1. Wymienić i scharakteryzować układy kosztów produkcji.

Koszty produkcji i koszty pracy

Koszty produkcji określają wyrażone w pieniądzu uzasadnione gospodarczo zużycie w procesie produkcyjnym:

-środków pracy (S)

-przedmiotów pracy (p)

-siły roboczej (r)

wzór ogólny na koszty produkcji:

K= S+p+r

Koszty można analizować w układzie: rodzajowym, kalkulacyjnym, stanowiskowym, globalnym, jednostkowym

UKŁAD RODZAJOWY kosztów produkcji charakteryzuje się tym, że wyróżnia się 2 grupy kosztów:

*koszty materialne, do których zalicza się:

-amortyzację Ś Toraz wartości niematerialnych i prawnych

-materiały i surowce

-energię i paliwa

-uslugi transportowe

-uslugi remonmtowe

-usługi obce

-usługi materialne (wywóz nieczystości, rachunki telefoniczne)

*koszty niematerialne, do których należą:

-wynagrodzenia pracowników

-pochodne (narzuty) od wynagrodzeń

-usługi bankowe

-podróże służbowe

-podatki i opłaty

-uslugi niematerialne (ochrona, koszty patentów, czynsze)

UKŁAD KALKUKACYJNY kosztów produkcji

Wyróżnia się w nim koszty bezpośrednie i koszty pośrednie.

*koszty bezpośrednie:

-wynagrodzenia pracowników z narzutami, zatrudnionych bezpośrednio w produkcji

-koszty materiałów i surowców

-koszty paliw i energii

*koszty pośrednie:

-koszty wydziałowe (są ponoszone na utrzymanie maszyn i urządzeń w pełnej gotowości ruchowej (napraw, remontów, przeglądów) a także amortyzacja tych maszyn, urządzeń z procesu produkcyjnego.

-koszty ogólnozakładowe (to wynagrodzenia z narzutami pracowników zarządu, dyrekcji i pracowników administracyjnych i działu gospodarczego oraz amortyzacja oraz koszty napraw, remontu, konserwacji obiektów administracji ).

suma kosztów bezpośrednich i wydziałowych stanowi tzw. techniczny koszt wytworzenia (TKW)

jeżeli do TKW dodamy koszty ogólnozakładowe to otrzymamy zakładowy koszt wytworzenia (ZKW)

jeżeli do ZKW dodamy koszty reklamy i koszty sprzedaży wyrobów to otrzymamy całkowity koszt produkcji.

UKŁAD STANOWISKOWY kosztów produkcji

istotą tego układu jest wyodrębnienie w procesie produkcyjnym charakterystycznych ogniw (węzłów) tj, miejsc powstawania kosztów, wydzielone stanowiska pracy stanowią miejsca odpowiedzialne za wielkość ponoszonych kosztów. Analiza kosztów w tym układzie umożliwia ich kontrolę, ocenę działalności wyodrębnionych ogniw (węzłów, komórek organizacyjnych) a także dokładne ich rozliczanie z ponoszonych kosztów.

UKŁAD GLOBALNY kosztów produkcji

w analizie zależności kosztów produkcji (y) danego przedsiębiorstwa od wielkości produkcji (x), bada się zależność funkcyjną, w której zmienną niezależną jest wielkość produkcji (x) a zmienną zależną są koszty produkcji (y). Istotą zależności funkcyjnej jest jednoczesne przyporządkowanie wartości zmiennej niezależnej, wartości zmiennej zależnej.
w układzie globalnym, całkowity koszt produkcji równa się sumie kosztów stałych i kosztów zmiennych G(x)=Ks+Kz
Ks – koszty stałe – nie zależą od wielkości produkcji (np. amortyzacja)

Kz – koszty zmienne - zależą od wielkości produkcji

koszty stałe
-koszty względnie stałe

-koszty bezwzględnie stałe

koszty zmienne

-koszty zmienne proporcjonalnie (zmieniają się liniowo)

-koszty progresywne (gałąź paraboli rośnie)

-koszty degresywne (gałąź paraboli maleje

koszty całkowite o charakterze proporcjonalnym G(x)=a₀+a₁x, a₀=Ks

koszty całkowite o charakterze progresywnym G(x)=a₀+a₁x+a₂x²

koszty całkowite o charakterze degresywnym G(x)=a₀+a₁x-a₂x²

UKŁAD JEDNOSTKOWY kosztów produkcji

układ jednostkowy może być proporcjonalny, progresywny, degresywny

koszty jednostkowe o charakterze proporcjonalnym g(x)=a₀/x + a₁, gdzie: a₀/x – koszt regresywny, a₁=const

koszty jednostkowe o charakterze progresywnym g(x)= a₀/x + a₁+a₂x

koszty jednostkowe o charakterze degresywnym g(x)= a₀/x + a₁-a₂x

1. Przedstawić graficznie wyznaczanie progu rentowności produkcji w przypadku kosztów produkcji zmiennych proporcjonalnie i progresywnie.

