PROBLEM BADAWCZY to bodziec intelektualny wywołujący reakcję w postaci badań naukowych

TRZY CELE BADAŃ:

* Eksploracja- to próba wstępnego, ogólnego zrozumienia jakiegoś zjawiska. Mają trzy cele:

- zaspokojenia ciekawości badacza i jego pragnienia lepszego zrozumienia przedmiotu

- zbadanie możliwości pojęcia szerszych badań

- wypracowanie metod, które zostaną użyte w dalszych badaniach

* Opis- to dokładne sprawozdanie i/lub pomiar cech badanej populacji lub zjawiska. Badania opisowe odpowiadają na pytanie: co? Kiedy? Gdzie? Jak? (np. częstość chodzenia do kościoła, popełniania przestępstw)

* Wyjaśnianie- jest odkrywaniem i opisywaniem związków między różnymi aspektami badanego zjawiska. Badania wyjaśniające odpowiadają na pytanie Dlaczego? ( np. dlaczego jedni ludzie chodzą do kościoła a inni nie?)

HIPOTEZY- to proponowane odpowiedzi udzielane na pytania badawcze. Tworzy się je, określając związek pomiędzy zmiennymi zależnymi i niezależnymi. Muszą być one jasne( Badacz musi zdefiniować pojęciowo i operacyjnie wszystkie zmienne), konkretne(Badacz określa jakie są oczekiwane związki pomiędzy zmiennymi w terminach kierunku [dodatni czy ujemny] i warunków), w jakich dany związek będzie zachodził), nie wartościujące(Subiektywne preferencje badacza nie powinny w żadnym wypadku wpływać na proces badawczy) oraz poddające się badaniom empirycznym za pomocą dostępnych metod badawczych(są sprawdzalne za pomocą dostępnych metod. Ocena hipotezy zależy od tego, czy istnieją odpowiednie metody pozwalające na jej przetestowanie).

JEDNOSTKI ANALIZY- są nimi ludzie lub rzeczy, których cechy badacz społ. obserwuje, opisuje i wyjaśnia. (pojedynczy człowiek, grupa społ., organizacja form, wytwór społ., albo jakieś inne zjawisko tj. style życia, czy interakcje społ.)

* Jednostki indywidualne – badacze zazwyczaj opisują i wyjaśniają gr. Społ. I interakcje poprzez składanie w całość i analizowanie opisów jednostek (np. studenci, homoseksualiści) [Badając przestępców jednostką analizy byłaby pojedyncza jednostka]

*Grupy – możemy być zainteresowani cechami przynależącymi do grupy, traktowanej jako pojedynczy byt. (badając wszystkie gangi w mieście, by zgłębić różnice między dużymi a małymi, jednostką analizy byłby gangy)

* Formalne organizacje- kongregacje zawodowe, szkoły wyższe, wydziały, uniwersytety.

* Wytwory społ.- np. konkretne przedmioty: książki, wiersze, obrazy, samochody, piosenki.

SKALOWANIE- jest metodą pomiaru ilości cechy danej klasy obiektów czy zdarzeń. Najczęściej wykorzystywana jest w pomiarze postaw. Skala postaw składa się z określonej liczby twierdzeń wyrażających postawę, z którymi respondent zgadza się lub nie. Techniki skalowania stosuje się po to, aby kolejne twierdzenia można było uporządkować wzdłuż tego samego kontinuum. Pozwalają one przekształcić dane jakościowe na ilościowe ciągi. Wszystkie skale to skale, o których zakłada się, że są jednowymiarowe, lub skale, których jednowymiarowość można oszacować.

* Technika skalowania Likerta- to skalowania wymaga, aby badacz opracował listę potencjalnych pozycji skali, przedstawił je losowo wybranej grupie respondentów, obliczył wynik ogólny dla wszystkich respondentów, obliczył moc dyskryminującą dla każdej pozycji oraz dokonał selekcji pozycji do ostatecznej wersji skali. ( całkowicie się zgadzam, zgadzam się, nie mam zdania, nie zgadzam się, całkowicie się nie zgadzam)

* Technika skalowania Gutmana- jest jednowymiarowa- pozycje skali można uporządkować na jednym wymiarze- oraz kumulatywna. Kumulatywność oznacza, że na podstawie znajomości pierwszej odpowiedzi zgodnej z kluczem możemy przewidzieć, jakie będą odpowiedzi respondenta. Aby oszacować stopień dopasowania do idealnego skalogramu, Gutman opracował miarę zwaną współczynnikiem odtwarzalności, jego wartość 0,90 to minimalna wartość pozwalająca uznać skalę za skalę jednowymiarową.

