…

Ponieważ bardzo często składniki w nich występujące są w formie jonowej przez co są łatwiej przyswajalne dla organizmu ludzkiego.

Istnieje pewna grupa wód mineralnych silnie zmineralizowanych, którą zaliczamy do grupy wód leczniczych, działają one rzeczywiście podobnie jak leki, dlatego powinny być spożywane po konsultacji z lekarzem.

Wody lecznicze ZUBER które mogą zawierać ponad 3000 mg zw mineralnych w 1 litrze, nie powinny być spożywane przez osoby z nadciśnieniem ze względu na bardzo wysoką zawartość sodu.

Nie wszystkie wody mineralne nadają się do podawania dla dzieci.

Podstawowym wskaźnikiem do tego jest zawartość fluorku powyżej 1,5 mg/dm3. Te wody nie mogą być spożywane przez dzieci do lat 7

Jeżeli się decydujemy na wykorzystanie wód butelkowych, musimy czytać które są zamieszczone na tych wodach.

Charakterystyka wód naturalnych:

….

Za wody mineralne były określane wszystkie wody, które zawierały co najmniej 1000 mg składników mineralnych w 1 litrze

Obecnie wyróżniamy 3 grupy wód mineralnych:

- wody mineralne – ich ogólna mineralizacja wynosi ponad 1000 mg/litr

- aproatopegi – mineralizacja tych wód mieści się w granicach 500-1000 mg/l

- wody naturalne i słodkie zawierające mniej niż 500 mg/l soli mineralnej

Wydajność źródeł i skład chemiczny wód mineralnych – zależy on od głębokości, rodzaju podłoża geologicznego, ….

Składniki mineralne dostają się do wody na drodze wypłukiwania

… tlenku 6wardościowego, który sprzyja ….

Pierwiastki dzielimy na:

- główne – makroelementy, tlen wodór, węgiel, sód, siarka, magnez, potas, wapń, chlor, brom, mangan, jod i żelazo

- rzadkie – mikroelementy – bor, lit, cyng, miedź, fosfor, arsen , kobalt, chrom, srebro, ogłów, bar i nikiel

- Pierwiastki promieniotwórcze – radom, rad, uran, tor

- śladowe – złoto, rtęć, rubit

Wody naturalne są najczęściej pobierane ze źródeł naturalnych o porządanych właściwościach biologiczno – chemicznych, wydobywanych na powierzchnię za pomocą odpowiednich urządzeń, które mają na celu zabezpieczenie pobieranej wody przed zanieczyszczeniem

Wody te na terenie Polski sprzedawane są w opakowaniach jako wody naturalne, które powinny spełniać odpowiednie zalecenia ministra zdrowia

Zgodnie z tym rozporządzeniem wyróżniamy wody mineralne, źródlane, stołowe

Naturalne wody mineralne – wody pochodzące z udokumentowanych zasobów wód podziemnych wydobywane jednym lub kilkoma otworami naturalnymi lub wierconymi, są one pierownie czyste pod względem chemicznym i mikrobiologicznym, charakteryzują się stabilnym składem mineralnym oraz właściwościami mającymi znaczenie fizjologiczne, powodujące korzystne działanie na organizm człowieka

Wody źródlane – pochodzące .. (skopiować do ‘skł.fiz i chem’) powinny się one nie różnić właściwościami i składem mineralnym od wód przeznaczonych do spożycia przez ludzi

Wody stołowe – są otrzymywane przez dodanie do wód źródlanych naturalnych wód mineralnych lub soli mineralnych zawierających jeden lub więcej składników mających znaczenie fizjologiczne (np. mgadnez, wapń, siarczany (IV) lub wodorowęglany) informacje te powinny być podane na etykietach (wody wysokomineralizowane, niskozmineralizowane, zawierające magnez, powinny być podane

Dopuszczalne odchylenie od deklaracji producenta mogą wynosić mniej niż 20%

Na podstawie rozporządzenia , naturalne wody mineralne klasyfikowane są pod względem geologicznym, hydrologicznym , fizycznym checzminym i fizyko-chemicznym, mikrobiologicznym, farmakologicznym, fizjologicznym i klinicznym.

Ta ostatnia ocena wykonywana jest jeżeli te badania są uzasadnione ze względu na wartości naturalne. Ocena farmakologiczna nie jest obowiązkowa, jeżeli woda po zabutelkowaniu zawiera 1000-250 mg/litr związków mineralnych.

Ocena ta nie jest także wymagana w przypadku wód z podwyższoną zawartością żelaza, magnezu, to przewyższenie jest wyższe niż dla wód pitnych, ale zapewnia korzystne oddziaływanie na organizm ludzki.

W Polsce jest kilkaset rodzajów wód butelkowanych , ale tylko ok. 30 można zaliczyć do wód mineralnych o zawartości związków mineralnych pożyżej 1000mg na litr

Pozostałe wody są to średnio zmineralizowane i źródlane

Proces uzdatniania wody mineralnej:

Wody mineralne mogą być poddawane tylko niektórym procesom uzdatniania, wytyczne podane są także w rozporządzeniu ministra zdrowia, w przypadku tego uzdatniania nie wszystkie procesy stosowane w uzdatnianiu wód wodociągowych znajdują zastosowanie w uzdatnianiu wód mineralnych.