Gdy koszty zmienne Kz są proporcjonalne do wielkości produkcji (x)

Kz = a₁ * x

to całkowity koszt produkcji można zapisać jako G(x) = a₀ + a₁ * x

gdzie a₀ - to koszt stały

Wartość sprzedaży zapisujemy jako C(x) = Cj * x

gdzie Cj - to cena jednostkowa

x - wielkość produkcji

W przypadku gdy G(x) = C(x) mamy do czynienia z progiem rentowności produkcji, natomiast gdy G(x) < C(x) występuje zysk, w przeciwnym wypadku gdy G(x) > C (x) mamy do czynienia ze stratą.

W przypadku kosztów produkcji zmiennych proporcjonalnie próg rentowności wyznaczamy w następujący sposób:

gdzie:

BEP' - ilościowy próg rentowności

BEP'' - wartościowy próg rentowności

Xk - jest produkcją krytyczną, równą BEP', którą można obliczyć ze wzoru:

Xk = $\frac{a0 + a1x}{\text{Cj}}$

W przypadku kosztów produkcji zmiennych progresywnie próg rentowności wyznaczamy:

gdzie:

G(x) = a0 + a1x + a2x²

C(x) = Cj * x

x0 - produkcja optymalna - przy której mamy możliwość osiągnięcia maksymalnego zysku

BEP₁’ – produkcja ekstensywna – najmniejsza produkcja, przy której nie osiągamy ani zysku ani straty

BEP₂’ – produkcja intensywna – największa produkcja przy której nie osiągamy zysku ani straty

1. Wymienić i zdefiniować klasyczne wskaźniki techniczno-ekonomiczne przedsiębiorstwa.

wskaźnikiem techniczno – ekonomicznym jest każda cecha mierzalna, którą można wyrazić przy pomocy liczb.

klasyczne wskaźniki techniczno – ekonomiczne:

wsk. KAPITAŁOCHŁONNOŚCI (Wk)

Wk=i/P

i-wartość nakładów inwestycyjnych [PLN]

P- wartość produkcji rocznej [PLN]

wsk. MATERIAŁOCHŁONNOŚCI (Wm)

Wm=Km/P

Km – koszty materiałów podstawowych, pomocniczych, paliwa, energia [PLN]

wsk. CZASOCHŁONNOŚCI (Wc)

Wc=T/x

T – czas realizacji procesu produkcyjnego [h]

x – wielkość produkcji [Mg, m³, szt…]

wsk. PRACOCHŁONNOŚCI (Wp)

Wp=N/x

N – nakład pracy ludzkiej [roboczogodziny]

1. Scharakteryzować analizę techniczno – ekonomiczną.

Analiza działalności gospodarczej przedsiębiorstwa obejmuje:

1. analizę otoczenia przedsiębiorstwa – dotyczy bieżących i przyszłych warunków funkcjonowania. ma na celu określenie szans i ryzyka związanego z otoczeniem oraz określenie na tej podstawie silnych i słabych punktów przedsiębiorstwa a także szans i zagrożeń (analiza SWOT).

2. właściwa analiza ekonomiczna

*analiza finansowa – obejmuje wstępną i szczegółową analizę bilansu, analizę RZiS, ustalenie i ocenę przepływów pieniężnych, analizę źródeł przychodów i rozchodów, badanie wyniku finansowego i czynników go kształtujących oraz ocenę sytuacji finansowej przedsiębiorstwa

*analiza techniczno – ekonomiczna – obejmuje analizę produkcji w ujęciu ilościowym i wartościowym, analizę zatrudnienia, analizę wydajności oraz wynagrodzeń pracowników, badanie wykorzystania środków trwałych, analizę gospodarki magazynowo – materiałowe, analizę postępu technologii.

