Zaburzenia funkcjonowania emocji u dzieci

Emocja od łacińskiego e movere oznacza stan znacznego poruszenia umysłu. We współczesnym znaczeniu tego słowa, emocja implikuje aspekt działaniowy, reakcyjny, i nie jest równoznaczna z pasywnym uczuciem. Procesy emocjonalne to procesy psychiczne, które poznaniu i czynnościom podmiotu nadają jakość oraz określają znaczenie, jakie mają dla niego będące źródłem emocji przedmioty, zjawiska, inni ludzie, a także własna osoba, czyli wartościują stymulację. Emocje budują infrastrukturę życia społecznego, czyli sterują naszymi stosunkami z innymi ludźmi.

Przyczynami zaburzeń emocjonalnych u dzieci są m.in.

• Konflikty między rodzicami ( dzieci wykazują gniew i agresję w stosunku do rodziców jak i innych dzieci)

• Zaburzenia psychiatryczne u rodziców – lęki, zaburzenia antyspołeczne ( zwiększone ryzyko zaburzenia u dziecka)

• Zaburzone relacje rodzic – dziecko

• Niepowodzenia przywiązania

• Ubóstwo

• Brak akceptacji dziecka ze strony rodziców, opiekunów, rówieśników

• Unikanie, odtrącanie dziecka, nadmierne wymagania lub nadopiekuńczość

• Zła sytuacja szkolna ( konflikt z nauczycielami bądź z innymi uczniami)

Przykładowym zaburzeniem funkcjonowania występującym u dzieci jest np. mutyzm wybiórczy. Dotyczy zwykle dzieci w wieku 5-6 lat, które dysponując poprawnym aparatem mowy oraz językiem, odmawiają mówienia w jakiejś jednej wybranej lub w większej ilości sytuacji społecznych(np. w przedszkolu). Dzieci, którym doskwiera mutyzm wybiórczy są zazwyczaj nieśmiałe i wycofane. Zaburzenie to prowadzi do trudności szkolnych, a także trudności w kontaktach z rówieśnikami. Statystycznie częściej objawia się u dziewcząt i z reguły utrzymuje się od kilku tygodni do paru miesięcy; zdarza się jednak, że trwa nawet kilka lat. Objawy w stosunkach rodzinnych charakteryzują się nagromadzeniem błędów wychowawczych, nadopiekuńczością rodziców, wczesnym, niekiedy zabarwionych sadystycznie związkiem z matką, która może być przez dziecko mniej lub bardziej świadomie karana milczeniem. Metodą leczenia z wyboru jest kompleksowa terapia całej rodziny.

Kolejnym z zaburzeń jest tzw. Enuresis, czyli kłopoty z wydalaniem, inaczej rozumiane jako „psychogenne moczenie dzienne i nocne”. Istotą zaburzenia jest mimowolne lub znacznie rzadziej intencjonalne oddawanie moczu w nocy lub w ciągu dnia w ubranie albo do łóżka, przez dzieci, które przekroczyły 5 rok życia. Nie jest ono spowodowane chorobami organicznymi. Rozpoznaje się je, jeżeli dziecko moczy się przynajmniej 2 razy w miesiącu. Problem ten najczęściej występuje u chłopców, w placówkach wychowawczych i częściej w rodzinach o niskim statusie socjoekonomicznym. Podobnie jak i wiele innych zaburzeń rozpoczynających się typowo w okresie dzieciństwa może przetrwać do następnych okresów rozwojowych, a nawet utrzymywać się u nielicznych dorosłych. W praktyce spotyka się różne metody leczenia tego zaburzenia: wdrażanie rozmaitych metod treningu czystości(niepodawanie płynów przed pójściem spać, wybudzanie dziecka), technik behawioralnych, leczenia farmakologicznego oraz różne formy psychoterapii dziecka i terapii rodziny.

Ponadto dzieci z zaburzeniami emocjonalnymi mogą charakteryzować się objawami nerwicowymi , których główną przyczyną występowania są urazy psychiczne, np. traumatyczne przeżycia. Lęk jest podstawowym objawem i źródłem nerwicy. Może on także powodować zahamowania psychoruchowe, co skutkuje trudnościami w kontaktach rówieśniczych. Dzieci zaburzone emocjonalnie mogą być również obojętne uczuciowo, nadpobudliwe, a nawet agresywne.

Bibliografia:

• Maria Orwid, Kazimierz Pietruszewski: Psychiatria dzieci i młodzieży. Collegium Medicum UJ, Kraków, 1996

• http://pl.wikipedia.org/wiki/Emocja

• http://www.edukacja.edux.pl/p-643-zaburzenia-emocjonalne-u-dzieci.php

Gabriela Wójcik

Pedagogika specjalna, II rok