Woda mineralna już na poziomie ujęcia wymaga specjalnego traktowania po pobraniu powinna być doprowadzona do rozlewni wyłącznie instalacją wykonaną z materiałów spełniających wymogi określane dla materiałów przeznaczonych do kontaktu z żywnością. Instalacja musi być zabezpieczona nie tylko przed zanieczyszczeniem, ale i przed zmianą charakteru przesyłanej wody mineralnej. Rozlewania powinna być lokalizowana jak najbliżej ujęcia wody mineralnej.

Jeżeli chodzi o proces uzdatniania wody mineralnej, to wykorzystujemy procesy tj.:

- filtracja, poprzedzona napowietrzaniem i sedymentacją, jest ona przeznaczona do usuwania z wody składników nietrwałych tj. np. związki żelaza, manganu i siarki

- napowietrzanie z wykorzystaniem powietrza wzbogaconego w ozon – stosujemy go do usuwania manganu, żelaza, siarczanów i arsenu. Pozostałość ozonu rozpuszczonego nie może przekraczać 50mikrogramów/dm3

- proces częściowego lub całkowitego usuwania z wody tlenku węgla (VI), nie może być on stosowany w przypadku wód naturalnych, które zostały zakwalifikowane jako wody podziemne, mineralne, wyłącznie na zawartość dwutlenku węgla

- nasycanie wody tlenkiem węgla (VI), czyli dwutlenkiem węgla, jeżeli chcemy mieć wodę gazowaną

Wprowadzone są pewne ograniczenia: nie wolno tej wody dezynfekować z wykorzystaniem chemicznych związków dezynfekujących, szczególnie nie można stosować chloru i jego związków i nie można stosować nanofiltracji i procesu dezynfekcji fotochemicznej (aby nie zniszczyć drobnoustrojów)

Ujmowane wody mineralne zachowują charakterystykę (swój skład) typowy dla danego źródła. Dotyczy on nie tylko właściwości fizykochemicznych, ale także mikrobiologicznych. Każde ujęcie zawiera charakterystyczne dla siebie drobnoustroje autochtoniczne

Mogą to być bakterie ze źródła Ahromobactger, Acillobacter

W tych wodach naturalnych (jeżeli jest podwyższona zawartość żelaza, siarki i manganu) mogą występować bakterie żelazowe, manganowe, siarkowe.

W większości są to bakterie psychofilne, które są dobrze przystosowane do życia w niskich temperaturach . W tych wodach po ujęciu i zamknięciu w butelce obserwujemy masowy rozwój bakterii autochtonicznych.

Ten rozwój bakterii uzależniony jest od rodzaju źródła, dostęp tlenu, zawartość związków organicznych, pH, wpływ światła, typ opakowania

Bakterie autochtoniczne pełnią pożyteczną rolę w ochronie wód butelkowanych przed skażeniem bakteriami patogennymi. Liczne badania wykazały, że bakterie patogenne nie rozwijają się lub rozwijają się w niewielkim stopniu w obecności bakterii autochtonicznych.

Przykładem badań, są badania z E.coli, która była wprowadzana do wody butelkowanej i albo się ona w ogóle nie rozwijała, albo rozwijała się znacznie wolniej.

Porównano badaniom wodę z E.coli po wcześniejszej sterylizacji – w tych wodach E.coli rozwijały się bardzo szybko i bez żadnych przeszkód

Bakterie autochtoniczne przedostają się z wodą butelkowaną do organizmu ludzkiego, ale nie posiadają one zdolności przeżycia w układzie pokarmowym człowieka, czyli nie stwarzają dla nas żadnego zagrożenia.

Bakterie autochtoniczne nie mają znaczenia sanitarnego, natomiast mogą powodować pewne problemy w przypadku wód pochodzących z dużych głębokości, gdzie panują specyficzne warunki fizyko-checzmine i po wydobyci podlegają oddziaływaniu promieniowania ultrafioletowego i podwyższonej temperatury.

… który przyczynia się do zmiany właściwości organoleptycznych butelkowanej wody. Mogą one spowodować powstanie nieprzyjemnego zapachu i smaku butelkowanej wody. Jeżeli stwierdzi się w wodach butelkowanych podwyższoną ilość bakterii chorobotwórczych lub pogorszony zapach to może świadczyć o tym ,że w trakcie produkcji tej wody doszło do jej skażenia. W takim przypadku instalacja oraz inne urządzenia przez które przepływa woda muszą być poddane procesowi dezynfekcji.