Analizę ekonomiczną można przedstawić:

kryterium przeznaczenia:

-analizy zewnętrzne

-analizy wewnętrzne

kryterium czasu:

-analizy retrospektywne

-analizy bieżące

-analizy prospektywne

kryterium zastosowania metod badawczych:

-analiza funkcjonalna

-analiza kompleksowa

-analiza decyzyjna

kryterium szczegółowości:

-analiza ogólna

-analiza szczegółowa

kryterium przeznaczenia:

-analiza zewnętrzna: jest określona jako sprawozdanie roczne, ukierunkowana jest dla właścicieli, inwestorów, akcjonariuszy, klientów, dostawców. obejmuje bilans, RZiS, CF, sprawozdanie z działalności zarządu oraz informacje dodatkowe

-analiza wewnętrzna: uwzględnia potrzeby decyzyjne, kierownictwo zarządu i innych komórek organizacyjnych przedsiębiorstwa. jest to samoocena. zawiera ona analizę osiąganych WTE, badanie sprawozdania finansowego, oraz dokonanie oceny kondycji firmy.

kryterium czasu

-analiza retrospektywna: zawiera ocenę wyników działań decyzji podejmowanych w przeszłości

-analiza bieżąca (operatywna): ma na celu bieżącą ocenę przebiegu podejmowanych zadań i sygnalizowanie zainteresowanym komórkom o negatywnych skutkach zadań produkcyjnych i to w czasie by było jeszcze możliwe dokonanie niezbędnych korekt.

-analiza prospektywna: obejmuje ustalenie i ocenę różnych wariantów rozwiązań, przed podjęciem decyzji przy równoczesnym zastosowaniu rachunku ekonomicznego. jest ona wykonywana podczas opracowywania planów produkcyjnych (krótko, średnio i długookresowych). służy wytyczeniu celu i wyznaczeniu środków ich realizacji.

kryterium zastosowania metod badawczych:

-analiza funkcjonalna: polega na badaniu oddzielnych zjawisk występujących w działalności gospodarczej przedsiębiorstwa przez osoby lub komórki organizacyjne, funkcjonalne, odpowiedzialne za kształtowanie się i rozwój tych zjawisk (analizę kosztów produkcji dochodów analizę wykorzystywania środków trwałych).

-analiza kompleksowa: polega na przeprowadzeniu działalności gospodarczej i stanu ekonomicznego z punktu widzenia powiązań i zależności występujących między zjawiskami gospodarczymi. zawiera ona całościowe spojrzenie na działalność gospodarczą przedsiębiorstwa. dostarcza uporządkowanych obserwacji wyników zjawisk gospodarczych, wyrażonych we wskaźnikach techniczno – ekonomicznych oraz zależnościami przyczynowo – skutkowymi między tymi zjawiskami.

-analiza decyzyjna: sprawdza się do badań wycinkowych grupujących zjawiska gospodarcze wokół zamierzonej lub zrealizowanej decyzji. Liczebność zjawisk gospodarczych przypisanych danej decyzji zależy od jej rodzaju i czasu w jakim określone działania przebiegają, tj. od rozpoczęcia do zakończenia działań spowodowanych dana decyzją. przy rozpatrywaniu zjawisk gospodarczych uwzględnia się wzajemne powiązania i współzależności w obrębie danej decyzji. w tym celu tworzy się ciągi zjawisk gospodarczych w układzie przyczynowo – skutkowym i chronologicznym, a więc od uzyskanych rezultatów do przyczyn pierwotnych.

kryterium szczegółowości:

-analiza ogólna: obejmuje całokształt działalności przedsiębiorstwa. oparta jest na wybranych najważniejszych wskaźnikach syntetycznych. uważa się ją za podatną do wstępnej oceny działalności gospodarczej. ekonomiści uważają ją za mało przydatną ze względu na małą ilość wnikliwych badań.

-analiza szczegółowa: polega na badaniu konkretnych zagadnień w sposób dokładny w szerokim zakresie informacji wskaźników umożliwiających uchwycenie zależności przyczynowo – skutkowej między badanymi zjawiskami. Jest pracochłonna, lecz w wielu przypadkach konieczna dla usprawnienia działalności gospodarczej przedsiębiorstwa oraz poprawy ekonomicznego działania przedsiębiorstwa.

1. Wymienić i zdefiniować wskaźniki i metody oceny ekonomicznej efektywności przedsiębiorstwa.

Ocena efektywności ekonomicznej inwestycji polega na wyciagnięciu wniosków na podstawie wskaźników i modeli.