INDEKS- to miara złożona, zbudowania na dwóch lub więcej wskaźnikach lub pozycjach. Indeks cen (CPI) który jest złożoną miarą zmian cen detalicznych, to jeden z najczęściej stosowanych indeksów. Procedura tworzenia indeksu obejmuje 4 podstawowe problemy wymagające omówienia:

- Zdef. Celu tworzenia indeksu (co mierzymy? Jak wykorzystamy otrzymane miary?)

-Dobór źródeł danych- możemy stosować pośrednie lub bezpośrednie metody zbierania danych (jakiemu celowi ma służyć indeks i zast. Plan?)

- Wybór podstawy porównywania

- Wybór metody agregowania i ważenia danych- agregowanie wartości (albo dane surowe, albo ważone) Agregowanie danych surowych- ceny każdego produktu w każdym danym roku zostały do siebie dodane i tak powstaje indeks cen dla tego roku.

POMIAR- to procedura, w której przyporządkowuje się, zgodnie z określonymi zasadami, wartości liczbowe – cyfry lub inne symbole- właściwościom empirycznym. Cyfry nie mają znaczenia ilościowego, dopóki im takiego sensu nie nadamy.

Przyporządkowanie oznacza przydzielenie cyfry lub liczby obiektom czy zdarzeniom. Reguła określa procedurę jaką posłużono się w trakcie przypisywania cyfr lub liczb obiektom czy zdarzeniom. Wyznacza ona jakość pomiaru. Jej funkcją jest wiązanie procedury pomiarowej z rzeczywistością.

POZIOMY POMIARU:

* Poziom nominalny- wykorzystuje się cyfry lub inne symbole do klasyfikowania obiektów lub obserwacji do określonej liczby kategorii. Zjawiska znajdujące się w jednej kategorii są sobie równe, lecz nie są równe zjawiskom znajdującym się w innej kategorii (relacja równoważności) [płeć, religia-żydzi, katole, narodowość, stan cywilny, miejsce zamieszkania)

* Poziom porządkowy- jeżeli między zmiennymi zachodzi relacja porządku, to można je mierzyć na tym poziomie. Relacje tego rodzaju oznacza się symbolem >. Zachodzi relacja równoważności. Liczby wykorzystywane są do uporządkowania obiektów.(wykształcenie, wzrost, oceny, stopnie wojskowe)

* Poziom interwałowy- jeżeli znana jest dokładna odległość między wynikami dwóch obserwacji i jest ona stał, to możemy dokonać takiego pomiaru. Zachodzi relacja równoważności, a także jeden wynik może być większy lub mniejszy od drugiego- relacja porządku.( waga, dochody, ilość dzieci, iloraz inteligencji, odsetek przestępstw)

* Poziom stosunkowy – zmienne mają naturalny punkt zerowy. Na tym poziomie zachodzi relacja równoważności, relacja porządku oraz istnieje stały interwał.

KRYTERIA JAKOŚCI POMIARU- precyzja, poprawność, rzetelność, trafność.

*Rzetelność oznacza otrzymywanie spójnych wyników za pomocą tego samego miernika

* Trafność oznacza uzyskiwanie wyników, któ®e są adekwatnym odbiciem mierzonego pojęcia

ZMIENNA- to właściwość empiryczna mająca dwie lub więcej wartości. Jeżeli badana przez nas właściwość może przybierać różne wartości, to jest to zmienna. (np. klasa Społ., można jej przypisać wartości, wyższa niższa…)

ZMIENNA DYCHOTOMICZNA- to zmienna która ma tylko dwie wartości.

ZMIENNA ZALEŻNA- to zmienna którą badacz chce wyjaśnić (In. Zmienna kryterialna)

ZMIENNA NIEZALEŻNA- to zmienna za pomocą której badacz chciałby wyjaśnić zmiany wartości zmiennej zależnej (In. Zmienna wyjaśniająca lub predykcyjna)

KONCEPTUALIZACJA- to proces w toku którego określamy co mamy na myśli używając danego terminu w badaniach. Nadaje ona jasne znaczenie pojęciu poprzez wyszczególnienie jednego lub większej liczby wskaźników tego, co mamy na myśli. Konceptualizacja wymaga określenia wskaźników pojęcia i opisania jego wymiarów. Def. Operacyjne precyzują jak będą mierzone zmienne odnoszące się do danego pojęcia.

