WIDŁONOGI:
rozmnazane: sa rozdzielnopłciowe. Liczba jaj u widłonogów jest
zmienna mniejsza latem, samice nosza jajka w workach
jajowych, przyczepionedo segmentu płciowego, rozwoj jest
zlozony wystepuje 5-6 stadiow larwalnyc, długość rozwoju odwrotnie
proporcjonalna do temp. A wprost proporcjonalna do koncentracji
pokarmu, długość zycia od 2 do kilku miesięcy
budowa:
drobne skorupiaki, czesc segmentow tułowiowych zrosnieta z Glowa
- głowotułow – 2 pary czułków i 3 pary odnozy przekszatalcone
w odnoza gebowe. Czulki pierwszej pary sa głównym narzadem
ruchu, 2 pary pomagaja tez przy ruchu, zuwaczki i szczeki
1 pary sa nieduze, dwugalzeizste, a szczeki 2 pary sa
czesciowo zredukowane, na pozsotalych niezrośniętych segmentach
wystepuje 6 par odnozy, pierwsza para- szczękonóże, dalesze 4
dwugalzeiste nieduze pomagaja w plywaniu, ostatnia para jest
nieduza , u samcow- jako narzad kopulacyjny. U samic
pierwszy segment zmodyfikowany jest jako segment płciowy.
na czulkach sa wloski czuciowe i wechowe.
cyklomorfoza:
- wysteruje tylko sezonowa zmiana wielkości ciala zwiazana z temp.
odzywianie się:
Kopepodity (czyli starsze stadia larwalne) i dorosłe Cyclopoida
są w zasadzie wszystkożerne, niekiedy są drapieżcami
odżywiającymi się głównie wrotkami, pierwotniakami,
skąposzczetami, wirkami, wioślarkami i małżoraczkami.
Stwierdzono nawet atakowanie przez nie larw ryb. Nie rzadko
występuje u nich kanibalizm i stadia rozwojowe widłonogów
(naupliusy, kopepodity) padają często łupem osobników dorosłych.
Częściej dotyczy to samic niż samców. Obserwowano też u
niektórych gatunków pożeranie samców przez samice po akcie
kopulacji. Widłonogi odżywiają się także drobnym fitoplanktonem,
glonami peryfitonowymi (czyli glonami porastającymi
podwodne przedmioty) i bardzo często najłatwiej dostępnym pożywieniem,
jaki stanowią cząstki detrytusu (rozkładająca się materia organiczna).
Naupliusy (młodsze stadia larwalne) wszystkich Cyclopoida są filtratorami,
drapieżne stają się dopiero kopepodity w późniejszych stadiach
rozwojowych. Widłonogi stanowią jedno z najważniejszych ogniw
łańcucha troficznego. Są też ważnym producentem detrytusu. Jeden
osobnik może wyprodukować 200 porcji fekalii dziennie, co stanowi
ważne źródło pokarmu dla detrytusożerców oraz ma duże znaczenie w
procesach sedymentacji i krążenia substancji biogennych.
- rozdzielnopłciowe, kilka gatunków pasożytów jest obojnacza
- samce mniejsze,
- w rozwoju pozazarodnikowym występują larwy,
- z jaj wykluwają się naupliusy – przekształcają się w metanaupliusy
a te w stadia kopepoditowe,
- w trakcie rozwoju 10 – 11 linień, z czego 5-6 w okresie
naupilarnym i 5 w okresie kopepoditowym.
-rozdziela się ja 9 rzędów, w zależności od przystosowań do
określonego trybu zycia.
1. Rząd: Calanoida:
-wolno żyjące gatunki morskie, planktonowe.
- częśc słodkowodna,
-czułki długie zbudowane z 25 członów.
-głowa i tułów wyraźnie szersza w stosunku do tułowia.
-samice noszą jeden pakiet jaj .
colanus finmarchicus – ok 4,5 mm długi, w morzach chłodnych
i arktycznych, główny pokarm śledzi.
diaptomus vulgaris (wid latek pospolity) – w stawach i kałużach
2. Rząd: Misophriopida:
- morskie, żyje na dnie lub przydenne,
- czułki zlożone z 11-16 członów.
3. Rząd :Mormonilloida:
- morskie, planktonowe.