Rachunek opłacalności (efektywności) inwestycji można przeprowadzić obliczając wskaźniki niedyskontowe, tj. wskaźnik prostej stopy zysku (Ps) oraz okres zwrotu (n) lub wykorzystując metody oparte na zdyskontowanych miernikach efektywności, tj. metoda zaktualizowanej wartości netto (NPV) oraz metoda wewnętrznej stopy zwrotu (IRR)

Wskaźnik prostej stopy zysku

Ps=Z_N/I *100 [%], Z_N – roczny zysk netto I – nakłady finansowe poniesione na realizację inwestycji

okres zwrotu nakładów (n) to niezbędny czas do odzyskania poniesionych nakładów finansowych na realizację inwestycji z nadwyżek finansowych uzyskanych z zysku netto i amortyzacji. okres ten oblicza się:

n=I-$\sum_{i - 1}^{n}\text{CFi}$, CFi – cash flow, to roczne nadwyżki finansowe osiągane w kolejnych latach, liczone do momentu zrównania się z nakładami

Ocena efektywności inwestycji zgodnie z metodyką miar zdyskontowanych obejmuje następujące czynności:

1. oszacowanie całkowitych nakładów inwestycyjnych

2. określenie źródeł finansowania nakładów

3. określenie całkowitych kosztów produkcji

4. zdyskontowanie przepływów gotówkowych

5. obliczenie NPV i IRR

istotną cechą metod dyskontowych jest włączenie do rachunku wszystkich wpływów i wydatków a nie tylko zysków a więc operowanie kategorią przepływów gotówkowych netto bądź nadwyżki pieniężnej (cash flow)

CF wyznacza się jako sumę wyniku finansowego i amortyzacji za dany okres.

metoda zaktualizowanej wartości netto (NPV) – do obliczenia zaktualizowanej wartości przyszłych wpływów i wydatków służy współczynnik dyskontujący zwany dyskontem (a_t), będący odwrotnością procentu składanego (p_s), gdzie p_s=(1+r)^t, r – stopa procentowa, t – kolejny rok okresu rozliczeniowego(n)

a_t=1/p_s=1/(1+r)^t

procent składany służy do obliczania wartości przyszłej (Wp) po n latach zainwestowanego kapitału (I). Wartość przyszła: Wp=I*p_s=I*(1+r)^t

wartość zaktualizowana netto (NPV)

aby ją obliczyć, konieczna jest znajomość:

1. sum przyszłych wpływów i wydatków w poszczególnych latach funkcjonowania inwestycji w celu określenia przepływów gotówkowych

2. okres przepływu środków pieniężnych, wyznaczający horyzont czasowy analizy

3. właściwej stopy dyskontowej

wartość zaktualizowana netto (NPV) inwestycji jest równa sumie zdyskontowanych przepływów gotówkowych netto w kolejnych latach:

NPV=$\sum_{t = 0}^{n}\frac{\text{Di}}{(1 + r)\hat{}t}$-I₀

Di – przepływy pieniężne netto bez nakładów inwestycyjnych w kolejnych latach okresu obliczeniowego (n)

I_t – nakłady inwestycyjne w kolejnych latach okresu obliczeniowego (n)

r – stopa procentowa (dyskontowa)

t – kolejny rok okresu obl (n)

Jeżeli obliczona wartość zaktualizowana netto (NPV) jest dodatnia lub równa 0, wówczas inwestycja jest opłacalna ponieważ jej stopa rentowności jest wyższa od stopy granicznej, tj. przyjętej w analizie stopy procentowej.

w przypadku ujemnej wartości NPV stopa rentowności inwestycyjnej jest niższa niż stopa graniczna, zatem inwestycja jest nieopłacalna.

jeżeli dokonuje się wyboru jednego z kilku wariantów inwestycyjnych należy wybrać ten, dla którego wartość NPV jest najwyższa.

dla porównania różnych z punktu widzenia nakładów kapitałowych (alternatywnych) inwestycji, wykorzystuje się wskaźnik wartości zaktualizowanej netto NPVR, który oblicza się:

NPVR= NPV/PVI, gdzie: PVI – zaktualizowana wartość koniecznego nakładu inwestycyjnego

Wewnętrzna stopa zysku IRR – jest stopą dyskontową, przy której zaktualizowana wartość wydatków pieniężnych jest równa zaktualizowanej wartości wpływów pieniężnych w całym okresie inwestycji. Osiągnięcie IRR zapewnia zrównanie zaktualizowanej wartości efektów z zaktualizowaną wartością nakładów, co oznacza, ze NPV = 0.

