filo(1)

Zagadnienia do egzaminu (wyróżnione zostały tematy, których mogą służyć za punkt odniesienia dla problematyki prac pisemnych)

  1. Na czym polega poznanie filozoficzne?

poznanie filozoficzne jest wówczas, gdy stawiamy sobie pytania, gdyż przekonanie jest dla nas niewystarczające. Kiedy poszukujemy argumentacji, zakładając prawdziwość lub fałszywość przekonań.

  1. Co to jest światopogląd?

światopogląd to przekonanie, do którego nie jest potrzebne potwierdzenie. są to nasze założenia, nie szukamy dowodów aby sprawdzić ich prawdziwość.

poznanie światopoglądowe- to gromadzenie wiedzy i doświadczeń, sądów o rzeczywistości ( a suma tych sądów to ŚWIATOPOGLĄD)

  1. Jakie są główne nurty filozofii?

realistyczny - świat rozumowy i świat empiryczny/ zmysłowy.

idealistyczny - świat jawi się jako przypadkowy, zmysłowy.

pojęcie prawdy, jakie źródło poznawania jest prawdziwe – kryterium

gdy prawda leży po stronie rozumu - realistyczna

gdy prawda leży po stronie świata zmysłowego - idealistyczna

  1. Jakie są główne działy filozofii?

metafizyka, etyka, aksjologia, epistemologia

  1. Co to jest epistemologia?

filozofia poznawania, przedmiotem jest proces poznawczy, efekt tego procesu, oraz przekazywanie wiedzy dotyczący tego efektu. Poznawanie umysłowe, zmysłowe, badanie wartości poznawania, efekty poznawcze to kwestia wiedzy, oraz jakości tej wiedzy, którą uzyskaliśmy w wyniku procesu poznawania. Jakość wiedzy, czy jest ona prawdziwa, czy fałszywa.

  1. Co to jest metafizyka?

filozofia tego co istnieje i czego dotyczy kategoria istnienia. filozofia bytu. byt to to co jest. byt jest jednostkowy, odrębny od innych rzeczy. nauka o sposobie istnienia tego co nazywamy bytem. abstrakcja i separacja. każda rzecz ma tworzywo istnieje w jakiś sposób, ma formę. Materia i forma. Tworzywo i kształt. forma bez materii istnieć może. materia bez formy, nie. metafizyka zajmuje się sposobem istnienia rzeczy, świata.

  1. Co to jest etyka?

ETYKA filozofia praktyczna. Przedmiotem etyki jest postępowanie człowieka w aspekcie dobra i zła. Etyka to nauka o naszych wartościach. Dzieli się na aksjologię i deontologię (nauka o powinnościach)

ETYKA nauka której celem jest dochodzenie źródeł powstawania moralności lub jej brak wywiera na ludzi oraz szukać podstawowych przesłanek filozoficznych, na podstawie których dałoby się w racjonalny sposób tworzyć zbiory nakazów moralnych. Poglądy etyczne przybierają formę teorii na którą się składa się zespół pojęć i wynikających z nich twierdzeń na podstawie których można formułować zbiory nakazów moralnych. Teorie etyczne mogą być zarówno próbą udowodnienia słuszności funkcjonujących powszechnie nakazów moralnych jak i mogą stać w ostrej opozycji do powszechnej moralności, kwestionując zasadność części bądź nawet wszystkich aktualnie obowiązujących w danym społeczeństwie nakazów.

  1. Co to jest aksjologia?

teoria wartości. odnosi się do tego co traktujemy jako cel idee, dobro, do czego przywiązujemy jakąś wagę. pokazuje zjawiska tj. ewolucja wartości, hierarchizacja wartości.

  1. Czym jest racjonalizm i irracjonalizm teoriopoznawczy?

racjonalizm – wiedza wartościowa to taka, którą osiągamy tylko i wyłącznie w sposób racjonalny, czyli rozumowy.

irracjonalizm- założenie ze wartościowa jest tez taka wiedza, która nie ma charakteru racjonalnego. poznanie intuicyjne

  1. Jaka jest klasyczna definicja prawdy?

klasyczna definicja utożsamia prawdę, efekt poznawczy, z tym jak rzecz realnie istnieje. tożsamość myśli i rzeczy, autorem tej definicji był Arystoteles.