* Wskaźnik to znak obecności lub nie obecności danego pojęcia

* Wymiar to możliwy do wyszczególnienia aspekt pojęcia

OPERACJONALIZACJA- to przedłużenie konceptualizacji, kiedy określa się konkretne procedury, które mają być zastosowane do pomiaru wartości zmiennych. Wymaga ona dokonania wielu wzajemnie powiązanych wyborów: określenia zakresu zmienności właściwego dla celów badań, oznaczenia stopnia precyzji pomiaru zmiennych, wyjaśnienia istotnych wymiarów zmiennych, jasnego Zded. Wartości zmiennych i zależności między nimi oraz decyzji dotyczących właściwego poziomu pomiaru.

Próba- proces doboru obserwacji, wybrana grupa osób z populacji (podzbiór, podgrupa)

Dobór próby- proces wyboru obserwacji.

Dwa typy doboru próby: losowe (probabilistyczne) - w pełni determinują kto został do próby dobrany, każdy element populacji ma tutaj jednakowe szanse włączenia do próby, nielosowe (nieprobabilistyczne) - dają ankieterowi pewną możliwość wpływania na dobór osób.

Schematy doboru nielosowego:

Dobór oparty na dostępności badanych (tzw. próby wygodne lub przypadkowe). Może polegać na przykład na zatrzymywaniu ludzi na ulicy i przeprowadzaniu z nimi badania. Nie są to próby reprezentatywne i należy być bardzo ostrożnym w uogólnianiu wniosków.

Dobór udziałowy (kwotowy). W doborze tym wychodzi się od tablicy macierzowej, która zestawia cechy populacji istotne dla badania. Oblicza się procent osób z określonymi cechami, jakie powinny być przebadane.

Dobór celowy lub arbitralny. Przeprowadza się go na podstawie własnej wiedzy o populacji i celach badania. Dobór taki nie jest reprezentatywny, ale pozwala osiągnąć cele badania, np. przeprowadza się wywiady z radykalnymi przywódcami jakichś ugrupowań.

Metoda kuli śnieżnej. Jest stosowana w przypadku, gdy trudno jest odszukać członków badanej populacji. Polega na tym, iż badacz odszukuje kilku członków badanej populacji, a następnie prosi ich o nawiązanie kontaktu ze znajomymi, którzy także należą do badanej populacji.

Schematy doboru losowego:

Próba realizowana do wyczerpania. Ankieter zobowiązany jest aby przeprowadzić wywiad z każdą z wylosowanych osób, jednak czasami występują sytuacje, gdy nie jest to możliwe. Jednym z najprostszych sposobów radzenia sobie z tym problemem jest wylosowanie próby większej niż wydaje się potrzebna, aby po odliczeniu niezrealizowanych wywiadów, rezultaty sprostały liczebnie naszym wymaganiom. W przypadku wykorzystania tego schematu czas realizacji badania musi być odpowiednio długi, aby ankieter mógł wielokrotnie udać się pod wskazany adres, w przypadku nie zastania respondenta.

Próba zasadnicza i dobór uzupełniający. Polega na podziale wylosowanej próby na część zasadniczą i uzupełniającą. Jest to najczęściej stosowany schemat doboru losowego. W przypadku niezrealizowania wymaganej liczby wywiadów w próbie zasadniczej dokonuje się doboru z próby uzupełniającej.

Imienna próba osób. Wybrane do badania osoby wskazane są poprzez imię, nazwisko i adres zamieszkania.

Adresowa próba osób. Składa się z dwóch faz, w pierwszej ośrodek badawczy dokonuje losowania adresów gospodarstw domowych, natomiast w drugiej ankieter (kierując się formularzem) dokonuje wyboru respondenta spośród osób mieszkających pod wskazanym adresem.

Próba gospodarstw. Jest podobny do doboru adresowego. Podstawowa różnica to taka, że jednostkami losowania są nie osoby, lecz gospodarstwa domowe.

Metoda ustalonej ścieżki. Ankieterowi podaje się pewien konkretny adres (może to być np. adres mieszkania w którym nie udało się przeprowadzić wywiadu), na podstawie którego, według określonej procedury, ma on dobrać inny adres do badania.

