Dominika Szewczyk
kl. III C LO

Temat: Mydła- mechanizm mycia i prania.

Co to są mydła? Według encyklopedii mydła są solami sodowymi lub potasowymi wyższych kwasów tłuszczowych głównie kwasów: palmitynowego, stearynowego i oleinowego. Są związkami powierzchniowoczynnymi (zmniejszają napięcie powierzchniowe na granicy faz), anionowymi
o własnościach piorących, emulgujących i dyspergujących. Otrzymywane zazwyczaj w reakcjach tłuszczów z alkaliami (zmydlanie tłuszczów). Niebieskie zabarwienie uniwersalnego papierka wskaźnikowego świadczy o zasadowym odczynie mydła. Powszechnie stosowane w życiu codziennym mydło nie jest dobrze tolerowane przez naszą skórę, powoduje często podrażnienia
i nadmierne jej wysuszenie. Zasadowy odczyn mydła jest przyczyną zmian pH skóry i związanych
z tym zmian składu skórnej flory bakteryjnej. Podczas mycia mydłem klasycznym ulega zniszczeniu około 35% płaszcza ochronnego skóry. 
Mydła dzielimy w następujący sposób:

1. Ze względu na rodzaj metalu alkalicznego obecnego w mydłach:

• Mydła sodowe(białe, twarde)- stałe w temperaturze  pokojowej i rozpuszczalne w wodzie – produkuje się z nich mydła w kostkach

• Mydła magnezowe- są ciekłe w temperaturze pokojowej – produkuje się z nich szampony, płyny do kąpieli i mydła w płynie

• Mydła litowe- są pół-ciekłe w temperaturze pokojowej i słabo rozpuszczają się w wodzie – nie stosuje się ich jako środków myjących, lecz stosuje jako dodatki do litowych smarów łożyskowych

• Mydła potasowe- są miękkie (maziste) zwane mydłem szarym, rozpuszczalne w wodzie

• Mydła wapniowe- nierozpuszczalne w wodzie, tworzą się najczęściej podczas reakcji mydła np. potasowego z chlorkiem wapnia (zawartego w wodzie twardej) na skutek reakcji wytrąca się mydło wapniowe, nierozpuszczalne w wodzie, w postaci tzw. "kłaczków".

1. Ze względu na konsystencję mydła:

• Twarde

• Miękkie

• Ciekłe

1. Ze względu na odczyn wodny roztworów:

• Alkaliczne

• Obojętne

Proces usuwania brudu z powierzchni zabrudzonej jest mechanizmem złożonym. Mechanizmy, które przyczyniają się do usuwania brudu to zmniejszenie napięcia powierzchniowego kąpieli piorącej, tworzenie na powierzchni brudu otoczek wiążących brud z kąpielą piorącą. Sama woda nie usuwa zbyt łatwo brudu i tłuszczu, gdyż ma wysokie napięcie powierzchniowe, co sprawia, że w zetknięciu z tłuszczem zbiera się w krople. Użycie środka piorącego, czyli na przykład mydła, umożliwia wniknięcie wody w tkaninę, gdyż obniża ono napięcie powierzchniowe. Aktywność powierzchniową wykazują wszystkie związki, składające się z części hydrofilowej i hydrofobowej. W mydle część hydrofobowa, czyli część, która wykazuje właściwości hydrofobowe to łańcuch węglowodorowy. Hydrofobowość to brak tendencji do gromadzenia cząsteczek wody na powierzchni cząsteczek koloidalnych lub makrocząsteczek. Środki piorące ułatwiają zwilżanie tłuszczów przez wodę. Mieszanie, tarcie lub inne sposoby mechaniczne użyte podczas prania powodują wytworzenie się emulsji brudu z wodą oraz ułatwiają i przyspieszają ten proces. Wytwarza się przy tym piana, która utrzymuje cząsteczki brudu na powierzchni. Utrudnia to powtórne zetknięcie się ich z materiałem czyszczonym. Cząsteczka brudu jest hydrofobowa. Podczas prania jest ona otaczana przez cząsteczki mydła częścią hydrofobową w skierowaną w stronę brudu. Cząsteczki mydła unoszą cząsteczki brudu z pianą, gdyż odrywają je od powierzchni wody. Woda używana do prania powinna być pozbawiona soli wapnia i magnezu, czyli powinna być miękka. Woda, która zawiera dużo tych soli nazywamy wodą twardą.

Stosowanie podczas prania wody o zbyt dużej twardości powoduje, że rozpuszczone w niej sole wapnia i magnezu tworzą w reakcji z środkami piorącymi różnego rodzaju związki, które nie mają zdolności usuwania brudu i są przyczyną strat środka piorącego. Związki te mogą ponadto osadzać się na pranym materiale, powodując jego szarzenie lub żółknięcie. W celu usunięcia twardości wody, a więc zmiękczenia, dodaje się do kąpieli piorącej różnych substancji, których zadaniem jest eliminacja z roztworu jonów wapniowych i magnezowych przez wytrącenie nierozpuszczalnych w wodzie związków wapnia i magnezu oraz wiązania jonów wapnia i magnezu w związki kompleksowe rozpuszczalne w wodzie. Aby zmiękczyć wodę dodaje się do wodnego roztworu środka piorącego substancji zwanych kompleksonami. Zapobiegają one powstawaniu osadów jednocześnie zmiękczając wodę. Tworzą związki kompleksowe, które rozpuszczalne są w kąpieli piorącej zamykając w swojej budowie atomy wapnia lub magnezu. Wodę można zmiękczyć także poprzez dodanie do kąpieli piorącej krzemianu sodu (Na2SiO3) lub sody kalcynowanej (amoniakalnej) – węglanu sodu, (Na2CO3). Przy stosowaniu węglanu sodu niekorzystnym efektem jest to, że na ubraniach gromadzą się kryształy węglanu sodu. Kryształy powodują szorstkość, przecieranie się oraz uszkodzenie włókien przy zginaniu. Krzemian sodowy także używany jest jako substancja zmiękczająca, ale także powoduje szorstkość, łamliwość, szarzenie i żółknięcie pranych tkanin.