KUMARYNY: pochodne alfepiranu. Powstaje z kwasu kumarynoweo subst. Lotna o zapachu suszonego siana, subst. Słabo rozpuszczalna w wodzie dobrze rozp. Się w rozpuszczalnikach organicznych ma działanie uspokajające i spazmolityczne. Nie stosowana jako subst.lecznicza,ma działanie rakotwórcze.stosuje się jako środki aromatyzujące.
UMBELIFERON:najpowszechniejszy związek pochodny kumaryny z rośliny umberifere(boldeszkowate) jest jednym ze składników olejku amfoterycznego .pochłonione części ultrafioletu jako filtr przeciwsłoneczny-w kremach itp.
HERNIARYNA: wyst często razm z umbeliferonem występuje w rumianku działa jak umbeliferon.
ESKULINA: wyst. W korze kasztanowca, zwiększa elastyczność naczyń krążenia, stosowana w leczeniu żylaków, podudzi, hemoroidów, stos. Się w leczeniu krwiaków, siniaków,tzw. Pajęczaków. Ma zdolność pochłaniania części pasma ultrafioletu- środek światłochłonny.
FURANOKUMARYNY
PSORALEN: subst. O działaniu fotouulającym występuje w wielu roślinach m.in. lubczyku ogrodowym, nicie zwyczajnym, selerze, liściach figowców. Nazwa pochodzi od rośliny psoralea. Był stos. W leczeniu łuszczycy i bielactwa ze względu na właściwości toksyczne do leczenia stosuje się pochodne psoralenu.
-ksautotoksyna: działanie fotouczulające ale mniej toksyczne stosowana w postai preparatów w leczeniu łuszczycy i bielactwa.
-begapteu: działa jak kseutotoksyna nazwa pochodzi od olejku bergamotowego,występuje w aminku większym.
ANGELICYNA: wykazuje negatywny wpływ na Ośrodkowy układ nerwowy i właściwości spazmolityczne i hipotensyjne.
PIRANOKUMARYNY:
WISNADYNA: znajduje się w owocu aminka egipskiego.działa spazmolitycznie na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego,naczyń wieńcowych i oskrzeli,ma zdolność zmniejszania cholesterolu i lipidów w osoczu, blokowania kanałów wapniowych. Stosowana w leczeniu choroby wieńcowej, okusznicy bolesnej,rzadziej w kamienicy nerkowej, żółciowej.
PTERYKSYNA: ma silne właściwości spazmolityczne a także hipocholesteremiczne i lipolityczne.
DIKUMAROL: to dimer kumaryny. Powstaje w procesie gnicia siana szczególnie koniczyny. Ma właściwości przeciwkrzepliwe stos. Jako lek hamujący krzepnięcie krwi.
AFLATOKSYNY: kumaryny o podobnej budowie do kumaryn. Substancje lotne wytwarzane przez grzyby got. Aspergillus lewus-grzyb pleśniowy. Uszkadzają wątrobę,działanie rakotwórcze.są wytwarzane przez pleśnie na produkcie spożywczym-orzeszki ziemne,bakalie.
BERGENINA: pochodne izokumaryny z fragmentem kwasu galusowego wykazuje właściwości ochronne przeciw chorobie wrzodowej. Wyst w kłączach Bergenia crassifolia.
SUROWCE KUMARYNOWE
-nostrzyk żółty(melilotus officinalis) bobowate. Główne związki: kumaryna, melitolina, kwas melilotony i kumaryny,dikumarol. Rzadko stos w lecznictwie w medycynie ludowej wyciąg obniżał ciśnienie krwi, dział.spazmolitycznie zwiększa elastyczność, odporność i szczelność naczyń włosowatych w żylakach,czyrakach,wrzodach,stanach zapalnych skóry.
-aminek egipski(ammi visnaga) rodzaj beldeszkowate-selerowate. Główny składnik kelina i wisnadyna.działanie podobne do nostrzyka żółtego.
-aminek większy(ammi majus) rodzaj selerowate(apiaceae) jako środek do uzyskiwania substancji leczniczej.
-marzanka wonna(apenula odorane) rodzina rubiaceae składnik kumaryny,flawonoidy,olej eteryczny funanokumaryny. Stos jako środek przeczyszczający, moczopędnie wpomagający przy leczeniu gośca i kamicy.
-ruta ogrodowa(ruta graveolens) zawiera funanokumaryny.
ANTOCYJANY: związane z flawonoidami pod względem biochemicznym. Są stosunkowo trwałe w postaci glikozydów. Rozpuszczalne w wodzie. Wykazują wpływ na przepuszczalność naczyń włosowatych. Mają przy tym wł. Przeciwzapalne. Wpływają dodatnio na ostrość widzenia. Są często spotykane w kwiatach i owocach: owoc bzu czarnego,kwiat bławatka.