Dobór systematyczny. Polega na wylosowaniu z operatu doboru próby pierwszego elementu, a następnie wybraniu, np. co dziesiątego elementu do próby.

Dobór próby warstwowej. Wyróżnia się dwustopniową procedurą: po pierwsze dzieli się populację na rozłączne i wyczerpujące grupy, a następnie z każdej z tych grup dobierana jest prosta próba losowa elementów. Grupy na które dzieli się zbiorowość nazywane są warstwami .
Dobór próby grupowej. Populacja zostaje podzielona na wzajemnie się wykluczające grupy, a następnie dokonuje się losowania grup do próby.

Czynniki wpływające na wielkość próby: 1. Stopień pewności i dokładności, jaki chcemy uzyskać( im większa grupa tym większa dokładność), 2. Ilość kategorii statystycznych, na jakie ma być grupa podzielona, 3. Stopień zróżnicowania próby (im większe zróżnicowanie tym więcej osób powinno być w próbie)

Parametr populacyjny- statystyczny opis jakiejś zmiennej w populacji, np. średni dochód.

Operat losowania- lista elementów, z której losuje się próbę

Reprezentatywność: a). ze wzg. Na rozkład wartości zmiennych , np.: jeśli 50% populacji stanowią kobiety, to próba musi zawierać „w przybliżeniu” 50% kobiet, aby była reprezentatywna.

b). reprezentatywność typologiczna (np. w metodzie eksperymentalnej)

c). zależność między badanymi pod względem statystycznym.

Obciążenie próby- wybrane osoby nie są „typowe”, czy „reprezentatywne” dla szerszej populacji, z której zostały dobrane. Obciążenie może być świadome i nieświadome

Populacja/zbiorowość- całkowity zbiór obiektów poddawanych analizie czy całkowity zbiór danych

Próba- Podzbiór danych pochodzących z populacji i będący podstawą uogólnień na całą populację. Podstawowym celem teorii doboru próby jest dostarczanie metod szacowania nieznanych wartości parametrów na podstawie- dających się łatwo obliczyć wartości odpowiednich statystyk.

Czynniki mające wpływ na wielkość próby:

#Błąd standardowy:miara statystyczna wskazująca, na ile dokładnie wyniki otrzymane na podstawie badania próby odzwierciedlają rzeczywiste wartości parametrów w populacji.

#Przedział ufności:dokładność naszych statystyk z prób wyrażamy w kategorich poziomu ufności co do tego,że statystyki te mieszczą się w odpowiednim przedziale od parametru.

Parametr- wartość określonej zmiennej charakteryzującej populację-np medianę dochodów czy poziom formalnego wykształcenia.

Jednostka doboru próby- pojedyńczy obiekt z populacji, z której będzie pobierana próba. Jednostki doboru próby są zazwyczaj charakteryzowane przez cechy ilościowe, które mają istotne znaczenie z punktu widzenia problemu badawczego. Jednostką doboru próby nie musi być osoba. Może nią być zdarzenie, uniwersytet czy miasto, naród.

Reprezentatywność - za reprezentatywną uznajemy próbę dla populacji, z której została dobrana , jeśli zagregowane cechy tej próby ściśle ściśle odzwierciedlają te same zagregowane cechy populacji.

Operat losowania- jest to lista lub quazi-lista elementów, z której losuje się próbę.Operat losowania musi być zbiezny z populacją, którą chcemy badać. W najprostrzym modelu doboru próby operatem losowania jest lista elementów, tworzących badaną populację. Jednak w praktyce to raczej dostępne operaty losowania definiują badaną populację niż na odwrót.Często przystępujemy do badań z okreslonym wyobrażeniem populacji, która chcemy się zająć, a następnie szukamy możliwych operatów losowania. Po zanalizowaniu i ocenie dostępnych dla naszych celów operatów losowania podejmujemy decyzję, który z tych operatów przedstawia najwłaściwszą dla naszych potrzeb populację.

Sytuacja/istota doboru losowego- dla każdej jednostki doboru próby wchodzącej w skład populacji moźemy określić prawdopodobieństwo, z jakim jednostka ta może znaleźć się w próbie. W najprostszym przypadku wszystkie jednostki maja jednakowe prawdopodobieństwo znalezienia się w próbie.

Sytuacja/ istota doboru nielosowego- nie ma możliwości okreslenia prawdopodobieństwa włączenia określnoego elementu do próby i nie ma gwarancji, że każdy element może zostać włączony do próby z równym prawdopodobieństwem.