Diagnoza dziecka z ryzyka dysleksji

Andrzej uczęszcza do oddziału zerowego, do grupy dzieci 6-letnich.

Chłopiec ten chodzi do przedszkola drugi rok. Jest dzieckiem zdrowym, rzadko choruje.

Kontakty Andrzeja z rówieśnikami są poprawne. Preferuje co prawda kontakty z jedną wybranym koleżanką, ale nie stroni od grupy. Chętnie bawi się zarówno z chłopcami jak

i dziewczynkami.

Jest chłopcem dobrze na swój wiek rozwiniętym fizyczne. Chłopiec samodzielny

w samoobsłudze. Czynności ubierania i rozbierania sprawiają mu trudności. Porusza się dość sprawnie biega, skacze. Ma problem z ruchami naprzemiennymi np. z schodzeniem po schodach. Chętnie buduje z klocków, ale są to wytwory nie przedstawiające konkretnych budowli.

Niechętnie podejmuje czynności związane z rysowaniem, kolorowaniem, wycinaniem czy lepieniem z plasteliny. Jeżeli podejmuje już prace plastyczne to pracuje bardzo powoli, ale zawsze doprowadza pracę do końca. Zdecydowanie preferuje prace odtwórcze niż twórcze. We wszystkich czynnościach posługuje się prawą ręka.

Mowa artykulacyjna jest prawidłowa.

Mówi mało, nie dzieli się wrażeniami z przedszkola. Jego wypowiedzi są krótkie

i lakoniczne. Najczęściej są to wyrazy, ale zachęcony używa zdań. Woli odpowiadać na pytania niż samodzielnie formułować myśli. Wobec sytuacji nowych i nieznanych staje się ostrożny. Powoli uczy się wierszyków i piosenek. Nie lubi śpiewać i tańczyć, jak może unika tych czynności. Rzadko uczestniczy w dyskusjach i rozmowach.

Reakcje emocjonalne Andrzeja są prawidłowe, adekwatne do bodźca. W sytuacjach konfliktowych nieraz reaguje płaczem.

Jest dzieckiem uśmiechniętym, na wszelkie uwagi reaguje także uśmieszkiem. Jego pogodny nastrój często rozładowuje napięcia. Najczęściej bawi się z Gabrysią, ale nie unika kontaktów z innymi dziećmi (bez względu na wiek). W kontaktach z dorosłymi bardziej otwarty niż z dziećmi.

W jakim stopniu u chłopca występuje problem dysleksji,

Skalę ryzyka dysleksji badałam na podstawie arkusza badań opracowanego przez p. Marię Bogdanowicz.

Kwestionariusz ten zawiera 24 stwierdzeń, które dotyczą różnych symptomów ryzyka dysleksji. Cyfry zawarte w skali wskazują stopień nasilenia symptomów ryzyka dysleksji, a więc stopień występowania cechy lub zachowania uznanego za objaw opóźnienia w rozwoju, które jest przyczyną funkcji dysleksji rozwojowej.

Przyjęto skalę ocen: 1 - nigdy

2-czasami

3-często

4-zawsze,

Zakreślając moim zdaniem prawidłowe stwierdzenia Andrzej zebrał aż 57 punktów w ogólnej ocenie całej sfery, takiej jak: motoryka, funkcje wzrokowe, funkcje jęzkowe

Z tą ilością punktów zaliczyłam go do wysokiego ryzyka dysleksji (54 - 84pkt - wysokie ryzyko).

Jeżeli zaś chodzi o bardziej szczegółowe oceny poszczególnych aspektów rozwoju danej sfery, to przedstawiają się następująco:

- Motoryka duża i mała - 11 pkt (9 - 11 pkt) - umiarkowane ryzyko

- Motoryka mała 7 pkt (6 - 8 pkt.) - wysokie ryzyko

- Motoryka duża - 4 pkt (4 pkt) - pogranicze ryzyka

- Funkcje wzrokowe - 21 pkt (20 - 28 pkt) - umiarkowane ryzyko

- Funkcje językowe - ekspresja - 6 pkt (6 - 8 pkt) - umiarkowane ryzyko

- Funkcje językowe - percepcja - 14 pkt (10 - 14 pkt) - wysokie ryzyko

Uwaga - 2 pkt (3pkt) - umiarkowane ryzyko

Badanie słuchu fonemowego

Analiza sylabowa. - 3 prawidłowe/3

Wyróżnianie dźwięku na początku wyrazu- 4 prawidłowe/8

Wyróżnianie dźwięku na końcu wyrazu - 0 prawidłowe/8

Analiza głoskowa - 0 prawidłowe/4

Synteza sylabowa - 2prawidłowe/4

Synteza głoskowa 0 prawidłowe/ 4

ZETOTEST - Test do badania słuchowej pamięci fonologicznej

Andrzej wypowiedział prawidłowo 17 słów na 28. To w przedziale wiekowym 7 - 9,6 jest 25%.

Badanie lateralizacji-Test do badania lateralizacji H. Spionek

Badanie lateralizacji wykazało u Andrzeja lateralizację skrzyżowaną - niejednorodną .