IRR=i₁+ $\frac{PV(i2 - i1)}{PV + |NV|}$

i₁ – poziom stopy dyskontowej (r) przy którym NPV>0

i₂ - poziom stopy dyskontowej (r) przy którym NPV<0

PV – zaktualizowana wartość netto dodatnia dla stopy dyskontowej i1

NV – zaktualizowana wartość netto ujemna dla stopy dyskontowej i2

Stopy dyskontowe i1 i i2 nie powinny różnić się od siebie o więcej niż ½ punkty procentowe, ponieważ przy większej różnicy nie uzyskuje się prawidłowego wyniku, dlatego, że związek między r, a NPV nie ma charakteru liniowego.

1. Wymienić i zdefiniować wskaźniki wykorzystania środków trwałych.

Parametrycznej oceny można dokonać wykorzystując następujące wskaźniki (dotyczy środków trwałych, które biorą udział w procesie produkcyjnym)

1. wskaźnik wykorzystania ekstensywnego

Ƞ_e=100 * T_e/T_k [%]

T_e – efektywny czas pracy środków trwałych [h]

t_k – kalendarzowy czas pracy = constans = 24h*365dni

1. wskaźnik wykorzystania intensywnego

Ƞ_Q=100 * Q_e/Q_k [%]

Q_e – wydajność efektywna [j/h]

Q_k – wydajność teoretyczna

1. wskaźnik wykorzystania integralnego

Ƞ_i= Ƞ_e+ Ƞ_Q

1. wskaźnik rentowności

Ƞ_r=100* Z_n/M_b [%]

Z_n – zysk netto

M_b – wydajność brutto środków trwałych

1. wskaźnik zużycia środków trwałych

Ƞ_z=100*µ/M_b [%]

µ - wartość umorzenia środków trwałych

1. wskaźnik technicznego uzbrojenia pracy

Ƞ=100*M_b/zatrudnienie wyrażone w etatach [%]

1. wskaźnik produktywności środków trwałych

Ƞ=100* P/M_b [%]

P – wartość produkcji rocznej

7. wymienić i zdefiniować wskaźniki szybkości krążenia środków obrotowych

Szybkość krążenia środka obrotowego to czas całkowitego ich zużycia czyli czas, w którym środki obrotowe zmieniają swoją postać czyli dokonują obrotu.

Szybkość krążenia środka obrotowego można określić następującymi wskaźnikami:

1. wskaźnik szybkości krążenia środków obrotowych

d=(ŝ*T)/R

ŝ – średni stan środków obrotowych w danym, analizowanym okresie

T – liczba dni w analizowanym okresie

R – wartość sprzedaży zrealizowana w analizowanym okresie

d – informuje ile dni trwa jeden obrót środków obrotowych

1. wskaźnik częstotliwości obrotu

C_Z = R/ŝ

oznacza ile razy trzeba było odnowić zapasy środków obrotowych o średnim stanie (ŝ) aby pokryć sprzedaż (R)

1. wskaźnik związania środków obrotowych

Z=1/C_z=ŝ/R

Oznacza, że dla dokonania sprzedaży wyrobów o wartości 1 PLN przedsiębiorstwo musiało dysponować środkami o wartości (Z)

Istnieje wiele sposobów przyspieszenia szybkości krążenia środków obrotowych co w konsekwencji prowadzi do wzrostu produkcji i zmniejszenia zapotrzebowania na środku obrotowe.

Do tych sposobów zalicza się:

1. skrócenie czasu cyklu produkcyjnego

2. obniżenie jednostronnych kosztów produkcji

3. likwidacja nadmiernych zapasów (ponadnormatywnych)

4. poprawa jakości wyrobów

5. usprawnienie wysyłki wyrobow

6. skrócenie czasu przyjęcia materiałów i surowców

7. zmniejszenie częstotliwości dostaw materiałów, surowców

8. usprawnienie prac finansowo – technicznych

8. przedstawić graficznie rodzaje trendów produkcji oraz napisać równania tych trendów z objaśnieniami. (plus zdjęcie wykresów)

Wyróżnia się następujące rodzaje trendów:

