Perspektywa socjologiczna
1.Rzeczywistość nie musi być taka jak nam się wydaje, to co widzimy nie musi być zawsze jak widzimy. Poznawanie rzeczyw. Nie jest procesem obiektywnym. Na co dzień akceptujemy inny punkt widzenia ale w relacjach międzyludzkich nie.
2. Rzeczyw. Społ. Ma wiele znaczeń, wszystkiemu co się dzieje wokół nas przypisujemy konkretne znaczenie, interpretujemy – to nie jest trwałe może się zmienić. Inf. Z zewnątrz mogą wpływać na interpretację rzeczyw. Zdarzenia z przeszłości mogą zmieniać znaczenie, my je przewartościowujemy.
3. Ważne są nie tylko fasady zachowań, istotne również to, co jest za nimi. Ludzie ukrywają swoje znaczenie za fasadami swoich zachowań – ludzie kłamią. Trzeba patrzyć na intencje zachowań.
4. Nikt nie jest samoistną wyspą – istniejemy w sieci relacji interpersonalnych. Jesteśmy od innych osób zależni, balansujemy różne wpływy. Na nasze zachowanie mają wpływ nie tylko bezpośrednio osoby, ale otoczenie. Nikt nie jest wyodrębniony z otoczenia.
Człowiek w socjologii
1.Myślę więc jestem – Kartezjusz. Jeśli myślę to jestem. Istnieję poprzez swoje myślenie. Poprzez myślenie uczestniczę w życiu społ. Percepcja świata i działanie w nim.
Cały czas myślimy – o sobie (kim jestem?), osoby nieistniejące nie myślą. Jeśli wiem kim jestem – wiem co mam robić. Definiujemy siebie nie tylko w danej sytuacji, ale budujemy koncepcję siebie. Człowiek jest zawsze istotą refleksyjną. Myślenie o innych też jest ważne – potrafimy innych zidentyfikować. Myślenie jest fundamentem człowieka.
2.Człowiek istota społeczna – Arystoteles. Nie ma człowieka bez społ., konieczność społecznego umiejscowienia się, człowiek jest taki jakie jest społeczeństwo (różne kultury, socjalizacja), człowiek w sieci powiązań z innymi jednostkami.
Myślenie abstrakcyjne jest wynikiem mowy. Człowiek będąc w społ. Zyskuje różne umiejętności – te rzeczy robią z nas człowieka, odróżniając nas od zwierząt, społeczna szansa czy ograniczenie. Tożsamość w społ. Jest b. ważna. Dzięki tożsamości identyfikujemy siebie i innych. Klasyfikujemy: wrogowie, swoi, inni. Wobec innych nie można ustalić tożsamości. Wróg jest nam znany – wiemy czego się po nim spodziewać. Po innych nie wiadomo, ich boimy się najbardziej.
W społeczeństwie:
- swoi – przestrzegają reguł
- wrogowie – nie przestrzegają reguł, wiadomo jak z nimi sobie Radzic
- inni – na pytanie kim jesteś nie potrafią udzielić odp. Lub kłamią.
Każdy jest owocem i świadectwem swojego społ. Zachowuje się wg „niespisanych” reguł danego społ. Identyfikujemy się ze społ. I przyjmujemy zestaw cech danego społ.
Nasze zachowanie przez życie w społ. Powoduje, że człowiek jest wolny. Obecność innego człowieka nas zniewala. Człowiek wolny jest poza społ.
Czym jest społ.?
- szansą,
- ograniczeniem, zniewoleniem, więzieniem.
Człowiek:
- jest istotą myślącą, istota refleksyjna,
- powiązany, zakorzeniony w społ.
Zachowania społeczne
Max Weber
Działanie społ.:
- jego autorem jest człowiek,
- jego zachowania są skierowane w kierunku innego człowieka,
- każde działanie społ. Jest działaniem w charakterze racjonalnym.
Działanie odruchowe – nie zastanawiamy się nad tym co robimy.
Zachowania różnią się w zależności uzasadnienia ich pojęcia.