Badanie dominacji oka - prawooczność.

Badanie dominacji ręki - leworęczność.

Badanie dominacji nogi - prawonożność

Badanie poziomu analizy i syntezy wzrokowej

Andrzej miał ułożyć obrazek puzzle składający się z 6 części. Patrzył na rysunek i na podstawie obserwacji miał ułożyć pod spodem taki sam.

Andrzej nie poradził sobie z tym zadaniem. Oczekiwał pomocy z mojej strony oraz naprowadzania.

Test chińskiej litery.

Test polega na zapamiętaniu jak najwięcej liczby kart liter i ich nazw. Sprawdza on integrację percepcyjno-motoryczną. Andrzej uzyskał wynik 5, co oznacza w przedziale 2-5-poniżej przeciętnej - trudności w tworzeniu skojarzeń wzrokowo-słuchowych.

Test Odtwarzania struktur rytmicznych Miry Stambak

Test zawiera 21 prób rytmicznych. Badany wystukuję rytmy po kolei, a dziecko powtarza je. Badający wystukuje ołówkiem strukturę rytmiczną z pewnymi przerwami. Małym kartonikiem zasłania pole widzenia, aby badany nie mógł widzieć ręki i ołówka badającego. Badany powinien wystukiwany układ powtórzyć (odstukując). Jeżeli badany nieprawidłowo odtworzy dany układ, powtarzamy go po raz drugi. Dopiero dwukrotne złe odtworzenie liczy się jako 1 błąd.

Dopuszczalna ilość błędów

wiek mediana Rozsiew

6 9 14 - 7

7 8 9 - 5

8 5,5 8 - 4

9 3 6 - 2

10 3 5 - 2

12 3 4 - 2

+ za dobrą odpowiedź

- za brak odpowiedzi

? za dobrą odpowiedź po 2 ekspozycjach

Andrzej popełnił 18 błędów co oznacza, że tylko 3 rytmy odtworzył prawidłowo.

Poziom grafomotoryczny rysowanych szlaczków i wzorówliteropodobnych u Andrzeja jest niski. Cechuje go mały nacisk na narzędzie pisania, niedokładność w odwzorowywaniu, niedociąganie do linii oraz niekształtność.

Podsumowanie

W wyniku przeprowadzonych testów oraz z obserwacji wynika, że chłopiec jest dzieckiem z ryzyka dysleksji.

Praca z dzieckiem powinna obejmować:

1. Rozwijanie sprawności manualnej:

- ćwiczenia płynności i precyzji ruchów ręki,

- usprawnianie koordynacji słuchowo- wzrokowo- ruchowej

2. Usprawnianie funkcji słuchowych

-ćwiczenia koordynacji słuchowo-wzrokowej

-analiza i synteza głoskowa i sylabowa wyrazów

- ćw pamięci słuchowej

- rozpoznawanie struktur dźwiękowych /rozpoznawanie i odtwarzanie dźwięków, rytmów/

Ad. 1 Przykłady ćwiczeń:

- Ćwiczenia zdolności do kontrolowania siły nacisku ręki w trakcie pisania:

- kreślenie linii, figur, liter, cyfr na tackach z kaszą,

- malowanie farbą palcami na dużych arkuszach papieru,

- malowanie farbami dużych kształtów;

- malowanie farbą przy użyciu pędzla do golenia,

- obrysowywanie konturów rysunków w pozycji stojącej (na stole lub na papierze zawieszonym na ścianie),

- wykonywanie ćwiczeń graficznych przy użyciu różnych narzędzi: kredy, kredek woskowych, węgla rysunkowego, pędzla, mazaków różnej grubości, ołówka, długopisu, pióra,

- Ćwiczenia precyzji ruchów:

- ćwiczenia ruchowe usprawniające ruchy rąk, dłoni, nadgarstka, palców jednej i obu rąk np.

- zabawy z piłeczką :

1. Turlanie piłeczki po podłodze:

- z jednej ręki do drugiej

- z jednakową siłą (ok 3 min)

- raz mocniej, raz słabiej (ok 3 min)

2. Zaciskanie dłoni na piłeczce piankowej

- cała dłoń (ok 20 razy jedną ręką, 20 drugą)

- same opuszki palców

- raz mocniej, raz słabiej

3. Podrzucanie piłeczki i próby złapania oburącz

4. Zapakowanie piłki piankowej w papierową kartkę

- zgniatanie kartki na ściankach piłeczki piankowej, tak żeby nie było widać piłki

- rozpakowanie piłeczki, wolno i przy użyciu jednej dłoni

- zabawy z kartką papieru:

1. Ugniatanie zmoczonych papierowych ręczników dwoma rękoma, jedną, końcami palców obu rąk

2. darcie papieru w pasy - doskonalenie chwytu pensetkowego :chwycić gazetę tylko 4 palcami (2 kciukami i 2 wskazującymi; 2 kciukami i 2 środkowymi; 2 kciukami i 2 serdecznymi)

- zabawy z masą solną

1. lepienie kulek różnej wielkości (turlanie w całych dłoniach lub palcami)

2. wykonywanie wałeczków dowolnie wybranym sposobem

3. lepienie i spłaszczanie kul

4. wykonywanie obrazka z wykonanych elementów na sztywnej tekturze

- kreślenie w powietrzu, na tackach z piaskiem i na kartkach różnymi technikami graficznymi linii pionowych, poziomych, ukośnych, łamanych, krzywych i figur geometrycznych - koła, elipsy, kwadratu, trójkąta,

- rysowanie figur, obrysowywanie kształtów geometrycznych bez odrywania ręki od papieru.