4. Rząd: oczlik owce: Cyclopida
-morskie, słodkowodne, planktonowe, przydenne, w wilgotnym
mchu, pasożyty zew. Ryb
-czułki zbudowane z 10-16 członów,
-samice noszą 2 pakiety jaj,
oczlik zielony: Cyclops viridis
oczlik ciemnobrązowy : c. fuscus.
oczlik żwawy: o. strenuus. – poruszają się skokami, są pospolitymi
gatunkami występ. W wodach słodkich.
Lernaea cyprinea – pasozytuje na rybach karpiowatych,
przyczepiona na skrzeli lub płetw.
Mytilicola intestinalis – pasożytuje u morskich mięczaków, ciało
robakowate, odnóża zmarniałe.
5. Rząd Poecilostomatoida
- postacie dorosłe sa pasożytami bezkręgowców, wyb morskich
i słodkowodnych,
-narządami czepnymi są czułki i wyrostki na głowie,
Ergasilus sieboldi: jest gatunkiem, którym tylko samice pasożytują
(po kopulacji), pasożyty ryb słodkowodnych, powodują
straty gospodarcze, pasozytuja na skrzelach.
6. Rząd: Herpacticoida
- morskie i słodkowodne, występują także w grotach, mokrym
mchu,
- tułów przechodzi nieznacznie w odwłok.
-pierwsze 2 segmenty odwłoka zrośnięte,
-czułki krótkie, złożone z mniej niż 10 członów.
-odnóża krótkie.
ŁOPATONOGI: (remipedia)
- zyja w przybrzeżnych jaskiniach morz pelnoslonych,
-wystepuja przy dnie,
- postacie dojrzałe : 3 cm, smukłe, zbudowane z głowy
i tułowia, ślepe,
- na Glowie parzyste, prętowate wyrostki przedczułkowe,
- żuwaczki i szczęki w zagłębieniu, nakryte silnie
roziwnieta warga dolną,
-tułów złożny z 32 segmentów, pierwszy segment przyłączony
do głowy,
- jego odnóża zmienione w szczękonóża,
- dalsze segmenty homonomiczne,
- ostatni segment tułowia zrośnięty z telsonem ( telson z
łopatowymi widełkami)
- pływaja mając grzbiet skierowany w dół,
-układ nerwowy typu drabinkowego,
-jelito środkowe z uchyłkami trzustkowo-watrobowymi
rozmieszczonymi segmentalnie,
WĄSORACZKI: (MYSTACOCARIDA)
-zyja pomiedzy ziarnami piskow morskich, u wybrzeży obu ameryk
i morza śródziemnego,
- ciało od 0,5 do 1 mm , cylindryczne, smukłe,
- głowa mała a na niej oczy naupliusowe
- długie członowate jednogałęziowe czułki,
-długie dwugałęziowe żuwaczki i szczęki,
-odnoza głowowe
- zaopatrzone są w szczeki – służące do zgarniania pokarmu
-odnoza pierwszego segmentu – nie polaczone do Glowy -
wykształcone w szczękonóża,
- na dalszych 5 segmentach – skrocone jednogałęziowe odnoza,
- odwlok bez odnozy,
WROTKI:
- drobne zwierzęta, żyją w wodach słodkich.
- wymiary ciała do 8 mm,
- kształ ciała zróżnicowany, zazwyczaj jest obly, ale bywa również
spłaszczony grzbietowo-brzusznie, tarczkowaty lub kulisty.
- formy pływające zaopatrzone są w dodatkowe przydatki
np. kolce zwiększające powierzchnie ciała,
-niekiedy tułow pokryty jest silnym pancerzem,
-gatunki osiadle mogą tworzyc wokół nogi galaretowata rurke,
- większość jest bezbarwna lub przezroczysta. Wyjatek
stanowi niezwykle barwny gastropus stylifer.
-w odcinku glowowym – aparat wrotny – zlozony z 1, 2 lub pary
okółków rzesek , - pierwszy jako narzad ruchu, 2 i nastepne
do naganiania pokarmu, okólki poruszaja się w przeciwna
strone,
- charakterystyczna cecha jest mastab – tworzy go aparat szczekowy
i gardziel.