1. T. liniowy

y_i=a=bt_i

a – stała trendu

b – współczynnik kierunkowy trendu

b>0 t. rosnący, b=0 stabilizacja, b<0 spadek

1. T. paraboliczny

y_i=a+bt_i+ct_i²

a – stała trendu

b,c – współczynniki trendu

1. T. dwuekstremalny

y_i=a+bt_i+ct_i²+dt_i³

a,b,c,d – współczynniki trendu

1. T. wykładniczy

y_i=a*b^ti

1. T. logistyczny

y_i=$\frac{a}{1 + (be^{- akti})}$

A – poziom nasycenia

1. T.trygonometryczny

y_i=A*cos(ω*t_i +/- ϕ)

A – amplitude trendu

ω – częstotliwość zakłóceń

ϕ - przesunięcie fazowe

ω=2π/T

T – okres trendu, np. 12 miesięcy

1. Przedstawić i opisać systematykę analiz ekonomicznych

Analizy ekonomiczne w przedsiębiorstwie można podzielić według 4 kryteriów:

-przeznaczenie analiz

-czas

-zastosowanie metod badawczych

-szczegółowość wykonania

1.W zależności od przeznaczenia, wyróżnia się analizy zewnętrzne i wewnętrzne.

Analiza zewnętrzna określana jest jako sprawozdanie roczne. Przeznaczona jest dla właścicieli przedsiębiorstw, inwestorów, banków. Ponadto skierowania jest do kooperantów, klientów, dostawców, przedstawicieli handlowych. Właściwą funkcją sprawozdania rocznego obejmującego bilans, RZiS, Cash Flow, sprawozdanie z działalności zarządu, jest informowanie opinii publicznej o pozycji i rozwoju przedsiębiorstwa w minionym roku finansowym.

Analiza wewnętrzna uwzględnia potrzeby decyzyjne kierownictwa zarządu i innych szczebli zarządzania w przedsiębiorstwie i jest ona samooceną. Jest określana jako system sterowania wynikiem. Obejmuje analizę bilansu, RZiS oraz ocenę sytuacji finansowej przedsiębiorstwa i czynników ją determinujących, szczególne znaczenie ma analiza WF, rozpatrywana w aspekcie efektywności gospodarowania, np. w spółce akcyjnej, jaką część zysku przeznaczamy na inwestycje a jaką na dywidendę.

2.Ze względu na kryterium czasu rozróżnia się:

Analizę retrospektywną która zawiera ocene wyników działań podejmowanych w przeszłości, bieżąca-operatywna, ma na celu aktualną ocenę przebiegu podjętych decyzji i sygnalizowanie zainteresowanym komórkom organizacyjnym przedsiębiorstwa o negatywnych skutkach oraz zakłóceniach w realizacji procesu produkcyjnego i to w takim czasie aby było jeszcze możliwe dokonanie niezbędnych korekt zapewniających prawidłowy przebieg działalności

Analizę bieżącą

Analizę prospektywną-obejmuje ustalenie i ocenę różnych wariantów rozwiązań przed podjęciem decyzji przy równoczesnym zestawieniu rachunku ekonomicznego. Przeprowadza się ją w trakcie planów produkcji; (krótko - średnio- długoterminowych) a zatem służy wytyczeniu celów i określeniu środków ich realizacji.

3.Ze względu na metody badań:

Analiza funkcjonalna- polega na badaniu oddzielnych zjawisk występujących w działalności gospodarczej przedsiębiorstwa przez osoby lub komórki organizacji funkcjonalnie odpowiedzialne za kształtowanie się i rozwój tych zjawisk, np. analizę kosztów własnych produkcji, koszty jednostki produkcyjnej … się głównemu księgowemu analizę stopnia wykorzystania zainstalowanych maszyn i urządzeń- kierownika działu technicznego.

Analiza kompleksowa polega na przeprowadzeniu analizy działalności gospodarczej i stanu ekonomicznego z punktu widzenia powiązań i zależności występujących między zjawiskami gospodarczymi, zaciera całkowite spojrzenie na działalność gospodarczą przedsiębiorstwa i umożliwiającym poznanie i ocenę zjawisk gospodarczych występujących w przedsiębiorstwie, dostarcza uporządkowanych obserwacji, zjawisk gospodarczych wyrażonych we wskaźnikach techniczno-ekonomicznych, wraz z zależnościami przyczynowo-skutkowymi między tymi zjawiskami.

Analiza decyzyjna- sprowadza się do badania wycinkowych zjawisk gospodarczych wokół zamierzonej lub zrealizowanej decyzji, liczebność zjawisk gospodarczych, przypisywanych danej decyzji, zależy od jej rodzaju i czasu w jakim określone działania przebiegają tj. od rozpoczęcia do zakończenia działań spowodowanych daną decyzją po rozpatrywaniu zjawisk gospodarczych, uwzględnia się wzajemne powiązania i współzależności w obrębie danej decyzji.