- gra w bierki, pchełki

- zabawy z układankami, puzzlami, mozaikami

- montowanie konstrukcji z gotowych elementów (klocków, krążków)

- nawlekanie koralików, przewlekanie sznurków przez otworki w tekturkach,

- Ćwiczenia koordynacji wzrokowo-ruchowej:

- rysowanie po śladzie, wypełnianie wykropkowanych linii, obwodzenie konturów rysunków,

- kalkowanie rysunków przez szkło, kalkę techniczną lub folię, obrysowywanie ich za pomocą szablonów,

- zamalowywanie rysunku konturowego,

- stemplowanie, tworzenie za pomocą stempli kompozycji

- zakreskowywanie pól rysunku liniami pionowymi, poziomymi, ukośnymi, falistymi,

- wypełnianie rysunku różnymi materiałami, na przykład skrawkami bibuły,

plasteliną, watą,

- robienie ramki ze szlaczków,

- wycinanie rysunku, cięcie po liniach prostych, falistych, łamanych

- łamanki papierowe :łódka, samolot, czapka

- uzupełnianie brakujących elementów w rysunkach, obrazkach

- szukanie różnic i podobieństw miedzy obrazkami

- zwijanie sznureczka, wężyka igelitowego według wzoru, np. spirali, kwadratu itp.,

Ad. 2

- odtwarzanie struktur dźwiękowych na podstawie układów przestrzennych:

- odtwarzanie rytmu ilustrowanego układem przestrzennym;

- rozpoznawanie układu przestrzennego odpowiadającego wystukanemu rytmowi;

- rozpoznawanie rytmu zgodnego z układem przestrzennym.

Usprawnianie koordynacji słuchowo-wzrokowej i słuchowo-ruchowej

- słuchowa analiza podanego rytmu i ruchowe odtworzenie jej przez: wyklaskiwanie, wystukiwanie ołówkiem, pałeczką na bębenku, grzechotkach, klockach, wg. układu kropek (np.: -- --- --, - -- - --) itp. z uwzględnieniem następstwa czasowego.

Tworzenie związków słuchowo-wzrokowych, ćwiczenia w identyfikowaniu dźwięków, graficzne odtwarzanie wysłuchanego rytmu

- odgadywanie słyszanego rytmu, wyszukiwanie go w zestawie rytmów;

- graficzne odtworzenie wysłuchanego rytmu za pomocą kresek, kółek;

- różnicowanie dźwięków oparte na muzyce i rytmice;

 porównywanie melodii (tempo, wysokość głosy, tonacja).

Analiza i synteza zdań oraz utrwalenie mowy zdaniowej

- dzielenie zdań prostych na wyrazy, liczenie wyrazów;

- układanie zdań do obrazków, obserwowanych sytuacji;

- układanie zdań o podanej liczbie wyrazów.

Analiza sylabowa wyrazów

- określanie długości wyrazów na podstawie liczby sylab;

- podział wyrazów na sylaby, wydzielanie sylab w wyrazach przy śpiewaniu z marszem, wzmacniane klaskaniem, ruchami;

- wydzielanie sylab przez dzielenie pasków papieru na części;

- wydzielanie sylab w nagłosie, wygłosie wyrazów oraz sylab środkowych w wyrazach trzysylabowych;

- wyszukiwanie (sylab) podanych sylab w wyrazach.

Synteza sylabowa wyrazów

- odpoznawanie wyrazów wypowiadanych sylabami;

- kończenie wyrazów zaczynających się daną sylabą;

- rozwiązywanie rebusów obrazkowych;

- rysowanie, wycinanie, wskazywanie przedmiotów, w których nazwach są dane sylaby.

Usprawnianie umiejętności wyodrębniania głosek

- wyróżnianie oraz wybrzmiewanie samogłosek i spółgłosek w nagłosie oraz samogłosek (O - la, k - ot, s - en);

- grupowanie obrazków, których nazwy zaczynają się na daną głoskę;

Usprawnianie pamięci słuchowej

- określanie miejsca danej głoski powtarzającej się w nagłosie, np.: maska, fajka;

- liczenie głosek w wyrazach;

- układanie wyrazów z żądanymi głoskami.

Różnicowanie sygnałów dźwiękowych

- rozpoznawanie głosów z otoczenia;

- określanie strony, z której pochodzi dźwięk;

- rozpoznawanie dźwięków wydawanych przez różne przedmioty lub instrumenty.