Trichuris trichura – włosogłówka – kosmopolityczny o cyklu prostym; ontohabitat – jelito grube człowieka i niektórych małp; forma inwazyjna – jajo inwazyjne; wrota inwazji: jama ustna ; chorobotwórczość: włosogłówczyca (trichurosis); objawy- często bezobjawowa, nudności, bóle brzucha, nawracające stany biegunkowe o niewielkim nasileniu, niedokrwistość bo uszkodzenie śluzówki, wypadanie odbytnicy, objawy uczuleniowe; źródła zakażenia- brudne ręce, warzywa zanieczyszczone glebą z jajami pasożyta; osobnik męski – przednia część cienka tylna grubsza charakterystycznie zakręcona, wyraźny dymorfizm płciowy; jajo z dwoma zatyczkami na obu biegunach, wewnątrz ziarnistości. Diagnostyka: w kale poszukiwanie jaj. Zapobieganie: utrzymywanie warunków sanitarnych, mycie rąk, warzyw i owoców, zabezpieczenie wody przed zanieczyszczeniem kałem z jajami.

Trichinela spirali – włosień kręty: kosmopolityczny, polikseniczny, pełny cykl rozwojowy u jednego żywiciela, żywiciel pośredni w mięsie, żywiciel ostateczny w jelicie cienkim. Ontohabitat – mięśnie poprzecznie prążkowane/jelito cienkie. Postać inwazyjna – otorbione larwy w mięsie zarażonych zwierząt. Wrota inwazji – jama ustna. Chorobotwórczość – włośnica (trichnellosis). Faza jelitowa – uwalnianie larw z torebek i wnikanie do nabłonka jelit – bóle brzucha, biegunka, nudności, wymioty. Objawy fazy układowej – wędrówka i wnikanie do mięśni – złe samopoczucie, silne bóle mięśniowe, gorączka do 40 stopni, nadmierne poty, symetryczny obrzęk powiek i tkanek oczodołowych, twarzy, rąk, trudności w oddychaniu, mówieniu i połykaniu, zapalenie spojówek, wysypka, drzazgowe wybroczyny pod paznokciami, eozynofilia. Objawy po wniknięciu do OUN sugerujące zawał zakrzepowy lub krwotoczny, zapalenie opon mózgowych i mózgów, niedowłady nerwów czaszkowych i napady padaczkowe, Inne – zapalenie kłębuszków nerkowych, płuc, zaburzenia funkcji wątroby. Powikłania: zapalenie mózgu i opon, uszkodzenie gałek ocznych, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie nerek i płuc. Źródło zarażenia: mięso dzikich zwierząt. Diagnostyka: bioptat z mięśni, testy serologiczne, ocena wzrostu enzymów mięśniowych. Zapobieganie: kontrola sanitarna mięsa.

Strong. Stercotralis – węgorek jelitowy – kosmopolityczny, głównie strefa tropikalna i subtropikalna. Ontohabitat – jelito cienkie. Postać inwazyjna – larwa filario podobna, wrota inwazji: skóra lub błona śluzowa. Chorobotwórczość: węgorzyca (strongloidosis). Objawy skórne – larwa migralis – liniowe lub kręte swędzące zmiany skórne (pełzające zapalenie skóry) wzdłuż trasy przemieszczania się larw z miejsca wniknięcia, drobne zmiany rumieniowe. Objawy żołądkowo- jelitowe postaci ostrej – dreszcze, wysoka gorączka, biegunki śluzowo-krwiste, zmiany podobne do wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, nieżyt z owrzodzeniami, do 20 wypróżnień na dobę, eozynofilia, wysoka hipokaliemia, hiperproteinemia. Żołądkowo – jelitowa pierwotna – bóle brzucha, nudności, wymioty, zaparcia, biegunki, brak apetytu, krwawienie z przewodu pokarmowego. Płucne u osób z obniżoną odpornością: kaszel, zadyszka, nacieki eozynofilowe, napady astmy, zapalenie płuc. Neurologiczne: u osób z obniżoną odpornością- osłabienie, zawroty głowy, bóle głowy, nadmierna pobudliwość, zakłócenia snu, bezsenność, wzrost ciśnienia endolimfy w błędniku, wrażliwość rogówki. Inne – zapalenie pęcherza, bolesne oddawanie moczu, ograniczenie pola widzenia, wrażliwość rogówki. Źródło zakażenia: gleba zarażona postaciami inwazyjnymi. Diagnostyka – w świeżym kale, treści dwunastnicy, plwocinie, popłuczynach oskrzelowo-pęcherzykowych wykrywanie larw. Testy serologiczne,