4.Ze względu na stopień szczegółowości

Analiza ogólna-obejmuje całokształt działalności przedsiębiorstwa, jest oparta na kilku odpowiednio wybranych wskaźnikach techniczno-ekonomicznych, jest ona przydatna do ogólnej oceny działalności gospodarczej przedsiębiorstwa np. ocena kosztu jednostkowego, badanie udziału wynagrodzenia pracowników w całkowitym koszcie.

Analiza szczegółowa-badanie określonego odcinka działalności gospodarczej przedsiębiorstwa, względnie określonego problemu w sposób dokładny; jest oparta na szerokim zakresie danych i informacji umożliwiających uchwycenie zależności przyczynowo-skutkowych, między badanymi zjawiskami; wymaga szczegółowych badań, pracochłonna, co obecnie przy możliwościach(ETO) nie jest problemem dla przedsiębiorstw.

1. Wymienić i scharakteryzować wskaźniki prognozy upadłości przedsiębiorstwa

Do prognozowania upadłości przedsiębiorstwa można wykorzystać:

1.Wskaźniki punktowe

2.Wskaźniki oparte na analizie dyskryminacyjnej

3.Wskaźniki wielozmienne oparte na rachunku prawdopodobieństwa

Do wskaźników punktowych zalicza się:

a) Quick-Test

b) Model Weinricha

Model Quick-Test oparty jest na 4 wskaźnikach przedstawiających stabilność finansową przedsiębiorstwa oraz zdolność do generowania nadwyżek pieniężnych. Należą do nich:

1.Wskaźniki udziału kapitału własnego w aktywach

2.Wskaźniki zadłużenia

3.Wskaźniki relacji zysku brutto i amortyzacji do przychodów

4.Wskaźniki relacji zysku brutto wraz z odsetkami do aktywów- wskaźnik ten umożliwia dokonanie syntetycznej oceny płynności finansowej przedsiębiorstwa jego rentowności i kondycji finansowej na rynku.

Model Weinricha jest analizą czynnikową bazującą na 8 wskaźników oznaczonych W1-W8

W1=$\frac{Kapital\ wlasny}{Kapital\ obcy}$

W2=$\frac{srodki\ pieniezne}{\frac{kapital}{kapital\ ogolem}}$

W3=$\frac{\left( srodki\ pieniezne + krotkoterminowe\ papiery\ wartosciowe \right) - \ zbobowiazania\ biezace}{naklady\ roczne\ bez\ amortyzacji}$

W4=$\frac{zysk\ bilansowy + odsetki\ od\ kapitalu\ obcego}{Kapital\ ogolem}$

W5=$\frac{Obrot(sprzedaz)}{kapital\ ogolem}$

W6=$\frac{Kapital\ obcy}{Nadwyzka\ pieniezna}$

W7=$\frac{Kapital\ obcy - srodki\ pieniezne - wartosc\ krotkoterminowych\ papierow\ wartosciowych}{Wplywy\ netto}$

W8=$\frac{Naleznosci\ od\ odbiorcow}{sprzedaz}$

Każdemu z wyżej wymienionych wskaźników, zależnie od jego wartości przypisywana jest ocena 1-5 przy czym 1 oznacza ocenę bardzo dobrą a wartość 5 bardzo złą. Następnie wszystkie punkty sumuje się i otrzymujemy sytuację najkorzystniejszą w przypadku liczby 8 i najmniej korzystną w przypadku liczby 40. Charakterystyczną cechą modelu Weinricha jest to że każdy z 8 wskaźników w jednakowym stopniu waży sumaryczną(ogólną) ocenę kondycji finansowej.

Wskaźniki oparte na analizie dyskryminacyjnej

1.Jednozmienne Beavera

2.Wskaźniki wieloimienne np. Altmana

3.Wskaźniki dyskryminacyjne

Model Beavera

Opracował jednoimienny model przyjmując następujące założenia:

1.Im wyższy jest stan aktywów płynnych przedsiębiorstwa tym mniejsze jest ryzyko niewywiązywania się ze zobowiązań

2.Im większa jest różnica między dopływem a wypływem środków pieniężnych tym ryzyko niewypłacalności przedsiębiorstwa jest mniejsze

3.Im większy jest udział kapitału obcego w finalizowaniu działalności przedsiębiorstwa tym ryzyko niewypłacalności jest większe

4.Im wyższe koszty operacyjne bez amortyzacji środków trwałych i WNiPr tym większe jest ryzyko niewypłacalności przedsiębiorstwa.