-mieście wciągacze wrotkow sa silnie wykształcone, co umozliwia im
wciąganie Glowy i nogi pod pancerz
- rozmnazanie : sa rozdzielnopłciowe z wyraźnym dymorfizmem
płciowym , samce znacznie mniejsze od samic, maja wiele
narządów uwstecznionych, zyja zwykle 1-3 dni, nie pobieraja
pokarmu i zaraz po kopulacji Gina,
- charakterystyczna cecha jest przemiana pokolen: płciowego
i dzieworodnego, w poloneniu płciowym wystep. Samce i
samice, zapłodnione samice składają duze jaja, z nich
wykluwaja się na wiosne dzieworodne samice – ta daja
kilka pokolen, pod koniec cyklu samice składają małe jaja
z których wykluwaja się samce,
-wrotki nie maja zdolności do regeneracji, charakteryzuja się
stala liczba komorek, komorki dorosłego wrotka nie ulegaja
podziałom,
-odzywianie się: organizmy wszytskozerne, ilość pokarmu pobrana
przez wrotka zwiazana jest z intensywnością filtracji, a ta zas
zalezy od temp. Wody i koncentracji w niej pokarmu, od
warunkow pokarmowych zalezy w duzym stopniu wzrost
i płodność.
ruch: wśród wrotkow wyróżniamy formy pełzające, pływające,
osiadłe, pływaja głownie za pomoca aparatu wrotnego i
czesciowo nogi, czasem tez za pomoca przydatkow, jest
to ruch śrubowy, niektóre wrotki poruszaja s wokół osi
własnego ciała, szybkość poruszania się wrotkow jest
dosc znaczna,
wystepowanie: zyja we wszystkich typach wod śródlądowych
występują jako składnik planktonu, bentosu i psammonu.
w zależności od miejsca bytowania roznia się budowa,
wiele wrotkow należy do pasożytów wew. I zew, mogą się
przyczepiac na odnozach i skrzelach skorupiakow,
wrotki bentosowe – występują w formach piaszczystych,
zwierzeta Male, ruchliwe, przezroczyste, utrzymuja się
na piasku dzieki nodze i gruczołom klejowym, jaja
przylegaja do ziarenek piasku,
intensywność oddychania Wrotków zmienia się w zależności
od: stanu fizjologicznego osobnika, jego dojrzałości, temp
wody, koncentracji pokarmu,
wrotki zyja w wodach kwasnych,
wrotki a inne organizmy: wrotki odgrywaja wazna role
w zespołach w których żyją, wrotki planktonowe stanowią
pokarm wielu bezkręgowców i planktonożernych ryb.
wrotki odżywiają się zarówno bakteriami glonami jak i
drobnymi bezkręgowcami,
zbieranie i hodowla: hodowla wrtokow nie należy do latwych
w akwariach zyja krotko, woda w akwariach w których trzymamy
wrotki musi być dobrze natleniona , pozadane sa rosliny wodne,
jako porzywki można stosowac orzeski.
BRZUCHORZĘSKI;
robaki o niewielkich rozmiarach, zwierzeta słodkowodne,
większość można zaliczyc do kosmopolitow,
pokroj ciala i budowa:
kształt ciala wydłużony, cylindryczny lub buteleczkowaty,
dł ciała od 70 do 130 um, tylko wyjatkowo mogą dorastac do
3 mm. Możemy w nich wyroznic glowe tulow i odcinek tylny
zakończony widelkowato, po brzusznej stronie ciała biegna 2
pasy rzesk, ułatwiające poruszanie się. Otwor gebowy na
szczycie Glowy również po stronie brzusznej, oskorek grzbietu
często wypukly pokryty jest tarczkami,
rozmnazanie: obupłciowe, jaja duze, dosratsajace nawet do
polowy ciala samicy, opatrzone często skorupka z hakami
i kolcami, składne sa na roslinach wodnych.
odzywianie: odżywiają się pierwotniakami(orzeskami, glonami)
pokarmu szukaja aktywnie, sa bardzo ruchliwe pływają i pełzają
po dnie ruchem ślizgowym, w czasie plywania uzywaja
wszystkich rzesek, tylko nieliczne przycvzepiaja się do podloza
i wtedy rzeski brzuszne tworza prad wodny,a gardziej dziala
jak pompa zasysa pokarm.
