Główne zależności makroekonomiczne

Zmienne endogeniczne Zmienne egzogeniczne

Dochód Y Zakupy rządowe G

Konsumpcja C Podaż pieniądza M Inwestycje I

Eksport netto X

Stopa procentowa R

Zmienna podana odgórnie

Poziom cen P

Zależności między zmiennymi

1. Y = C + I + G + X tożsamość dochodu

2. C = a + b(1 - t)Y funkcja konsumpcji

3. I = e - dR funkcja inwestycji

4. X = g - mY - nR funkcja eksportu netto

5. M = (kY - hR)P popyt na pieniądz

Krzywa IS

- określa ona wszystkie możliwości stopy procentowej i dochodu, które wykazują funkcję konsumpcji, inwestycji i eksportu netto; inaczej można powiedzieć, że jest to zbiór punktów, w których występuje zbilansowanie wydatków

Nachylenie

• krzywa IS jest skierowana ku dołowi, ponieważ im wyższa jest stopa procentowa tym bardziej zmniejsza to inwestycje i eksport netto, czego skutkiem jest zmniejszenie się Produktu Krajowego Brutto z powodu procesu mnożnikowego

Przesunięcie

• zwiększenie wydatków kraju powoduje wzrost Produktu Krajowego Brutto przez efekt mnożnikowy; jeśli Produkt Krajowy Brutto zwiększa się, krzywa IS dąży w prawą stronę i odwrotnie, jeśli natomiast wydatki państwa spadną, to krzywa IS podąży w lewą stronę

Krzywa IS przemieszcza się w prawa stronę o:

Krzywa LM

- ukazuje takie parametry stopy procentowej i dochodu, dzięki którym podaż pieniądza jest taka jak popyt na pieniądz. Jak ukazane jest to na wykresie krzywa LM podąża ku górze.

Nachylenia

- w przypadku, gdy bank centralny posiada niezmieniony poziom pieniądza nominalnego, a poziom cen nie ulega zmianie, wówczas podaż pieniądza realnego też jest niezmienna. Jeśli podaż pieniądza realnego jest niezmienna, to zwiększenie stopy procentowej R pomniejszającej popyt na pieniądz o hR powinien być zastąpiony powiększeniem Y, który wywołuje zwiększenie popytu na pieniądz o kY. Wówczas, jeśli stopa procentowa R zwiększa się, to powiększa się również dochód Y.

Przesunięcie

• zwiększenie podaży pieniądza sprawia przemieszczenie krzywej LM w prawą stronę i odwrotnie, jeśli występuje obniżenie podaży pieniądza sprawia przemieszczenie krzywej LM w lewą stronę.

Krzywa LM przemieszcza się w prawą stronę o:

Punkt przecięcia krzywych IS-LM

Punkt przecięcia się krzywych IS-LM

- parametry stopy procentowej i dochodu wybierane w makro-modelu znajdują się w miejscu przecięcia się krzywych IS - LM. Dla tych parametrów całość, czyli pięć równań modelu są osiągnięte. Patrząc wzdłuż krzywej IS osiągnięte są następujące równania popytu konsumpcyjnego, inwestycyjnego, eksportu netto i tożsamości dochodu. Natomiast idąc wzdłuż krzywej LM zaopatrzenie na pieniądz jest bez zmian w stosunku do podaży.

Model IS-LM

- krzywa IS przedstawia całość możliwości rozwiązań stopy procentowej dochodu, dzięki którym pewne jest zbilansowanie wydatków

- krzywa LM przedstawia całość możliwości rozwiązań stopy procentowej i dochodu, dzięki którym pewna jest równowaga na rynku pieniężnym

- przy podanej pozycji cenowej wykres IS - LM ukazuje w miejscu przecięcia wartość Produktu Krajowego Brutto i stopy procentowej. Jest to unikalna możliwość Y i R, dzięki którym pewne jest zbilansowanie wydatków i równowaga na rynku pieniężnym

Polityka pieniężna

Co powoduje w gospodarce powiększenie się podaży pieniądza?

Automatycznie po takiej sytuacji podaż pieniądza jest większa niż popyt. Taka natomiast kwestia sprawia zmniejszenie stopy procentowej oraz podwyższenie popytu na pieniądz. Mniejsza stopa procentowa ogranicza inwestycje i eksport netto, to natomiast powiększa Produkt Krajowy Brutto poprzez efekt mnożnikowy. To oznacza, że Produkt Krajowy Brutto powiększa się, a stopa procentowa obniża się.

Polityka fiskalna

Co się stanie, jeśli rząd powiększy wydatki?

Zwiększenie popytu narzuconego przez rząd powiększa Produkt Krajowy Brutto przez efekt mnożnikowy. Natomiast zwyżka Produktu Krajowego Brutto powiększy popyt na pieniądz. Większa ilość pieniędzy będzie wymagana do celów transakcyjnych. Pomimo iż bank centralny nie ma wpływu na podaż pieniądza, wiadomo jest, że do zastąpienia zwiększenia popytu na pieniądz, spowodowany zwiększeniem Produktu Krajowego Brutto, konieczne jest zwiększenie stopy procentowej. Zwiększenie stopy procentowej spowoduje pomniejszenie popytu inwestycyjnego i eksport netto, powodując tym samym zastąpienie efektów różnych stymulatorów zwiększenia Produktu Krajowego Brutto, spowodowanego poprzez wydatki rządowe. Minusowy efekt kompensujący jest zwany także jako efekt wypierania.

Polityka efektywna i mało efektywna

1. Polityka finansowa jest efektywna, jeśli krzywa IS jest płaska albo krzywa LM stroma. Polityka finansowa jest mało efektywna, jeśli krzywa IS jest stroma albo krzywa LM plaska.

2. Polityka fiskalna jest efektywna, jeśli krzywa IS jest stroma albo krzywa LM płaska. Polityka fiskalna jest mało efektywna, jeśli krzywa IS jest płaska albo krzywa LM stroma.

3. Przy podanych nachyleniach krzywych IS i LM polityka fiskalna jest efektywniejsza, jeśli mnożnik wydatków jest wysoki.

KWELLA

Równanie funkcji IS (investment-saving):

- zostało ono wdrożone do teorii makroekonomii poprzez J.R. Hicksa, zawierające kombinacje ogółu dochodu i stopy procentowej, dzięki którym rynek dóbr i usług pozostaje na tym samym miejscu.

Równanie funkcji płynności pieniądza LM (liquid money):

- funkcja LM ukazuje ogół kombinacji stopy procentowej i dochodu, gwarantujące poprawność popytu na pieniądz M^D z jego podażą M^S, to znaczy dzięki którym rynek finansowy pozostaje na tym samym miejscu.

Polityka budżetowa

Czynniki powodujące zmianę miejsca krzywej IS:

- zmniejszenie / zwiększenie stopy podatkowej przemieszcza krzywą IS w prawą / w lewą stronę;

- zmniejszenie / zwiększenie podatków autonomicznych T₀ przemieszcza krzywą IS w prawą / w lewą stronę;

- zwiększenie / obniżka relacji C/S przemieszcza krzywą IS w prawą / w lewą stronę;

- zwiększenie / obniżka wydatków konsumpcyjnych autonomicznych C₀ przemieszcza krzywą IS w prawą / w lewą stronę.

Efekt Pigou - to sytuacja, która została uwidoczniona przez A.C. Pigou, która polega na tym, iż wielkość ceny ma wpływ nie tylko na krzywą LM, określając realną podaż pieniądza, ale ma wpływ również - przez zmiany w wielkości aktywów - na oszczędności, a co za tym idzie na krzywą IS.