PELARGONIDYNA: ma intensywną czerwoną barwę szczególnie często spotykana w roślinach hodowanych.
CYJANIDYNA: rozpowszechniona szczególnie w postaci glikozydu cyjaniny. Tworzy niebieskie kompleksy metaliczne np. w kwiatach bławatka.
DELFINIDYNA
PEONIDYNA
MALWIDYNA: występuje często m.in. w rodzaju Malva stąd jej nazwa.
SUROWCE:
-owoc bzu czarnego: Fructus Sambuci surowcem są dojrzałe owoce dzikiego bzu czarnego. Uważany za środek lekko przeczyszczając i napotny. W Polsce często stos. W stanach zapalnych jelit i żołądka. Ma słabe dział. Przeciwbólowe.
-kwiat bławatka: Flos Cyani bywa stosowany jako łagodny środek przeciwzapalny w chorobach oczu ponadto wykazuje działanie moczopędne.
FLAWONOIDY-są najczęściej żółtymi lub bezbarwnymi subst. Stałymi. Mają wpływ uszczelniający i wzmacniający na ściany naczyń kapilarnych,wpływ na krążenie w mięśniu sercowym. Dział. Spazmolitycznie na m. gładkie naczyń krwionośnych, antyagregacyjnie na płytki krwi, przeciwzapalnie, chroniące wątrobę, przeciwrządowe, przeciwalergiczne.surowce: kwiatostan głogu(inflorescentia Crateagi) owoc głogu(fructus Crateagi) liść brzozy (folium Belulae) ziele skrzypu polnego ( Herba Equiseti) kwiat bzu czarnego(Flos Sambuci).
FLAWONY: wyst jako woskowy nalot na kwiatach liściach łodygach niektórych gat. Pierwiosnkó.
CHRYZYNA: otrzymana z pączków topoli (Populus sp.) wyst w zielu Passiflora incarnata w drewnie sosen słabe dział przeciwbólowe.
APIGENINA: jeden z czynnych skł. W koszyczkach rumianku pospolitego. Dział. Spazmolitycznie 10-krotnie słabsze od papaweryny. Przeciwalergiczne. Wpóływa na metabolizm steroidów.
WITEKSYNA: wpływa na przepływ wieńcowy w m. sercowym. Jest jednym z głównych skł. Czynnych kwiatostanu i liści głogu.
LUTEOLINA: ma wł. Moczopędne, przeciwzapalne, ochronne na wątrobę, przeciwalergiczne wyst w bardzo wielu kwiatach i liściach m.in. naparstnicy purpurowej.
DIOSMETYNA: najczęściej w postaci glikozydu diosminy
DIOSMINA: b.trudno rozpuszczalna. Ma dział przeciwobrzękowe i podwyższające tonus żył. Stos w lecznictwie przewlekłej niewydolności krążenia żylnego.
NEPETRYNA: wł. Przeciwzapalne i przeciwgorączkowe.
HISPIDULINA : dział. Ochraniające wątrobę.
HYPOLETYNA: silne działanie przeciwzapalne nie wykazuje przy tym efektu wrzodotwórczego.
NOBILETYNA: silnie hamuje agregacje płytek krwi.
WOGONINA: dział. Przeciwzapalnie i zmniejsza stężenie cholesterolu i lipidów w surowicy krwi.
FLAWONOL
KEMFEROL: wys m.in. w lisciach herbaty i kwiatach tarniny. Słabe dzialanie spazmolityczne a także przeciwzapalne, przeciwalergiczne i przeciwgrzybiczne.
KWERCETYNA: spotykana w kwiatach głogów, kasztanowca.wykazuje właściwości utleniające antyagregacyjne, przeciwzapalne ochronne dla wątroby.
HIPEROZYD: czynny składnik kwiatów i owoców głogu. Działa moczopędnie przeciwzapalnie obniża krótkotrwale ciśnienie krwi.
SUROWCE:
owoc głogu: działa rozszerzająco na naczynia wieńcowe zwiększając przepływ krwi, wyciągi z lisci i kory działają przeciwarytmicznie preparaty głogu stos głównie w chorobach serca w starszym wieku zwłaszcza w miażdżycy,dusznicy bolesnej, nadciśnieniu.
liść brzozy: wykazuje działanie moczopędne nie drażniące przy tym nerek
ziele skrzypu polnego: surowiec jest stosowany w postaci naparów i działa moczopędnie
kwiatostan lipy: stosowany w postaci naparów szczególnie w lekkich przeziębieniach. Ma właściwości napotne i przeciwzapalne.