wystepowanie: brzuchorzęski słodkowodne zamieszkuja
Male zbiorniki z bujna roślinnością, lachy zakola rzek i bagna
WIOŚLARKI:
naleza do nich Male skorupiaki, sa glownie mieszkankami
wod słodkich,
budowa: bardzo slabo podzielone na glowe, tulow i odwlok
otoczone jest dwuklapowym przezroczystm pancerzem,
pokrywa ono cialo bez Glowy, Glowa jest wydluzona
w dziobek, na Glowie znajduje się jedno oko powstale
ze zlania dwu bocznych, czulki pierwsze u form niedrapieżnych
sa krotkie zaopatrzone we wloski czuciowe, czulki drugiej
pary jako narzad ruchu sa dobrze rozwiniete, odnozy
tlowiowych jest od 4 do 6 par, sa opne spłaszczone stosunkowo
krotkie i pokryte szczecinami, sluza jako narzady oddechowe,
i pomocnicze przy zdobywaniu pożywienia,
rozmnazanie: rozdzielnopłciowe, u samic miedzy grzbietem a
pancerzem znajduje się tzw komora legowa, w komorze
przbywaja nie tylko jaja ale także i wylegle mlode.
rozwij jest prosty bez stadiow larwalnych, mlode oprocz
wielkości i dojrzałości płciowej nie roznia się od dorosłych.
czas rozwoju wioślarek jest krotki w temp 20 – 5 dni.
długość zycia wioślarek zaley w duzym stopniu od temp
i koncentracji pokarmu
odzywianie się:
odżywiają się filtracyjne, aparat filtracyjny wytworzony jest
przez dwudzielny pancerz, który na stronie brzusznej tworzy
rodzaj komory
ruch: za pomoca czulek i unoszenie się do gory.lekkie spadnie
w dol na nieruchowych czułkach.
Wiosną z jaj zimowych (miktycznych) złożonych na jesieni
przez samice miktyczne rozradzające się płciowo wylegają się
samice amiktyczne rozradzające się partenogenetycznie
(dzieworodnie – bez udziału samców). Samice te przez cały
okres wegetacyjny, który dla poszczególnych gatunków trwa różnie
długo produkuja jaja amiktyczne (nie wymagające zapłodnienia),
z których wylegaja się kolejne samice rozradzające się dzieworodnie.
Pod koniec sezonu wegetacyjnego ze składanych jaj zaczynaja
wylęgac się samice miktyczne i samce. Ich żywot jest bardzo krótki
, gdyż zaraz po kopulacji zanikają. Kopulacja odbywać się może
bądź poprzez wprowadzenia przez samca prącia do kloaki, bądź
u gatunków pozbawionych prącia, samiec przebija tylnym końcem
ciała ścianę ciała samicy wypuszczając plemniki do jamy ciała samicy.
Z zapłodnionych jaja sa składane jaja miktyczne, które najczęściej
zimują, a wiosna wychodzą z nich znowu dzieworodne samice.

SINICE:
gromada organizmów samożywnych, mają budowę|
prokariotyczną. W peryferyjnej części komórki znajdują
się tylakoidy, które zawierają tylko chlorofil a. Występują
w nich również inne barwniki takie jak: niebieska fikocyjanina,
czerwona fikoerytryna, żółty karoten. Barwników tych
zazwyczaj jest więcej niż chlorofilu a, toteż sinice mają
charakterystyczne sino-zielone zabarwienie.
Materiałem zapasowym są polisacharydy glukozowe
przypominające amylopektynę i glikogen^[4] nazywane
potocznie skrobią sinicową, a także cyjanoficyna i wolutyna
Nieliczne gatunki sinic nie posiadają barwników asymilacyjnych
– są heterotrofami.Materiał genetyczny zlokalizowany
jest w nukleoidzie. W budowie wyróżnia się ścianę komórkową
(delikatną), a na zewnątrz błonę zewnętrzną jak u innych
bakterii Gram-ujemnych. Dookoła zewnętrznej błony komórkowej
wytwarzane są grube pochwy śluzowe.
Liczne sinice tworzą kolonie bądź w postaci nieregularnych
skupień, bądź nici. Wyróżnia się dwa typy nici sinicowych:
typ pleurokapsalny – nić zbudowana jest z komórek
otoczonych całkowicie ścianą komórkową.
typ trychomowy – wszystkie komórki sinic tkwią w
wspólnej ścianie komórkowej.
