Wykład II: Metody badawcze w socjologii

Etapy procesu badawczego

1.Etapy procesu Badawczego

1. Formułowanie problemu badawczego

2. Konceptualizacja

3. Operacjonalizacja

4. Wybór metod i technik badawczych

5. Określenie populacji i metod doboru próby

6. Konstrukcja narzędzi badawczych + pilotaż + plan analizy

7. Realizacja badań

8. Analiza wyników, raport, prezentacja

2. Struktura badania

Zacznij od szerokich pytań

Zawężaj problem

Operacjonalizuj

Obserwuj

Analizuj dane

Wyciągaj wnioski

Uogólniaj i buduj odpowiedzi

3.Wstępne sformułowanie problemu badawczego

Problem naukowy: Pytanie, na które nie ma jeszcze w nauce odpowiedzi (dotyczy obiektywnego stanu niewiedzy, jest sformułowanie w języku naukowym, tak sformułowane, aby było wiadomo, jakie czynności należy podjąć, by móc sensownie poszukiwać odpowiedzi na to pytanie)

• Badacz podejmujący nową problematykę powinien dązyć do uzyskania odpowiedzi na następujące pytania

• W jaką formę pytania najlepiej przekształcić problem? (Czy, jak, dlaczego?)

• W jakim celu podejmuje badania?

  a)wypełnienie luk w wiedzy

  b)rozstrzyganie spornych problemów i dostarczanie podstaw do działan praktycznych

• Czy w rozwiązaniu problemu wystarczy odwołać się do danych już istniejących czy do nowych faktów?

• Czy wystarczające są pojęcia z danej nauki czy też trzeba odwołać się do pojęć z innej dziedziny?

4.Konceptualizacja

Tworzenie koncepcji badań po co badania są robione

precyzowanie problemu badawczego i wskazywanie, co dokładnie będziemy robili

1. Definicja problemu badawczego

• Wyjście od możliwie szerokiego ujęcia problemu i stopniowe zwężanie go (model lejka)lepsze rozumienie co jest właściwie problemem

• Tło problemu wszelkie kwestie drugo- i trzeciorzędne związane z problemem (kontekst, powiązanie z innymi zjawiskami)

• Pomocne działania :

  analiza danych zastanych co już ktoś na ten temat napisał

  badania eksploracyjne: rozmowy z ekspertami, badania focusowe, wywiady pogłębione

1. Pytania badawcze

• przełożenie głównego problemu badawczego na kwestie szczegółowe

1. Cele badawcze

• określenie co będzie celem badań w przypadku poszczególnych pytań badawczych

1. Hipotezy badawcze

• podstawowe twierdzenia testowane w badaniachokreślają one zależności pomiędzy różnymi zmiennymi

• mają powstać prognozymusza być sprawdzalne (test/weryfikacja hipotez)

• ogólna postać

Ogólne zasady:

• wyrazistośc: poszczególne rzeczy(definicja problemu, pytania badawcze ..) powinny być jasne i zrozumiałe

• prostota: im prostsza konstrukcja , tym większa przejrzystość i wyrazistość

• istotne jest wskazywanie powiązania danego tematu z tematami nadrzędnymi, pokrewnymi

Po co potrzebna jest konceptualizacja?

1.Napisanie projektu badań

2. pomoc w zrozumieniu, czy naprawdę wiadomo, co będzie badane

3.kontrola realizacji badań

5.Operacjonalizacja

Czym jest operacjonalizacja?

Przełożenie zdefiniowanych pojęć, postawionych hipotez badawczych na język badań, czynności badawczych („instrukcja obsługi badań”)

Jak coś zbadać?

Jaki jest stan kapitału ludzkiego w przedsiębiorstwach?

