językowa) jest to przypadkowa, doraźna deformacja wyrazu; niezamierzone odstępstwo od normy, pomyłka, doraźny błąd.
Na czym polega różnica między wadą wymowy a błędem wymowy?
Wada wymowy - nie ma warunków do prawidłowej wymowy ze względu na nieprawidłową budowę bądź niepełną sprawność narządów mowy czy słuchu; człowiek ma świadomość zaburzenia.
Błąd wymowy - są warunki do prawidłowej wymowy, wymowa odbiega od normy na skutek braku świadomości popełnianych błędów.
Na czym polega różnica między błędem wymowy a przejęzyczeniem?
Błędy wymowy są zjawiskiem powtarzającym się, natomiast przejęzyczenia są jednorazowe. W wyniku działania kontroli słuchowej i kinestetycznej oraz posiadanej wiedzy przejęzyczenie jest natychmiast przez nadawcę korygowane.
Co rozumiemy pod pojęciem diagnozy logopedycznej?
Diagnoza logopedyczna to określony sposób postępowania badawczego, którego celem jest potwierdzenie bądź wykluczenie istnienia zaburzeń mowy oraz przewidywanie ich tendencji rozwojowych na podstawie objawów, patogenezy i patomechanizmu.
Co oznaczają terminy: terapia logopedyczna, reedukacja mowy, restytucja mowy i korekta logopedyczna?
Terapia logopedyczna jest pojęciem najszerszym. Obejmuje swoim zasięgiem całość oddziaływań ukierunkowanych na usunięcie wszelkich zakłóceń i zaburzeń procesu porozumiewania się
Reedukacja mowy - restytucja mowy, oznacza ponowne uczenie przywracanie mowy. (afazja).
Korekta logopedyczna jest terminem wąskim, odnosi się jedynie do usuwania wad wymowy czyli zaburzeń artykulacji.
3