Ancylostoma duodenale – tęgoryjec dwunastnicy – Europa, północna Afryka, Ameryka Południowa i Środkowa, południowe Chiny i Japonia. U małp człekokształtnych, świń i człowieka. Ontohabitat: jelito cienkie i dwunastnica. Postać inwazyjna: larwa filario podobna. Wrota inwazji: skóra, jama ustna, możliwa transmisja przez łożysko i z mlekiem. Chorobotwórczość: ankylostomoza. Faza skórna: swędzenie, krwawe wylewy, zaczerwienienie, opuchlizna, powiększenie węzłów chłonnych, eozynofilia. Faza migracji do płuc: objawy zapalenia płuc, eozynofilia. Faza jelitowa: nudności, wymioty, biegunka z ciemnymi stolcami, anemia, obniżenie poziomu białek, opóźnienie rozwoju fizycznego i psychicznego u dzieci. Źródło: zarażone produkty roślinne, krew, mleko, Diagnostyka: w kale, jaja, test ELISA.

Enterobius vermicularis – owsik ludzki monokseniczny, o prostym cyklu. Ontohabitat – jelito grube, postać inwazyjna – jajo inwazyjne. Wrota – jama ustna i nosowa. Chorobotwórczość – owsica. Objawy u dorosłych: świąd w okolicy odbytu w nocy, bezsenność, podenerwowanie, zmniejszenie apetytu, utrata masy ciała. U dzieci: pobudzenie ruchowe, drgawki, zgrzytanie zębami, trudności w koncentracji. Wtórne zakażenia skóry wokół odbytu.

Ascaris lumbricoides hominis – glista ludzka – kosmopolityczny, szczególnie częsty w krajach tropikalnych, prosty cykl rozwojowy. Ontohabitat: jelito cienkie. Postać inwazyjna – jajo inwazyjne. Wrota inwazji: jama ustna. Chorobotwórczość: glistnica. Guzki robacze. Objawy w okresie migracji larw do płuc: gorączka, dreszcze, duszności, kasze, bóle w klatce piersiowej, plwocina z dużą ilością śluzu, eozynofilia. Dojrzała glista w jelicie: bóle brzucha, nudności, wymioty, brak łaknienia. Metabolity o właściwościach alergicznych – zmiany skórne, obrzęki powiek, nieżyt nosa, łzawienie, stany spastyczne oskrzeli. Źródła zakażenia: brudne ręce, woda, warzywa, owoce, ochrona żywności przed muchami.

Toxocaria canis – glista psia - u człowieka nigdy nie osiąga dojrzałości płciowej, wywołuje zespół larwy trzewnej wędrującej (larva migrant) – brak ontohabitantu. Postać inwazyjna: jajo inwazyjne, wrota inwazji: jama ustna. Chorobotwórczość: toksokaroza. Postać narządowa: nacieki płucne, powiększenie wątroby i węzłów chłonnych, wysoka eozynofilia. Postać oczna: częsta u młodzieży, osłabienie ostrości widzenia, bolesność w tylnej części gałki ocznej, utrata wzroku. Postać mózgowa: napady padaczkowe, objawy neurologiczne, drgawki, ataksja, objawy zapalenia opon mózgowych, mózgu, rdzenia kręgowego. Źródła inwazji: zanieczyszczona gleba psimi odchodami. Diagnostyka: bioptaty tkanek wykrywanie larw, testy serologiczne.

Wuchereria bancrofti – występuje w strefie zwrotnikowej i podzwrotnikowej (Ameryka, Afryka, Azja, Australia południowa). Ontohabitat – trzewne naczynia limfatyczne i węzły chłonne, żywicielami pośrednimi i wektorami są komary z rodzaju Crulex i Mansonia. Postać inwazyjna – mikrofilaria. Wrota inwazji – skóra. Chorobotwórczość – wuchererioza – słoniowacizna. Inkubacja 6-16 miesięcy. Postać ostra – bóle stawów i kończyn, podwyższona temperatura. Postać przewlekła: obrzęki kończyn, warg sromowych, moszny, prącia, sutków, zapalenie naczyń limfatycznych i węzłów. Zmiany histologiczne w naczyniach. Źródła zakażenia: komary przenoszące larwy, chorzy ludzie. Diagnostyka: krew pobrana w godzinach 22-2, wycieki z węzłów chłonnych postać mikrofilari.