Sinice rozmnażają się wyłącznie wegetatywnie przez prosty
podział komórki, rozerwanie nici (utworzonej przez pewną
liczbę komórek sinic) lub wytwarzanie specjalnych utworów
w tym celu. Rozerwanie nici następuje, gdy pewne komórki
ją tworzące obumierają, przez co nić ulega podzieleniu na
części. Komórki takie nazywane są nekrydiami.

EUGLENINY:
Chloroplasty euglenin są najprawdopodobniej potomkami
dawnych zielenic przysposobionymi w procesie wtórnej
endosymbiozy^[3], choć pewne przesłanki wskazują na
dodatkowy poziomy transfer genów z linii krasnorostowej.
Dzięki temu są one zdolne do fotosyntezy, a więc są
samożywne. Bezzieleniowe eugleniny są heterotrofami, o
dżywiając się na drodze fagocytozy lub osmotrofii, a
autotroficzne gatunki są zdolne do miksotrofii, w zależności
od warunków. Nawet gatunki fotoautotroficzne do rozwoju mogą
potrzebować źródła azotu organicznego i witamin (auksotrofia).
Różne szczepy nawet tego samego gatunku (np. Euglena gracilis)
mogą wymagać do wzrostu różnych substancji^[5]. Cudzożywne
eugleniny mogą być saprotrofami lub pasożytami zwierząt.
Eugleniny w postaci typowej (monadalnej) poruszają się
dzięki ruchom wici. Ruch taki zwykle jest śrubowy, tj. wiąże się z
rotacją ciała. Zdolne są również do ruchów ślizgowych. Gatunki o o
bardziej elastycznej pelikuli mogą wytwarzać nibynóżki. Sztywność
i spiralność pelikuli umożliwia specyficzne zmiany kształtu ciała
(metabolię), które też mogą służyć do ruchu zwanego euglenoidalnym.
W pewnych sytuacjach odrzucają wici, otaczają galaretowatym śluzem,
nieruchomieją i dzieląc się tworzą zgrupowania komórek
Zdarzają się gatunki osiadłe. Większość euglenin żyje w wodach
słodkich, najczęściej w niewielkich zbiornikach wodnych, czasem
zanieczyszczonych materią organiczną (co wiąże się z ich zdolnością
do miksotrofii). Eugleniny jako grupa traktowane są jako wskaźnik
α-mezosaprobowości, choć mogą wśród nich być gatunki wymagające
wód czystszych i znoszące jeszcze silniejsze zanieczyszczenia
(np. Euglena viridis)^[6]. Spotykane są w śródlądowych wodach słonawych,
glebie, wodach polihumusowych, rzadko w morzach. Mogą tworzyć zakwity.
Eugleniny rozmnażają się przez podział podłużny komórki. Jądro
dzieli się mitotycznie, bez wrzeciona podziałowego. Podczas podziału
dzielą się paski peryplastu, stigma, aparat wiciowy itd. Procesy płciowe
są znane słabo, według niektórych badaczy być może wcale nie występują

TOBOŁKI:
grupa glonów, zaliczanych do protistów, wśród których występują
zarówno organizmy samożywne jak i cudzożywne. Te jednokomórkowe o
rganizmy zwykle są uwicione choć występują też formy kokalne i nitkowate.
Do grupy tej według różnych ujęć zaliczane są różne grupy glonów.
W wąskim ujęciu grupa ta jest tożsama z bruzdnicami. W szerszych ujęciach
oprócz bruzdnic zaliczane są także kryptomonadowe (kryptofity) i
chloromonadowe. Obecnie jednak podważa się pokrewieństwo tych grup.
Największą grupę stanowią bruzdnice (Dinoflagellata), dla których
cechą charakterystyczną jest obecność dwóch bruzd poprzecznej i
podłużnej. Pancerzyk tych glonów zbudowany jest głównie z
celulozowych płytek. Chloroplasty, uzyskane drogą wtórnej endosymbiozy
jednokomórkowych krasnorostów (niektórzy przypuszczają jednak, że
niektóre gatunki uzyskały chloroplasty od zielenic), z 3 błonami
śródplazmatycznymi zawierają chlorofile a i c.