Ocena wody

Wskaźniki:

- organoleptyczne – oceniamy z badań wstępnych (na ujęciu wody) zapach i smak wody, następnie są badania rozszerzone związane z oceną i klasyfikacją wody, która będzie umieszczana w tych butelkach (zapach, smak, mętność, barwa), trzecim etapem są badania kontrolne wody ujmowanej i w wybranych punktach kontrolnych produkcji (zapach, smak, mętność, barwa)

- fizyczno – chemiczne – w badaniach wstępnych na ujęciu badamy tylko przewodność i temperaturę. W badaniach rozszerzonych badamy przewodnictwo , temp, pH, radionuklidy. Jeżeli chodzi o badania kontrolne, badamy już tylko przewodnictwo i pH

- składniki niepożądane i toksyczne, badamy zawartość azotanów (III) i (V), amoniak i ChZT, badania pełne – wykonujemy oznaczenia antenonu, arsenu, baru, kadmu, chromu, miedzi, cjanków, fluorków, ołowiu, manganu, rtęci, niklu, azotanów (III) i (V), selenu, izotopy tlenu i wodoru, niepożądane składniki organiczne pochodzenia antropogenicznego. W badaniach kontrolnych badamu azotany (III), (V), amoniak, żelazo, ChZT

- Składniki podstawowe – badania wstępne – badamy sód wapń, magnez, żelazo, mangan, chlorki, wodorowęglany i siarczany (VI). Badania pełne obejmują wszystkie aniony i kationy, składniki niezdysocjowane, mikroelementy, tlenek węgla (IV). Badania kontrolne wody ujmowanej – badamy składniki charakterystyczne wymienione na etykiecie.

- wskaźniki mikrobiologiczne – wykonujemy jako badania wstępne oznaczenie z grupy Coli, w badaniach pełnych wykonujemy występowanie pasożytów, bakterii chorobotwórczych, E.coli i innych, paciorkowców kałowych, całkowitej ilości bakterii wzrastających w 1 ml wody wzrastających w 22 stopnie Celsjusza, 72 h, na Agarze, następnie 37 stopni, czas 24 h na Agarze

Wprowadzanie do wody dwutlenku węgla – wprowadzając do wody butlekowanej CO2 poprawiamy walory smakowe wody, CO2 działa jako taka ochrona bakteriologiczna (bo CO2 powoduje obniżenie pH wody ok.4,5), nie przeżywają bakterie chorobotwórcze. W tych wodach nie obserwuje się nagłych zmian związanych z pogorszeniem jakości wody butelkowanej pochodzenia bakteriologicznego. Może nastąpić zmiana smaku lub zapachu wody spowodowana migracją związków organicznych z opakowania do wody.

Wg obowiązującego rozporządzenia stężenie poszczególnych składników mineralnych jest limitowana i jak się porównuje stężenia z rozporządzeniem określających skład wody pitnej, to stężenia te są porównywalne, ale niektóre stężenia są dopuszczalne wyższe niż dla wody pitnej (dotyczy to fluorków, które w wodach butelkowanych mogą występować 3 krotnie większej wartości niż w wodzie przeznaczonej do spożycia), mangan może występować w stężeniu 10 krotnie większym niż w wodzie do picia, natomiast żelazo jest nielimitowane w wodach butelkowanych, ale przez producentów jest usuwane z uwagi na możliwość wystąpienia zmętnienia wody butelkowanej.

Studnia (ujęcie) (pierwsza kontrola, jeżeli występuje stężenie bakteriologiczne, to woda nie może być przeznaczona na cele spożywcze wody butelkowanej) -> napowietrzanie (należy uważać żeby używać czystego powietrza bakteriologicznie w celu zabezpieczenia wody przed skażeniem) -> filtr piaskowy -> zbiornik wody -> Sautator CO2

Zbiornik wody -> ozonator -> płuczka butelek

Preformy -> rozdmuchiwanie butelek PER -> płuczka butelek -> rozlewnia -> wyrób gotowy

Saturator CO2 -> rozlewnia -> wyrób gotowy

Butelki przed napełnieniem powinny być przepłukiwane wodą ozonowaną. Dopiero do nich wlewamy wodą przeznaczoną do zamknięcia.

Występują 2 zagrożenia:

1. przedostawanie się zanieczyszczeń z opakowań do wody butelkowanej – jeżeli chodzi o wody przeznaczone do butelkowania, to analiza skrócona najczęściej określa zawartość związków mineralnych, natomiast nie określa się w tej wody zawartości związków organicznych, w tym przypadku dochodzi do następujących zjawisk: na bazie związków organicznych pochodzenia naturalnego mogą rozwijać się bakterie, które powodują pogorszenie smaku i zapachu wody, ale mogą także powodować przedostawanie się z opakowań różnego rodzaju związków organicznych. Przedostawanie się tych związków organicznych uzależnione jest od typu zastosowanego polimeru, rodzaju produkowanej wody spożywczej oraz temperatury wody. Wody zawierające CO2 zawierają jeszcze więcej związków wymywanych.

2.Warunki składowania i przechowywania wody butelkowanej – największe znaczenie ma temperatura otoczenia i dostępność promieniowania słonecznego. Zagrożeniem jest niekontrolowany rozwój bakterii, który może powodować pogorszenie smaku i zapachu wody oraz pogorszenie mętności. Przechowywanie wody w zbyt niskich temperaturach wcale nie zabezpiecza tej wody przed namnażaniem się bakterii a tylko spowalnia czas rozwoju bakterii, które wpływają na jakość wody butelkowanej

Wody butelkowane podlegają również różnym przemianom.