Wykład Makroekonomia

dr Grażyna Węgrzyn

17.05.2010

1

Rynek dóbr i usług – krzywa IS

Rynek pieniądza – krzywa LM

Y

b

b

A

i









1

h

P

M

Y

h

k

i







2

Równowaga na rynku dóbr i usług (IS)
oraz równowaga na rynku pieniądza (LM)

Y

i

LM

IS

E

o

i

o

Y

o

3



Punkt E

0

wyznacza takie poziomy produktu

społecznego i stopy procentowej, przy których
osiągana jest jednocześnie równowaga na
rynku dóbr (zagregowany popyt =
zagregowanej podaży, planowane inwestycje
= planowanym oszczędnościom) oraz na
rynku pieniądza (popyt na pieniądz = podaży
pieniądza).

4

5

Równowaga w modelu IS-
LM

A – nadwyżka podaży pieniądza nad popytem
B- nadwyżka podaży dóbr i usług nad popytem na dobra i usługi

Y

LM

IS

Y

0

E

0

i

i

0

A

B

6

Oznacza to, że wszystkie

punkty:

a)

leżące powyżej (na prawo od) krzywej IS
odpowiadają nierównowadze podażowej na
rynku towarów i usług,

b)

leżące poniżej (na lewo od) krzywej IS
oznaczają nierównowagę popytową na rynku
towarów i usług,

7

c)

leżące powyżej (na lewo od) krzywej LM
odpowiadają nierównowadze podażowej na
rynku pieniądza,

d)

leżące poniżej (na prawo od) krzywej LM
oznaczają nierównowagę popytową na rynku
pieniądza.

8

Wytrącenie gospodarki z równowagi uruchamia

jednocześnie mechanizmy równoważące.

9



Nadwyżka popytu na pieniądz prowadzi do

wzrostu rynkowej stopy procentowej, natomiast
nadwyżka podaży pieniądza prowadzi do
spadku stopy procentowej.



Niedobór dóbr i usług (przy założeniu „lepkości”

cen) powoduje wzrost produkcji i produktu
społecznego, a ich nadwyżka – spadek.



W rezultacie tych dostosowań gospodarka

wraca do równowagi.

10

Model IS-LM wykorzystywany jest głównie

jako narzędzie umożliwiające prezentację i
ocenę skutków wpływu polityki gospodarczej
państwa na kształtowanie się wielkości
produktu społecznego i rynkowej stopy
procentowej.

11

Skutkiem ekspansywnej
polityki fiskalnej rządu
(wzrost G, spadek T) jest :



Wzrost produktu społecznego i stopy

procentowej (przesuniecie krzywej IS w prawo)

12

Skutkiem restrykcyjnej
polityki fiskalnej rządu
(spadek G, wzrost T) jest :



Spadek produktu społecznego i stopy

procentowej (przesuniecie krzywej IS w lewo)

13

Skutkiem ekspansywnej
polityki monetarnej banku
centralnego (zwiększenie
MS i obniżenie i) jest:



Wzrost produktu społecznego i obniżka stopy

% (krzywa LM przesuwa się w prawo)

14

Skutkiem restrykcyjnej
polityki monetarnej banku
centralnego (zmniejszenie
MS i podniesienie i) jest:



Spadek produktu społecznego i zwiększenie

stopy % (krzywa LM przesuwa się w lewo).

15

Mechanizm działania
polityki monetarnej



Graficznie

16

Polityka monetarna działa w
dwóch etapach:

1.

Przejście z E do E’

Do jakiego poziomu obniży się stopa %?
Zależy to od wrażliwości realnego popytu pieniężnego na stopę % (h).
Im h mniejsze tym spadek stopy % będzie większy.

2.

Przejście z E’ do E”

Przyrost dochodu zależy od:

-

wrażliwości wydatków inwestycyjnych na zmianę stopy % (b)

-

wrażliwości realnego popytu pieniężnego na zmianę dochodu (k)

Im większe b tym większy wzrost inwestycji, a w konsekwencji i

dochodu.

Im mniejsze k tym mniej wzrasta stopa %, tym mniej hamuje wzrost

inwestycji.

17

Skuteczność polityki
monetarnej



W pierwszym etapie wrażliwość realnego

popytu pieniężnego na stopę % jest mała
(małe h).

Wtedy zmiana podaży pieniądza wywoła dużą

zmianę stopy %, a to jest pożądany efekt
pośredni polityki monetarnej.

18



W drugim etapie wymagana jest duża

wrażliwość wydatków inwestycyjnych na stopę
% ( duże b) oraz mała wrażliwość realnego
popytu pieniężnego na dochód (małe k).

19

Mechanizm działania
polityki fiskalnej



Graficznie

20

Efekt wypychania –
wada polityki fiskalnej



Wzrost wydatków rządowych podnosi stopę

%, a to zmniejsza wydatki inwestycyjne.



Inwestycje prywatne są wypychane przez

wydatki rządowe, a skuteczność polityki
fiskalnej zależy od rozmiaru efektu
wypychania.

21

Warunki skuteczności
polityki fiskalnej:



Mała wrażliwość popytu pieniężnego na

dochód (małe k). Wtedy zwiększenie dochodu
wywoła mały przyrost popytu na pieniądz i w
mniejszym stopniu zwiększy się stopa %.



Mała wrażliwość inwestycji na stopę % (małe

b). Wtedy niewielki będzie efekt wypychania.



Duży poziom mnożnika (duże ).



22

Skuteczność polityki
fiskalnej
i monetarnej zależy od:

c – krańcowa skłonność do konsumpcji
b – wrażliwość inwestycji na zmianę stopy %
k – wrażliwość popytu pieniężnego na zmianę

dochodu

h – wrażliwość popytu na zmianę stopy %

23

Polityce monetarnej
(ekspansywnej i
restrykcyjnej) sprzyja:



Wysoka skłonność do konsumpcji



Duża wrażliwość inwestycji na zmianę stopy

%



Mała wrażliwość popytu pieniężnego na

zmianę dochodu



Mała wrażliwość popytu pieniężnego na

zmianę stopy %

24

Polityce fiskalnej
(ekspansywnej
i restrykcyjnej) sprzyja:



Wysoka skłonność do konsumpcji,



Mała wrażliwość inwestycji na zmianę stopy

%,



Mała wrażliwość popytu pieniężnego na

zmianę dochodu,



Wysoka wrażliwość popytu pieniężnego na

zmianę stopy %.

25

Polityka
fiskalna

Polityka
monetarna









h

k

b

c









h

k

b

c

26

Skuteczność (antycykliczna)
polityki fiskalnej i
monetarnej zależy od
nachylenia krzywych IS i LM.

1. Polityka fiskalna jest tym skuteczniejsza, im bardziej

„płaska” jest krzywa LM.

Ujęcie graficzne.

2. Skuteczność polityki monetarnej wzrasta w miarę

spadku nachylenia krzywej IS (krzywa IS płaska).

Ujęcie graficzne.

27