Na podstawie wymienionych założeń Beaver postawił tezę mówiącą, że największą zdolność do prognozowania upadku przedsiębiorstwa ma 6 następujących wskaźników:

W1=$\frac{nadwyzka\ finansowa(\ amortyzacja + zysk\ netto)}{zobowiazania\ \ \ ogolem}$

W2=$\frac{\text{zysk\ netto}}{suma\ aktywow}$ wskaźnik rentowności

W3=$\frac{zobowiazania\ ogolem}{aktywa\ ogolem}$

W4=$\frac{kapital\ pracujacy}{aktywa\ ogolem}$

kapitał pracujący= aktywa obrotowe – zobowiązania krótkoterminowe

W5=$\frac{\text{aktywa\ obrotowe}}{zobowiazania\ krotkoterminowe}$

W6=$\frac{srodki\ pieniezne + krotkoterminowe\ papiery\ wartosciowe + naleznosci - zobowiazania\ krotkoterminowe}{koszty\ operacyjne - amortyzacja}$

Wskaźnik W6 Beaver nazwał wskaźnikiem luki bezkredytowej. Do wyznaczenia wskaźników konieczne jest sprawozdanie finansowe.

Modele wielozmienne:

Oparte na analizie dyskryminacyjnej będące modelami wielozmiennymi należą:

a) formuła Altmana - model 1968 r.

b) formuła Altmana - model 1983 r.

c) model Koha-Killougha

d) multipikacyjna analiza dyskryminacyjna - analiza Mad

e) formuła Beermanna

f) model Bleiera

g) formuła Fulmera

h) formuła CA- Score

i) formuła Springate'a

j) formuła Weible'a

k) model Mączyńskiej

l) model Hołdy

ł) model poznański

m) model Gajdki i Stosa

• Model Altmana z 1968 r. (Z₆₈)

Formuła ta jest oparta na analizie dyskryminacyjnej kilku cech, opiera się na 5 wskaźnikach analitycznych:

- rzeczywiste wielkości liczbowe tych wskaźników pomnożone przez odpowiednie współczynniki korygujące a następnie zsumowane dają syntetyczny wskaźnik służący ocenie sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.

Wskaźnik Altmana - model z 1968 r. kształtujący się na poziomie <2,675 świadczyć może o poważnych trudnościach finansowych danego przedsiębiorstwa.

Z₆₈ = 1,2 * W1 + 1,4 * W2 + 3,3 * W3 + 0,6 * W4 + W5

W1 - jest pomiarem płynności finansowej oraz struktury aktywów W1 = $\frac{\text{aktywa\ obrotowe}}{aktywa\ ogolem}$

W2 - efektywność wykorzystania aktywów W2 =$\frac{\text{zysk\ netto}}{aktywa\ ogolem}$

W3 - określa pomiar rentowności aktywów W3 = $\frac{zysk\ brutto + odsetki\ (Zaplacone)}{aktywa\ ogolem}$

W4 - wskaźnik wspomagania finansowego

W5 - pomiar wykorzystania aktywów W5 = $\frac{przychody\ netto\ ze\ sprzedazy}{aktywa\ ogolem}$

Z₆₈ powyżej 2,99 charakteryzuje dobrą kondycję finansową przedsiębiorstwa. Natomiast Z₆₈ < 1,81 oznacza bardzo złą sytuację finansową przedsiębiorstwa (bankrut)

• Model ALtmana 1983 (Z₈₃)

Z₆₈ nie daje możliwości analizy zagrożenia upadkiem przedsiębiorstw notowanych na giełdzie. W 1983 roku Altman opublikował formułę:

Z₈₃ = 0,717 W1 + 0,847 W2 + 3,107 W3 + 0,42 W4 + 0,998 W5

W4 jest ilorazem księgowej wartości ogółu akcji zwykłych, uprzywilejowanych oraz zobowiązań ogółem

Pozostałe wskaźniki W1, W2, W3, W5 tak samo jak w Z₆₈

Wartości graniczne dla Z₈₃:

powyżej 2,9 - dobra kondycja finansowa

poniże 1,2 - zła kondycja finansowa (bankrut)