  1. Podaj i opisz nieklasyczne definicje prawdy.

inne jest poznanie ze względu na stosunek do świata. inne definicje prawdy. nieklasyczne. prawda ujęciu koherencyjnym nie pytamy o przedmiot zewnętrzny, sprawdzamy czy wiedza którą posiadamy jest wiedzą wewnętrznie spójną i niesprzeczną.

prawda pragmatyczna/ pragmatystyczna – weryfikacją tego czy coś jest prawdą czy nie, jest praktyka. sprawdzenie z perspektywy skutku. posługują się nią wszystkie nauki szczegółowe

prawda ewidentystyczna – oparta na oczywistości. jeżeli coś jawi się jako takie a nie inne, tzn że jest takie a nie inne

  1. Co to jest wartość?

efekt cel, dobro, cos ważnego efekt wyboru, idea

  1. Jak opisać „naturę” człowieka?

kategoria natury dwa rozumienia

natura to to co wspólne dla biologicznej strony życia.

wszystko co przez człowieka stworzone ma charakter sztuczny, naturalne jest to co ma charakter ewolucyjny, to co nie jest wytworem ludzkich rąk.

druga wersja, pod pojęciem natury rozumiemy ty co wyróżnia tę rzecz

wyróżnia, co jest specyficzne. to nie jest cześć wspólna, a cos wyjątkowego.

co wyróżnia człowieka jako człowieka, rodzaj i różnice gatunkowe

  1. Czym jest osoba?

Boecjusz – osobą jest każdy byt, istota, która jest rozumna.

św. Tomasz z Akwinu - osobą jest każdy byt, który jest rozumny i zdolny do miłości.

człowiek, bóg, anioł, osoba prawna, osoba ludzka.

osobą będzie istota, która jest inteligentna, ma świadomość swojej tożsamości
przyszłości.

  1. Jak rozumieć pojęcie godności?

godność, to poczucie świadomości wysokiej wartości własnej, nienabywalna to godność osoby ludzkiej.

nabyta godziwość jako piastowanie stanowiska

psychologicznie potrzeba godnościowa, indywidualna potrzeba uznania wysokiej wartości własne osoby.

nabywamy autonomicznie,

relacyjna odwołanie do czynników zewnętrznych,

  1. Czy dopuszczalne jest instrumentalne traktowanie ludzi?

Kant traktować ludzi podmiotowo nigdy przedmiotowo

Machiavelli ważne nie są zasady a priorytety

Nie bo kantowski imperatyw kategoryczny mówi; postępuj tak by człowiek był celem a nie srodkiem. Nie czyn drugiemu co tobie nie mile, traktuj człowieka podmiotowo a nie przedmiotowo.

  1. Co to jest prawo naturalne?

Kant świat w którym żyjemy jest sensowny, poznawalny i uporządkowany, rządzony pewnymi prawami. prawo wieczne. naturalny porządek rzeczy.

  1. Czym jest psychologizm w filozofii?

Freud

psychika człowieka. świadomość jest wypadkową pewnej gry instynktów.

żądzą nami popędy – Freud

  1. Opisz kategorię wolności.

Erik From pisał ze 2 oblicza: I konfrontowanie wolności z przymusem- brak zewnętrznych ograniczen przymusu-pojecie negatywne, mnożenie możliwości wyboru II dojrzalosc-umiejetnosc wyboru właściwego, wolność do czegos-umiejetnosc zachowania się w swiecie nieograniczonych wyborow, swiadomosc uczestnictwa, możliwość zagluszenia

  1. Czym jest wolność “negatywna”?

wolność od czegoś , Wolność od czegoś to inaczej wolność negatywna, rozumiana jako brak zewnętrznego przymusu - wolność od prześladowań, wolność od strachu, wolność od głodu.

  1. Czym jest wolność “pozytywna”?

wolność do czegoś

Wolność do czegoś natomiast, to wolność pozytywna, w której akcentuje się moment wyboru i możliwość jego zaistnienia - „wolność do” lub też „prawo do”.

