Metoda ośrodków pracy, która jest skierowana do uczniów z upośledzeniem umysłowym została tak skonstruowana, że działania dydaktyczne są uzupełniane oddziaływaniami rewalidacyjnymi.

METODA OŚRODKÓW PRACY

Metoda ośrodków pracy wywodzi się z metody ośrodków zainteresowań opracowanej na początku XX wieku przez belgijskiego lekarza Ovide Decroly’ego. W swojej metodzie autor opierał się na rozwoju psychicznym dziecka i jego najważniejszych potrzebach, do których zaliczał również potrzebę działania. W procesie opanowywania wiedzy o świecie, w tym o zjawiskach przyrodniczych i społecznych, Decroly nie stosował podziału na przedmioty, ale starał się, aby proces nauczania przebiegał według następującego schematu: obserwacja, kojarzenie w czasie i przestrzeni oraz ekspresja. W latach 20-tych metoda ośrodków pracy została przystosowana i wprowadzona w Polsce do szkolnictwa specjalnego przez prof. Marię Grzegorzewską.

Metoda ośrodków pracy, która jest skierowana do uczniów z upośledzeniem umysłowym została tak skonstruowana, że działania dydaktyczne są uzupełniane oddziaływaniami rewalidacyjnymi. Jest to bardzo ważne, zważywszy na fakt, iż możliwości psychofizyczne tych uczniów są ograniczone. W procesie nauczania tą metodą aktywna postawa ucznia zmusza go do samodzielnego myślenia i poszukiwania własnych rozwiązań podczas zdobywaniu wiedzy o otaczającym świecie i relacji w nim panujących. Przedstawiane treści powinny być tak zaprezentowane, aby podczas zajęć uczeń mógł poznać je w sposób wszechstronny na przykład poprzez: obserwację, porównywanie, wnioskowanie, wyodrębnianie cech, badanie związków przyczynowo – skutkowych.

Metoda ośrodków pracy treści nauczania czerpie przede wszystkim ze środowiska społeczno – przyrodniczego, obejmującego takie działy tematyczne jak:

1. pory roku i związane z nimi zmiany w przyrodzie oraz zajęcia przyrodnicze,

2. w szkole i w klasie, otoczenie szkoły, droga do szkoły,

3. rodzinny dom dziecka, życie w rodzinie, mieszkanie,

4. rodzinna miejscowość i okolice, urzędy, zajęcia ludzi, zabytki,

5. tematyka okolicznościowa związana ze świętami i innymi aktualnymi wydarzeniami.

W oparciu o przedstawione zagadnienia program pracy jest tak konstruowany, aby treści w nim zawarte były stopniowo rozwijane i uzupełniane na kolejnych etapach edukacyjnych.

Metoda ośrodków pracy ma charakterystyczną konstrukcję systemu lekcyjnego. Zajęcia jednego dnia tworzą podstawową jednostkę tematyczną, nazywaną dziennym ośrodkiem pracy. Dzienne ośrodki pracy wchodzą w skład ośrodków tygodniowych, a te z kolei wchodzą w skład ośrodków okresowych.

Ośrodek dzienny jest podzielony na poszczególne etapy, pośród których wyróżnia się:

1. zajęcia wstępne – podczas tego etapu jest sprawdzana lista obecności uczniów, ustalana data, dokonywana obserwacja zmian zachodzących w przyrodzie i analiza stanu pogody.

2. praca poznawcza – zasadniczym celem tego etapu jest dokonywanie wszystkich możliwych rodzajów obserwacji (bezpośredniej, pośredniej, dowolnej, kierowanej ), związanych z danym tematem ośrodka dziennego. W czasie obserwacji uczeń powinien - jeśli tylko istnieje taka możliwość - dotykać, wąchać, smakować, manipulować w celu lepszego kojarzenia i zapamiętania danego materiału.

3. ekspresja – ten etap może się realizować poprzez czynności samoobsługowe, aktywność plastyczno – techniczną, ruchową, muzyczną i werbalną.

4. zajęcia końcowe – podczas tego etapu następuje podsumowanie całodziennej pracy sprawdzenie zrozumienia zdobytych wiadomości.

W prezentowanej metodzie nie ma sztywnego podziału na przedmioty nauczania. Realizacja treści języka polskiego, matematyki, plastyki, techniki, muzyki, wychowania fizycznego pozostaje w ścisłym związku z poznaniem środowiska społeczno - przyrodniczego. Wszystkie treści programowe w metodzie ośrodków pracy są dostosowywane do indywidualnych możliwości uczniów.