Z. tradycyjne – uzasadnieniem jest przeszłość. Realizujemy tu i teraz, uzasadnienie w przeszłości. Towarzyszą gdy dokonujemy celebracji pewnych zachowań.
Z . emocjonalne – uzasadnienie: emocje na poziomie refleksyjnym. Mamy świadomość innych alternatywnych rozwiązań. Kierujemy się mimo to emocjami. Zachowania emocjonalne mogą wprowadzać nas w błąd, nie są przejrzyste.
Z. racjonalne:
- zasadniczo – racjonalne – uzasadniamy zachowanie zasadami bądź regułami.
- celowo – racjonalne – z. pragmatyczne, instrumentalne, uzasadniamy je osiągnięciem danego celu. Najważniejsza jest efektywność, skutek działania.
Uzasadnienie jest tu kluczowe. Samo zachowanie bez znania motywacji nie pozwala na przyporządkowanie go do danego typu. Używając tej typologii łatwiej poznać nam siebie. Jednak pozwalamy sobie na manipulację. Uzasadnienia mogą być manipulowane.
Vilfredo Pareto
1.Czynności:
- logiczne – dane działanie gwarantuje osiągnięcie celu
- pozalogiczne – związek pomiędzy celem a środkiem mają charakter subiektywny. Dane działanie nie gwarantuje osiągnięcia celu. Kwestia wyboru działania. Te czynności dają pewne inf. o człowieku, wybór świadczy o człowieku. Czynności te mówią kim jesteśmy.
Zachowanie społ. To czynność. Człowiek jest przede wszystkim egoistą. DZaiała na swoją korzyść. Zachowania zawsze zorientowane są na cel. Podjęcie działań właściwie gwarantuje osiągnięcie celu.
- nielogiczne – zachowanie podejmowane ma się ,,nijak” do celu, brak zależności między zachowaniem a celem.
Najciekawsze pozalogiczne.
Podział:
1)Rezydualna – rzeczywiste powody skłaniają nas do działania ( uzewnętrznianie uczuć, indywidualizm, towarzyskość, utrwalenie grupy, seksu)
2)Derywacje – funkcja: zakrycia prawdziwych powodów działań (tak już jest tak trzeba, odwołanie się do autorytetu, odwołanie się do zasad i uczuć, wykorzystanie niejasności języka).
Teoria potrzeb Abrahama Maslowa – opiera się na teorii piramidy. W pierwszej kolejności należy zaspokoić potrzeby niższego rzędu a następnie wyższego rzędu. Zakład, że każdy podlega tej samej hierarchizacji potrzeb. Potrzeby biologiczne są najważniejsze.
Teoria potrzeb – F. Znaniecki, W. Thomas – Odrzucają myślenie Maslowa, istotne jest uświadomienie sobie, że nasze potrzeby są różne jednak mogą być podobnego typu. Zwracają uwagę na to, że istnieją potrzeby na poziomie wtórnym, niższego rzędu niż podstawowe. Sami ustalamy co jest dla nas ważne.
Cztery typy potrzeb:
Bezpieczeństwo (stabilizacja) – u Maslowa unikanie zagrożenia, u Znamieckiego jest to uzyskanie stabilizacji życiowej. Może ona dotyczyć różnych dziadzin np. dążenie do uzyskania wykształcenia, własne mieszkanie. Różne postrzeganie wynika z naszej wrażliwości.
Uznanie ( społ. System nagrod i kar) – Odwołujemy się do społ. Systemu nagród i kar. Elementem uznania może być ocena naszego działania zawodowego – kariera. Jest to akceptacja przez społeczeństwo.
Oddźwięk emocjonalny – relacje emocjonalne, zindywidualizowane z innymi osobami. Zainteresowanie innych tym, że jesteśmy. Zdolność do tworzenia więzi interpersonalnych z innymi osobami.
Nowe doświadczenia ( przezwyciężanie rutyny) – przezwyciężanie rutyny, powtarzalnego co dzień rytmu. Odkrywamy coś nowego, aby to przezwyciężyć. Nie zależnie co robimy to nowe dośw. Spełniają to samo.