  1. Czym jest „ucieczka od wolności”? – odpowiedzialność, konsekwencje, samotność, aby uzyskać pełnię niezależności nie można wchodzić w relację z innymi ludźmi. ucieczka od odpowiedzialności i skutków tej wolności

Fromm

wolność z przymusem – brak zewnętrznych ograniczeń

wolność poprzez brak czegoś negatywna

umiejętność wyboru właściwego, dojrzałość człowieka.

wolnośc do

wolność od

  1. Co to jest „egzystencjalizm”?

Filozofia zycia. To człowiek zyjac sam definiuje swoja nature swoimi wyobrażeniami, sam decyduje,

  1. Jakie znasz postaci związane z nurtem egzystencjalizmu?

Sartre Camus, S. Kierkegaard, M. Heidegger, K. Jaspers, G. Marcel, J.P. Sartre

  1. Co to znaczy, że egzystencja wyprzedza esencję?

egzystencja wyprzedza esencję – Sartre

człowiek najpierw wchodzi w świat jako cos niedokonanego, nie ma natury ludzkiej mówiącej jak postępować, to człowiek sam określa samego siebie, sam definiuje swoją naturę.

egzystencja jest pierwsza przed esencja; najpierw cos jest istnieje na miare tego czym jest, istnienie rzeczy i wyprowadzenie natury tej rzeczy; egzystencja-/zycie,bycie,działanie/, esencja/istota, natura/

  1. Na czym polega tragizm egzystencji?

Zyjemy w swiecie absurdalnym, mamy potrzebe sensu, odnalezsc w sobie zdolność sensu, czlowiek spojrzy na zycie zorientuje się ze jest wolny, mamy zdolność nadawania sensu rzeczom, swojemu zyciu, wartości; Sart-autentyzm człowieka- nie myśl kategoriami innych, sami siebie kreujemy, nie mogą inni nas okreslac, sama decyduje jaka będę, utrzymywania zycia innych na dystans

  1. Czym jest hermeneutyka?

to nurt filozofii XX w zajmujący się odczytywaniem kultury poprzez interpretację dzieł zawartych w kulturze tzw. Narracje

Nurt filozofii XX wieku zajmujący się odczytywaniem kultury przez interpretacje dzieł zawartych w kulturze, pewnych narracji, dzieł literackich ( mit opowieść bajka) które wyrażją nasze pragnienia; bada ślady kultury i wyciąga wnioski

  1. Na czym polega interpretacja dzieła filozoficznego?

umiejscowienie danego dzieła we właściwym mu kontekście kulturowym.

Umiejscowienie konkretnego dzieła we właściwym kontekście kulturowym; kontekst kulturowy- style mowienia zachowania się w danym okresie; dotarcie do tendencji kulturowych np. w dziele literackim; dzieło literackie- umiejscowiamy go w czasie przestrzeni poprzez określenie tendencji

  1. Jaka jest różnica między symbolem a mitem?

symbol to prosty znak który ma znaczenie pierwotne i wtórne

mit jest tym samym co symbol, tylko że w formie narracji

  1. Podaj znaną Ci interpretację moralnej kategorii dobra.

dobro to przyjemność odbierana na poziomie zmysłowym – hedonizm

dobro to postępowanie zgodne z naturą –

działanie dobre jest wtedy gdy człowiek postępuje jak człowiek

  1. Podaj znaną Ci interpretację moralnej kategorii zła.

realnie istniejące , pokazanie świata złożonego z : dobra i zła

zło jest namacalne, realne, równorzędne dobru

pokazanie zła jako efektu naszej decyzji, zło nie istnieje realnie będzie istniało jako brak dobra

  1. Opisz kategorię odpowiedzialności.

odpowiedzialność – wiąże się z wolnością, im więcej wolności, t więcej odpowiedzialności.

  1. odpowiedzialność restrykcyjna – wobec czegoś

  2. odpowiedzialność powiernicza – za coś

  1. Co to jest dobro wspólne?

dobro indywidualne to to co ja uważam za najważniejsze. moje oczekiwania i potrzeby.

wspólne dobro, to wspólne oczekiwania i potrzeby. konieczność uzgodnienia wspólnych celów – umowa społeczna, celem umowy społecznej jest znalezienie dobra wspólnego.

  1. Co to jest “umowa społeczna”?

umowa społeczna – rosseu wchodzimy chętnie, cieszymy się z wspólnej płaszczyzny porozumienia, chcemy ją zawrzeć bo pomoże lepiej nam funkcjonować

tomas hopes – człowiek z natury jest egoistą i umowę społeczną zawiera bo musi.