Komórki tobołków mają barwę brunatną co spowodowane
jest obecnością żółtobrązowych barwników, maskujących
chlorofil. W jądrze komórkowym nawet między podziałami
(w interfazie) dobrze widoczne są zespiralizowane chromosomy.

ZIELENICE:
parafiletyczna grupa jednokomórkowych (o strukturze
wiciowcowej, kapsalnej i kokoidalnej) lub wielokomórkowych,
samożywnych roślin występujących w wodach słodkich i słonych,
rzadko w środowisku lądowym – wówczas są to higrofity lub
symbionty. Należy tu ok. 9000 gatunków. Swą polską nazwę wzięły
dominującej barwy chlorofilu a i b, występują jednak w nich
również karoteny (α-, β- i γ-) i ksantofile (luteina, zeaksantyna,
wiolaksantyna, neoksantyna, astaksantyna). Jako substancja zapasowa
wykorzystywana jest głównie skrobia, a u niektórych również inulina
lub podobne do niej związki, sacharoza, maltoza lub erytrytol. W
ścianie komórkowej znajduje się celuloza, a czasem również
mannany i ksylany^[1]. Zielenice stanowią jedną z trzech linii
rozwojowych roślin (obok glaukofitów i krasnorostów). Współcześnie
dzielone są na dwie lub cztery równorzędne grupy (gromady).
W rygorystycznych ujęciach taksonomicznych do zielenic
aliczane są także rośliny lądowe, przy czym dla takiego ujęcia
stosuje się odrębną nazwę rośliny zielone. Termin zielenice
oznacza w aktualnym ujęciu wszystkie linie rozwojowe roślin
zielonych po wyłączeniu z nich roślin lądowych. U zielenic
obserwuje się znaczną różnorodność procesów rozmnażania.
Rozmnażają się zarówno bezpłciowo (poprzez podział komórki,
fragmentację plechy, zoospory lub aplanospory) jak i płciowo.
W zależności od stopnia rozwoju danego przedstawiciela,
w procesie płciowym występuje izogamia (najczęściej),
anizogamia lub oogamia. U niektórych grup zachodzi
przemiana pokoleń (izomorficzna lub heteromorficzna).

BRUNATNICE:
Brunatnice to organizmy wielokomórkowe, brak wśród
nich form jednokomórkowych. Charakteryzuje je ogromna
rozpiętość rozmiarów (do 60 metrów) oraz różnorodna organiza
cja plechy u poszczególnych grup tych organizmów. Formy
najprostsze reprezentują tzw. budowę heterotrychalną, przypominającą
rozgałęzione nici. Formy bardziej zaawansowane prezentują budowę
parenchymatyczną lub pseudoparenchymatyczną, charakeryzującą się
zróżnicowaniem morfologicznym oraz utworzeniem jednej centralnej
lub wielu osi ciała, od których wyrastają ogałęzienia plechy. U najwyżej
rozwiniętych brunatnic obserwuje się plechę tkankową, tworzoną
na skutek aktywności merystemów, co najbardziej zbliża je do roślin telomowych.
Ściana komórkowa komórek brunatnic zbudowana jest z dwóch
warstw: wewnętrznej celulozowej i zewnętrznej pektynowej wysyconej
polisacharydami: kwasami algilowymi i fukoidanami. Gamety i spory nie
posiadają ścian komórkowych.
W cytoplazmie znajdują się chloroplasty wtórne z 4 błonami.
Są one drobne i liczne u form bardziej rozwinętych, natomiast
u prymitywnych chloroplasty są większe i mniej liczne.
Występuje chlorofil a i c (brak chlorofilu b). Barwniki pomocnicze
to fukoksantyna, wiolaksantyna oraz beta karoten.
Występuje rozmnażanie płciowe (izogamia, anizogamia, oogamia)
oraz bezpłciowe przez zoospory, aplanospory lub fragmentację plech.
Występuje u nich przemiana pokoleń.
Brunatnice to organizmy samożywne (tj. autotroficzne).
Zdarzają się jednak wśród nich heterotrofy. Materiałami
zapasowymi są: chryzolaminaryna, laminaryna, glicerol oraz
mannitan (pochodna mannitolu). Nie wytwarzają skrobi.