Pary potrzeb:
- bezp. I nowe dośw. – nie da się tego max. Ponieważ nowe dośw. Są dla nas zagrożeniem. Nie ma nowych dośw. Przy stabilizacji. Trzeba je zaspokoić w min. Zakresie. Zostaną zaspokojone, gdy my sami do tego dojdziemy, gdy sami stwierdzimy, że są one zaspokojone, nie potrzeba nam do tego innych ludzi.
- uznanie i oddźwięk emocjonalny – albo jest jedna kosztem drugiej albo druga. Każdy z tych obszarów wymaga zaangażowania. Człowiek skupiony na karierze nie ma czasu na tworzenie więzi emocjonalnych. Trudno jest zmienić charakter relacji, robiąc karierę. Jesteśmy cały czas skupieni na tym. Nie jest do zrealizowania bez obecności 3 osób. Są one potrzebami społ. Tylko w społ. Możemy je zaspakajać.
Grupa społeczna
Jest to taka struktura, którą coś ze sobą łączy – cech które są zawarte w opicie grupy.
- 3 lub więcej osób powiązanych ze sobą wzajemnym związkiem - Interakcja dwóch osób zależy tylko od tego do czego te osoby dążą. Gdy pojawi się 3 osoba, jest obserwatorem interakcji i powoduje to, że ona się zmienia i staje się interakcją społ., którą kierują reguły obowiązujące w społ. Uznawane za właściwe.
- struktura władzy i system komunikacji interpersonalnych – wszyscy uczestnicy mogą mieć taki sam zakres władzy. Bezpośrednia fizyczna obecność nie jest potrzebna, ważne jest istnienie powiązań komunikacyjnych.
Cechy konstytuujące grupy społeczne – cechy bez których gr. Społ. Nie istnieją:
1) Struktura organizacyjna – forma uporządkowania elementów grup, ich uczestników. Uporządkowanie gr., może być wyrażona przez:
- układ pozycji społecznych – zbiór punktów, które mają pewne prawa i obowiązki, jest on zróżnicowany lub może być też identyczny, mieszany. Nie bierze się pod uwagę kto jest uczestnikiem, tylko ich prawa i obowiązki oraz role.
- układ ról społecznych – każdy wchodzi w swoja rolę i gra ją dla innych uczestników. Jest tworzona przez nas, jest to relacja interaktywna między jednostką a grupą. Zależy ona od tego czy rola jest zaakceptowana przez innych i od tego czy długo należy do danej grupy.
Ułatwienia roli to sugestie innych jak powinniśmy je wykonywać.
Dylematy wynikają z niespójności oczekiwań grupy, należy rozstrzygać po której stronie się opowiadamy.
- struktura władzy – w jaki sposób następuje dystrybucja władzy i jakie są jej skutki.
Cele – każda grupa musi mieć cel, musi być świadoma do czego dąży, dzięki czemu możemy uzasadniać istnienie grupy.
Identyczność wewnątrz grupy – wszyscy są tacy sami, może być ukryta i dostępna tylko dla samych uczestników. Dzięki niej uczestnicy maja poczucie należności do tej samej grupy i jest to coś co ich wyróżnia ze społeczeństwa.
Ośrodki skupienia – elementy niematerialne, które łączą uczestników, dają im poczucie tożsamości.
Cele gr. społ.:
Uzasadniają fakt istnienia grupy społ.,
Generują i wzmacniają więź społeczną,
Tworzą 3 rodzaje więzi:
Wzbudzone kulturowe – są bardzo silne i mogą trwać długa i zanikają bardzo wolno,
Wzbudzona organizacyjnie – tworzy się gdy powstają wymagania i kończy gdy one zanikają. Stwarza dogodne warunki do wytwarzania się więzi kulturowych.
Wzbudzona strukturalnie – opiera się na kategorii ,,my”, musza być też ,,oni” wobec których się jednoczymy. Może się pojawiać szybko lub powoli. Może trwać długo ale też szybko zanikać.