  1. Jakie są założenia liberalizmu?

Zakładał, że najważniejszą wartością jest wolność, umowa społeczna minimalnie; jak najmniej wpływu ze strony państwa

36. Opisz legalistyczną koncepcję sprawiedliwości (R. Nozick).

Nie wolno budować sprawiedliwości w oparciu o wyobrażnie, odnosił się do krzywdy innych, my zawieramy umowę społeczną, kontakt, realizacja zawartego kontraktu sprawiedliwości, jest to co jest zgodne z prawem; trzeba odrzucić emocje, bo krzywdzą, sprawiedliwość w pełni racjonalna , dyskutujemy o niej w kategorii racjonalnej, godzimy się na kategorie prawa sprawiedliwości.

37. Określ wolność pozytywną i negatywną.

Wolność dzieli się często na wolność od i wolność do. Wolność od (wolność negatywna) oznacza brak przymusu (wolność od prześladowań, wolność od strachu, wolność od głodu), wolność do (czy też prawo do; wolność pozytywna) natomiast rzeczywistą możliwość podejmowania wyborów.

38. Czym jest sprawiedliwość dystrybutywna?

Działanie związane z podziałem dóbr materialnych na podmioty społeczne, mające cechy sprawiedliwego, bezstronnego i nie krzywdzącego żadnej grupy, ekonomicznego rozdziału. Odnosi się do subiektywnego postrzegania sprawiedliwości podziału nagród w firmie (premii, świadczeń itp.).

39. Jakie są zasady „sprawiedliwości jako bezstronności” (J. Rawls)?

J.Rawls- trudno odrzucić sferę emocji, w praktyce stan prawa to gra interesów, w praktyce prawo jest wybiórcze; prawo byłoby sprawiedliwe gdy by było tworzone w sposób bezstronny, bezstronność w prawie nie da się uzyskać, proponuje wprowadzenie metody zasłony niewiedzy (nie będziemy działać ani na swoją korzyść ani niekorzyść, nie wiemy w jakiej jesteśmy sytuacji

40. Co to jest “zasłona niewiedzy”? Jest to hipotetyczna sytuacja w której nikt nie zna swego miejsca w społeczeństwie, swojej pozycji, ani społecznego statusu, nikt nie wie, jakie naturalne przymioty i uzdolnienia ( inteligencja, siła itp.) przypadną mu w udziale. Strony nie wiedzą nic o swoich koncepcjach dobra ani o swych indywidualnych predylekcjach. Uniemożliwia to uprzywilejowanie bądź upośledzenie kogokolwiek, wszyscy są w podobnej sytuacji, nie mogąc faworyzować samych siebie.

(nie będziemy działać ani na swoją korzyść ani niekorzyść, nie wiemy w jakiej jesteśmy sytuacji

41. Opisz ideę społeczeństwa jako sprawiedliwego systemu kooperacji.

-teoria umowy społecznej(Lock, Rousseau, Kant)- przedmiotem pierwotnej ugody są zasady sprawiedliwości dla podstawowej struktury społecznej, zasad które luzie przyjęliby w wyjściowej sytuacji równości jako definicję podstawowych warunków swego stowarzyszenia, zasady te regulują wszelkie dalsze porozumienia; zasady sprawiedliwości tak pojmowane są określane: ”sprawiedliwość jako bezstronność”

-zasady sprawiedliwości- wybór racjonalnie myślących osób, którego dokonują w hipotetycznej sytuacji równej wolności- co jest sprawiedliwe a co niesprawiedliwe

-pierwotna sytuacja równości-odpowiednik stanu natury w teorii umowy społecznej

-sytuacja pierwotna-nikt nie zna swojej pozycji społecznej, statusu, jakie przymioty i uzdolnienia mu przypadną; zasady sprawiedliwości wybierane są za zasłoną niewiedzy, porozumienia osiągnięte w jej warunkach są uczciwe i bezstronne-dlatego „sprawiedliwość jako bezstronność”

-cechy koncepcji „sprawiedliwości jako bezstronności”: 1.założenie, że uczestnicy sytuacji wyjściowej są racjonalni i wzajemnie sobą nie zainteresowani; mają oni zakładać, że ich dążenia mogą spotkać się z opozycją ; racjonalność interpretowana w sensie ekonomicznym- branie środków najbardziej efektywnych do osiągnięcia żądanych celów