3 etapy poprawnej operacjonalizacji:

1. definicja pojęć

• definicja musi być zrozumiała i w miarę prosta

• w definicji pojęcia można zawrzec pewne wskazówki, jak je badać

1. dobór wskaźników

2. określenie sposobów pomiaru zjawisk pełniących różne funkcje wskaźników

• jak zmierzyć te zjawiska?

  należy określić sposoby pomiaru WSZYSTKICH zjawisk wskaźnikowych wprowadzonych do definicji

  MAKSYMALNIE precyzyjne określenie sposobów pomiaru zjawisk pełniących funkcje wskaźników :

  ->jakim narzędziem się posługiwać (przykład pytań kwestionariuszowych)

  ->Kto będzie źródłem informacji (dobór próby i jednostka analizy)

  ->w jaki sposób będą zbierane informacje (kiedy i co będzie badane?)

  JAKIE WYNIKI POMIARU będą świadczyć o wystąpieniu badanego zjawiska, problemu

Operacjonalizacja-przykład

Pojęcie: zdolności werbalne

1.definicja

Zdolności werbalne to zasób słownictwa i znajomość znaczeń słów utrwalona w ludzkim umyśle w wyniku kumulowania doświadczenia oraz procesu uczenia się

2.wskaźniki

Wskaźnikiem zdolności werbalnych będzie zasób słownictwa badanego, umiejętność doboru synonimów do wskazanych pojęć

3.pomiar wskaźników

Badany zostanie poproszony o wskazanie synonimów do przedstawionych słów. W każdym przypadku zostanie podana pierwsza litera słowa i liczba liter, jaką zawiera pożądany synonim. Badanemu zostanie przedstawionych 13 słów.

Za każde poprawne wskazanie synonimu otrzyma 1 pkt

dla każdego badanego zlicza się sumę uzyskanych punktów

W oparciu o uzyskany wynik określa się poziom zdolności werbalnych badanego mieszczący się w trzech przedziałach: niski, średni, wysoki

->nisko do 6 pkt

->średni 7-10pkt

->wysoki 11-13 pkt

6.Wybór metod i technik badawczych

• priorytet celu w stosunku do metody

  ocena stopnia dopasowania metody do problemu

  Wybór techniki badawczej

  ocena możliwości zastosowania danej techniki badawczej

7.Określenie populacji i metod doboru próby

• czym jest próba a czym populacja?

• Definiowanie populacji, czyli określenie, kto posiada interesujące nas informacje , cechy, poglądy

• Dobór próby

  Jak dobierzemy próbę?

  jak zróżnicujemy badane osoby?

  ile osób musimy przebadać i co o tym decyduje?

8.Jednostki analizy

• Jednostki indywidualne: np. studenci, mieszkańcy Krakowa

• Grupy społeczne: gospodarstwa domowe, grupy kolezeńskie

• Organizacje: przedsiębiorstwa instytucje

• Wytworzy społeczne: gazety, artykuły, książki

• Błędne wnioskowanie o jednostkach anlizy

błąd ekologizmu

błąd redukcjonizmu

9.Konstrukcja narzędzi badawczych

• Narzędzie musi być dostosowane do wybranej techniki

• Konstruujemy je dopiero wtedy, gdy DOKŁADNIE wiemy, co chcemy badać

• Musi być przejrzyste, proste

• Nie może zawierać zbędnych pytań i zagadnień

10.Pretest i pilotaż badań

• Sprawdzenie operacjonalizacji i konceptualizacji

• Sprawdzenie technik i narzędzi badawczych

• Sprawdzenie techniczno-organizacyjne badań (logistyka)

11.Realizacja badań w terenie

• Wyniki badań nigdy nie będą lepsze niż zebrane dane

• Zasada garbage in garbage out (GIGO)

• Jakość pracy ankieterów: PKJPA

12. Jak to wszystko ma się do projektu badań?

Co powinno się znaleźć w projekcie badawczym?

• Cel badań wraz z wskazaniem tła badań

• Szczegółowe pytania badawcze

• Definicje kluczowych pojęć

• Hipotezy badawcze (jeśli badania mają charakter konkluzywny)

• Wskazanie metod i technik badawczych

• Wskazanie populacji i metod doboru próby

• Harmonogram badań

• Kosztorys badań