ZABURZENIA FUNKCJI POZNAWCZYCH, OTĘPIENIE

Jest typowym objawem procesu starzenia

Otępienie- zespół objawów spowodowany chorobą mózgu, zwykle przewlekłą i postępującą, powoduje zaburzenia funkcji poznawczych, jak: pamięć, myślenie, orientacja, rozumienie, liczenie, zdolność uczenia się.

Kryteria otępienia:

1. upośledzenie pamięci

2. upośledzenie 1 z funkcji: myślenie abstrakcyjne, osąd, wyższe czynności korowe: afazja,

agnozja, apraksja, zmiany osobowościowe

3. objawy w istotny sposób wpływają na codzienne aktywności

4. objawy nie występują w przebiegu majaczenia

5. etiologia

Rozpowszechnienie: 20% populacji- zaburzenia pamięci

15-21 mln- Alzheimer

60-64 lata- 0,7%

85-89 lat- 20,8%

Czynniki ryzyka:

wiek

płeć (wpływ hormonów, dłuższe życie)

poziom wykształcenia- działanie ochronne

rasa

uprzednie zachorowania: uraz głowy, czynniki naczyniowe, depresja, NLPZ, HTZ, używki,

nawyki żywieniowe, aktywność fizyczna, narażenie zawodowe

Rozpoznanie:

wywiad z pacjentem i opiekunem (początek, zmiana, wpływ na funkcjonowanie)

badanie internistyczne, neurologiczne

badania dodatkowe

Badanie neurologiczne:

otępienie zwyrodnieniowe- obj. deliberacyjne, napady padaczkowe- reszta ok

naczyniopochodne- obj. ogniskowe, np. piramidowe, móżdżkowe

z ciałami Lewy'ego- obj. pozapiramidowe

Testy przesiewowe:

krótka skala oceny stanu psychiatrycznego (MMSE)- mini- mental (max30 pkt.; 27-30 pkt.- ok; 20-23 otępienie łagodne; 10-19 otępienie umiarkowane, 9-0- otępienie głębokie). Ocenia: orientacje w czasie i przestrzeni, f. językowe, obliczeniowe.

test rysowania zegara: wskazówki, cyfry

Konsultacja neuropsychologiczna:

-sprawdzenie słuszności testu mini- mental

-ocena specyficznego wzorca zaburzeń

-podstawa przy planowaniu terapii

Ocena funkcjonowania sprzed choroby

Skale:

ADAS- Alzheimer

NPI- funkcje poznawcze

ADL- codzienne funkcjonowanie (aktywność i jakość życia)

CDR- kliniczna skala oceny otępienia

0-prawidłowy

0,5- otępienie wątpliwe

1-

2-

3-

GDS- skala ogólnego pogorszenia: 1-7

Diagnostyka: wykluczenie depresji

wykluczenie choroby psychicznej

Badania labolatoryjne:

OB, morfologia

poziom glukozy, elektrolity, st. mocznika, kreatynina

funkcja wątroby

TSH, hormony tarczycy

B₁₂, kw. foliowy, homocysteina

VDRL, HIV

mocz

EKG

Biomarkery= czynniki ryzyka

- zwiększenie całkowitego białka tau (T-tau w PMR)

-wzrost poziomu ufosforylowanego białka tau (P-tau 231 w PMR)- bardziej specyficzne dla Alzheimera

-obniżenie poziomu β- amyloidów (1-42) w PMR

Genetyka: APP, PSEN1, PSEN2, EPOE ε4- czynnik ryzyka

Diagnostyka:

TK -pierwszy rzut w Pl- wykluczenie innych chorób (uogólniony zanik korowy, zanik płatów skroniowych, wodogłowie normotensyjne)

MR

SPECT

PET OPCJONALNIE

sMRI

Przebieg Alzheimera:

Subiektywne zaburzenia pamięci- chory ma poczucie choroby

Łagodne zaburzenia poznawcze- stan przejściowy pomiędzy fizjologicznym procesem starzenia a Alzheimerem

1. skargi subiektywne

2. aktywności codzienne- ok

3. obiektywne testy- gorsze niż powinny być

4. CDK- 0,5 pkt.

Przyczyny:

proces zwyrodnieniowy

zmiany naczyniowe

zaburzenia metaboliczne

schorzenie psychiczne

urazy

schorzenie somatyczne

ALZHEIMER:

Kryteria

-brak pewnego rozpoznania

-zaburzenia funkcji poznawczych

-deficyty pamięciowe

-40-90 lat

-nieobecne zaburzenia świadomości

-brak lepszego wytłumaczenie :)

-AD- w rodzinie (wzrost ryzyka)

-PMR- ok (poza 2 białkami)

-TK- postępujący zanik korowy

Kaskada zdarzeń:

Neuropatologia:

obraz makroskopowy:

zanik mózgu- zwłaszcza pł. skroniowe i ciemieniowe

poszerzenie ukł. komorowego

blaszki starcze

zwyrodnienie neurofibrylarne

Non-AD - very mild AD; 20 lat

Hipoteza amyloidowa:

β- amyloid- zaburzenia przekaźnictwa cholinergicznego

gdy mini- mental <10, nie podaje się inhibitora (nie ma sensu)

Mematyna- ukł. glutaminergiczny

Tylko w postaci ogólnej geny warunkują rozpoznannie

80% to nie uwarunkowanie rodzinne, tzw. późna choroba Alzheimera