-główne zadanie przy wypracowywaniu koncepcji „sprawiedliwości jako bezstronności”- ustalenie jakie zasad sprawiedliwości zostałyby wybrane w sytuacji pierwotnej

-zasada użyteczności nie przystaje do koncepcji społecznej współpracy równych dla wzajemnej korzyści(skoro każdy chce chronić swoje interesy to nie ma powodu, że zgodził się na trwałą stratę własną by zwiększyć bilans ogólnej satysfakcji

42. Scharakteryzuj komunitarianizm (teoria wspólnotowa).

ruch łączy konserwatyzm, i liberalizm, do wolności trzeba człowieka przygotować

nurt we współczesnej filozofii polityki, podkreślający ważność i wartość wspólnot w społecznym życiu człowieka. Narodził się jako odpowiedź na proceduralny liberalizm sformułowany przez Johna Rawlsa w książce "Teoria sprawiedliwości" (wyd. 1971, wyd. pol. 1994) oraz na kryzys kapitalizmu w drugiej połowie XX wieku. Komunitarianizm traktuje jednostkę nie jako abstrakcyjne indywiduum, lecz zawsze jako część otaczającej ją wspólnoty/ wspólnot (rodzina, grupa sąsiadów, grupa zawodowa itp.). Podkreśla się znaczenie tradycji i społecznego kontekstu w dokonywaniu ocen moralnych, przez co zarzuca się niekiedy tej koncepcji relatywizm.

43. Opisz główne założenia postmodernizmu; liberalizm budowany na podstawie wspólnoty konserwtyzmu

nurt postmodernistyczny widzimy, iż jego skutkiem w odniesieniu do filozofii i nauki jest odrzucenie uniwersalnie pojmowanej prawdy, metod poznawczych, schematów w myśleniu i działaniu oraz upadek autorytetów.

Zawarte w postmodernizmie idee są wprawdzie mocno kontrowersyjne, ale nie należy ich lekceważyć. Postmodernistyczne teorie zawierają bowiem częściowo trafną krytykę dotyczącą dotychczasowej tradycji filozoficznej czy kulturowej.

Filozofia postmodernistyczna inspiruje do spojrzenia na wiele zagadnień z innego punktu widzenia, gdyż może wnosić pewien wkład do postępu cywilizacyjnego. Wydaje mi się, że krytyka postmodernistycznej filozofii powinna ponownie skłonić ludzi do przemyśleń związanych z definitywnie rozstrzygniętymi w przeszłości kwestiami

44. Jaki jest stosunek postmodernizmu do wartości fundamentalnych?

Postmodernizm-spełnione prawdy relatywne, wersja pozytywna- budowanie szacunku dla wizji innych kultur; Każdy ma prawo do jego prawdy, wersja pozytywna- szacunek dla innych prawd; wersja negatywna- dyskryminacja postaw, że jest się zwolennikiem takiej czy innej prawdy; R.Rorty- współczesny człowiek nie może być posiadaczem jednej prawdy (rozważa to i to), w imię fundamentalizmu tworzą się wojny, wojna jednej prawdy z inną

45. Co to jest relatywizm?

Subiektywny, moje indywidualne spojrzenie naprawdę, to jest prawdą a ja widzę to tak, Obiektywny- to i tylko to jest prawdą; Relatywny- nie ma prawdy to i tylko to jest prawdą, im każda prawda jest ważna, brak punktu odniesienia, wszystko równoważne np. polityk w jednej partii wierzy w to a, a w drugiej w to, wielość prawd.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
filo pytania dziennych, SWPS, Truskawka SWPS, 1 rok, wstep do filozofi
o niezbednosci filo analitycznej
filo
sciaga filo, filozofia, wykład
filo, ekonomia, filozofia
filo
filo[1].03.01.08, Etyką zajmuje się : religia, społeczeństwo, filozofia,
filo[1].03.01.08, Etyką zajmuje się : religia, społeczeństwo, filozofia,
arysto filo, Socjologia, Filozofia
filozofia, Filo, Tematyczne tematy filozofii:
filo super, Studia materiały, Filozofia
filo 1
filo exam
filo na egzamin wykłady
filo kult, antropologia
filo 2 koło, Dziennikarstwo
1 Filo wykład - Erotyzm 7.10.08, Budownictwo PK, Filozofia
Paszteciki filo z kapustą i grzybami
Krewetki w cieście filo, Krewetki

więcej podobnych podstron